به رغم گذشت قرن ها بار ديگر با فرارسيدن محرم خيمه اندوهي بي پايان بر دل و جان همه شيفتگان و آزادگان جهان سايه افكنده و در كنار ابراز احساساتي بي نظير، چرايي و فلسفه اين قيام بزرگ مورد پرسش قرار مي گيرد. در اين باره بسيار گفته اند و نوشته اند، اما شايد آموختن شيوه زندگي عزتمندانه به مسلمانان از مهم ترين يافته هاي آن باشد.
عزت به معناي شرافت، قوت و شكست ناپذيري است كه حقيقتاً و اصالتاً اختصاص به پروردگار دارد، اما بندگان واقعي نيز مي توانند در سايه اتصال به معدن عظمت الهي عزت يابند. امام حسين عليه السلام حجت موجه ما بر اين ادعاست كه به دليل كمال انقطاع توانست به جايي برسد كه در بي نظيرترين شرايط دشوار روزگار به اوج آسمان عزت پرواز كند و با افتخار به اين دارايي جان خويش را براي حفظ آن فدا كند.
«عزت حسيني» از اين باب مي تواند و بايد الگوي چگونه زيستن و چه سان مردن باشد و درس آموز همه روزگار گردد.
نخستين درسي كه بايد در اين مكتب آموخت  آن است كه جهان بيني خاصي كه اين عزت و افتخار را به ايشان ارزاني داشت چه بود و سپس بايد از او آموخت كه براي حفظ و توسعه اين فضيلت چه بايد كرد؟
از مجموعه گفتارها و آموزه هاي عملي كه از آن بزرگوار براي ما گزارش كرده اند چنين درمي يابيم كه او اساساً انسان را از آن جهت كه برترين آفريده خداست و به او انتساب و تعلق دارد، از چنان شرافت و كرامت ذاتي برخوردار مي داند كه سرخم كردن در پيشگاه غير خدا را منتهاي ذلت و خواري و دور از شأن آدمي مي داند. حضرت سيدالشهدا(ع) اصولاً فلسفه عبادت را نيز يادآور شدن همين نكته و توجه به عزت و غنايي مي داند كه خداوند به انسان عطا فرموده و نبايد قرباني ناداني و آزمندي او گردد.
آدمي بايد به اين عزت خداداد افتخار كند، همه زرق و برق دنيا را در برابر آن ناچيز شمارد و به مقابله با هركس و هر چيزي بپردازد كه به دنبال عبوديت طاغوت و خواري انسان است.
اين مقابله در دو حوزه انديشه و عمل تجلي مي يابد. در حوزه نظري پيراستن دامان دين از غبار بدعت ها و خرافات و نماياندن گوهر آن به ديگران است و در حوزه عملي نيز مبارزه با ستم و انحراف. «اصلاح امت» تعبير جامع آن حضرت براي تلاش هايي است كه در هر دو حوزه مذكور انجام داده است؛ چراكه دين نيازمند اصلاح نيست؛ آنچه ممكن است منحرف و نيازمند اصلاح شود مدعيان دين هستند و نه دين.