دوشنبه ۲۶ تير ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۰۳۶ - Jul 17, 2006
قابليت هاي گردشگري كشاورزي
فرصت هايي كه از دست مي  رود
زاهد قادري*
گردشگري كشاورزي به مجموعه فعاليت هايي گفته مي  شود كه طي آن گردشگران به مزارع، كشتزارها و باغستان هاي كشاورزي و يا مناطق روستايي مي روند و در فرايند كاشت، داشت و برداشت محصولات كشاورزي در مزارع و كشتزارها مشاركت كرده و تجربه كسب مي نمايند. اين نوع فعاليت ها ممكن است به قصد كسب تجربه و آموزش فعاليت هاي كشاورزي و يا تفريح و گذران اوقات فراغت باشد. در اين نوع فعاليت گردشگري، خدمات و تسهيلاتي كه به گردشگران ارائه مي شود توسط كشاورزان و يا خانواده هاي آنان فراهم مي شود. آنان ممكن است در اقامتگاه هاي سنتي روستايي و يا مزرعه اي در منزل كشاورز(home stay) و همراه با خانواده آنها اقامت گزيده و از غذاهاي سنتي و محلي و محصولات توليدي كشاورزان لذت برند و يا ممكن است اقامتگاه هاي تخت و صبحانه را انتخاب نمايند. از حيوانات مزرعه اي جهت حمل و نقل استفاده كنند يا به همراهي خانواده كشاورزان در فستيوال ها و رخدادهاي فرهنگي مشاركت كنند، به فعاليت ماهيگيري بپردازند و يا اينكه به پياده روي و طبيعت گردي مشغول شوند. بنابراين دامنه تنوع اين فعاليت گردشگري وسيع بوده و تركيبي از فعاليت هاي فرهنگي و طبيعي است. بدين خاطر است كه از گردشگري كشاورزي در برخي كشورها به گردشگري مزرعه اي، گردشگري سبز، گردشگري روستايي و گاهي اكوتوريسم ياد مي شود.
گردشگري كشاورزي مزايا و منافع چشمگيري از لحاظ فرهنگي- اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي دارد. يكي از مزايا و منافع عمده اقتصادي اين فعاليت گردشگري ايجاد درآمد اضافي و مكمل و توسعه و گسترش فرصت هاي شغلي در مناطق روستايي و محروم كشاورزي است كه به تبع آن نقش عمده اي در فقرزدايي داشته و موجب رفاه و رونق روستاها مي شود، به علاوه در كاهش پديده شوم مهاجرت به شهرها نيز موثر است.
نمونه هاي موفق گردشگري كشاورزي را مي توان در كشورهاي آسياي شرقي ديد. كشورهايي نظير مالزي، تايلند، چين، فيليپين، ژاپن و اندونزي اقدامات بسيار مثبت و ارزنده در زمينه گسترش اين نوع گردشگري انجام داده و به خوبي اين بخش را توسعه داده اند. اين نوع گردشگري به ويژه در مالزي پيشرفت چشمگيري داشته است. در اين كشور اقامتگاه هاي Home stay «اقامت در منزل كشاورز» بسيار معمول بوده و گردشگران در اين اقامتگاه ها همراه با خانواده كشاورز به سر مي برند و از محصولات و توليدات محلي آنان نهايت استفاده را مي برند. آنچه در اين كشور حائز اهميت بوده مشاركت فعالانه كشاورزان و جوامع محلي و همچنين كمك ها و تلاش هاي دولت در توسعه گردشگري كشاورزي است.
در راستاي توسعه گردشگري كشاورزي براي ارتقاي فرصت هاي شغلي در مناطق روستايي، سازمان بهره وري آسيا با حمايت مركز بهره وري چين، شوراي كشاورزي يوان و دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه ملي Chung- Hsing همايشي تحت عنوان «مأموريت مطالعاتي گردشگري كشاورزي براي افزايش فرصت هاي شغلي در مناطق روستايي از تاريخ ۱۹ تا ۲۸ ژوئن ۲۰۰۶ » در تايوان، جمهوري چين برگزار كرد. اين همايش ۱۰ روزه به منظور بررسي توسعه گردشگري كشاورزي در كشورهاي عضو، بحث و بررسي و تبادل نظر در مورد مشكلات، مسائل و چالش هاي پيش روي توسعه گردشگري كشاورزي در كشور هاي عضو برگزار شد. در اين مأموريت ۲۳ نماينده از ۱۶ كشور عضو سازمان بهره وري آسيا حضور داشتند و از نزديك در جريان رشد و توسعه گردشگري كشاورزي و مشكلات پيش روي كشورها قرار گرفتند. در اين همايش تجربه ۱۶ كشور مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفت و پيشنهاداتي براي حل اين مشكلات ارائه شد.
اين كشورها مقالات و گزارشات كشور خود را ارائه نمودند و آخرين وضعيت گردشگري كشاورزي كشور خود را به تصوير كشيدند. از جمله مهمترين چالش و مشكل پيش روي توسعه گردشگري كشاورزي اين كشورها «عدم مشاركت فعال جوامع محلي و كشاورزان» در فعاليت هاي گردشگري بود. بدين منظور كه كشاورزان و جوامع محلي نقش رهبري در توسعه گردشگري كشاورزي داشته باشند و به منظور دستيابي به اهداف توسعه پايدار در كليه فرايند و مراحل توسعه گردشگري كشاورزي حضوري فعال داشته باشند. از ديگر مشكلات مطرح كشورها كمبود زيرساخت ها همانند مسير دسترسي، واحد هاي اقامتي، حمل و نقل و غيره بود. همچنين عدم حمايت هاي مالي و غير مالي دولت ها، عدم آموزش كشاورزان و جوامع محلي، عدم وجود سيستم بازاريابي كارآمد و مؤثر براي دستيابي به بازارهاي بكر، عدم مشاركت فعال بخش خصوصي و تشكل هاي غير دولتي از جمله مشكلات و چالش هاي پيش روي توسعه گردشگري كشاورزي در اين كشورها شناخته و پيشنهاداتي جهت حل اين مشكلات داده شد.
اما گردشگري كشاورزي در ايران ...
گردشگري روستايي و كشاورزي در ايران درصد بسيار كم و ناچيزي در ميان فعاليت هاي گردشگري به خود اختصاص داده است. اين نوع بازديدكنندگان نيز عمدتاً از دوستان و آشنايان خانواده هاي كشاورزان هستند و عملاً درآمدي براي آنان ايجاد نمي كنند. با توجه به وضع موجود مناطق كشاورزي و روستايي ايران براي فعاليت هاي گردشگري سازماندهي نشده اند و كمترين امكانات در اين مناطق از جمله راه هاي دسترسي مناسب، اقامتگاه ها و ساير امكانات زيرساختي، وجود ندارد. سواي چند روستاي توريستي در كشور مانند ماسوله، كندلوس و ابيانه ساير مناطق روستايي شگفت انگيز با بافت تاريخي و معماري منحصر به فرد مانند اورامان و پالنگان در كردستان، ميمند در كرمان، كندوان و ساير روستاها از داشتن حتي سرويس هاي بهداشتي و مسير دسترسي مناسب محرومند. به جز برخي مناطق ييلاقي اطراف تهران و چند مقصد گردشگري كشاورزي مانند روستاهاي ييلاقي شمال تهران همچون لواسانات، اوشان، فشم، شمشك و كشتزارها و مزارع شمال كشور آن هم فقط براي گردشگران داخلي،بقيه نقاط مستعد كشاورزي به منظور فعاليت هاي گردشگري توسعه نيافته اند و كمترين امكانات و تسهيلات توريستي در اين سايت ها ايجاد نشده است. به علاوه كشاورزان نيز به دليل عدم آگاهي و آموزش تمايلي به اين مقوله جديد نشان نداده اند و اين در حالي است كه مي توانند از طريق رونق گردشگري كشاورزي درآمد چشمگيري داشته باشند.
قابليت هاي گردشگري كشاورزي در ايران
ايران از قابليت هاي چشمگيري در بخش گردشگري كشاورزي برخوردار است. هيچ كدام از كشورهاي آسياي شرقي شرايط ايران را ندارند. برخي كشورها در آرزوي داشتن كوير، تنوع آب و هوايي و برخي در آرزوي داشتن برف! در حسرت به سر مي برند.
وجود زمين هاي حاصلخيز كشاورزي و باغستان هاي شمال، مركز، غرب و شرق كشور از پتانسيل هاي عمده توسعه گردشگري كشاورزي اند. از وجود مزارع كشت زعفران در خراسان گرفته تا كشتزارها و شاليزارهاي برنج و چاي در شمال ايران، مركبات جنوب و محصولات كشاورزي غرب كشور از پتانسيل ها و منابع عمده گردشگري كشاورزي محسوب مي  شوند كه با اندكي سرمايه گذاري و تبليغات و بازاريابي كارآمد و موثر مي  توان بازارهاي جديدي براي آنها بوجود آورد و منافع و درآمد اضافي براي كشاورزان ايجاد كرد و به روستاها رونق بخشيد و از پديده شوم مهاجرت به كلانشهرها كاست. ايران با داشتن بيش از صدها روستاي شگفت انگيز با بافت معماري و تاريخي منحصر به فرد پتانسيل عمده اي در توسعه گردشگري كشاورزي و روستايي دارد و مي تواند مقصد عمده گردشگران داخلي و خارجي قلمداد شود. پس بياييد دست به دست هم دهيم و روستاها و مناطق محروم را با توسعه گردشگري آباد كنيم.
* كارشناس برنامه ريزي توسعه و مديريت جهانگردي

چشم انداز
006768.jpg
مالزي به عنوان يك كشور اسلامي  الگوي مناسبي از توسعه گردشگري براي كشورهاي اسلامي  محسوب مي شود. اين كشور با حفظ شئونات اسلامي  و فرهنگ سنتي به خوبي توانسته است كه بازارهاي عمده گردشگري را به خود جذب نمايد. در چين مخصوصاً استان«يوان» اتحاديه هاي كشاورزي با همكاري دولت محلي نقش بسيار ارزنده اي در توسعه گردشگري كشاورزي و روستايي داشته اند. دولت زير ساخت هاي مورد نياز توسعه گردشگري را براي آنان فراهم كرده و سرمايه گذاري در پروژه هاي گردشگري كشاورزي را تشويق كرده است. همچنين دانشگاه هاي منابع طبيعي و كشاورزي را به كمك كشاورزان فرستاده تا كمك هاي فني به كشاورزان ارائه نمايند. اين در حالي است كه در كشور ما به رغم قابليت هاي فراوان،گردشگري كشاورزي هنوز در ابتداي راه است.

رزرو هتل هاي ايران ، اينترنتي شد
006771.jpg
گروه شهري: رزرواسيون هتل هاي ايران براي اولين بار كاملاً اينترنتي انجام مي شود.
داريوش فتحي ، مدير شبكه رزرواسيون هتل يار ، ضمن اعلام اين خبر ، تصريح كرد: در اواخر سال گذشته ، سايت رزرو اينترنتي هتل يار ، به طور آزمايشي كار خود را شروع كرد كه با استقبال مسافران و هتلداران مواجه شد.
وي افزود : سايت هتل يار Hotelyar.com))، كار خود را با ۳۵ هتل شروع كرد ولي در حال حاضر اين سايت بيش از ۲۰۰ هتل را در شبكه رزرواسيون خود پوشش داده كه تمامي آنها آماده پذيرش و رزرو اتاق براي مسافران هستند.
فتحي ، اطلاعات كامل را از ويژگي هاي قابل توجه سايت هتل يار خواند و تصريح كرد : انتخاب يك هتل مناسب به چگونگي خدمات و قيمت آن بستگي دارد كه پيش از اين اغلب هتل هاي ما داراي هيچگونه استاندارد خاصي نبودند و اين مسأله دائماً باعث ايجاد مشكلاتي براي هتل ،مسافرين و آژانس هاي مسافرتي مي گرديد كه اين مشكل نيز با تهيه فرم هاي استاندارد و كامل اين شبكه مرتفع شده است.

تولد شبكه سبز گلستان
006774.jpg
ميراث خبر: تشكل هاي غيردولتي فعال زيست محيطي در استان گلستان در قالب گروهي با عنوان شبكه سبز گلستان فعال شدند.
ايجاد شبكه سبز گلستان در راستاي اجراي اهداف پشتيباني از تنوع زيستي و محيط طبيعي استان گلستان برنامه ريزي شده است.
قربان شهرياري، مديركل حفاظت از محيط زيست استان گلستان گفت: «در حال حاضر ۴۷ تشكل زيست محيطي در سطح استان به ثبت رسيده است كه در بخش هاي مختلف محيط زيست فعاليت مي كنند.»
وي افزود: « متاسفانه اغلب اين تشكل ها كه بين ۵۰ تا ۲۰۰ نفر عضو دارند، به دلايل مختلف فعال نيستند و ايجاد شبكه سبز گلستان، براي فعال كردن اين تشكل ها نقش به سزايي را ايفا مي كند.»اين مسئول تصريح كرد: «با ايجاد شبكه سبز گلستان طي ماههاي گذشته انتظار مي رود، اين تشكل ها پشتيبان اداره كل محيط زيست در فعاليت هاي زيست محيطي باشند.»به گفته وي، اين تشكل ها در زمينه هايي مانند تالاب ها، كوهستان، جنگل، شيلات و محيط زيست فعاليت مي كنند.

نگاه دوم
هزينه هاي يك غفلت
گروه شهري- محدثه قيدي:تغيير جهت خودروهاي عبوري در محورهاي شرقي- غربي و برعكس به سمت تونل رسالت و نجات بزرگراه همت از شر بار سنگين ترافيك را بايد جشن گرفت. چرا؟ چون از ديروز ديگر صداي اعتراض مردم خسته از ترافيك فرساينده همت خاموش شده است. زيرا از اين به بعد هرگز نام «بزرگراه همت» با عكس العمل شرطي نگراني و دلهره گرفتار آمدن در ترافيك كور توأم نخواهد بود.
كاهش زمان سفر در همت با در نظر گرفتن كاهش ۲ تا ۳ هزار خودروي سواري در ساعت كاهش مصرف سوخت به ميزان ۱۹ درصد در ماه، كاهش آلودگي هوا به ميزان ۶۸۲ تن در سال، كاهش تراكم ترافيك در همت، حد فاصل چمران تا ولي عصر به ميزان ۲۰ درصد و كاهش هر چند اندك آسيبهاي روحي و رواني ناشي از معطلي در ترافيك كه از شدت شيوع هرگز آمار مشخصي از ميزان فراگيري آن اعلام نشده! از جمله ثمرات بهره برداري از تونل رسالت به شمار مي رود.
اگر زمان بهره برداري از تونل رسالت با در نظر گرفتن ۳۶ ماه ظرف زماني پيش بيني شده اوليه به دليل نبود سابقه ساخت سازه هاي زيرزميني، تغيير مكرر مديريتي و كمبود اعتبار با ۶ سال تأخير در بهره برداري مواجه شد تا نمره منفي در كارنامه اين پروژه به لحاظ كندي پيشرفت كار ثبت شود اما اينك مي توان اميدوار بود كه از تجربه مديريتي و دانش فني پديد آمده از اتمام چنين طرحي در پروژه هاي به مراتب سخت و پيچيده تر بهره ها برد. در حدي كه كارشناسان پروژه تونل رسالت را در اندازه يك دانشكده فني مهندسي سرشار از اندوخته هاي علمي و تجربه هاي عملي ارزشمند نام مي برند.
از طرفي اجراي چنين پروژه هايي در جهت رويكرد مديريت شهري كه همانا ترجيح پياده بر سواره است را مي توان قدمي كوتاه در مسير طولاني آماده ساختن پوسته رويي شهر براي تردد روان، پاك و آرام عابرين پياده قلمداد كرد.
طرح احداث پياده راه ها از جمله پياده راه تجريش - زرگنده، پياده راه  باغ سپهسالار، پياده راه دارآباد، پياده راه تجريش راه آهن و يا احداث سازه هاي زيرزميني نظير تونل رسالت به منظور انتقال ترافيك روبه تزايد به زيرزمين را نيز مي  توان در راستاي تحقق همين رويكرد بررسي كرد. واقعيت آن است كه اگر ديرتر بجنبيم و اگر تدبيري نينديشيم چه بسا شهر تهران خالي از روح انساني به جولانگاه انبوه آهن آلات متحرك تبديل و جبران عوارض و آسيبهاي روحي، رواني و عاطفي حاصل از آن غيرممكن شود.شايد اشاره به ۵/۶ ميليون نفر ساعت كار كرد كارگران تونل رسالت، ۹ سال زمان، ۶۴۰ميليارد ريال اعتبار تنها گوشه اي از هزينه هايي باشد كه در جهت جبران غفلت از پياده   و ترجيح سواره به شهر تحميل شده است.

زادبوم
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
سياسي
شهر تماشا
سلامت
شهري
دانش
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   دانش   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |