پايگاه اطلاع رساني شهرسازي و معماري ـ ليلا صادق پور: كاهش جابه جايي هوا، صعود هواي سرد، گرم شدن سطح زمين و لايه هاي بالايي جو، پديده اي را به نام اينورژن يا وارونگي هوا به وجود مي آورد. اين پديده از پديده هايي است كه شايد به خودي خود هيچ خطري را متوجه زمين و سلامت موجودات زنده آن نسازد، اما تركيب آلاينده هاي موجود با يكديگر و پيدايش آلاينده هاي ثانويه، عامل بروز فاجعه هاي زيست محيطي مي شود. محبوس شدن هواي سرد توسط لايه اي از هواي گرم و ايجاد پوشش غيرقابل صعود و انباشته از هواي آلوده كه روي شهر را مي گيرد و تمام آلودگي هاي به وجود آمده در شهر را زير اين طبقه جمع مي كند، از ويژگي هاي اينورژن هوا در كلان شهرهاي امروز است.
فرزاد گودرز، از كارشناسان محيط زيست مي گويد، با افزايش جمعيت و توسعه شهرهاي بزرگ، منابع آلوده «ننده هوا از جمله خودروها، مرا«ز صنعتي، «ارخانه ها و منابع گرمايش خانگي به ش«ل روزافزون رشد «رده و سبب آلودگي هواي اين شهرها شده است. وي همچنين با تشريح عمل«رد سازمان ها و ارگان هاي مربوط با موضوع آلودگي هوا، پيرامون وارونگي دما و اثرات مخرب آن بر شهروندان توضيحاتي داده «ه در ادامه مي خوانيد.

تعريـف شــما از وارونــگي هوا چيست؟
در حالت عادي و از لحاظ فيزيكي، هواي گرم به سمت بالا و هواي سرد به دليل سنگيني به سمت پايين حركت مي كند. در اوايل روز و هنگام طلوع خورشيد، لايه هاي بالاي زمين به دليل برخورد اشعه هاي نور خورشيد گرم تر از لايه هاي زيرين مي شود. با شروع روز و آغاز فعاليت هاي انساني و مصرف سوخت، دماي هواي سطح زمين زياد مي شود. اين هواي گرم هنگام صعود و حركت به سمت بالا يا هنگام جابه جايي به وسيله باد، با لايه اي هم دما از هوا كه توسط تابش خورشيد در طبقات فوقاني جو تشكيل شده، برخورد «رده و اين مانع صعود و تبادل هوا مي شود. نتيجه آن، تشكيل يك سطح پوششي بالاي شهر است «ه با گذشت زمان و افزايش فعاليت هاي انساني و به دليل حبس هوا در زير اين لايه، مواد آلاينده توليد شده در سطح زمين باقي مانده و بالا نمي روند. هيچ كدام از آلاينده ها در به وجود آمدن چنين پديده اي دخيل نيستند و فقط وضعيت جوي است كه آن را به وجود مي آورد.

آيــا انـــواع ديگـــري بـــراي وارونـــگي دما نيز تعريف مي شود؟
پديده طبيعي وارونگي به شكل هاي مختلفي به وجود مي آيد. معمولي ترين نوع آن، تشعشعي است كه نزديك سطح زمين و در ارتفاع 50 تا 100 متري در ابتداي روز و براي مدت كوتاهي اتفاق مي افتد. اين پديده، زماني است كه لايه هاي هواي بالا به دليل تابش نور خورشيد، گرم تر از هواي نزديك سطح زمين مي شوند. اين نوع اينورژن، اغلب در فصول سرد و زمستان ها اتفاق مي افتد و پديده اي عمومي است. نوع دوم وارونگي، فشاري است. اين نوع در اثر قرار گرفتن جبهه هاي پرفشار هوا روي يك منطقه و در ارتفاع چندصدمتري رخ مي دهد. مدت آن نسبت به نوع اول طولاني تر است و گاهي تا چند روز يا هفته هم طول مي كشد. ولي اينورژن تشعشعي، بيشتر در فصول گرم سال اتفاق مي افتد. اينورژن جبهه اي، نوع ديگري است كه هنگام عبور جبهه اي از هواي گرم از منطقه اي با دماي كمتر اتفاق مي افتد. به دليل اينكه هواي گرم دماي بيشتري نسبت به هواي لايه هاي زيرين و سرد دارد، بر روي آن قرار گرفته و مانع از صعود هواي گرم و آلوده شده و موجب حبس آلودگي مي شود. در اين نوع اينورژن اختلاف هواي دو لايه هوا بسيار مهم است.
در شرايط طبيعي ممكن است تركيبي از اين وارونگي ها به شكل هم زمان بروز كنند كه در چنين شرايطي، آلودگي هوا به حد بحران مي رسد.
اثرات مخرب وارونگي هوا روي شــهرونــدان و اقــداماتي كه هنگام بروز چنين پديده اي بايد انجام شود چيست؟
سه وضعيت هشدار، اضطرار و وضعيت بحران براي آلودگي هوا تعريف مي شود. PSI (شاخص آلاينده هاي هوا) بين صفر تا،۱۰۰ وضعيت عادي را گزارش مي دهد. اگر اين شاخص بين 100 تا 250 تغيير كند، وارد مرحله هشدار مي شويم. اما آن چه خطرناك است، PSI بين 250 تا 350 و بالاتر از آن است كه شرايط اضطرار و بحران را به وجود مي آورد. در مواقع بروز وارونگي، ميزان آلاينده هاي هوا بايد با دقت بيشتري اندازه گيري شود و به محض ورود به مرحله هشدار، مراحل اوليه اطلاع رساني به شكل گسترده آغاز شود. با انجام اين كار مي توان از تردد خودروهاي شخصي و تك سرنشين در سطح شهر جلوگيري كرد.
با افزايش آلودگي در سطح زمين و محبوس شدن آن به دليل وارونگي هوا، بر ميزان آلاينده ها افزوده مي شود و بهترين راه كاهش اثرات اين پديده بعد از وقوع، كاهش آلودگي از طريق كاهش در منبع توليد آلودگي است. در شرايط هشدار، چون غلظت آلاينده هاي هوا بالا نيست، اقدامات در نظر گرفته شده، بيشتر در حد آگاهي دادن و اطلاع رساني عمومي است. در مواقع اضطرار و بحران، علاوه بر توصيه هاي وضعيت هشدار، محدوديت هاي موقت زماني و مكاني، به عنوان مثال زوج و فرد كردن روزهاي تردد خودروها و تعطيلي مدارس ابتدايي در نظر گرفته مي شود. بيماران قلبي، ريوي و به خصوص سالمندان و كودكان، آسيب پذيرترين گروه هاي در معرض خطر هستند. در تهران ممكن است طي يك فصل، چندين بار وضعيت بحران رخ دهد. در حالي كه طبق دستورالعمل هاي موجود اگر شرايط بحران يا اضطرار در مواقع وارونگي هوا رخ ندهد، لزوم رعايت دستورالعمل هاي شوراي عالي ترافيك كشور، منتفي مي شود. حال آن كه در هر حالت، چه وارونگي رخ دهد يا نه، ميزان بالاي آلاينده ها تأثيرات خود را بر شهروندان بر جاي مي گذارد.
به نظر مي رسد سازمان محيط زيست به عنوان يكي از متوليان كاهش آلودگي هوا چندان مؤثر عمل نمي كند. نظر شما پيرامون اين موضوع چيست؟
در تمام كشورهاي جهان محيط زيست از مهم ترين ارگان هاي دولتي و حتي در حد وزارتخانه است. در حالي كه در كشور ما موضوع محيط زيست به قدري كم اهميت جلوه مي «ند كه در حد يك سازمان باقي مانده و قدرت اجرايي چنداني ندارد. در بيشتر نقاط دنيا وزير يا رئيس سازمان محيط زيست از NGOها انتخاب مي شوند، يعني نيرويي كه بتواند در مقابل ديگر دستگاه هاي اجرايي قرار گرفته و از تصميم گيري هاي مضر و مخرب جلوگيري كند. اگر تيغ سازمان محيط زيست در ايران چندان برنده نيست، به اين دليل است كه قدرتي ندارد و در حد يك سازمان دولتي تعريف مي شود.
منبع: uan.ir

گروه دانش و فناوري: دبير چهاردهمين كنگره علمي سالانه پروتز دندان با انتقاد از اين كه فارغ التحصيلان رشته پروتز، شانسي براي دريافت مدارك بالاتر از كارداني را ندارند، خواستار ارتقاي مقطع تحصيلي تكنيسين هاي پروتز شد. فريبا خياطي در جريان برپايي چهاردهمين كنگره علمي سالانه پروتز دندان با اعلام اين خبر افزود: بر خلاف كليه رشته هاي تحصيلي دانشگاهي در گروه هاي آزمايشي مختلف كنكور، رشته تكنيسين پروتزهاي دنداني تنها رشته دانشگاهي بوده كه سقف تحصيل در آن كارداني است. وي با اشاره به اين كه فارغ التحصيلان اين رشته شانسي براي دريافت مدارك كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا ندارند تصريح كرد: با توجه به پيشرفت زيادي كه تكنولوژي و علوم روز آمد پروتز دندان نسبت به حدود سي سال پيش پيدا كرده و همچنين با توجه به نياز دندان پزشكان و متخصصان به همكاري با لابراتوارهاي پيشرفته، خلأ شديدي در زمينه تربيت تكنيسين هاي توانگر و تكنولوژيست هاي كارآمد مشاهده مي شود كه ضروري است با تدابير لازم، نظام آموزش عالي، اين خلأ را برطرف كند. خياطي يادآور شد: به دليل سر و كار داشتن شاغلان اين حرفه با مواد شيميايي و لوازم مكانيكي و همچنين انجام كارهاي ظريف و دقيق دستي، از جهات بسياري سلامت اين افراد در معرض خطر قرار دارد. با توجه به انتقال ميكروب از طريق قالب هاي تهيه شده از دهان بيماران و از مطب هاي دندان پزشكي به لابراتوارها، پتانسيل انتقال عفونت هاي ويژه و همچنين بيماري هاي ويروسي مانند ايدز، هپاتيت و ميكروبي در اين افراد وجود دارد. خياطي با ابراز تأسف از اين كه تاكنون هيچ گونه آموزش جدي به دانشگاهيان و شاغلان اين حرفه داده نشده، تصريح كرد: در حال حاضر واحد درسي خاصي كه مسأله حفظ ايمني و سلامت را به روش صحيح به تكنيسين هاي پروتز دندان آموزش دهد، در فهرست واحدهاي درسي اين افراد گنجانده نشده است. جامعه دندان سازان ايران در كنگره چهاردهم، ويژه نامه خاصي را با عنوان ايمني و بهداشت حرفه اي براي تكنيسين هاي پروتز دندان و پروتزيست ها به چاپ رسانده كه به رايگان در ميان شركت كنندگان توزيع شده است. خياطي اظهار داشت: اين كتاب اولين مجموعه از اين نوع است كه در ميان لابراتوارهاي دندانسازي نيز توزيع مي شود. چهاردهمين كنگره علمي سالانه پروتز دندان كه از سوي جامعه دندان سازان ايران (NGO) و با همكاري وزارت بهداشت، درمان و  آموزش پزشكي (اداره سلامت دهان و دندان) در راستاي اهداف عالي صنفي و آموزش هاي دانشگاهي 9 آذرماه در مجموعه فرهنگي ـ ورزشي وزارت كار گشايش يافت. روز جمعه 11 آذرماه به كار خود پايان داد.