سه شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۸۴ - سال سيزدهم - شماره ۳۹۱۲ - Jan 31, 2006
دانش فناوري
Front Page

برخي دانشمندان در تحقيقات خود دست مي برند و نتايج تقلبي منتشر مي كنند
پايان قصه استاد ، دروغ بود
در آخرين روزهاي سال گذشته ميلادي و در حالي كه بسياري از نشريات علمي و غيرعلمي ،هوانگ وو سوك را به عنوان برترين مرد علمي سال ۲۰۰۵ انتخاب كرده بودند ، مشخص شد او در نتايج آزمايشها دست برده است و گزارشهاي تحقيقات گروهش مبناي علمي ندارند . افشاي دروغ بودن تمام اين پيشرفت ها، جامعه پزشكي جهان را بهت زده كرد
001941.jpg
گروه دانش و فناوري- ذوالفقار دانشي : ماجراي تحقيقات سلولهاي بنيادي در كره جنوبي هم براي خودش داستاني دارد . هوانگ وو سوك ، استاد برجسته دانشگاه ملي سئول در طرح پژوهشي بسيار پيشرفته اي قصد داشت جنين انسان را شبيه سازي كند و سلولهاي بنيادي مختص هر بيمار را توليد كند .با اين كار او مي توانست پيشرفت عظيمي در درمان بيماري ها با استفاده از سلولهاي بنيادي پديد آورد. گروه پژوهشي او چندين مقاله نيز در مورد پيشرفت روشهاي شبيه سازي جنين انساني منتشر كرد و تحسين همه را برانگيخت.
اما در آخرين روزهاي سال گذشته ميلادي و در حالي كه بسياري از نشريات علمي و غيرعلمي ، وي را به عنوان برترين مرد علمي سال ۲۰۰۵ انتخاب كرده بودند ، مشخص شد او در نتايج آزمايشها دست برده است و گزارشهاي تحقيقات گروهش مبناي علمي ندارند . افشاي دروغ بودن تمام اين پيشرفت ها، جامعه پزشكي جهان را بهت زده كرد .
هنوز كسي نمي داند اشكال از كارهاي ضعيف آزمايشگاهي بوده يا اينكه دانشمندي رده پايين و گمنام مي خواسته از حقوق خود در برابر يك دانشمند رده بالاي مشهور دفاع كند ؟ تحقيقات رسمي در دانشگاه ملي سئول آغاز شده است و مدتي طول مي كشد تا اعلام شود چرا هوانگ وو سوك پژوهش خود را به چنين سرنوشتي كشاند . البته از همين ابتدا مشخص است كه همه تقصيرها متوجه اين پژوهشگر نيست ؛ چرا كه نشريات علمي هم در انعكاس گزارشهاي او سهيم بوده اند . به نظر مي رسد اين نشريات بايد نظارت بيشتري بر چاپ مقالات ارسالي داشته باشند .
ماجراي دانشمند كره جنوبي با وجود آنكه مشهورترين نمونه اشتباهات علمي امسال بود ، اما تنها مشتي از خروارها اشتباه هايي بود كه در تحقيقات انساني روي داد . ميل داريد بدانيد امسال چند نفر ديگر مرتكب اشتباه هاي بزرگ علمي شده اند ؟ به اين موارد توجه كنيد :
پل كورناك از پژوهشگران يك مركز درماني تحقيقاتي سرطان ، پرونده هاي برخي بيماران را دستكاري كرده بود تا بتواند داروهايي جديد را روي آنها آزمايش كند و اين در حالي بود كه مصرف اين داروها براي آن بيماران ممنوع بود . يكي از اين بيماران در حين آزمايش جان سپرد و دادگاه او را به جرم قتل غير عمد به ۷۱ ماه زندان محكوم كرد .
انستيتو تكنولوژي ماساچوست (MIT)در مهرماه يك زيست شناس جوان را كه در مورد سيستم ايمني بدن پژوهش مي كرد اخراج كرد . مقامات رسمي MIT اعلام كردند لوك فون پاريژز ، شواهد و مدارك تحقيقاتش را دستكاري كرده بود تا نتايج دلخواه وي بدست آيد .
فروردين ماه، اريك پوئهلمن از دانشمندان دانشگاه ورمونت شهادت داد كه داده هاي تحقيقات خود را در مقابل دريافت ۳ ميليون دلار دستكاري كرده است . وي در يك معامله با دادستاني حاضر شد در قبال جريمه مالي و تخفيف در مجازات ، به تصحيح يا بازپس گيري مقالات خود اقدام كند .
نمونه هايي از اين دست سبب شده است سازمانهاي بين المللي قوانين خود را بازنگري كنند و مجازاتهاي شديدتري را پيش بيني كنند . انستيتو ملي سلامتي در ايالات متحده ، قوانين بسيار سختگيرانه اي براي پژوهشگراني كه علاوه بر تحقيقات خود در شركتهاي داروسازي مشغول به كار هستند وضع كرده است . البته مسوولان سازمان فكر مي كنند با اين كار مي توانند هم علايق دانشمندان را براي ادامه پژوهش هاي خود افزايش دهند و هم از بروز مشكلات خطرناك احتمالي جلوگيري كنند . در آخرين نظرسنجي نشريه داخلي اين سازمان مشخص شد از سه هزار نفر پاسخ دهنده ، تنها ۱.۵ درصد آگاهانه از داده هاي دستكاري شده استفاده مي كردند و يا بدون اجازه از نتايج تحقيقات همكارانشان سود مي بردند. اما ۱۵.۵ درصد آنها قبول كرده بودند كه تحت فشار حاميان مالي تحقيقاتشان، نتايج را تغيير داده اند . ۱۲.۵ درصد هم گفتند وقتي مجبور باشند از داده هاي نادرست استفاده كنند ، به روشهاي ديگري متوسل مي شوند .
نظرسنجي ها نشان داده است اغلب مردم احترام زيادي براي دانشمندان قايل هستند و شايد همين سبب شده باشد تصوراتي غيرواقعي در مورد توانايي رهبري دانشمندان پديد آيد . اين نظزسنجي ها همچنين نشان داده است مردم از اشتباه كردن دانشمندان بسيار شگفت زده مي شوند ، ولي در احترامشان به دانشمندان تغيير چنداني ايجاد نمي شود.
در ميان عرصه هاي پژوهش ، تحقيقات زيست شناسي و پزشكي جايگاه بسيار خاصي دارند و در عمل به ميدان رقابت هاي علمي و اقتصادي تبديل شده است . بسياري از كشورها مانند كره جنوبي در تلاشند تا جايگاه ايالات متحده را به عنوان پيشرو و رهبر اين تحقيقات از آن خود كنند و همين سبب مي شود فشار زيادي بر دانشمندان وارد شود . توماس موراي، رييس مركز هستينگز ( انستيتوي تشخيص اشتباهات پزشكي در گريسون ، نيويورك ) معتقد است دانشمنداني كه پروژه هاي بزرگ علمي را هدايت مي كنند ، تحت فشار رواني شديدي قرار دارند : «آنها آدمهايي نخبه هستند و در جايي زندگي مي كنند كه برترين مغزها حضور دارند . اگر در رده هاي اول نباشي ، انگار وجود نداري .»
و اما نشريات علمي !
درخواست ماه گذشته دكتر هوانگ در مورد بازپس گرفتن مقاله گروه پژوهشي خود ، دبيران نشريات علمي را به اين فكر انداخته است كه آيا روشهاي فعلي داوري و بررسي اوليه مقالات رسيده مي تواند تمام اشتباه ها و خطاهاي آن را تشخيص دهد يا خير. دونالد كندي ، سردبير نشريه ساينس مي گويد : «اين ماجرا نشان داد بايد خيلي دقيق تر از قبل مقاله ها را بررسي كنيم . داوران و دبيران نشريات بايد بيش از پيش محتاط تر باشند و همه چيز را با ديده شك و ترديد نگاه كنند .»
امروزه هر موضوع علمي را گروههاي بسياري در سراسر جهان مورد مطالعه و تحقيق قرار مي دهند و البته خيلي از آنها به نتيجه نمي رسند . از اين رو اگر مقاله اي برسد كه ادعا كند به نتيجه دلخواه رسيده است ، حساسيت بالايي دارد و بايد به دقت مورد بررسي قرار گيرد تا هم كار تحقيقاتي زير سوال نرود و هم اشتباه هاي احتمالي مشخص شوند .
البته اين مسايل جداي از خاصيت خود تصحيح كنندگي علم است . اگر مقاله اي چاپ شود و ادعايي كند و ديگران نتوانند آن نتيجه را دوباره بدست آورند ، مثل اين است كه آن مقاله را به درون سطل آشغال بياندازيم . آن مقاله ارزش خود را دست مي دهد .
اشتباه همه جا وجود دارد
در پايان بايد به اين نكته توجه داشت كه هيچ سيستمي مصون از اشتباه نيست . التو شارو ، استاد حقوق دانشگاه ويسكانسين كه در زمينه اشتباهات پژوهشي و پزشكي تخصص دارد ، معتقد است حتي سيستمهاي نظارتي هم نمي توانند تقلب دانشمندان را در تحقيقاتشان مشخص كنند . بايد به صداقت دانشمندان اعتماد كرد و قضاوت را به دست آزمايشگاه سپرد . به نظر او ، بهترين روش براي مقابله با اين پديده ، آموزش دادن پژوهشگران براي شناسايي تقلب است . در دهه اخير ، بسياري از سازمانهاي دولتي ايالات متحده تلاش كرده اند با برگزاري كلاسهاي مقابله با تقلب در پژوهش ، شيوه هاي شناسايي تقلب را آموزش دهند و از شيوع اين عامل مخرب جلوگيري كنند . اثرات مثبت اين كلاسها امسال به وضوح قابل مشاهده بود : در بسياري از پرونده هاي پر سر وصداي امسال ، همكاران جواني كه در اين پژوهشها همكاري داشتند به داده ها و اطلاعاتي كه مورد استفاده قرار مي گرفت مشكوك شدند و پرده از تقلب هاي گروه برداشتند .
منبع : كريسشن ساينس مانيتورز

«وين» نام ويندوز بعدي
ايرنا: با وجود آن كه مايكروسافت هنوز سيستم عامل جديد خود، يعني ويندوز ويستا را منتشر نكرده است، اما از هم اكنون جايگزين آن را با نام وينا وعده داده است. مايكروسافت پيش از اين نام سيستم عامل بعد از ويندوز ويستا را بلك كومب اعلام كرده بود، اما هم اكنون نام اختصاري اين سيستم عامل را به نام پايتخت شهر اتريش، تغيير داده است. مايكروسافت در گذشته نيز همواره اسامي  مكان هاي باشكوه و ديدني را به عنوان نام اختصاري سيستم هاي عامل آينده خود برگزيده و ويندوز وين نيز يكي از همين موارد است كه مايكروسافت از هم اكنون آن را به كاربران وعده داده است.
نام هاي اختصاري كه مايكروسافت در سال هاي گذشته و مدت ها پيش از انتشار سيستم هاي عامل جديد خود براي آنها برگزيده بود عبارتند از اسپارتا براي ويندوز ۳‎/۱ديتونا براي ويندوز ان تي۳‎/۵كايرو براي ويندوز ان تي۴شيكاگو براي ويندوز ۹۵ و ممفيس براي ويندوز ۹۸. مايكروسافت نام اختصاري ويندوز ايكس پي را نيز در ابتدا ويسلر اعلام كرده بود. ويسلر نام يك پناهگاه كوهنوردان و اسكي بازان در كشور كانادا است. نام لانگ هورن نيز كه مايكروسافت تا سال گذشته براي ويندوز ويستا استفاده مي كرد، از اسم يك قهوه خانه ويژه اسكي بازان در نزديكي پناهگاه ويسلر در كشور كانادا برگرفته شده بود. اين شركت هنوز هيچ زمان احتمالي را براي انتشار ويندوز وين ذكر نكرده است.

تلقي عمومي نسبت به فناوري نانو
ستاد ويژه توسعه فناوري نانو: از هنگامي كه فناوري  نانو توجه عموم را به خود جلب كرد متخصصان متعددي نسبت به اهميت اقبال عمومي به فناوري نانو در تعيين اثر نهايي اين فناوري بر جامعه مطالبي بيان داشته اند. در نتيجه دولت آمريكا ضمن تلاش براي ارتقاي سطح توسعه فناوري نانو، سرمايه اي براي بررسي موضوعات مرتبط با بهداشت ايمني و مسايل زيست محيطي مواد نانومقياس اختصاص داده است. بر طبق دو تا از آخرين بررسي هاي انجام شده، ادامه برنامه هاي مربوط به آموزش عمومي درباره فناوري هاي نانو و ايمني نهايي آن از اهميت خاصي برخوردار است؛ زيرا به اين وسيله مي توان حمايت از آن را توسعه داد.
به منظور ارزيابي سطح دانش و نيز تلقي مردم نسبت به فناوري نانو، دكتر ديتمار شوفيل از دانشگاه ويسكانسين و دكتر بروس لونشتين از دانشگاه كرنل تحقيقي در اين زمينه از بيش از ۷۰۰ فرد بالغ انجام دادند.
در اين تحقيق، آنها مجموعه سئوالاتي با هدف درك طرز تلقي مردم نسبت به فناوري  نانو، درك ارزيابي خطرات و فوايد اين فناوري، ادبيات فناوري  نانو و اينكه مردم چگونه و از چه راهي نسبت به اين فناوري آگاهي پيدا مي كنند، مطرح نمودند. در اين بررسي همچنين سئوالاتي طراحي شده بود تا نقش آموزش و عقايد مشخص در موضع گيري نسبت به فناوري  نانو را نشان دهد. اين محققان دريافتند در حال حاضر افراد از فناوري نانو اطلاع چنداني ندارند و آنچه هم مي دانند محدود به همان چيزهايي است كه از رسانه هاي عمومي فرا گرفته اند. آنها همچنين دريافتند كه ديدگاه غالب افراد نسبت به نانو مثبت است و در نظر محققان اين امر عمدتاً ناشي از آن است كه آنچه تا به امروز از رسانه ها درباره فناوري نانو پخش شده مربوط به جنبه هاي مثبت و نويدهايي است كه براي جامعه دارد. در واقع در حالي كه كمتر از نيمي از پرسش شوندگان تفاوت بين نانومتر و اتم را مي دانستند، نصف بيشتر آنها اطلاعاتي از اثرات ضمني اين فناوري بر اقتصاد اطلاعاتي داشتند. يكي از يافته هاي جالب اين بررسي آن بود كه ديد منفي نسبت به فناوري نانو در زنان، سالمندان و اقليت هاي قومي بيش از بقيه افراد بود.
اين محققان همچنين دريافتند كه بحث هاي گذشته علمي و احساسات شخصي مثبت يا منفي نسبت به حوزه هايي از علم مانند مهندسي ژنتيك و تحقيق درباره ياخته  هاي سلولي تا حد زيادي به احساس فرد نسبت به فناوري نانو مربوط مي شد. لذا شايد لازم باشد تا تلاش هايي جهت غلبه بر اثرات سوء شكست هاي قبلي ارتباطات علمي به عمل آيد. نتايج اين تحقيق طي مقالاتي عناوين «مردم و فناوري  نانو؛ احساس مردم نسبت به فناوري هاي نوظهور چيست؟» و «تلقي مردم نسبت به فناوري هاي نوظهور، بررسي اثرات تعاملي شناخت و تأثير آن بر تلقي عمومي نسبت به فناوري نانو» به چاپ رسيده است.

ستاره هايي كه نبايد وجود داشته باشند
پارس اسكاي: ستاره شناسان آريزونا جمعيتي از ستارگان را پيدا كرده اند كه به نظر مي رسد يك خوشه جوان باشند اما فرضيات موجود، وجود آنها را پيش بيني نمي كند. به نظر مي رسد اين ستاره هاي جوان در بازمانده هاي كهكشان NGC ۲۷۸۲ به وجود آمده اند . اين بازمانده ها، فاقد عناصري هستند كه دانشمندان فكر مي كنند براي شكل گيري ستاره ها لازم است. NGC ۲۷۸۲ حاصل برخورد يك كهكشان بزرگ شبيه به راه شيري با يك كهكشان كوچك تر است. اين يك نمونه متداول از برخورد كهكشان ها در جهان ما به شمار مي رود. در صورت تاييد، اين خوشه هاي جوان تازه كشف شده مي توانند به ما در يافتن فرايند شكل گيري ستاره ها كمك شاياني بكنند؛ مخصوصا در مناطقي كم جمعيت و به دور از مركز كهكشان هاي فعال. ستاره شناسان اين ستاره ها را به وسيله عكاسي در اعماق آسمان توسط دوربين CCD ۴ مگاپيكسل و تلسكوپ ۸/۱ متري واتيكان (VATT) در تپه گراهام رصدخانه بين المللي آريزونا كشف كردند.
NGC 2782 در فاصله ۱۱۱ ميليون كيلومتري از زمين و در صورت فلكي Lynx قرار دارد. هنگامي كه دو كهكشان با جرم نابرابر در ۲۰۰ ميليون سال پيش با يكديگر برخورد كردند، از اثر گرانش آنها، دو دنباله از مواد بازمانده با خواص متفاوت به وجود آمد. وجود ستاره در دنباله غربي براي دانشمندان بسيار شگفت انگيز است زيرا اين قسمت فاقد گازهاي مولكولي است. ستاره شناسان مي گويند تاكنون از اين ديد به برخورد كهكشانهاي بزرگ با كهكشان هاي كوچك تر توجه نداشته اند و از اين پس به دنبال يافتن پاسخي براي شكل گيري ستارگان در اين ناحيه هستند.

پيش بيني آب و هواي تيتان
001938.jpg
پارس اسكاي: دانشمندان در حال طراحي و توسعه برنامه رايانه اي هستند كه مي تواند ساختار گونه هاي مختلف ابرهاي متاني و اتاني قمر تيتان را بررسي كند كه اين الگوي رايانه اي به مشاهدات و داده هايي نياز دارد كه از پايگاه زميني كاسيني-هويگنس به دست مي آيند. دانشمندان با استفاده از طيف سنجي فروسرخ تصاويري را از قطب جنوب تيتان و نواحي معتدل ۴۰ درجه جنوبي آن گرفته اند و همچنين اخيراً ابرهايي را در ميان مه هاي ضخيم در اين سياره مشاهده كرده اند. دانشمندان به كمك تلسكوپ هاي زميني و فضاپيماي كاسيني در حال بررسي ابرهاي تيتان از لحاظ هواشناسي و اقليم شناسي هستند. يك تيم اروپايي به رهبري پاسكال رانو از دانشگاه فرانسوي سنت كويينتين در ورساي، الگوي رايانه اي را طراحي كرده است كه مي تواند با جفت كردن حركت ديناميكي ابرها و مه ها، اين زمينه را براي دانشمندان فراهم كند تا بتوانند تيتان را از لحاظ هواشناسي و اقليم شناسي مطالعه كنند و همچنين اين برنامه قادر است كه به ما بفهماند كه چگونه ابرهاي تيتان تشكيل مي شوند. دانشمندان با شناختن آب و هواي تيتان مي توانند توزيع ابرها را در تيتان به مدت يك سال تيتاني (۳۰ سال زميني) پيش بيني كنند تا بتوانند مشاهدات خود را در اين قمر مرموز بهتر متمركز كنند.
چندين نمونه  رايانه اي براي اتمسفر تيتان كه شامل الگوهاي ميكروفيزيكي هستند، طراحي شده است كه مي تواند ساختار قطرات متان و اتان را پيش بيني كند. آنچه كه تيم رانو انجام داده آن است كه الگوي ابرهاي ميكروفيزيكي را با الگوي چرخشي عام تركيب كرده است و اين تيم با اين نوع الگوبرداري قادر است ساختار چندين نوع از ابرهاي متان و اتان را شناسايي و در مورد آن ها توضيح دهد. دانشمندان به اين نتيجه دست يافتند كه پيش بيني ويژگي هاي فيزيكي اين ابرها با استفاده از اين نوع الگوبرداري با مشاهدات اخير آن ها به خوبي توافق دارد و به همين دليل سعي در گسترش اين نوع برنامه را دارند تا بتوانند به كمك اين برنامه به پژوهش هاي خود براي كشف ساختار و چگونگي تشكيل ابرهاي متان و اتان تيتان ادامه دهند.

نمونه آسان
جدول اعداد
۸
001962.jpg
«سودوكو» sudoku واژه اي ژاپني به معناي عددهاي بي تكرار است و به جدول اعدادي گفته مي شود كه امروز يكي از سرگرمي هاي رايج در كشورهاي مختلف جهان به شمار مي آيد. نخستين جدول سودوكو را يك رياضي دان اروپايي در قرن هجدهم طراحي كرد . در سالهاي اخير اين جدول كاربرد عمومي خود را براي سرگرمي پيدا كرده است.
سودوكو انواع گوناگون ساده، متوسط دشوار و خيلي سخت دارد. بسياري از سودوكوها هم براي كودكان طراحي مي شوند. كتابهاي گوناگون و متنوعي نيز براي آموزش طراحي و حل اين جدول منتشر شده است. اين جدول هم اكنون در بسياري از روزنامه هاي معتبر دنيا هر روزه به چاپ مي رسد و كتابهاي مجموعه اين جدول ها نيز توسط بخش انتشارات هر روزنامه منتشر مي شود.
اين بازي كه در نمايشگاه بين المللي بازي و سرگرمي آلمان به عنوان محبوب ترين و پرطرفدارترين بازي شناخته شده قانون بسيار ساده و روشني دارد.
نوع متداول سودوكو در واقع نوعي جدول است كه از ۹ ستون عمودي و ۹ ستون افقي تشكيل شده و البته كل جدول هم به ۹ ستون كوچكتر تقسيم مي شود. شما بايد اعداد ۱ تا ۹ را در هر يك از جدول هاي كوچكتر بدون تكرار بنويسيد به صورتي كه در هر ستون بزرگ تر افقي يا عمودي هيچ عددي تكرار نشود. در واقع هم بايد از تمام اعداد ۱ تا ۹ در همه ستون هاي عمودي و افقي استفاده كنيد و هم بايد مراقب باشيد هيچ عددي تكرار نشود و در همه مربع هاي ۳ ستوني كوچكتر نيز به همين ترتيب همه اعداد ۱ تا ۹ بيايد و تكرار هم نشود. هميشه به عنوان راهنمايي چند عدد در جدول از قبل مشخص مي شود تا بقيه اعداد را شما پيدا كنيد.
روزنامه همشهري از اين پس هر روز يك جدول اعداد را براي سرگرمي شما تقديم خواهد كرد. اما چون ممكن است شما براي اولين بار با اين سرگرمي روبرو شده باشيد در هفته هاي اول نمونه هاي ساده و سپس نمونه هاي متوسط را به چاپ مي رسانيم و بعد از مدتي به صورت منظم نمونه هاي دشوار سودوكو را تقديم شما مي كنيم. مطمئناً آن وقت با تمرين و آمادگي به يك حل كننده حرفه اي جدول اعداد تبديل خواهيد شد.

|   اجتماعي    |    ادب و هنر    |    اقتصادي    |    دانش فناوري    |    بـورس    |    حوادث    |
|   خارجي    |    سخنگاه    |    سياسي    |    داخلي    |    شهر    |    شهرستان ها    |
|   شهري    |    علمي فرهنگي    |    ورزش    |    يادداشت    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |