چشم انداز
درباره وضعيت يوزپلنگ ايراني در چند سال گذشته، آمارها و اطلاعات متناقضي از انقراض قطعي اين گونه تا نجات قطعي آن در رسانه ها انتشار يافته است.
مهندس هوشنگ ضيايي، مدير پروژه بين المللي حفاظت از يوزپلنگ آسيايي مي گويد: البته يوز ايراني هنوز منقرض نشده و شانس بقا دارد اما بنا به دلايل متعدد، خطر انقراض هنوز بشدت اين گونه كمياب طبيعت ايران را تهديد مي كند.

اسدالله افلاكي
گروه شهري - اشغال زيستگاهها و تخريب آن توسط دامدارن، شكار بي رويه و غيرمجاز طعمه يوز، خشكسالي هاي پي درپي و نبود آموزش بوميان حاشيه نشين زيستگاهها و مناطق حفاظت شده، از عواملي است كه حيات يوزپلنگ ايراني را بشدت تهديد مي كند.
مهندس هوشنگ ضيايي، مدير ملي پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي، در گفت وگو با همشهري افزود: براي حفاظت از يوز با مشكلات متفاوتي مواجهيم اما عمده ترين مشكل، اشغال زيستگاههاي اين گونه نادر از سوي دامداران است، چرا كه اين دامداران با ساخت آغل زيستگاهها را تخريب كرده، ضمن آنكه، اغلب سگهاي بسيار خطرناكي دارند كه به سادگي يوز را از پاي درمي آورند.
به گفته وي، حضور چوپانان در منطقه باعث ناامني يوز و طعمه هايش مي شود.
ضيايي معتقد است زحمات و تلاش براي حفظ اين گونه نادر در صورتي ثمربخش است كه با حمايت دولت همراه باشد، نخستين گام در اين زمينه، اجراي طرح تعديل دام در مرتع است. از اين رو، با توجه به آنكه در برنامه چهارم توسعه تصريح شده كه تعداد دام در مراتع بايد به نصف تقليل يابد انتظار مي رود دولت اين طرح را هرچه زودتر عملي كند. بويژه پيشنهاد مي شود به منظور حفظ گونه هاي موجود در زيستگاهها، اين طرح نخست از مناطق حفاظت شده آغاز شود. در اين صورت با توجه به حضور نيروهاي اجرايي محيط زيست، اجراي اين طرح با موفقيت همراه خواهد بود.
وي با تاكيد بر اين كه، بايد حفظ گونه در اولويت قرار بگيرد، گفت: از يك سو خشكسالي هاي متعدد و وجود انبوه دام در زيستگاه ها موجب شده كه گياهان خوش خوراك به طور كلي طعمه دام شود و در نتيجه قوچ و ميش و كل و بز و جبير و آهو كه از طعمه هاي اصلي يوز به شمار مي روند با كمبود خوراك مواجه شوند و از سوي ديگر شمار اين حيوانات بر اثر شكار بي رويه و غيرمجاز به ميزان قابل توجهي كاهش يافته است.
در نتيجه يوز ناگزير به شكار خرگوش روي آورده و مي توان گفت در حال حاضر خرگوش طعمه اصلي اين حيوان است.
نكته ديگر اين كه، كمبود طعمه و ايجاد مزاحمت هاي دامداران و به طور كلي نبود امنيت در زيستگاه ها، يوز را به حاشيه زيستگاه ها رانده است. بنابراين، براي حفظ يوز ضروري است با تمهيداتي به ويژه اجراي طرح تعادل دام و مرتع، مراتع احيا و امنيت به اين مناطق بازگردانده شود.
وي مهمترين مناطق محل زيست يوز را پارك ملي كوير و مجموعه توران (شامل پارك ملي، پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده) در استان سمنان و پناهگاه حيات وحش در انجير، ني باد، نايبندان و منطقه حفاظت شده بافق در استان يزد ذكر كرد و گفت: از جمله برنامه هايي كه براي حفاظت از يوز در حال اجراست آموزش مردم بومي و فرهنگ سازي است. در اين زمينه تا كنون 30مدرس تربيت شده كه بخشي از آنان را محيط بانان تشكيل مي دهند. اين افراد در حال حاضر به صورت هدفمند در مناطق مورد نظر از جمله توران و بافق مشغول تدريس و آگاهي رساني و ارتقاي سطح فرهنگ عمومي هستند. يعني با حضور در روستاها و مدارس، اطلاعات لازم را در خصوص يوز و زيستگاه ها و چگونگي حفاظت از اين گونه نادر در اختيار مردم بومي مي گذارند و با آموزش هاي لازم آنان را با ارزش و اهميت حفظ يوزپلنگ آشنا مي سازند.
وي حضور تشكل هاي مردم نهاد را در امر آموزش بسيار موثر و مفيد دانست و افزود: بخشي از آموزش هاي همگاني با كمك همين تشكل ها انجام مي شود. براي نمونه يك گروه 8 نفره از تشكل هاي بوم پژوهان با تهيه پوستر و جزوه هاي آموزشي در منطقه توران به روستاها رفته اند و مردم بومي اين منطقه با كمك اين گروه، آموزش هاي لازم را فراگرفته اند، همچنانكه انجمن يوزپلنگ ايراني نيز در اقدامي مشابه در شهرستان بافق در مدارس، كلاس هاي آموزشي براي ارتقاي فرهنگ عمومي برگزار كرده است.
آمارهاي ارايه شده علمي نيست
مدير پروژه بين المللي حفاظت از يوزپلنگ آسيايي، در خصوص جمعيت يوزپلنگ در ايران گفت: از آنجايي كه يوز، حيوان مخفي كاري است و به سادگي قابل رويت نيست نمي توان آمار دقيقي در خصوص تعداد اين حيوان ذكر كرد و آمارهايي كه اعلام مي شود فاقد مبناي علمي است. با اين همه مي توان گفت شمار اين گونه جانوري روندي روبه بهبود دارد كما اينكه طي هفته گذشته در خارج از منطقه حفاظت شده بافق و در انجير 10 قلاده يوز مشاهده شده است، البته اين آمار شگفتي نيست، چرا كه يك يوز ماده با 4 توله نيز در انجير مشاهده شده كه به خاطر فصل جفت گيري رويت اين شمار يوز امري طبيعي است. ولي با ظن قريب به يقين مي تون گفت 70 قلاده يوز در زيستگاه هاي كشورمان وجود دارد.
ضيايي گفت: به منظور حفاظت بيشتر از يوزپلنگ، از ماه آينده نصب گردنبند يوزها آغاز مي شود و انتظار مي رود از اين طريق از ميزان جابه جايي و مهاجرت اين حيوان باخبر شويم كه اين كمك بزرگي به شمارش يوز مي كند.
وي در پايان تصريح كرد: پروژه بين المللي حفاظت از يوزپلنگ آسيايي از چهار سال پيش با 700 هزار دلار كمكي كه سازمان ملل به اين كار اختصاص داد آغاز شد و در حال حاضر اين اعتبار تمام شده و پروژه با كمك سازمان حفاظت محيط زيست ادامه دارد. اما بودجه اي كه به اين كار اختصاص يافته ناكافي است، چرا كه وقتي مسئله حفاظت از يوز مطرح است نبايد تنها خود يوز را در نظر گرفت، بلكه لازمه حفاظت از يوز، حفاظت و احياء زيستگاه هاي اين حيوان و نيز حفاظت از طعمه اين حيوان است كه طبعاً اين اقدام توجه ويژه مسئولان را مي طلبد.
بر اين اساس، شايسته است مسئولان با جديت بيشتري به اين مسئله نگاه كنند، چرا كه هنوز خطر انقراض يوز منتفي نشده است.

گروه شهري- به رغم پتانسيل هاي چوگان در جذب گردشگر ورزشي، سازمان تربيت بدني و ميراث فرهنگي و گردشگري توجهي به اين ورزش ندارند.
هومن باقري، دبير فدراسيون چوگان با اشاره به تاريخچه ورزش چوگان در ايران گفت: علاوه بر اين، چوگان مي تواند فرهنگ ايران باستان را نيز به جهانيان معرفي كند. كارشناس گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز از نبود برنامه اي مشخص در اين سازمان براي استفاده از پتانسيل ورزش چوگان براي جذب گردشگر خبر داد. سميه فرجي، كارشناس گردشگري ورزشي سازمان ميراث فرهنگي در گفت وگو با خبرگزاري ميراث فرهنگي، با اعلام اين موضوع گفت: سازمان تفاهم نامه هايي را با فدراسيون هاي  مختلف ورزشي در دو مرحله امضا كرده است، همچنين به زودي با تعداد ديگري از فدراسيون ها از جمله بيسبال، فوتبال و تنيس روي ميز هم تفاهم نامه امضا مي شود. وي با اعلام اين كه هنوز زمان همكاري با تعدادي از فدراسيون ها از جمله چوگان و كوهنوردي براي سازمان مشخص نشده است، افزود: همكاري با تمام فدراسيون ها مدنظر بخش گردشگري سازمان است اما زمان آن هنوز مشخص نشده و كاري هم در اين خصوص انجام نشده است. به گفته فرجي، در متن تفاهم نامه ها موضوع همكاري به اين صورت است كه فدراسيون ها خود بايد از سازمان درخواست كنند تا تسهيلات گردشگري در اختيار آنها قرار گيرد. وي گفت: سازمان نمي تواند در اين راستا و به تنهايي فعاليت كند.

گروه شهري - واحدهاي صنعتي بروجرد تا پايان دي فرصت دارند نقايص سيستمهاي تصفيه فاضلاب و خروجي هواي خود را رفع كنند.
مسئول اداره حفاظت محيط زيست بروجرد با بيان اين مطلب به ايرنا گفت: در غير اين صورت به عنوان واحد آلاينده محيط زيست معرفي و ضمن پرداخت جرايم سنگين از فعاليت آنها جلوگيري مي شود.
ساكت ادامه داد: هم اكنون سومين طرح پايش واحدهاي صنعتي در بروجرد در حال اجراست و فاضلاب اين واحدها از نظر ميزان آلودگي هوا، آب و محيط زيست توسط آزمايشگاه معتمد كنترل مي شود.

گروه شهري- اعضاي انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرت هوايي از عدم پاسخگويي متوليان گردشگري كشور به نامه هاي اين انجمن ابراز نارضايتي كردند.
محمدحسن كرماني، رئيس هيات مديره اين انجمن صنفي به ميراث خبر گفت: تا كنون چندين نامه از سوي انجمن صنفي دفاتر خدماتي و مسافرت هوايي براي برخي از مسئولان دولتي كه در راس فعاليتهاي گردشگري كشور قرار دارند، ارسال شده و مشكلات اين انجمن را به آنها اطلاع داده ايم.
وي افزود: در انتهاي تمامي اين نامه ها ذكر شده است كه اعضاي انجمن صنفي منتظر ارايه جواب از سوي مسئولان نسبت به چگونگي برطرف كردن مشكلات عرصه گردشگري كشور هستند، اما تا كنون هيچ جوابي به دفتر انجمن صنفي دفاتر خدماتي و مسافرت هوايي ارسال نشده است.
اين كارشناس گردشگري اظهار داشت: عمده نامه هاي ارسالي خطاب به رياست سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نگاشته شده است.
كرماني با اشاره به اينكه اين مقام دولتي همچنان بر بي تفاوتي خود نسبت به مشكلات آژانس داران ادامه مي دهد، خاطرنشان كرد: حتي آقاي مشايي، رئيس سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي در هيچ كدام از مصاحبه هاي خود با اصحاب رسانه ها به اين نامه ها اشاره اي نكرده و هيچ عكس العملي به شكايات انجمن صنفي آژانس داران كه مهمترين بخش در عرصه گردشگري كشور به شمار مي روند، انجام نداده است.
باري پور، مدير آژانس اورانوس، نيز خواستار توجه متوليان گردشگري كشور نسبت به مشكلات موجود در زمينه حرفه آژانس داري شد.
وي افزود: جواب ندادن به سئوالات اين بخش خصوصي فعال در عرصه گردشگري تنها دليل بر بي توجهي مسئولان نسبت به صنعت گردشگري كشور و بخش خصوصي است.
انجمن صنفي آژانس داران تا كنون چندين نامه و بيانيه را در ارتباط با مشكلات آژانس داران در عرصه گردشگري كشور به متوليان گردشگري ارسال كرده است.
مشكلات آژانس داران در ارتباط با تورهاي زيارتي نيز از ديگر موضوعات مطرح شده انجمن صنفي آژانس داران است كه منتظر ارايه راهكارهايي براي مرتفع ساختن آن از سوي متوليان گردشگري كشور هستند.