|
امشب به آسمان نگاه كن
|
|
|
گروه دانش- امشب در ساعات اوليه بامداد پديده اي نجومي روي مي دهد كه ساكنان نيمي از كره زمين آن را مي بينند و كشور ما هم از موقعيت نسبتاً مناسبي براي رصد اين پديده برخوردار است: خسوف يا ماه گرفتگي.
ماه ساعت 1:00 بامداد روز يكشنبه سيزدهم، وارد نيم سايه شده و خسوف آغاز مي شود. آغاز گرفت كلي در ساعت 2:14 است. ماه يك ساعت و 13 دقيقه پشت سايه كامل زمين است و ساعت 27 :3 از آن درمي آيد. اوج گرفت كامل هم ساعت 50 :2 است و سرانجام در 41 : 4 ماه از نيم سايه هم خارج مي شود.
وقتي ماه و زمين و خورشيد روي يك خط صاف پشت سر هم قرار مي گيرند، طوري كه زمين بين ماه و خورشيد است، سايه زمين روي ماه مي افتد و
ماه گرفتگي يا خسوف رخ مي دهد. سايه زمين از دو بخش تشكيل شده: سايه كامل و نيم سايه. براي همين ماه اول وارد نيم سايه زمين مي شود و آرام آرام كم نور تر مي شود تا اين كه كاملاً با زمين و خورشيد در يك خط قرار مي گيرد و وارد سايه كامل مي شود و به اين ترتيب كاملاً از ديد خارج مي شود. ماه وقتي كاملاً پشت زمين است، تمام نوري كه از خورشيد مي گيرد را به زمين بازمي تاباند و به اين حالت ماه بدر مي گويند. پس ماه گرفتگي، فقط زماني رخ مي دهد كه ماه در حالت بدر باشد. يعني هر وقت كه خسوف مي شود، ماه در حالت بدر است. شايد بپرسيد پس چرا هر وقت كه ماه بدر است، خسوف روي نمي دهد؟
جواب اين سؤال خيلي جالب است. اكثر اجرام منظومه شمسي روي يك صفحه دور خورشيد مي چرخند (به اين صفحه دايره بروج مي گويند) اما مدار بعضي از اين اجرام، كمي نسبت به اين صفحه انحراف (تمايل) دارد. صفحه چرخش ماه به دور زمين هم همين گونه است. مدار ماه نسبت به مدار زمين 5 درجه انحراف دارد و اين انحراف باعث مي شود كه هر وقت كه ماه بدر است، الزاماً خسوف نباشد. همين اختلاف ناچيز باعث مي شود كه ماه از 32 هزار كيلومتر بالا و پايين سايه زمين عبور كند. 35 درصد از خسوف ها از نوع نيم سايه اي و تنها 30 درصد جزئي و 35 درصد هم كلي هستند.
راهنماي رصد خسوف
برخلاف كسوف، رصد خسوف كاملاً بي خطر است و تنها وسيله لازم براي ديدن ماه، يك زيرانداز و يك فلاكس چاي داغ است.
انجمن نجوم آماتوري ايران، با همراهي برج ميلاد برنامه اي ويژه براي عموم مردم تدارك ديده است. اين برنامه از ساعت 20:30 شروع مي شود و علاقه مندان مي توانند به برج ميلاد مراجعه كنند و با امكانات انجمن نجوم آماتوري ايران به رصد اين پديده بپردازند. در كنار اين برنامه هم مسابقه عكاسي در سه رشته موبايل، ديجيتال و آنالوگ با موضوع خسوف و برج ميلاد برگزار مي شود. علاقه مندان براي اطلاعات بيشتر مي توانند به سايت انجمن نجوم آماتوري ايران( www.iaas.ir) مراجعه كنند.
|
