...شهر فروش از غير راهي
است اين مسئله
خودروها براي شهري
...كاراتر اما كوچكتر ،
تهران بوستانهاي در پياپي حريقهاي
...شهر فروش از غير راهي
است اين مسئله
شهرداريها براي درآمدزايي راههاي بررسي
از يكي ترديد بدون تهران ، شهرداري توسط تراكم اضافه فروش محدوديت موضوع:درآمد پيش
.است بوده ايران تاريخ در شهري مديريت مباحث جنجاليترين
كه آنها از نظر صرفاست داشته بسياري مخالفان و موافقان باره ، اين در شهردار اقدام
شدهاند مبحث اين وارد فرصتطلبانه روشهاي با بعضا و سياسي علايق برمبناي صرفا
محيط حفظ و توسعهپايدار طرفداران مجموعه زير در را شهردار اقدام موافقان اغلب ميتوان
شهري اقتصاد علاقهمندان و دستاندركاران زيرمجموعه در را شهردار مخالفان و شهري زيست
اغلب كه مهم ، كارشناسي بحث يك ميگويند مخالفان و موافقان كه آنچه از فارغ اماداد جاي
شهرداري براي جديد درآمدي منابع تعيين ضرورت دارند ، نظر اتفاق آن بر مباحثه طرفهاي
شهردار كه كرد خلاصه نكته اين در را تراكم فروش دعواي تمام بتوان شايد.است تهران
او مخالفان اما شود ، فعال و تعيين جديد درآمدي منابع اين حالا همين از ميخواهد
ميخوانيد كه نوشتاري در.سركند تراكم فروش با همچنان شهرداري است بهتر فعلا ميگويند
مختلف روشهاي كشور ، وزارت عمراني ريزي برنامه دفتر شهري ريزي برنامه مطالعات مركز
تبيين در آن اهميت به توجه با را بحث اين.است كرده معرفي را شهرداريها درآمد افزايش
.گرفت خواهيم پي صفحه همين در هم باز تهران شهري مديريت آتي ساختار
اجراي از سال از 15 بيش گذشت و شهرداريها خودكفايي پيرامون گوناگون بحثهاي رغم به
اين از ناشي درآمدهاي سهم حاضر حال در شهرداريها ، توسط گوناگون درآمدزاي پروژههاي
ميباشد ناچيز بسيار شهرداريها درآمد كل در فعاليت
مختلف مكانهاي و تاسيسات احداث و ايجاد جهت در شهرداريها ، شكلگيري اول دهههاي از
مكانها گونه اين احداث.ميگرفت انجام اقدامهايي شهرداريها ، قانون و وظايف شرح با مرتبط
اين به شهر نيازهاي اساس بر شهرداريها بلكه نبود ، شهرداريها براي درآمد كسب هدف با
و شهروندان رفاه آن ، ايجاد جهت در خصوصي بخش و افراد سرمايهگذاري عدم همچنين و تاسيسات
اين.نمودند اقدام مسافران براي پذيرايي تاسيسات ايجاد يا و عمومي بهداشت حفظ همچنين
كارشناسان مستمر نظارت با و شهرداريها مشترك صندوق وامهاي محل اكثرااز تاسيسات گونه
.ميگرديد مسترد شده دريافت وام بتدريج نيز حاصل درآمدهاي محل از و ميگرفت انجام فني
.است بوده ناچيز و محدود بسيار حاصله يادرآمدهاي و نبودند درآمدزا تاسيسات اين از تعدادي
طرح شدن مطرح جمله از بسيار دلايل به شهرها سريع توسعه و اسلامي انقلاب از پس
مقايسه در شهرداريها به دولتي كمكهاي كاهش كشور ، وزارت و دولت توسط شهرداريها خودكفايي
اجراي به اقدام شهرداريها هزينهها ، حد از بيش افزايش و كشور شهرداريهاي بودجه با
حال در.نمودند طرحها گونه اين در سرمايهگذاري محل از درآمدهايي كسب و درآمدزا طرحهاي
است درآمده اجرا مرحله به درآمدزا عنوان تحت طرحهايي كشور شهرداريهاي از بسياري در حاضر
محلي درآمدهاي كشور ، وزارت وامهاي طريق از سرمايهگذاريها اين به مربوط اعتبارات كه
از آگاهي جهت.است شده تامين منابع ساير و شهرداريها به دولت بلاعوض كمكهاي شهرداريها ،
است آمده عمل به شهردارينظرخواهي مختلف درجههاي شهرداران از طرحها اين اجراي چگونگي
شهرداريها ، درآمدي منابع به مربوط ارقام و آمار همچنين و شده داده پاسخهاي اساس بر كه
.شد خواهد نظر اظهار شده ياد طرح عملكرد مورد در
در شهرداري ، توسط يافته اقدامهايانجام مورد در شهرداران از نظرخواهي يك در
گروه شهرداريهاي از %پرسش 2/41 اين بر مبتني و است شده سوال درآمدزا طرحهاي اجراي زمينه
شهرداريهاي از %و 7/66 سه گروه شهرداريهاي از %و 60 دو گروه شهرداريهاي از%يك ، 8/64
در طرحها گونه اين.داشتهاند طرحهايي اجراي به تمايل و داده مثبت پاسخ چهار ، گروه
و بوده فراهم بيشتر نيز آن اجرايي امكانات و گرفته قرار توجه مورد بيشتر بزرگ شهرهاي
.است شده محدودتر سرمايهگذاريها و مربوطه اقدامهاي كوچك شهرهاي در بتدريج
از %يك ، 3/3 گروه شهرداران از %مربوطه ، 5/3 طرحهاي اين عملكرد از كلي ارزيابي در
طرحهاي چهار ، گروه شهرداران از %و 7/16 سه گروه شهرداران از %دو ، 2/41 گروه شهرداران
از %و 3/33 %، 9/52%، 3/46%ترتيب 8/11 به همچنين.نمودهاند ذكر موفقيت با توام را فوق
قلمداد موفق را درآمدزا طرحهاي اجراي تاحدودي نيز چهار تا يك درجههاي شهرداريهاي
.نمودهاند
تعداد ولي است ، محدود بسيار پروژهها ، اجراي موفقيت عدم بر مبتني شده داده پاسخ
در كه گونهاي به ورزيدهاند ، امتناع سوالها اين به پاسخ دادن از شهرداران از زيادي
چهار گروه شهرداريهاي در و %دو ، 13 گروه شهرداريهاي در ،%يك ، 7/64 گروه شهرداريهاي
.ندادهاند پاسخ سوال اين به شهرداران از %نيز 50
/موفق ، 4 خيلي را خودكفايي طرحهاي شهرداران از %مطالعه ، 9/31 مورد شهرداريهاي كل در
%و 3/22 كردهاند ارزيابي ناموفق كاملا %ناموفق ، 1/1 تقريبا %موفق ، 3/4 حدودي تا %40
.ندادهاند پاسخ نيز
طرحهاي از را لازم اقتصادي توجيه و صحيح ارزيابي شهرداريها از برخي اين ، بر افزون
پروژهها اين جاري هزينههاي و شده انجام سرمايهگذاريهاي ميزان مقابل در درآمدزا
بدين چه)شده خريداري عمراني ماشينآلات كرايه محل از آني درآمدهاي اخذ صرف و نداشته
تصور اقتصادي را پروژهها گونه ، اين(آن مشابه و آسفالت فروش منظور به يا و منظور
تعميرات ، استهلاك ، سرمايهگذاري ، هزينههاي گرفتن نظر در با كه ، آن حال.نمودهاند
اظهار.داشت نخواهند را كافي اقتصادي توجيه طرحها اين احتمالا...و مربوطه پرسنل هزينه
اين از تعدادي درواقع ، و نميباشد درآمدزا طرحهاي اجراي نفي مفهوم به كلا فوق نظر
موارد بسياري و ترهبار و ميوه ميدانهاي تجاري ، تاسيسات توسعه و ايجاد بويژه طرحها ،
طور بهباشند شهرداريها از تعدادي براي توجهي قابل درآمدهاي داراي ميتوانند آن مشابه
مورد ميبايست آنها بودن درآمدزا جز به ديگري عوامل شهرداريها درآمدزاي طرحهاي در كلي ،
شهرداريها ، قانوني وظايف شرح با فعاليت آن ارتباط و سنخيت جمله ، آن از كه گيرد قرار توجه
مديريتي و تشكيلاتي ساختار بين تناسب همچنين آن ، داشتن اولويت طرح ، بودن عامالمنفعه
انجام آينده در كه است مساله اين به توجه و سرمايهگذاريها اين نوع و ميزان با شهرداري
را شهرداريها تدريج به آن از حاصل درآمدهاي به بسيار اتكاي و سرمايهگذاريها گونه اين
.نمود خواهد دور خود اصلي وظايف از
است ، اجرادرآمده مرحله به كه خودكفايي طرحهاي نوع مورد در شهرداران از نظرخواهي در
تعدادي در درآمدزا ، پروژه عنوان به عمراني ماشينآلات دادن كرايه و خريد كه گرديد مشخص
.ميگردد تلقي فوري درآمد منبع يك عنوان به كوچك شهرداريهاي بويژه شهرداريها ، از
تجاري تاسيسات كشور ، شهرداريهاي در اجرادرآمده مرحله به درآمدزاي پروژههاي ديگر از
و ميباشد شهرداريها توجه مورد كوچك يا و بزرگ شهرهاي از اعم شهرداريها كليه در كه است
اراضي كه بزرگ شهرداريهاي بخصوص شهرداريها ، براي توجهي قابل درآمدهاي توليد اكثرا
.است دربرداشته داشتهاند ، خود تملك در را مناسبي
و ميوه ميدانهاي مسافربري ، پايانههاي آسفالت ، كارخانجات ماسه ، و شن تاسيسات احداث
اراضي ، تغييركاربري و آمادهسازي مشابه ، فعاليتهاي و موزائيكسازي كارگاه ترهبار ،
مرحله به درآمدزاي پروژههاي ديگر از مشابه موارد و بازي شهركهاي ماشيني ، نان كارخانجات
تراكم) تراكم افزايش و كاربري تغييرميباشد مطالعه مورد شهرداريهاي توسط درآمده اجرا
در است ، شده عنوان درآمدزا طرح عنوان به شهرداران توسط كه است مواردي از نيز (فروشي
.است آمده درآمدزا طرحهاي عملكرد مورد در شهرداران نظر شماره30 ، جدول
و شهري مديريت بهبود مطالعه مورد شهرداريهاي شهرداران كل از %فقط 2/9 بررسي ، اين در
مطرح شهرداريها خودكفايي جهت لازم زمينههاي ايجاد در موثر عوامل از يكي عنوان به
خودكفايي جهت تاثيرگذار عامل مهمترين عنوان به مورد اين ميرسد نظر به كه نمودهاند
شرح و قوانين در تغييرات برخي انجام شهرداران از %گيرد20/5 توجهقرار مورد بايد
قلمداد درآمدزا طرحهاي اجراي و بيشتر درآمدهاي كسب جهت عاملي را شهرداريها وظايف
چنانچه) شهرداري جديد قانون تدوين صورت در و شود توجه بايد نيز امر اين به كه نمودهاند
اعتبارات تامين نيز ، شهرداران از %گردد10/18 لحاظ خودكفايي با مرتبط موارد (شود انجام
شرايط دردانستهاند شهرداريها خودكفايي طرحهاي موفقيت و اجرا زمينهساز را كافي دولتي
اعتبارات زياد حجم و شهرداريها به اعطا قابل دولتي اعتبارات محدوديت به توجه با كنوني
تشكيلاتي ساختار بهبود يا و تغيير با و نبوده امكانپذير عمل در اقدام اين نياز ، مورد
ولي مشابه تشكيلاتي قالب در كافي اقتصادي توجيه با خودكفايي طرحهاي تهيه جهت مناسب
و بانكي سيستم كلان اعتبارات از استفاده امكان سابق ، شهرداريهاي مشترك صندوق از مجهزتر
.بود خواهد محتمل زمينه اين در بانكها مشاركت
از %توسط 4/18 نيز خودكفايي به نيل منظور به خودكفايي طرحهاي در سرمايهگذاري
تامين ميشود ، ملاحظه زمينه اين در كلي بررسي يك دراست شده پيشنهاد شهرداريها
بيشتر توجه جديد ، وضع و جاري عوارض افزايش و موجود عوارض كامل اخذ دولتي ، اعتبارات
.ميكند جلب كافي درآمدهاي كسب و شهرداريها هزينههاي تامين جهت را شهرداريها
توجه قابل درآمد كه درآمدزايي طرحهاي مورد در شهرداران ديگراز نظرخواهي يك در
در سرمايهگذاري كه بودهاند عقيده اين بر آنان %كه 5/11 است آن از حاكي خواهندداشت ،
از %باشد30/5 داشته شهرداري براي خوبي درآمد ميتواند مهمانسراها و توريستي تاسيسات
ايجاد.دانستهاند توجه قابل درآمدهاي واجد را تفريحي پاركهاي ايجاد و احداث آنها
از %توسط 2/10 است ، بوده شهرداريها از بسياري توجه مورد اخير سالهاي طي كه بازي شهرهاي
.است شده ذكر كرد ، خواهد كسب شهرداري براي توجهي قابل درآمد كه طرحهايي عنوان به آنها
مورد ميتواند توريستي شهرهاي بويژه متوسط ، و بزرگ شهرهاي در چه اگر تاسيسات گونه اين
محدوديت دليل به سردسير شهرهاي بخصوص غيرتوريستي ، و كوچك شهرهاي در ولي گيرد ، قرار توجه
.ميباشد توجه قابل درآمد فاقد تاسيسات ، اين از استفاده زماني
قابل درآمدهاي واجد را آن مشابه و پاساژ و تجاري تاسيسات احداث شهرداران از %5/11
گرفته قرار آنها از %توجه 5/8 مورد ترهبار و ميوه ميدانهاي احداث.دانستهاند ملاحظه
و است بوده مختلف شهرهاي شهرداران از %نظر 5/8 مورد نيز مسافربري پايانههاي احداث.است
نظر مورد سرمايهگذاري بيشترين ،%با 7/12 آن دادن كرايه و عمراني ماشينآلات خريد
تعيين جمله از اقتصادي محاسبات انجام بدون سرمايهگذاري اين.ميشود محسوب شهرداران
شهرداريها از بسياري توجه مورد سرمايه سود و يدكي قطعات تعميرات ، استهلاك ، هزينههاي
.ميباشد
جمله از نيز ماسه و شن توليد كارخانه و سنگشكن تاسيسات آسفالت ، كارخانجات احداث
كسب خاطر به صرفا نه كه ميباشد كشور شهرداريهاي نظر مورد و مطرح سرمايهگذاريهاي
است بوده ضروري شهرها از بسياري در شهرداريها عمراني فعاليتهاي نياز دليل به بلكه درآمد
.ميگردد عرضه خصوصي بخش به فروش جهت نيز شده ياد كارخانجات توليدات مازاد و
درآمدزا طرحهاي اجراي چگونگي
و اطلاعات بر مبتني شهرداريها درآمدزاي برنامههاي و طرحها از كلي جمعبندي يك در
:نمود خلاصه زير شرح به را خودكفايي طرحهاي با مرتبط مسائل ميتوان شده ، اخذ آمار
اجراي و خودكفايي طرح از متفاوتي برداشتهاي مختلف ، شهرداريهاي و شهرداران -1
در آنان توسط يافته انجام اقدامهاي گذشته سالهاي در نتيجه در.دارند درآمدزا پروژههاي
بوده استاني يا و كلان سطح در دقيق برنامهريزي يك از تبعيت بدون و محدود نيز زمينه اين
.است
گزارشهاي فاقد شهرداريها ، توسط درآمده اجرا مرحله به خودكفايي طرحهاي از بسياري -2
يا و شهرداريها كارشناسان فردي تصور و شناخت بر مبتني و بوده طرح اقتصادي توجيه
.ميشوند گذارده اجرا مرحله به شهرداران
نتيجه در نداشته ، را شهرداريها وظايف شرح با لازم سنخيت طرحها ، اين از برخي -3
.ندارد ;است نموده محول شهرداريها به شهرداري قانون كه وظايفي با چنداني انطباق
كل در آن ، از حاصل درآمدهاي و درآمدزا طرحهاي عنوان تحت فعاليتها اين سهم -4
.نميباشد توجهي قابل ارقام شهرداريها درآمدهاي
فعاليتهاي جزو نبودن ، يا بودن درآمدزا از صرفنظر طرحها اين از توجهي قابل تعداد -5
پايانههاي و آن مشابه و سنگشكن آسفالت ، كارخانجات جمله آن از ميباشد ، شهرداريها اصلي
.برد نام ميتوان را ترهبار و ميوه ميدانهاي و مسافري
شهرداران توجه مورد نيز كوچك شهرداريهاي در سنگشكن و آسفالت كارخانجات احداث -6
و تاسيسات اين از شهري چند يا منطقهاي استفاده بر مبتني بايد زمينه اين در كه ميباشد
.نمود اقدام منطقه شهرداريهاي مشترك سرمايهگذاري
متناسب كه است نظر مورد پروژههايي در سرمايهگذاري كوچك ، و متوسط شهرداريهاي در -7
.ميآورد بوجود مشكلاتي عمل در و نيست مربوطه شهرداريهاي مالي و فني توان با
شهرداران توجه مورد اغلب تفريحي تاسيسات ايجاد و بازي شهرهاي در سرمايهگذاري -8
فعاليتهاي با موضوع سنخيت و آن بودن عامالمنفعه دليل به سرمايهگذاري نوع اين.ميباشد
اين باشد ، مطرح مفيد فعاليت يك عنوان به ميتواند آن درآمدزايي هدف بهرغم و شهرداريها
كوچك شهرهاي در.گيرد قرار توجه مورد توريستي بزرگ شهرهاي در بيشتر بايد فعاليت
و آن درآمدزايي از فارغ بازي شهرهاي ايجاد سردسيري منطقههاي شهرهاي بويژه غيرتوريستي ،
.گيرد توجهقرار مورد ميتواند شهروندان ، براي تفريحي تاسيسات ايجاد صرف
با لازم سنخيت داراي كه است مواردي جمله از ترهبار ، و ميوه ميدانهاي ايجاد -9
شهروندان رفاه ايجاد و قيمتها كنترل و بازار تنظيم براي و بوده شهرداريها فعاليتهاي
بر علاوه باشد ، اقتصادي مطالعه و شناخت بر مبتني چنانچه پروژهها نوع اين.ميباشد موثر
.شد خواهد شهروندان متوجه نيز آن اجتماعي آثارمثبت درآمدزايي ،
و ترافيك تنظيم و برونشهري مسافرتهاي كنترل نظر از مسافربري پايانههاي ايجاد -10
در لازم بررسي چنانچه و گيرد قرار توجه مورد ميتواند شهرداريها ، وظايف با آن ارتباط
جايگاههاي و تجاري تاسيسات فروش محل از آيد ، عمل به شهري تاسيسات گونه اين احداث جهت
تعاونيهاي انتقال.باشد درآمدزا ميتواند وابسته ، تاسيسات و كارواش ايجاد و مختلف
تاثير بر علاوه شهر ، حاشيه يا مناسبخارج مكانهاي در شده احداث پايانههاي به مسافربري
موثر نيز بزرگ شهرهاي صداي و هوا آلودگي كاهش در مسافرتها ، كنترل و ترافيك نظر از مثبت
.بود خواهد
خودكفايي طرحهاي زمينه در شهرداريها وظايف گستردگي و فني توان به توجه با كلي طور به
است ، مشترك طور به خصوصي بخش و شهرداريها توسط سرمايهگذاري ارجحيتبا وسيع ، مقياس در
و باشند سرمايهگذاري امكانات فراهمكننده و زمينهساز بيشتر شهرداريها كه صورت بدين
و خصوصي بخش مشاركت.شود گذارده خصوصي بخش عهده به آنها بهرهبرداري و اجرايي مرحلههاي
ايجاد پايانهها ، ايجاد بازي ، شهرهاي تجاري ، تاسيسات جمله از پروژههايي در شهرداريها
.ميباشد امكانپذير... و ترهبار و ميوه ميدانهاي
نيز را بيشتر تراكم فروش يا و اراضي كاربري تغيير شهرداريها از برخي است ، ذكر شايان
.مينمايند كسب شهرداري براي درآمدهايي طريق اين از و نموده قلمداد درآمدزا طرحهاي جزو
گونه اينميشوند را شهري توسعه طرحهاي كارايي تضعيف موجب اقدامها اين با كه آن حال
.آورد بوجود را مشكلاتي ميتواند بلندمدت ، در اقدامها
.است متفاوت مقوله در درآمدزا پروژههاي اجراي با شهرداريها خودكفايي داشت توجه بايد
اجراي گروي در را مالي خودكفايي اشتباه به شهرداريها از تعدادي سوي از گاه سبب اين به
به آنها اتكاي عدم و مالي نظر از شهرداريها خودكفايي.ميدانند درآمدزا پروژههاي
كه چنان.ميباشد شهرداريها ساختار كل در بنيادي تغييرات انجام مستلزم دولتي اعتبارات
سازمان يك عنوان به و بازيابند را خود بودن محلي و بودن مردمي وجهه بهتدريج شهرداريها
برخورداري و كشور شهرهاي كنوني شرايط با متناسب تشكيلاتي ساختار يا متحول و پويا محلي
هماهنگ بتوانند مردمي ، حمايتهاي و پشتيباني از برخوردار و شايسته (شهرداران) مديراني از
جهت در سالهو پنج فرهنگي و اجتماعي -اقتصادي هاي برنامه سياستهاي و اهداف پيرامون و
هدايت متعادل سمتتوسعهاي به را كنوني شهرهاي شهروندان ، نياز مورد خدمات و خواستهها
.نمايند
اساسي تغييرات و مردم منتخب شهرداران و شهر اسلامي شوراهاي شكلگيري شرايطي چنين در
انجام جهت مناسب ابزار و ماشينآلات به شهرداريها شدن مجهز و انساني نيروي ساختار در
جهت در ميتواند فعاليتها برخي صحيح كردن مكانيزه همچنين كامپيوتري ، و ماشيني خدمات
افزايش را شهرداري درآمدهاي بوده ، موثر توجهي قابل مقدار به شهرداريها هزينههاي كاهش
.نمايد كمك محلي سازمانهاي خودكفايي به و داده
موثر اقدامهاي انجام و خدمات ارائه شيوه شهرداريها ، فعاليت در لازم تحول ايجاد
شد خواهد تخميني عوارض موقع به پرداخت جهت شهرداريها با مردم بيشتر همكاري موجب عمراني
درآمدهاي ايجاد به نهايت در شهرداري اجرايدستورالعملهاي در بيشتر مشاركت و همكاري و
.انجاميد خواهد آن دستاوردهاي از هزينهها در صرفهجويي و بيشتر
شهرداريها مناسبتر و موثرتر ارتباطات و هماهنگي آن متعاقب و شهرداريها مديريت بهبود
و تلفن گاز ، برق ، آب ، شبكههاي ايجاد وظايف كه شهر اداري دستگاههاي و سازمانها با
ناهماهنگ تخريبهاي از جلوگيري در توجهي قابل تاثير ميتواند هستند ، عهدهدار را فاضلاب
باشد آن با مرتبط هزينههاي كاهش نتيجه در و خدمات گونه اين جهت معابر ، غيربرنامهاي و
.بود خواهد موثر شهرداريها خودكفايي در نتيجه در كه
شهرها شورايي اداره و انساني نيروي و تشكيلاتي ساختار بهبود شهري ، مديريت بهبود
بودجه در نتيجه در.گردد غيرضروري عمراني پروژههاي از برخي اجراي از مانع ميتواند
سوي به موثر گامي و امكانپذير طريق اين از ملاحظهاي قابل صرفهجويي شهرداريها عمراني
دفع و جمعآوري چون خدماتي ارائه سنتي شيوههاي تغييربود خواهد آنها خودكفايي
... و شهري درون نقل و حمل شهرها ، سبز فضاي توسعه و حفظ شهرها ، تنظيف و شهري زبالههاي
.گردد نسبي خودكفايي به نيل و هزينهها كاهش موجب ميتواند
هزينهدار ، و غيرمرتبط فعاليتهاي برخي حذف و موثر و جديد خدمات برخي ارائه و قبول
نقش شهرداريها خودكفايي در ميتواند شهرداري قانون در اصولي تغييرات بر مبتني
.باشد داشته توجهي قابل
هر اجتماعي -اقتصادي شرايط مبتنيبر توجه ، قابل درآمدهاي اخذ شيوههاي به دستيابي
با همسو ميتواند آن اجراي و تصوير جهت پيشنهاد و شهرداران و شهر شوراي توسط شهر
.باشد خودكفايي اقدامهاي
انساني هزينههاي حذف و مازاد و غيرمتخصص تدريجيكاركنان حذف و انساني نيروي تعديل
.داشت خواهد عمدهاي نقش شهرداريها خودكفايي در
آسفالت بويژه عمراني ، پروژههاي اجراي مورد در خاص ضوابط و استانداردها كارگيري به
.. و ماشينآلات خريد پيادهروسازيها ، سبز ، فضاهاي و پاركها ايجاد جدولگذاريها ، معابر ،
خصوصي بخش به امور برخي صحيح واگذاري و كرد خواهد ايفا هزينهها كاهش در عمدهاي نقش.
.افتاد خواهد موثر هزينهها كاهش و خودكفايي جهت در نيز لازم شرايط واجد
فقط درآمدزا ، پروژههاي در سرمايهگذاري ديگر ، موارد بسياري و فوق موارد به توجه با
شهرداريها از برخي در كه بود خواهد شهرداريها خودكفايي طرح به مربوط فعاليتهاي از جزيي
.باشد موثر شهرداريها مالي وضعيت بهبود در ميتواند صحيح اجراي صورت در و امكانپذير
اجراي از سال از 15 بيش گذشت و شهرداريها خودكفايي پيرامون گوناگون بحثهاي رغم به
اين از ناشي درآمدهاي سهم حاضر حال در شهرداريها ، توسط گوناگون درآمدزاي پروژههاي
افزايش روند بررسي مثال ، عنوان بهميباشد ناچيز بسيار شهرداريها درآمد كل در فعاليت
در كلان سرمايهگذاري حجم با كشور شهرداري بزرگترين عنوان به تهران شهرداري درآمد
و %، 12/0 سال 1373%سال 1372 ، 07/0 %معادل 01/0 رقمي سال 1371 طي انتفاعي فعاليتهاي
را شده ياد شهرداري درآمد كل از %فقط 18/0 سال 1374 در ها فعاليت اين از حاصل درآمد
قابل افزايش محل اين از اشاره مورد سال چند طي شهرداري درآمد چند هر.است ميشده شامل
/از2 كمتر رقمي شده ، ذكر درآمد سهم ولي است ، بوده فعاليتها ساير از بيشتر و داشته توجهي
.است بوده سال 1374 در %0
و گونه همين به وضع پرسشنامهها ، در شده داده پاسخهاي براساس نيز ديگر شهرداريها در
درصد تامين فعاليت اين طريق از نميتوان شرايطي ، چنين در.است بوده آن از محدودتر يا
.داشت انتظار شهريرا هزينههاي از توجهي قابل
خودروها براي شهري
.بنزين با است آتش كردن خاموش جادهسازي با ترافيك مشكل حل
شهروندان وقت اتلاف ساله همه بزرگراهها افزايش وجود با داده نشان بينالمللي تجربه
در آباداني افزايش دليل به جديد بزرگراه هر احداث كه چرا. است يافته افزايش ترافيك در
راهبندان نيز بعد سال ده و ميشود ترافيك آمدن وجود به موجب خود مقصد و مبدا و اطراف
.ميآورد وجود به
از مشكلاتي با كه تهران ويژه به سوم جهان شهرهاي در خودرو تعداد افزايش بنابراين
كه چرا قهقرايي ، است فكري روست روبه شهرنشيني حومه افزايش و هوا آلودگي ترافيك ، قبيل
منابع شدن دور موجب جادهاي زيرساخت ايجاد و نگهداري براي عمومي فراوان سرمايهگذاري
بر را راه كه ميآورد وجود به راهبندانهاييشود مي فقرا مبرم و مهم نيازهاي از مالي
ايجاد سروصدا و ميسازد آلوده را هوا ميبندد ، مردم بيشتر جمعيت حامل اتوبوسهاي عبور
.ميكند
و خودروها شخصي استفادهكنندگان عبور براي تقدم يعني بيشتر بزرگراههاي ساخت پس
به را پياده عابر مخصوص كمياب فضاهاي شده پارك خودروهاي همچنين.پياده عابر بر راه بستن
.درميآورند تصرف
در بيشتر شهر چه هر و دارد وجود منابع تضاد بشر وافراد نقليه وسايل ميان قطعا
رخت شهروندان از رضايت احساس ميزان همان به شود ساخته نقليه وسايل تردد تسهيل راستاي
همچنين.ميشود زيادتر كمدرآمد و پردرآمد اقشار ميان زندگي كيفي تفاوت و برميبندد
به نيز امر اين كه ميشود شهرها حومه گسترش موجب ناگزير به خودروها نامحدود استفاده
ميآورد ، چرا بار به را عمومي نقليه وسايل شدن ناكارآمد و ميانجامد شهري تراكم كاهش
گسترش نقل ، و حمل زمانهاي كاهش كم ، هزينه و بالا بسامد نقل و حمل سامانه داشتن براي كه
آن حراست و حفظ و جادهسازي هزينههاي كاهش و زمين از بهينه استفاده فرهنگي ، امكانات
باشد (مربع كيلومتر درصد سكنه 12000)هكتار در سكنه از 120 بيش جديد شهرهاي تراكم بايد
شهروندان ، بالاي بسيار جمعيت سكونت محل از بيش تهران شهرسازي ، غلط سياستهاي وجود با اما
حداكثر و توان حداقل با كه فرسوده خودروهايي هم آن شده مبدل خودروها تردد براي محلي به
.ميپردازند نفس تنگي و صوتي آلايندههاي انواع از خسته مسافران جابهجايي سوخت مصرف
كودكان ، تهران در آن از ناشي تاثيرات و خودروها از بيرويه استفاده كه آن نهايتا
.ميكند منزوي را آسيبپذير جمعيتهاي و معلولان مسن ، افراد
صادقپور بهناز
...كاراتر اما كوچكتر ،
شهرداريها هزينه كاهش براي انساني نيروي شرايط بهكرد روشهاي
كاهش و بهرهوري ارتقاي روشهاي مهمترين از يكي انساني منابع كارآيي افزايش;اشاره
به توجه با بهويژه شهري ، مديريت در ويژه به موضوع اينسازمانهاست تمامي هزينههاي
استفاده متفاوت كاملا تخصصي سطوح با گسترده بسيار انساني منابع از شهرداريها آنكه
در كشور وزارت بررسي يك نتيجه ميخوانيد پي در كه نوشتاري.دارد اهميت بسيار ميكنند ،
.است كشور در بزرگ شهرهاي هاي شهرداري انساني منابع وضعيت زمينه
از ناشي اخير ، سالهاي در تهران شهرداري گسترده اقدامهاي و تحولات از توجهي قابل بخش
مطالعات انجام همچنين شهرداري ، اين انساني نيروي و مديريتي ساختار حاصلدر تغييرات
پژوهشگران و متخصصان محققان ، كليه همكاري از استفاده با و مختلف زمينههاي در گسترده
ميشود دانسته كشور
امور توسعه بهبود در مهم و اصلي عوامل از يكي عنوان به انساني نيروي اهميت و نقش
قرار توجه مورد بايد آنها مالي مسايل به سامانبخشي و جمعيتي مراكز اداره بهبود و شهرها
.گيرد
به خدمات ارائه شهرها ، متعادل توسعه فرآيند در را نقش مهمترين انساني ، نيروي عامل
خدماترساني نوين شيوههاي و جديد تكنولوژي از مناسب استفاده شهروندان ، به مناسب و موقع
كيفيت با اجراي شهرداريها ، در متخصص و ماهر انساني نيروي از استفاده همچنين.دارد
.مينمايد امكانپذير بيشتر نظارت و كمتر هزينههاي صرف با را عمراني پروژههاي بالاتر
و طرحها در گذاري سرمايه اجتماعي ، -سوءسياسي تبعات فاقد و كافي درآمدهاي كسب
مشاركت جلب شهر ، امور در مردم مشاركت جلب شهر ، ويژگيهاي با متناسب و درآمدزا پروژههاي
شهر امور از برخي واگذاري درآمدزا ، طرحهاي با مرتبط سرمايهگذاريهاي در خصوصي بخش مالي
مجموع ، در و دوم ساله پنج برنامه و دولت اخير سياستهاي اعمال جهت در خصوصي بخش به
درآمدهاي كسب و اعتبارات صحيح هزينه و شهرداريها به شده محول وظايف مناسب و صحيح اجراي
و انساني نيروي ساختار در اساسي تحولي ايجاد و مناسب تشكيلاتي ساختار ايجاد بدون مناسب ،
مديريت تحت را شهر امور اداره بتوانند كه توانمندي و شرايط واجد كاركنان بهكارگيري
.بود نخواهد ميسر دهد ، انجام مردم پذيرش مورد و كارآمد
اجراي بر صحيح نظارت اعمال و شهري توسعه طرحهاي صحيح اجراي كه آن يقين بهطور
مستلزم نيز ، شهرداريها فعاليت محدوده و شهر درسطح گوناگون خدماتي و عمراني پروژههاي
.بود خواهد لازم اجرايي و علمي شرايط واجد كاركنان وجود
درشهرداريها ، انساني نيروي وضعيت بهبود جهت لازم ضرورتهاي بر مبتني اخير ، سالهاي طي
پروژههاي در مختلف سرمايهگذاريهاي ميزان و آنها اعتبارات حجم به توجه با بويژه
تحصيلي مدرك داراي و متخصص نيروي از استفاده بزرگ ، شهرداريهاي در بخصوص گوناگون
به اقدام شهرداريها ، از تعدادي و گرفته قرار بيشتري توجه مورد شهرداريها در دانشگاهي
شهرداريها تمام در امرهنوز اين اما نمودند دانشگاهي تحصيلي مدرك با كارشناساني استخدام
.است نيافته عموميت
شهرداريهاي كاركنان از %كه 12/7 شد مشخص شهرداريها از يافته انجام بررسيهاي در
فوقليسانس ليسانس ، تحصيلي مدرك داراي (تهران شهرداري كاركنان احتساب بدون) مطالعه مورد
زمان در شهرداريها كاركنان وضعيت غيررسمي و پراكنده آمار با آن مقايسه كه هستند دكترا و
تحصيلي مدرك داراي كاركنان برابر حدود 10 رقمي افزايش نشانگر اسلامي انقلاب از قبل
شرايط به توجه با و حاضر حال در رقم اين كه هرچند ميباشد ، اخير سالهاي در دانشگاهي
قبولي قابل يا و مطلوب وضعيت وجه هيچ به شهرداريها وظايف شرح و اعتبارات حجم و موجود
مدرك آنها %و 6/38 ديپلم فوق تحصيلي مدرك داراي نيز شهرداريها كاركنان از %ندارد70/5
با بيسواد ، و ابتدايي ششم ديپلم ، از كمتر مدرك داراي كاركنان شمار.داشتهاند ديپلم
.ميدهند تشكيل را شهرداريها در شاغل انساني نيروي تعداد بيشترين %معادل 4/48 رقمي
بين در تحصيلات و سواد ميزان نظر از نامتناسب انساني نيروي ساختار نشانگر فوق ارقام
شهرداريها مالي مشكلات در موثر و اصلي عوامل از يكي عنوان به و ميباشد كشور شهرداريهاي
اساسي تغيير و بازنگري مستلزم شهرداريها ، هزينههاي كاهش و درآمد افزايش.ميگردد محسوب
.است فوق ساختار در
مدرك داراي كارمندان از %ميدهد ، 2/69 نشان نيز استخدام نوع نظر از كاركنان بررسي
سالهاي طي عمدتا كه هستند شهرداريها موقت و غيررسمي استخدام در بالاتر و ليسانس تحصيلي
جهت از كاري مناسب شرايط چنانچه و نمودهاند شروع شهرداريها با خودرا همكاري اخير
و شهرداري با آنها همكاري قطع امكان نكنند ، پيدا را شغلي ارتقاي امكان و مزايا و حقوق
نيروي تعديل جهت در كه است ضروري لذا ، داشت وجودخواهد ديگر سازماني در كار شروع
صورت در و آمده عمل به نيز گروه اين كاري عملكرد از صحيحي ارزيابي انسانيشهرداريها ،
.آيد عمل به آنها رسمي استخدام جهت لازم اقدام شرايط ، بودن واجد
در ديپلم كمتراز و ديپلم فوقديپلم ، تحصيلي مدرك داراي غيررسمي كاركنان تعداد
موجب انقلاب از پس سالهاي در شهرداريها ضابطه بدون استخدامهاي.است توجه قابل شهرداريها
در و كارايي بهبود عدم نتيجه در و شهرداريها از تعدادي در غيرمتخصص انساني نيروي تورم
مدرك داراي كارمندان از %است60/52 گرديده پرسنلي هزينههاي توجه قابل افزايش حال ، عين
در نيز ديپلم از كمتر كارمندان از %و 5/31 ديپلم كارمندان از %ديپلم ، 4/46 فوق تحصيلي
.ميباشند شهرداريها موقت استخدام
شمار خصوصي ، بخش به امور برخي واگذاري سياست اجراي در تهران شهرداري اخير سالهاي طي
تعداد سال 1368 آغاز در.نمود بازخريد يا و بازنشسته را خود كاركنان از توجهي قابل
موقت استخدام در %تعداد 6/19 اين از كه است بوده نفر تهران 6395 شهرداري كارمندان
تعداد سال ، همان در و بودهاند شهرداري آن رسمي استخدام در %و 4/80 تهران شهرداري
.است بوده نفر يادشده 23298 شهرداري كار قانون مشمول كارگران
ميدهد ، نشان سال 1374 پايان در تهران ازشهرداري شده اخذ آمار با فوق آمار مقايسه
قابل شمار و است بوده روزافزون تهران شهرداري خدماتي و عمراني عمليات حجم كه شرايطي در
وجود ، اين با شدهاند ، بازخريد يا و بازنشسته اخير سالهاي طي نيز كارمندان از توجهي
مورد شهرداري در انساني نيروي ساختاري تغيير از نشان كه است يافته كاهش كارمندان تعداد
و اموراداري سازمان سال 1368 آمار يعني -موجود آمار تنها كه اين به توجه با.است اشاره
داده قرار بررسي مورد غيررسمي و رسمي نظر از تنها را شهرداريها كاركنان -كشور استخدامي
از كارمندان وضعيت مقايسه امكان لذا است ، نداده قرار توجه مورد را آنها تحصيلي مدرك و
درشمار شده ايجاد تغييرات ولي نيست ، امكانپذير زماني مقطع دو اين در تحصيلي مدرك نظر
.ميباشد تغييرات اين نشانگر زماني مقطع دو در غيررسمي و رسمي كارمندان
%به 5/51 سال 1368 در %رقم 4/80 از شهرداري رسمي كارمندان نسبت كاهش درسال 1370 ،
و است تهران شهرداري رسمي كارمندان از توجهي قابل شمار بازخريدي و بازنشستگي از نشان
استخدام مبين كه %به 5/45 سال 1368 در %از 6/19 شهرداري موقت كاركنان تعداد افزايش
قابل شمار كارگيري به نشانگر تحصيلي مدرك نظر از كارمندان تركيب.ميباشد جديد كارمندان
اطلاعات و آمار ذكر.است شهرداري اين تشكيلات در مختلف رشتههاي در متخصصان از توجهي
قابل بخش كه است علت اين به صرفا گزارش ، از بخش اين در تهران شهرداري انساني نيروي
حاصل تغييرات از ناشي اخير ، سالهاي در تهران شهرداري گسترده اقدامهاي و تحولات از توجهي
در گسترده مطالعات انجام همچنين شهرداري ، اين انساني نيروي و مديريتي ساختار در
دانسته كشور پژوهشگران و متخصصان محققان ، كليه همكاري از استفاده با و مختلف زمينههاي
مديريتي تغييرات از ناشي نيز يادشده شهرداري درآمدهاي افزايش بالاي نرخ سويي از.ميشود
.ميباشد اشاره مورد شهرداري انساني نيروي ساختار و
خود ، اولويت در پروژههاي برخي اجراي براي گذشته سال چند تا كه تهران شهرداري
حاضر حال در بود ، دولتي منابع ساير يا و كشور وزارت كمكهاي از استفاده به ناگزير
.ميدهد انجام محلي درآمدهاي از استفاده با را خود ميلياردي پروژههاي
محسوسي تغييرات وبيش كم نيز...و تبريز اصفهان ، مشهد ، چون ديگر بزرگ شهرهاي مورد در
با مقايسه در شهرداريها اين عمراني فعاليتهاي حجم و است افتاده اتفاق تهران مشابه
.ميباشد برخوردار ملاحظهاي قابل تغييرات از تحول ، از قبل سالهاي
/و 7 رسمي %فقط 3/18 دكترا تحصيلي مدرك داراي كارمندان نفر از 93 ميدهد ، نشان آمار
%كه 9/52 است نفر شهرداري ، 204 اين در فوقليسانس كارمندان شمار.هستند قراردادي %81
اشاره 1697 مورد شهرداري ليسانس تعدادكارمندان.ميباشند رسمي بقيه و قراردادي آنها
شهرداري كارمندان %هستند20/27 رسمي غير كاركنان جزو و قراردادي آنها %كه 69 است نفر
مدارك داراي آنها %و 64 ميباشند دكترا و ليسانس فوق ليسانس ، تحصيلي مدرك داراي تهران
.ميباشند ابتدايي ششم و ديپلم از كمتر تحصيلي مدرك با و 8/8 ديپلم و ديپلم فوق
توجهي قابل گروه بازخريدي و بازنشستگي نشانگر سال 1368 آمار با آن مقايسه و فوق آمار
مدرك داراي و متخصص غير افراد از بيشتر كه است اخير سالهاي طي شهرداري كارمندان از
تحصيلي مدارك با جديد كارمندان استخدام سياست ديگر طرف از.بودهاند كمتر و ديپلم تحصيلي
به سال 1368 در نفر از 23298 تهران شهرداري كارگران شمار كاهش.ميباشد بالاتر و ليسانس
.است خصوصي بخش به امور از بخشي واگذاري سياست اعمال نشانگر سال 1374 در نفر 5065
اين رسمي كارمندان تعداد ميدهد ، نشان اصفهان شهرداري در كارمندان وضعيت بررسي
پايان در جمعا كه ميباشد (%6/48)نفر ، غيررسمي 676 وكارمندان (%4/51)نفر شهرداري 715
شهرداري اين كارمندان بين در.است بوده نفر شهرداري 1391 اين كارمندان تعداد سال 1374 ،
نفر و 13 قراردادي نفر 2)موقت استخدام در آنان كليه كه هستند دكترا مدرك داراي نفر 15
قراردادي كارمندان نفر و 5 رسمي آنها نفر كه 4 فوقليسانس نفر و 9 بودهاند (روزمزد
.بودهاند
در %تعداد 9/30 اين از كه بوده نفر اصفهان 175 شهرداري ليسانس كارمندان تعداد
يا و رسمي از اعم شهرداري اين كارمندان كل از همچنين.بودهاند شهرداري آن رسمي استخدام
و ديپلم %دكترا ، 3/39 و ليسانس فوق ليسانس ، تحصيلي مدرك داراي %موقت ، 3/14 استخدام
شهرداري كارمندان آمار مقايسه.بودهاند ديپلم از كمتر تحصيلات داراي مابقي و فوقديپلم
كارمندان نفر تعداد 969 از ميدهد ، نشان سال 1368 آغاز و سال 1374 آخر در اصفهان
.بودهاند رسمي كارمندان %و 5/77 موقت كاركنان %سال 1368 ، 5/22 ابتداي در اصفهان شهرداري
%و 6/48 رسمي كارمندان %شهرداري ، 4/51 اين كارمندان نفر از 1391 سال 1374 در كه آن حال
به سال 1368 ابتداي در نفر از 2096 نيز شهرداري اين كارگران تعداد.بودهاند رسمي غير
.است يافته افزايش سال 1374 در نفر 3032
قابل شمار دارد ، عموميت مطالعه مورد شهرداريهاي اكثريت و شهرداري دو اين در آنچه
به توجه با و انساني نيروي تعديل طرح چارچوب در كه شهرداريهاست در غيررسمي كاركنان توجه
كاهش جهت در لازم اقدام بايد متخصص ، نيروهاي به شهرداريها واقعي نياز و كاركنان عملكرد
شمار مطالعه مورد شهرداريهاي از تعدادي در.آيد عمل به شهرداريها پرسنلي هزينههاي
انساني نيروي نقش به توجه با.ميباشد رسمي كاركنان از بيش مراتب به رسمي غير كارمندان
امور صحيح اداره و عمراني طرحهاي اجراي و خدمات ارائه كيفيت نظر از شهرداريها عملكرد در
ضرورت شهرداريها ، هزينههاي در آنان مزاياي و حقوق پرداخت تاثيرگذاري همچنين و شهر
مطالعه يك عنوان به "شهرداريها در انساني نيروي و مديريت" با مرتبط مطالعات كه دارد
.گيرد انجام كشور وزارت طريق از مستقل
افزايش سال 1374 در نفر به 1715 سال 1368 در نفر از 343 مشهد شهرداري كارمندان شمار
تركيب.است يافته كاهش نفر به 4930 نفر از 5296 شهرداري اين كارگران تعداد و است يافته
كارمندان (نفر 3/50)نفر شامل 172 سال 1368 ، در استخدام نوع نظر از شهرداري كارمندان
.بودهاند خدمت خريد (%7/42) نفر پيماني ، 146 (%7)نفر رسمي ، 24
(%7/19) يا نفر و 338 (%3/80) نفر شهرداري 1377 اين رسمي كارمندان تعداد سال 1374 ، در
.بودهاند مشهد شهرداري (قراردادي) موقت استخدام در
/ميدهد ، 2 نشان سال 1368 در استخدام نوع نظر از كشور شهرداريهاي كاركنان آمار بررسي
مورد سازمانهاي (رسمي)ثابت استخدام در شده ياد سال در شهرداريها كارمندان كل از %71
رقمي نشانگر كه بودهاند روزمزد و خدمت خريد پيماني ، كارمندان جزو ديگر ، %و 8/28 اشاره
.شهرداريهاست در غيررسمي كاركنان سوم يك از كمتر
شهرداريها غيررسمي كاركنان جزو ديگر %و 5/35 رسمي كارمندان %سال 1374 ، 5/64 در
تعداد شهرداريها ، از برخي در و نبوده يكسان شهرداريها تمام در تركيب اين.بودهاند
.باشد مي رسمي كارمندان از بيشتر مراتب به موقت ، استخدام در كارمندان
طراحي و شهرداريها انساني نيروي ساختار بهبود شد ، اشاره نيز قبلا كه همانگونه
مختلف استانهاي و منطقه در شهرداري درجههاي از يك هر با متناسب انساني نيروي و تشكيلات
نيروهاي تدريج به كه ميگيرد انجام هدف اين با انساني نيروي تعديل قانون اجراي و كشور
يا و بازخريد بازنشسته ، را ديگر مختلف شرايط و عملكردي جهت از شرايط واجد غير و مازاد
كافي و خاص توجه آن ، جاي به و كنند حذف شهرداريها تشكيلات از ديگر ، مناسب شيوههاي به
ايجاد جهت در تا باشند داشته لازم شرايط واجد و مثبت سوابق داراي و صديق كارمندان به
انجام حسن بر نظارت با همزمان دقيق كاري انضباط برقراري و متعارف زندگي تامين و رفاه
شهرداريها در استخدامي گونه هر لايحهاي ، بر مبتني.آيد عمل به لازم اقدامهاي امور ،
رسانههاي در آگهي اعلان پايه بر همچنين استخدام ، ضرورت جهت كافي دلايل به منوط بايد
تحصيلي ، مدرك نظر از كافي ضوابط تعيين و شده نظارت و معتبر آزمونهاي برگزاري گروهي ،
.باشد استخدام شرايط ساير و مفيد سوابق
زمينههاي در شهرداريها ، هزينههاي كاهش و درآمد افزايش شيوههاي از يكي طريق ، هر به
در انساني نيروي ساختار بهبود و تشكيلات در بازنگري پرسنلي ، هزينههاي بويژه مختلف ،
وضعيت بهبود و شهرداريها مالي وضعيت در تحولي گونه هيچ آن انجام بدون كه شهرداريهاست
.بود متصور نميتوان شهرها
حسن بر نظارت مختلف ، زمينههاي در شهرداريها سرمايهگذاري خودكفايي ، طرحهاي اجراي
جلب بويژه توسعه ، طرحهاي اجراي بر نظارت مناسب ، خدمات ارائه عمراني ، طرحهاي اجراي
در اساسي بازنگري مستلزم يقين ، طور به شهرداري ، با مختلف زمينههاي در مشاركتمردم
.بود خواهد شهرداريها انساني نيروي و تشكيلات
تهران بوستانهاي در پياپي حريقهاي
از 100 بيش اخير ، سال سه طي تهران شرق در خجير و سرخهحصار ملي بوستان دو -شهر تهران
.است شده حريق دچار مرتبه
بهار پايان تا سال 78 ابتداي از آتشنشاني سازمان انفورماتيك و آمار مركز گزارش به
وقوع به خجير و سرخهحصار ملي بوستان دو در غيرعمدي و عمدي حريق مورد بر 100 بالغ 81 ،
.است پيوسته
:گفت شهر تهران با گفتوگو در تهران استان زيست محيط كل مدير پيراسته ، محمدحسن
امكانپذير عملا ملي پاركهاي محدوده در طبيعي اكوسيستمهاي به وارده خسارات برآورد"
جبران غيرقابل تنوعزيستي از سرشار و غني مجموعههاي اين در وارده خسارت هرگونه و نيست
".بود خواهد
تنفسي محيطزيست ، ريههاي كارشناسان از بسياري اعتقاد به خجير و سرخهحصار ملي پارك
.ميشوند تهديد شدت به اخير سالهاي در متعدد تعرضات با كه ميشوند محسوب تهران شهر
خجير ملي پارك و مرتبه امسال 73 بهار پايان تا سال 78 ابتداي از حصار سرخه ملي پارك
.است گرفته صعودي سير روند اين موجود آمارهاي طبق بر كه شدهاند حريق دچار مرتبه 27
|