نخستين تصميمات اجلاس زيست محيطي ژوهانسبورگ كه تابستان سال گذشته در اين شهر برگزار شده بود، در برنامه جديد كميسيون محيط زيست و توسعه پايدار سازمان ملل متحد بازتاب پيدا كرد.
به گزارش خبرگزاري رويتر اين كميسيون در نظر دارد بر پايه تصميمات اجلاس ژوهانسبورگ يك برنامه زمانبندي شده ۱۱ ساله در خصوص حادترين مشكلات زيست محيطي جهان ارائه دهد.
اين برنامه قصد دارد شمار افرادي را كه در جهان كمتر از روزي ۱ دلار درآمد دارند تا سال ۲۰۱۵ ميلادي به نصف كاهش دهد، در عين حال مي خواهد در چارچوب توسعه پايدار منابع كره زمين را براي نسل هاي آينده حفظ كند.
اين كميسيون جدول زمانبندي شده اي را تا سال ۲۰۱۷ ميلادي تهيه كرده است كه به دوره هاي ۲ ساله  تقسيم شده اند. يك مقام مسئول وابسته به اين كميسيون خاطرنشان كرد، بسياري از اهداف برنامه مورد نظر برمبناي اهداف هزاره سوم قابل تعريف و تبيين مي باشد.
نخستين دوره دوساله براي ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ روي موضوعات آب، بهداشت و فاضلاب و شهرك هاي انساني تاكيد دارد و در سالهاي ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ بر موضوعات انرژي براي توسعه پايدار، توسعه صنعتي، آلودگي هوا، تغييرات اقليمي و در سالهاي ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ بر موضوعاتي همچون كشاورزي، خشكسالي، بيابان زايي و مشكلات ويژه قاره آفريقا در دستور كار قرار مي گيرند.

گرينلند به طور جدي از آمريكا خواسته است ۵۴ مكان ويژه دفن ضايعات شيميايي و زباله هاي فلزات سنگين خود را در پايگاه هوايي «تول» كه در اين جزيره قرار دارد، پاكسازي كند. جزيره «تول» يكي از جزاير قطب شمال است.
به گزارش خبرگزاري فرانسه از شهر «نوك»، گرينلند، و به نقل از «هانس انوكسن» رئيس دولت محلي اين جزيره: «گرينلند هرگز چنين آلودگي گسترده اي را نمي پذيرد.» اين مقام خاطرنشان كرده است:« ما شايسته دريافت اطلاعات كامل درباره اين آلودگي هستيم و از آمريكاييان مي خواهيم اين آلودگي را كه پس از ترك جزيره به جا گذاشته اند پاكسازي نمايند.»
اظهارات انوكسن پس از انتشار اطلاعاتي از سوي گروه زيست محيطي صلح سبز، مطرح شده است. صلح سبز، اعلام كرده بود كه به يك گزارش سري
۴ هزار صفحه اي در مورد مكان ها دفن زباله سمي توسط دست يافته است. اما در اين اسناد، ميزان گستردگي و دامنه آلودگي ها مشخص نشده است.
صلح سبز نگراني خود را نسبت به آينده و محيط زيست اين پايگاه زمان جنگ سرد اعلام نموده و تأكيد كرده است: اين آلودگي خطرناك محيط زيست همچون يك بمب ساعتي براي گرينلند است. در حالي كه براساس پيمان دفاعي سال ۱۹۵۱ كه ميان آمريكا و دانمارك به امضا رسيده است، آن كشور موظف است پس از ترك جزيره آلودگي هايي را كه خود ايجاد كرده است، پاك كند.
هانس هوجر، رئيس اداره محيط زيست گرينلند گفته است: كه وي از ميزان گسترش و نوع آلودگي پايگاه تول خبر ندارد. هوجر به راديو صداي «نوك» گفت: «ما نمي دانيم در ۵۰ محل دفن ضايعات چه چيزهايي پنهان شده، اما نگرانيم زيرا مي ترسيم كه ضايعات سمي و فلزات سنگين در آنها نهفته باشد.» وي افزود: گرينلند تنها به ۴ محل دفن ضايعات دسترسي دارد كه تمام آنها در شبه جزيره «دونداس» قرار دارد و تمامي اين مكان ها از سال ۱۹۵۳ تا فوريه (بهمن) تحت كنترل آمريكا بوده است.
بررسي هاي وزارت محيط زيست دانمارك نشان مي دهد كه دست كم يك نمونه از ضايعات دونداس نشان دهنده مواد شيميايي خطرناك پي سي بي (پلي كلرين باي فنيل) بيش از حد معمول مي باشد.
موضوع آلودگي در زمان حساسي مطرح مي شود، در حالي كه مقام هاي دولت دانمارك به اهالي گرينلند فشار مي آورند كه با درخواست آمريكا مبني بر مدرن سازي پايگاه موافقت كنند. وزير خارجه دانمارك به نام «استيگ مولر» قرار بود سه شنبه پيش وارد گرينلند شود و موافقت نامه اي داير بر اعطاي قدرت به مقامهاي محلي براي داشتن حقوق مساوي با كپنهاگ را در مسايل سياست خارجي امضا كند.
اين موافقت نامه يك شرط گذاشته شده از سوي دولت محلي گرينلند در ازاي قبول مدرن سازي پايگاه تول بوده است. ۵۷ هزا ر ساكنان گرينلند اغلب با برنامه آمريكا مخالفند زيرا مي ترسند آنان را در مركز يك درگيري قرار دهد. قرار است دولت دانمارك تصميم رسمي خود را به زودي اعلام كند.
ترجمه :سعيد علوي نائيني

مرتبط دانستن حقوق بشر و حفظ محيط زيست به منزله يك هنجار حقوقي رايج بيش از پيش به رسميت شناخته مي شود. برنامه بين المللي عدالت زمين، يك گروه غيرانتفاعي فعال در زمينه حقوق محيط زيست كه مقر آن در آمريكا است، اخيراً گزارش ساليانه خود را با عنوان «حقوق بشر و محيط زيست» به پنجاه و نهمين نشست كميسيون حقوق بشر سازمان ملل در ژنو ارائه كرد.
كميسيون حقوق بشر سازمان ملل كه متشكل از ۵۳ كشور است، هر سال يك نشست در ماههاي مارس و آوريل (اواخر اسفند تا اوايل ارديبهشت) به مدت ۶ هفته برگزار مي كند. امسال نشست كميسيون در كاخ ملل در شهر ژنو برگزار شد وحدود ۳ هزار نماينده از كشورهاي عضو و ناظر و نيز سازمانهاي غيردولتي در آن شركت كردند.
گروه عدالت زمين در گزارش خود خاطرنشان مي كند رابطه بين مشكلات زيست محيطي و نقض حقوق بشر نيازمند برخورد جامع با اين مسائل است. نهادهاي بين المللي، دولتي و غيردولتي كه كارشان حفظ حقوق بشر است، بايد اين رابطه را شناخته و اقداماتي جهت تدوين ساز و كارهايي به منظور پرداختن به پيامدهاي زيست محيطي مشكلات زيست محيطي به عمل آورد.
مخبر ويژه آثار نامطلوب انتقال و دفن غيرقانوني فرآورده ها و پس مانده هاي خطرناك و سعي بر برخورداري از حقوق بشر كه اين گروه تعيين كرده است، يك رويه جديد را در اين ميان خاطرنشان مي كند وآن هم صادرات پس مانده هاي الكترونيك خطرناك از كشورهاي توسعه يافته به كشورهاي درحال توسعه در آسيا براي بازيافت است. به گفته خانم فاطمه زهره اوهاچي وزلي اهل تونس اين پس مانده ها به روشي بازيافت مي شود كه به شدت براي محيط زيست و بهداشت انسان مضر است و تبعات خطرناكي براي حقوق بشر دارد. دفع نامناسب پس مانده هاي الكترونيك كه حاوي فلزات و آلاينده هاي سنگين است، تهديدي براي سلامت انسان است.
خانم وزلي معتقد است اين پس مانده ها بايد به شيوه اي بازيافت شود كه نه براي كارگر مضر باشد و نه به محيط زيست آسيب وارد كند. براساس گزارش شبكه اقدام بازل، شبكه بين المللي سازمانهاي فعال در زمينه توسعه و مواد سمي كه مقر آن در سياتل است، مقادير قابل توجهي زباله هاي الكترونيك خطرناك از آمريكا به كشورهاي آسيايي مانند چين، پاكستان و هند صادر مي شود تا در آنجا بازيافت شود. گزارش ياد شده مي افزايد دفع نامناسب زباله الكترونيك كه داراي فلزات و آلاينده هاي سنگين است، تهديدي چشمگير براي بهداشت انسان به شمار مي رود، چرا كه باعث بيماري تنفسي، عفونتهاي پوستي، بيماريهاي معده و ساير امراض مي انجامد.
صفحه نمايش كامپيوتر يا تلويزيون حاوي لوله هاي اشعه كاتد است كه آن قدر سرب دارد كه پس مانده خطرناك محسوب شود. يك صفحه نمايشگر كامپيوتر حدود چهار كيلوگرم سرب دارد. اين قبيل صادرات برنامه هاي الكترونيك مغاير با معاهده بازل است كه آمريكا آن را امضا نكرده است.
با اين حال مالك حسن، نماينده آمريكا معتقد است در برخي موارد اتهامات تأييد نشده به عنوان حقيقت گزارش مي شود. حسن خاطرنشان كرد آمريكا در حال اقداماتي براي پذيرش معاهده بازي است، هرچند كه برخي فعالان محيط زيست معتقدند چنين اقدامي به معناي مشروعيت نبخشيدن به دفع نامناسب زباله هاست نه جلوگيري از آن.
براساس گزارش شبكه اقدام بازل زباله خطرناك الكترونيك از مبدأ كانادا براي بازيافت به آسيا صادر مي شود. چين به تازگي ورود اين قبيل زباله ها را ممنوع كرده است، هرچند كه كانادا صادرات اين قبيل زباله ها را به چين افزايش داده است. در اين حال، دولت كانادا اعلام كرده است به تعهدات بين المللي خود در زمينه زباله هاي خطرناك پايبند و سازمان محيط زيست اين كشور مشغول تجديد نظر در تعريف خود از زباله  هاي خطرناك از جمله زباله هاي الكترونيك است.
به دنبال طرح اين موضوع در نشست كميسيون حقوق بشر، نماينده الجزاير گفت بهتر است ضمن كاهش سيل مواد سمي و خطرناك به كشورهاي درحال توسعه، فن آوري مناسب در اختيار آنها قرار بگيرد. وي خواهان تصويب قوانين ممنوعيت صادرات و واردات اين قبيل مواد در كشورها شد.
سازمان بهداشت جهاني گزارش مي دهد هر سال بيش از ۵ ميليون بچه از سنين پايين تا ۱۴ سالگي براثر بيماري هاي مرتبط با محيط زيست مانند مالاريا و وبا از بين مي روند. قرار گرفتن بچه ها در معرض مواد سمي و آلاينده سلامت كودكان را در سراسر جهان تهديد مي كند. از ۱۹۱ كشور جهان، ۱۰۹ كشور در قانون اساسي خود حفظ محيط زيست يا منابع طبيعي را ذكر كرده اند.
ترجمه: وحيد رضا نعيمي