سه شنبه ۲۴ آبان ۱۳۸۴ - سال سيزدهم - شماره ۳۸۵۰ - Nov 15, 2005
اسپيتزر در رقابت با هابل، شاهكار جديدي خلق كرد
تصوير نخستين ستارگان
007626.jpg
تصوير بالايي، منظره اي است كه تلسكوپ اسپيتزر در محدوده فروسرخ تهيه كرده است. ابعاد اين تصوير 50 در 100 ميليون سال نوري است تصوير پايين، ماحصل حذف تمام كهكشان ها و ستاره ها از تصوير است
به وضوح مي بينيد زمينه آسمان خالي نيست و آثاري از نور نخستين اجرام عالم به چشم مي خورد
007617.jpg

اسپيتزر، تصوير ستارگان بزرگ و داغي را گرفته است:نخستين اجرامي
كه در عالم شكل گرفتند

گروه دانش و فناوري ـ ذوالفقار دانشي: تلسكوپ فضايي اسپيتزر موفق شده است نخستين اجرام عالم را به تصوير بكشد. اگر اين تصاوير از سوي مراجع علمي تأييد شوند، آنگاه بشر توانسته است به جهان قبل از سيزده ميليارد سال پيش دست پيدا كند، دوراني كه جهان پس از ميليون ها سال تاريكي ناشي از مهبانگ روشن شد.
پرتوهايي كه اسپيتزر توانسته شكار كند، احتمالا مربوط به نخستين ستارگاني است كه در جهان متولد شده اند، شايد هم مربوط به گازهاي بسيار داغي است كه به دور نخستين سياه چاله هاي عالم گردش مي كردند و در آن فرو مي ريختند. پژوهشگران مركز پرواز هاي فضايي گدارد. در ناسا كه اين تصاوير اسپيتزر را تحليل كرده اند، اين رصد را به ديدن درخشندگي يك شهر دوردست در شبانگاهان و از درون يك هواپيما تشبيه كرده اند. منبع نور به قدري دوردست و نور به قدري ضعيف است كه نمي توان چيزي را تفكيك كرد. الكساندر كاشلينسكي، رهبر اين گروه تحقيقاتي مي گويد: حدس مي زنيم در اين تصوير مجموع نور ميليون ها جسم كيهاني را ديده ايم كه نخستين اجرام شكل گرفته در عالم بودند. البته اين اجسام مدت ها پيش از بين رفته اند، شايد چندين ميليارد سال پيش، ولي نور تابيده شده از آن ها هنوز هم در جهان سير مي كند.
بهترين نظريات ارايه شده از سوي دانشمندان مي گويد فضا، زمان و ماده 13 ميليارد و 700 ميليون سال پيش با مهبانگ به وجود آمد. پس از آن، دويست ميليون سال سپري شد تا نور نخستين ستارگان به فضا راه بيابد و به اصطلاح جهان روشن شود. تصوير جديد اسپيتزر، نتيجه ده ساعت خيره ماندن چشمان فرو سرخ اسپيتزر به نقطه اي در صورت فلكي اژدها بود. اجرامي كه اين نور را ميليارد ها سال پيش از خود ساطع كرده اند، به قدري سريع از ما دور مي شدند كه نور فرابنفش آن ها تحت تأثير انتقال به سرخ شديد قرار گرفته و در نتيجه تنها در محدوده فروسرخ و امواج راديويي طيف امواج الكترومغناطيسي مي توان آن ها را آشكار كرد. به گفته دانشمندان اين نور از سوي ستارگان نسل سوم تابيده شده است، ستارگاني بسيار بزرگ و داغ كه فقط از هيدروژن تشكيل شده بودند و نخستين اجـرا مي بودند كه در عالم شكل گرفتند. اين ستارگان بيش از يك صد برابر خورشيد خودمان سنگيني داشتند و بسيار درخشان، داغ و كوتاه عمر بودند، به طوري كه فقط چند ميليون سال مي درخشيدند (خورشيد ما كه يك ستاره نسل اول است، بيش از ده ميليارد سال عمر خواهد داشت).
جالب است بدانيد اين تصوير به همين سادگي تهيه نشده است. بين زمين و آن اجرام بسيار دوردست، بسياري از اجرام شناخته شده وجود داشت، مانند ستارگان كهكشان خودمان و انبوه كهكشان هاي ديگر. پژوهشگران مركز فضايي گدارد تمام اين اجرام شناخته شده را از تصوير حذف كردند و در نهايت، با تصويري روبه رو شدند كه عاري از هر گونه ستاره يا كهكشان شناخته شده بود، ولي هنوز آثاري از نور فروسرخ را در خود نشان مي داد، به خصوص چندين حباب غول پيكر كه به نظر مي رسد مربوط به نور نخستين ستارگان تشكيل شده در عالم است.
اين يافته ها با مشاهدات فضاپيماهاي قبلي ناسا كه در مورد تابش زمينه كيهاني تحقيق مي كردند، همخواني دارد. آخرين اين ماهواره ها، WMAP بود كه سن عالم را 7/13 ميليارد سال محاسبه كرد (با خطاي دويست ميليون سال) و مي توان تخمين زد نخستين ستارگان بين دويست تا چهارصد ميليون سال پس از مهبانگ به وجود آمده اند.
منبع: SpaceFlightNow.com

طرح غربالگري شنوايي نوزادان
گروه دانش و فناوري: دكتر محمد فرهادي رئيس مركز تحقيقات گوش، گلو، بيني و جراحي سر و گردن دانشگاه علوم پزشكي ايران گفت: اجباري شدن طرح غربالگري شنوايي نوزادان از ناشنوايي آنان در بزرگسالي جلوگيري كرده كه اين امر از صدمات جسمي، رواني، اجتماعي، اقتصادي و... ناشي از ناشنوايي جلوگيري خواهد كرد. از آن جايي كه صدمات شنوايي، يكي از شايع ترين نقايص مادرزادي به شمار مي رود كه تشخيص ندادن به موقع آن در افراد مبتلا، باعث بروز آسيب هاي جدي و معلوليت هاي فراوان مي شود، مركز تحقيقات علوم پزشكي كشور، با همكاري مركز تحقيقات گوش، گلو، بيني و جراحي سر و گردن دانشگاه علوم پزشكي ايران و به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، از تيرماه 1382 به مدت 14 ماه نوزادان متولد شده در بيمارستان هاي دانشگاهي را مورد بررسي وضعيت شنوايي قرار داده است.
در اين طرح، كليه نوزادان متولد شده در 24 ساعت اول تولد در بيمارستان و پيش از ترخيص، مورد ارزيابي شنوايي قرار مي گرفتند. نتيجه اين تحقيق نشان داد كه از 8 هزار و۴۹۰ نوزاد بررسي شده در اين پژوهش۱۲، نوزاد دچار كم شنوايي حسي ـ عصبي دوطرفه شديد تا عميق تشخيص داده شدند. اين نوزادان نياز به اقدامات جدي مانند تجويز سمعك يا انجام كاشت حلزون شنوايي داشتند كه كاشت حلزون شنوايي در دو نفر از آنان انجام شد. 10 نفر از اين كودكان در ليست انتظار بيماران نيازمند به كاشت حلزون شنوايي قرار دارند كه در زمان مناسب ـ پيش از دو سالگي ـ مي بايست، نسبت به كاشت حلزون شنوايي آنان اقدام كرد.
درمان هاي نامناسب براي درمان نقص شنوايي، مي بايست قبل از دوره تكامل زبان آموزي (تا 12 ماهگي) انجام شود تا بدين ترتيب از بروز معلوليت خاموش جلوگيري شود. از نظر اقتصادي هم اين مطالعه نشان داد هر كودك كه به دليل كم شنوايي نيازمند توانبخشي دائمي و آموزش هاي ويژه است، در مقايسه با ساير همسالان خود، رقمي بالغ بر يك ميليون تومان را بر سيستم هاي دولتي تحميل مي كند. با اجباري كردن طرح غربالگري شنوايي نوزادان مي توان به غير از توجه به ابعاد ديگر اين ضايعه، از هزينه هاي بعدي درمان نيز جلوگيري كرد.

باكتري ها از سرماخوردگي پيشگيري مي كنند
007620.jpg
گروه دانش و فناوري ـ ذوالفقار دانشي: آيا روزي فرا خواهد رسيد كه با مصرف روزانه مقداري باكتري، نيازي به مراجعه به پزشك نباشد؟ سوئدي ها مي گويند آري! در يك طرح مطالعاتي كه به بررسي كارگران سوئدي مي پرداخت، مشخص شد كارگراني كه قرص هاي حاوي باكتري هاي مفيد مصرف مي كردند، نصف بقيه كه از داروي كاذب استفاده مي كردند به سرماخوردگي مبتلا شده و در خانه مانده اند.
نتيجه اين طرح تحقيقاتي، تأييدي است بر اين فرضيه كه استفاده از مواد غذايي حاوي باكتري زنده، به فعاليت و تقويت سيستم ايمني بدن مي افزايد. در سال هاي اخير، به خصوص در اروپا و ژاپن، شركت  هاي توليدكننده مواد غذايي، مواد مصرفي زيادي را به بازار عرضه كرده اند كه ميكروارگانيسم هايي سازگار با بدن انسان هستند. مانند بسياري از انواع ماست كه حاوي باكتري هاي زنده اي چون لاكتوباسيل و بيفيدوباكتريوم هستند. توليد كنندگان چنين محصولاتي مي گويند اين ميكروب ها به باكتري ها و مخمرهاي مقيم روده انسان كمك مي كنند و در فرايند هضم غذا و مقابله با مهاجمان احتمالي ياري مي رسانند.
نخستين ادعا در مورد مفيد بودن مصرف اين مواد غذايي به آغاز قرن بيستم ميلادي بازمي گردد. اما مخپيكف دانشمند روس، ادعا كرد دهقانان بلغاري طول عمر بيشتري دارند، چون از فرآورده هاي شيري تخمير شده استفاده مي كنند. بررسي هايي كه در اين زمينه انجام شده، نشان داده است مصرف چنين فرآورده هايي مي تواند تأثير مثبتي روي بدن داشته باشد؛ مثلا اين كه تعداد سلول هاي حفاظتي در سيستم ايمني بدن را افزايش مي  دهد. اما هيچ نشانه اي دال بر مؤثر بودن مصرف اين نوع مواد غذايي در پيشگيري از ابتلا به بيماري ها وجود نداشت.
به تازگي، داده  هاي جديدي در مورد تأييد مواد غذايي حاوي ميكروب هاي مفيد ارائه شده است. پژوهشگران دو كارخانه سوئدي كه در كار توليد محصولات غذايي ميكروبي دست دارند، آزمايشي را بين 180 نفر از كاركنان شان ترتيب دادند. كارگران به مدت 80 روز، مقداري نوشيدني حاوي يك داروي كاذب يا نوعي باكتري به نام Lactobacillus Reuteri را هر روز مصرف مي كردند. پس از اين دوره درماني مشخص شد از 87 نفر كه داروي كاذب مصرف كرده بودند، 23 نفر سرما خورده بودند؛ در حالي كه از 94 نفري كه باكتري مصرف كرده بودند فقط 10 نفر مريض شده بودند. تازه اين ده نفر هم دوره بيماري شان كمتر از آن 23 نفر بود.
به گفته متخصصان علوم تغذيه، علي رغم آن كه اين تحقيق آشكارترين نتيجه به دست آمده در مورد مواد غذايي حاوي ميكروب است، ولي جزئيات زيادي را آشكار نمي كند؛ زيرا تحقيق ادامه دار نبوده است و مشخص نيست آيا اين مواد غذايي اثرات بلندمدتي از خود نشان داده  اند يا خير. بايد منتظر نتيجه تحقيقات ديگر بود. البته كفه ترازو به نفع محصولات ميكروب دار سنگين تر شده است.
منبع: Nature.com

پرواز در آسمان با بوئينگ
ركورد۲۱۵۹۶ كيلومتري
گروه دانش و فناوري ـ مرتضي اسلام زاده: فرودگاه هيترو در لندن منتظر يك لحظه تاريخي بود تا هواپيماي بوئينگ 777مدل 200LR يكي از بزرگ ترين سفرهاي بدون توقف جهان را از هنگ كنگ به لندن به پايان برساند. اين پرواز از فرودگاه هنگ كنگ شروع شد.
اين هواپيما بر فراز اقيانوس آرام پرواز كرد و طول آسمان ايالات متحده را درنورديد و پس از گذر از آسمان اقيانوس اطلس و طي يك مسير 21 هزار و 596 كيلومتري و پس از 23 ساعت و 43 دقيقه به فرودگاه هيترو در لندن رسيد. خلبان اين هواپيما در اين سفر بدون توقف، خانم سوزانا دارسي هنمان بود. وي با 53 سال سن اين ركورد را به خود اختصاص داد. خانم دارسي قبل از پرواز گفت: از اين كه دارم ركورد جهان را مي شكنم بسيار خوشحال هستم و از اين كه به عنوان اولين زن براي اين ماموريت انتخاب شدم نيز خوشحال هستم. اما دنيا بايد بداند كه اين يك كار گروهي است. وي پس از فرود بر روي فرودگاه هيترو در لندن گفت: فقط مي توانم بگويم كه خيلي خيلي خوشحالم. اين بزرگ ترين رويداد تمام زندگي من بود.
منبع: BBC news.com

پستانداران عظيم الجثه
اكسيژن بيشتري نياز دارند
گروه دانش و فناوري ـ زهرا بخشي: طي تحقيقات اخير انجام شده، دانشمندان متوجه شده اند كه مقدار اكسيژن موجود در جو از 50 ميليون سال گذشته تا حال بسيار بيشتر شده است. اين فراواني اكسيژن كه از نابود شدن دايناسورها ناشي شده است، نه تنها مي تواند باعث رشد بهتر پستانداران بزرگ مانند اسلات هاي (خرس هاي تنبل آمريكاي جنوبي) سه متري آمريكايي شود، بلكه مي تواند باعث رشد بهتر موجودات مغزگنده از جمله انسان ها نيز شود.
تحقيقات نشان مي دهد كه در رسوبات كف دريا كه حدود 205 ميليون سال پيش تشكيل شده اند هم مواد كربني معدني و هم رسوبات آلي ساخته شده توسط فيتوپلانكتون هاي تك سلولي دريايي وجود دارد. اين ارگانيسم ها با عمل فتوسنتز، اكسيژن توليد مي كنند.
با مقايسه مقدار كربن 14 در ذرات معدني و نبود اين كربن در ذرات آلي، دانشمندان موفق به تخمين زدن مقدار اكسيژن موجود در جو آن دوره زماني شده اند. پل فاكلووسكي و همكارانش از دانشگاه نيوجرسي آمريكا، پس از مطالعه اين مشاهدات و مشاهدات به دست آمده ديگر توسط ديگر دانشگاه ها به اين نتيجه رسيده اند كه مقدار اكسيژن جو از 205 ميليون سال پيش تا به امروز تقريبا 2 برابر شده است. در ابتداي اين دوره زماني يعني تقريبا حدود 190 ميليون سال پيش مقدار اكسيژن جو برابر با 10 درصد بوده و پستانداران آن دوره بسيار كوچك بوده اند، شايد وزن آن ها حدود 2 گرم بوده است. اما حدود 50 ميليون سال پيش مقدار اكسيژن جو در حدود 23 درصد بوده و اين مقدار 2 درصد نيز از اكسيژن امروز بيشتر است، و فالكوسكي معتقد است كه فسيل هاي به دست آمده از حيوانات عظيم الجثه متعلق به اين دوران هستند.
پستانداران براي حركت و سوخت و ساز غذا در بدنشان احتياج به مقدار زيادي اكسيژن دارند. مغز پستانداران نيز حدود يك سوم كالري جذب شده در بدن را مصرف مي كند. پستانداران مادر براي ساخت جفت در بدنشان حدود 60 درصد از اكسيژن خونشان را مصرف مي كنند، هرچه اكسيژن بيشتري در خونشان باشد، شرايط رحم آن ها نيز بهتر مي شود. همان طور كه مي بينيد پستانداران به اكسيژن زيادي نياز دارند.
اما در اين عصر طلايي پستانداران، مقدار اكسيژن هوا 21 درصد شده است. اين كاهش اكسيژن ممكن است به دليل آتش سوزي هاي فراوان دنيا و در نتيجه آن ها از بين رفتن گياهان اكسيژن ساز باشد.
منبع: Scientific American

حسگر اثر انگشت، دزدگير جديد
007623.jpg
گروه دانش و فناوري: سيستم ايمني جديدي براي خودرو طراحي شده است كه هيچ سارقي نمي تواند آن را خنثي كند. اين حسگر، بر روي دستگيره هاي در خودرو نصب شده است و هنگامي كه سارق آن را فشار مي دهد، الگوي رگ  هاي سر انگشتان (همان اثر انگشت) را مي خواند. اگر اين طرح با الگوي اثر انگشت مالك خودرو همخوان بود، در خودرو باز مي شود؛ در غير اين صورت حتي اگر سارق كليد خودرو را هم در اختيار داشته باشد، نمي تواند از آن استفاده كند.
اين سيستم كه از سوي شركت هيتاچي به بازار معرفي شده است، حسگري فروسرخ دارد كه پشت دستگيره خودرو واقع شده است و مي تواند شبكه رگ هاي خوني پشت انگشت دست را شناسايي كند. دستگيره هم به نوعي طراحي شده است كه دست راننده را هميشه به وضعيتي يكسان هدايت مي كند، بنابراين رگ هاي خوني پشت دست قطعا به همان آرايش قبلي آشكار خواهند شد. پيش از اين شركت هيتاچي سيستم هاي مشابهي را براي خودپردازهاي بانك، در هاي امنيتي و رايانه ها ساخته است و آزمايش ها نشان از دقت بالاي عملكرد اين آشكارسازها داشته است. اين محصول جديد امنيتي در حال حاضر در نمايشگاه خودروي توكيو 2005 به نمايش درآمده است.
منبع: New Scientist.com

حفره امنيتي گرافيكي ويندوز
ايرنا: مايكروسافت در مورد شناسايي حفره امنيتي جديدي در نگارش هاي اخير ويندوز هشدار مي دهد كه هكرها مي توانند با استفاده از آن و به كمك عكس هاي ديجيتالي دستكاري شده، كنترل رايانه كاربران را در دست بگيرند. مايكروسافت كه طبق برنامه امنيتي چند سال گذشته خود در دومين سه شنبه هر ماه به انتشار نرم افزارهاي اصلاح كننده جديدترين حفره هاي امنيتي شناسايي شده در محصولات خود مي پردازد، در مجموعه منتشر شده در ماه جاري به اصلاح ايراد امنيتي خطرناك شناسايي شده در سيستم عامل هاي ويندوز XP، ويندوز SQL سرور و ويندوز 2000 اقدام كرده است.
حفره امنيتي جديد مربوط به فناوري مديريت عكس هاي ديجيتالي در ويندوز است كه هكرها مي توانند با سوء استفاده از آن و با استفاده از تصاوير ديجيتالي دستكاري شده، كدهاي مخرب خود را در رايانه كاربران اجرا كرده و كنترل آن ها را در دست بگيرند. دو شركت سيمانتك و مك آفي به عنوان بزرگ ترين توليدكنندگان نرم افزارهاي امنيتي در جهان به كاربران سيستم عامل ويندوز هشدار دادند كه هر چه سريع تر جديدترين نرم افزارهاي اصلاحي ارائه شده از سوي مايكروسافت را دانلود و نصب كرده و از باز كردن عكس هاي مشكوك موجود در (ميل باكس) و همچنين كليك كردن روي لينك هاي ناشناس جدا خودداري كنند.
مايكروسافت از سال 2003 تاكنون به صورت ماهيانه در وب سايت خود جديدترين نرم افزارهاي اصلاحي را منتشر مي كند و همواره از كاربران خانگي و همچنين مديران شبكه هاي رايانه اي درخواست كرده است كه اين نرم افزارهاي اصلاحي را در كمترين زمان ممكن دانلود و نصب كنند.

پدر 51 ميليون چيني
ايرنا: مطالعات تازه ژنتيكي كه با استفاده از كروموزوم و اطلاعات موجود در بانك هاي اطلاعات ژنتيكي انجام شده، نشان مي دهد كه حدود۵۱ ميليون چيني و مغول ساكن بخش هاي شمال چين و مغولستان  اعقاب مستقيم يك چيني هستند. اين مرد جيوكانگا نام دارد و 1500 سال پيش مي زيسته، و فرزندانش سلسله پادشاهي كينگ را بنياد گذاردند كه تا اندكي پيش از شروع نخستين جنگ جهاني، در چين حكمروايي مي كردند. تحقيقي كه در مورد جيوكانگا به انجام رسيده، مشابه تحقيقي است كه در سال 2003 در مورد چنگيزخان صورت گرفت و بر اساس آن روشن شد 16 ميليون مرد در نقاط مختلف جهان در زمره اعقاب مستقيم خان مغول هستند.
اهميت كروموزوم yدر آن است كه ديگر كروموزوم ها با سرعت و شتاب اطلاعات ژنتيكي خود را با يكديگر رد و بدل مي كنند، اما اين كروموزوم در هنگام توالد و تناسل با كروموزوم x كه بسيار بزرگ تر از آن است هم گروه مي شود و بده بستان ژنتيكي چنداني با اين قرين به مراتب بزرگ تر انجام نمي دهد. در نتيجه كروموزوم هاي y تقريبا دست نخورده از پدران به پسران انتقال مي يابند. همين امر امكان شناسايي جد اعلاي اين كروموزوم ها را براي دانشمندان فراهم مي آورد.
تايلر ـ اسميت و همكارانش در بررسي هايي كه در چين و انگلستان انجام داده اند كروموزوم حدود هزار مرد در آسياي شرقي را مطالعه كردند. اين پژوهشگران سپس رشته DNA اين افراد را با DNA افراد ديگر در نقاط مختلف از حيث مشابهت در كروموزوم y مقايسه كردند و در۳‎/۳ درصد از موارد به نتايج يكسان دست يافتند كه نشان مي داد اين افراد داراي جد يكساني بوده اند كه حدود۶۰۰ سال قبل مي زيسته است. براي تشخيص اين جد اعلا كه كروموزوم y اوليه به او تعلق داشته محققان به سراغ كتاب ها و اسناد تاريخي رفتند و به جيوكانگا برخوردند كه نوه هايش در 1644 سلسله كينگ را بنياد گذاردند. شمار زيادي از مرداني كه نسبشان به جيوكانگا باز مي گشت و در زمره اشراف سلسله كينگ بودند تا سال 1912 در چين حكم مي راندند. اين افراد هر يك همسران متعددي داشته اند و به اين ترتيب كروموزوم به ارث برده از نياي خود را در نسل فرزندان ذكوري كه از زنانشان به دنيا مي آمد در نقاط مختلف پراكنده ساختند.

دانش فناوري
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
بـورس
حوادث
خارجي
سياسي
داخلي
شهري
علمي فرهنگي
ورزش
يادداشت
صفحه آخر
همشهري ضميمه
همشهري ايرانشهر
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   حوادث   |   خارجي   |   سياسي   |  
|  داخلي   |   شهري   |   علمي فرهنگي   |   ورزش   |   يادداشت   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |