زمين در زندگي پشتوانه
زيست محيط از حفاظت و شده حفاظت مناطق ايجاد براي تلاش سال 130
كه شده‌اند متوجه تازگي به مي‌كنند دنبال جدي طور به را پايدار توسعه كه كشورهايي
مي‌باشند كشور محيطي زيست ثروتهاي ترين اساسي جزو طبيعت ذخيره‌گاههاي و پاركها
.داشتند قرار خاص حمايت مورد مي‌شدند تلقي مقدس كه زمين مناطق برخي پيش ، سال هزاران از
يا درختزارها منشا مي‌شمرد ، محترم را آنها گردآورنده شكارچي جوامع كه جنگلهايي
.هستند آمريكا و آفريقا هند ، در موجود ذخيره‌گاههاي
.دارند اسطوره‌اي و تاريخي اهميت كه دارند وجود اروپا و استراليا در مقدسي كوههاي
.المپيك و لشكول دنانا ، مانند هستند ، مكانهايي چنين از كنوني حفاظت تحت مناطق از بسياري
مانند) بودند شكار مناطق كه اشراف و شاهزادگان شاهان ، شده حمايت مناطق از بسياري
و حيات‌وحش حفظ در كه هستند نقاطي جمله از و موجودند هنوز (انگليس جنوب در نيوفارست
.دارند حياتي نقش منطقه آب منابع
سال 1872 به آن تاريخ و كرد پيدا گسترش پيش سال صد حدود از مناطق برخي از حفاظت انديشه
.برمي‌گردد شد تاسيس آمريكا يلواستون در "جهان ملي پارك" اولين كه سالي يعني
.دارد وجود دنيا در ملي پارك صدها امروزه و يافت گسترش تدريج به ملي پارك ايجاد انديشه
در ابهام اما.است آتي و حاضر نسل تفريحي استفاده براي طبيعت حفظ پاركها اين ايجاد هدف
بين‌المللي اتحاديه) IUCN دليل همين به.است شده مشكلات بروز موجب ها پارك اين عملكرد
مي‌تواند كه است آورده به‌وجود را حفاظت انواع از وسيعي طيف تدريج به (طبيعت از حفاظت
كند ، بروز آن خاص شرايط به توجه با هركشوري در است ممكن كه موقعيتهايي و نيازها به
.باشد پاسخگو
مسكون كره و انسان برنامه فعاليتهاي چارچوب در سال 1971 در "زيستكره ذخيره‌گاه" مفهوم
بسته‌اي پناهگاههاي مقابل در است گزينه‌اي "زيستكره ذخيره‌گاه".آمد پديد يونسكو (MAB)
نيروي عنوان به انسان نقش بر برنامه اين.مي‌كند حذف طبيعت مجموعه از را انسان كه
تاكيد قلمروي هر اصلي بخش عنوان به آن فعاليتهاي و انسان جمعيت بر و عمده بوم‌شناختي
.مي‌كند
فوق‌العاده مناظر گرندكنيون ، چون عظيمي چشم‌اندازهاي مانند:زيباست اماكن از پر دنيا
.بريرريف گريت مرجاني صخره‌هاي شگفتي‌هاي و تانزانياست سرنگتي در كه آنچه نظير حيات‌وحش
.دارند حمايت و حفاظت به نياز مكانهايي چنين دريافته‌اند ملتها كه است سال صدها از بيش
غيره ، و حفاظت‌شده چشم‌اندازهاي طبيعت ، ذخيره‌گاههاي ملي ، پاركهاي بين‌المللي ، قوانين در
.دارند قرار "شده حفاظت مناطق" كلي نام تحت
حفاظت براي بويژه كه دريا يا خشكي از مناطقي":مي‌شوند تعريف صورت بدين شده حفاظت مناطق
طريق از و يافته‌اند اختصاص آن به وابسته فرهنگي يا طبيعي منابع و زيستي تنوع نگهداري و
(WCMC) جهاني حفاظت پيوسته نظارت مركز و IUCN ".شوند اداره موثر تمهيدات ديگر يا قانون
آخرين.مي‌كنند همكاري يكديگر با دارند ، وسعت هكتار صد از بيش كه مناطقي ، چنين ثبت براي
مساحت كه است شده مناطق‌شناخته اين‌گونه از هزار حدود 10 كه است اين نشان‌دهنده برآورد
كمتري مناطق دريا در البتهاست جهان سطح درصد يعني 5 هكتار ميليون مجموع 930 در آنها
.دارد وجود
و) مي‌شوند حفظ آن بر وارد فشارهاي برابر در موفقيت‌آميز به‌طور كه مناطقي مقابل در
كاملا آنها بر خارجي فشارهاي كه هستند نيز بسياري مناطق (نيست كم هم مناطق اين تعداد
تعداد تجاوز مورد غالبا شده حفاظت مناطق فقيرتر كشورهاي دراست شده مسلط تقريبا يا
برداشت يا كشت براي زمين دنبال به كه مي‌گيرند قرار روستايي فقير مردم روزافزون
تنشهاي يا جنگ درگير كه آنگولا مانند كشورهايي در.هستند وحشي محصولات از ناپايدار
"كاغذي پاركهاي" مانده باقي كه آنچه و مي‌باشد بي‌معني كاملا ديگر حفاظت هستند ، اجتماعي
.رفته‌اند بين از كاملا واقع در ولي دارند وجود قانونا فقط كه پاركهايي يعني است ،
حتي.است شده ديده جهان نقاط از بسياري در مخرب آثار ديگر و آلودگي آتش ، حيات‌وحش ، غارت
توسعه آلودگي ، جهانگردي ، از ناشي خطرات معرض در و نمانده‌اند ايمن نيز غني‌تر كشورهاي
.دارند قرار غيره و كشت
اجلاس" تشكيل از قبل ونزوئلا ، كاراكاس در شده حفاظت مناطق مديران ملاقات در پيش سالها
و هوايي و آب تغييرات انسان ، جمعيت افزايش كه دورنمايي.شدند مطرح خطرات اين ،"زمين
.است تيره مي‌كند ايجاد جهاني فشارهاي ديگر
ضرورت.آمد وجود به شده حفاظت مناطق مورد در شده‌اي توافق رهيافت بحثي ، چنين براساس
محسوب انسان پيشرفت عظيم جريان از جدا جزايري صورت به شده حفاظت مناطق كه مي‌كرد ايجاب
حفاظتي تلاش تمام اينكه جاي به مثال براي.شوند تلفيق توسعه استراتژيهاي در بلكه نشوند ،
در را پايدار توسعه پروژه‌هاي كه است بهتر دهيم ، انجام متجاوزان با مبارزه براي را
.نگيرد صورت تجاوزي ترتيب بدين تا كنيم ، تشويق شده حفاظت مناطق اطراف روستايي جوامع
و حفظ به را محلي مردم مي‌تواند طبيعت‌گردي پروژه‌هاي اجراي به تشويق اينكه ، ديگر مثال
.كند ترغيب حيات‌وحش و پاركها بقاي
يونسكو زيستكره ذخيره‌گاههاي همان از جنبه‌هايي و نيست جديد تلفيقي رهيافت اين البته
تلقي پاركها دوستداران بايد محلي جوامع كه دريافته‌اند پاركها مديران از بسياري.است
.آنها دشمنان نه و شوند
.دارند نياز پشتيبان و دوست به شده حفاظت مناطق كه بود اين كاراكاس كنفرانس ديگر پيام
كشاورزي دست‌اندركاران.كند ايجاد علاقه‌مند مختلف ، گروههاي بين در بايد پشتيباني اين
ژنتيك مواد مناطق اين از بسياري زيرا دارند ، شده حفاظت مناطق از بسياري به زيادي علاقه
مانند شهرها ، از برخي.شود استفاده دام و گياه پرورش براي مي‌تواند كه دارند بي‌همتايي
خود اطراف شده حفاظت مناطق به تميز آب جريان تضمين براي هندوراس ، در تگوسيگالپا
ذخيره‌گاهها و پاركها از سال در جهانگرد ميليون از 400 اعظمي بخش حال هر در.وابسته‌اند
صنايع تمام از سريعتر كه است جهانگردي صنعت اصلي منبع شده حفاظت مناطق.مي‌كنند ديدن
آينده مسلما شوند ، فعال شده حفاظت مناطق حمايتي منابع تمام اگراست رشد حال در ديگر
.كرد پيش‌بيني مي‌توان مناطق اين براي بهتري
شده حفاظت مناطق كردن وارد:زيرند قرار به منظور اين به رسيدن براي شده شناخته اقدامات
به محدود طرحهاي در شده حفاظت مناطق آوردن حساب به ;زمين كاربري منطقه‌اي طرح‌ريزي به
به را مرم غيره ، و شيلات ، جهانگردي جنگلداري ، كشاورزي ، براي دولت سياستهاي كه نحوي
دهنده ياري بسيار مي‌تواند نيز بين‌المللي حمايت ;كند تشويق شده حفاظت مناطق از مراقبت
اجلاس" در كه زيستي تنوع كنوانسيون اهداف عمده‌ترين از يكي جهت‌كه اين بويژه‌از باشد ،
آنجايي از.كشورهاست تمام در شده حفاظت مناطق سيستمهاي رسيد ، پايه‌ريزي امضا به"زمين
صورت (محيطي زيست تسهيلات‌جهاني) GEFطريق از زيستي تنوع حفظ براي مالي تامين كه
شده حفاظت مناطق ايجاد براي بايد كه است بين‌المللي‌موجود پول زيادي مبالغ مي‌گيرد ،
.شود صرف موجود مناطق بهتر مديريت و جديد
در شده ، حفاظت ومناطق ملي پاركهاي كميسيون طريق از كاراكاس ، كنفرانس دنبال بهIUCN
به بتواند تا است ، شده حفاظت مناطق براي منطقه‌اي اجرايي طرحهاي رشته يك تهيه حال
چنين.رساند ياري همكاري‌منطقه‌اي كردن عملي همين‌طور و اولويتها بر تاكيد براي دولتها
شامل) جنوبي آسياي و(چين شامل) شرقي آسياي در و است شده اروپاشروع در تازگي به طرحي
.است تهيه حال در آفريقا و (هند
مناطق اين ارزشهاي شناختن حال در دنيا نهايت در و هستند شده ، چندمنظوره حفاظت مناطق
تنوع بسيار تلاش با و مي‌كنند دنبال جدي طور به را پايدار توسعه كه كشورهاييميباشد
محلهاي فقط ذخيره‌گاهها و پاركها كه شده‌اند متوجه تازگي به مي‌كنند ، حفظ را خود زيستي
محيطي زيست ثروتهاي اساسي جزو بلكه نيست ، ثروتمند افراد از اندكي شمار بازديد براي زيبا
.مي‌باشند كشور
و دولتها آيا كه ديد بايد هنوز اما است ، روبه‌رشد شده حفاظت مناطق ارزشهاي و اهميت درك
آتي نسل براي شده حفاظت مناطق از حمايت براي قاطع اقدام به را درك اين مي‌توانند مردم
كنند؟ تبديل
حفاظتي شبكه‌هاي
دارند وسعت اندازه‌اي به كوچك ، جزاير يا جنگلهاي‌وسيع از اعم زيستگاهها ، از معدودي فقط
خود واحدهاي صورت به نواحي ، ديگر با بوم‌شناختي روابط به نياز بدون باشند ، قادر كه
.باشند جدايي‌ژنتيك‌شان دقيقادر آنها واقعي ارزش كه مناطقي يا كنند ، عمل تنظيم
سود طبيعي جوامع ديگر دروني‌با و متقابل رابطه داشتن از زيستگاهها و معمولاگونه‌ها
دالان متفاوت مناطق بين بايد كه است دليل همين به.هستند آن به وابسته حتي يا مي‌برند
كنار جنگلها ، رودخانه‌ها ، .برد بين از زيستگاههاي‌مشابه‌را بين موانع اما كرد ايجاد
چشم‌انداز ، درزيستياند دالانهاي از نمونه‌هايي گله‌همگي مسيرهاي‌چراي و رودها بستر
شبكه ايجاد دارد ضرورت آنچه.دارد وجود مختلف سطوح در متقابل وابستگي‌هاي موزاييكي‌از
.جزايرحفاظتي نه و است شده حفاظت مناطق از پيوسته‌اي
تالابهاي‌با آنهاكنوانسيون زيستگاههاي و مهاجر گونه‌هاي از حمايت براي حاضر درحال
از حفاظت كنوانسيون و رسيد امضا به ايران"رامسر" در سال 1971 در بين‌المللي‌كه اهميت
.دارند وجود است معروف "بن" كنوانسيون به كه وحشي حيوانات و مهاجر گونه‌هاي
پايدار توسعه قلب در
مردم ، از گروههايي فشارهاي و نيازها فعاليتها ، نتيجه در حفاظتي اقدامات از بسياري
طبيعي گنجينه‌هاي ارزش‌حفظ و اهميت از كه غيردولتي‌شكل‌گرفته‌اند سازمانهاي و انجمنها
بهبود و حفاظت‌شده مناطق مرتبطكردن توسعه‌و جهت در بايد همچنان ما.هستند آگاه جهان
حفاظت مناطق براي‌مديريت لازم معيارهاي مورد در كافي اندازه به.كنيم تلاش آنها مديريت
.است شده بحث (مي‌شوند اداره خصوصي حفاظتي گروههاي دست به يا هستند دولتي كه مناطقي) شده
شده حفاظت مناطق در پايدار زندگي
كشاورزي
طرحهاي به شده مناطق‌حفاظت كردن وارد ضرورت شاهد ديگري بخش ازهر بيش كشاورزي در
استفاده درجهت شده‌بايد حفاظت مناطق از خارج و داخل در كشاورزان.هستيم منطقه‌اي جامع
.شوند تشويق علف‌كشها و آفت‌كشها شيميايي ، كودهاي از كمتر
كشاورزي روشهاي تداوم به آنها وحش حيات و دروني‌اند حفاظتي ارزش داراي مزارع از بسياري
.است غيرمتمركزوابسته
:است زير قرار به حفاظتي‌هستند ارزش داراي كه كشاورزي نظامهاي از نمونه‌هايي
.(اقتصادي نظر از) مناطق‌حاشيه‌اي در كم تراكم با قديمي مراتع*
كه بارز ويژگي بدون آيش ،"استپي شبه" محصول كم كشت ديم ، صورت به غلات متمركز كشت *
.مي‌گيرد انجام خشك معمولادرعلفزارهاي
.دايمي مراتع و غلات مزارع تركيب و دائمي مراتع *
و جنوبي اروپاي در زيتون درختان شمالي ، اروپاي باغهاي مانند ساله ، محصولات‌چند *
چوبپنبه‌اي بلوطهاي و ايبري شبه‌جزيره در دئساها يا دوسه‌ها مانند مرتعي درختزارهاي
.پرتقال
يا براي‌چرا و ندارند زهكشي اصلا يا ضعيف‌اند زهكش داراي كه ساحلي مرغزارهاي *
.مي‌شود استفاده آنها از يونجه فصلي برداشت
جنگلداري
:است قرار اين از پايدار جنگلداري اصول
.قانوني پشتوانه با دائمي جنگلهاي ايجاد *
.جنگل مديريت و بوم‌شناسي آموزش *
.خصوصي و دولتي جنگلداري بخشهاي در جنگل مديريت براي مطمئن شرايط *
حمايتهاي و برداشت فنون برداشت ، چرخه‌هاي سالانه ، مجاز برداشت براي استانداردهايي *
.محيطي زيست و بنيادي
.زيست محيط از حفاظت براي جنگل ، به مربوط برداشت جنبه‌هاي تمام كنترل *
.نباشد فراتر مستمرجنگل و پايدار باردهي از آن تقاضاي كه ومالي سياستهاي‌اقتصادي *
چوب ، ) جنگلها منافع تمام از جامعه اينكه از اطمينان حصول براي چندمنظوره ، سياستهاي *
.مي‌شود بهره‌مند (غيره و تفريح محيطي ، زيست امكانات كار ،
ارزشهاي اساس و زيستي تنوع بوم‌شناختي ، امكانات از حفاظت براي محيطي زيست سياستهاي*
.آن از استفاده‌كنندگان تمام براي جنگل
All of us:منبع
ايران وحش حيات و طبيعت موزه
دارد ادامه
|
