صمد مقدم
با آغاز جنگ تحميلي ميان ايران و عراق بخش اعظمي از مناسبات فرهنگي و فعاليت هاي هنري تحت تاثير اين امر قرار گرفت.
سينما، تئاتر، موسيقي، نقاشي، ادبيات و ... به سمت به تصوير كشيدن و نماياندن جلوه هايي از دفاع مقدس مردم ايران پرداخت و تعدادي از جوانان و علاقه مندان به هنر در دوران جنگ وارد اين عرصه شدند و كارهاي ماندگاري را از خود برجاي گذاشتند.
بيشترين تاثير جنگ روي هنر سينما جلوه كرد. سينما به عنوان كامل ترين نوع هنر توانست صحنه هاي خاطره انگيز و نابي را از دفاع مقدس روي پرده به تصوير بكشد.

احمد مرادپور سال ۱۳۳۹ در تهران به دنيا آمد. او فعاليت هنري اش را از سال ۵۹ و با ورود به صدا و سيما آغاز كرد و به توليد ساخت آثار مستند جنگي و سياسي پرداخت. مرادپور سال ۶۵ به عنوان دستيار فيلمبردار و تدوينگر در فيلم «زير باران» ساخته سيف ا... داد به فعاليت پرداخت و به صورت جدي پاي در عرصه سينما گذاشت. ضمناً او طي سال هاي ۶۵ تا ۶۸ دو فيلم كوتاه «بهشت باران» و «طلوع خورشيد» را جلوي دوربين برد.
مرادپور در سال ۷۰ در فيلم هاي «۵۳ نفر» و «تعقيب سايه ها» به عنوان دستيار كارگردان حضور يافت و سپس سال ۷۲ اولين فيلم بلند سينمايي خود را با عنوان «سجاده آتش» جلوي دوربين برد. سجاده آتش يكي از بهترين آثار جنگي سينماي ايران به شمار مي رود. اين فيلم چه از لحاظ تكنيك به كار رفته در ساخت و چه به لحاظ شخصيت پردازي و فضاسازي يكي از آثار نمونه دفاع مقدس در سينماي ايران است.
سجاده آتش درگيري رزمندگان دو گردان «مالك» و «حبيب» را با دشمن هنگام عمليات كربلاي پنج روايت مي كند. لحظاتي دروني و عميق با يك نبرد پرحجم و سنگين در آميخته مي شود. شرايط نابرابر اين نبرد و خصوصيات خاص مهدي و عباس (فرماندهان بسيجي) حالت ها و اتفاقاتي خارج از انتظارها و پيش بيني هاي معمول جنگ را سبب مي شوند و ...
سجاده آتش از معدود آثار جنگي سينماي ايران است كه در آن دشمن عراقي احمق فرض نمي شود و حتي در برخي موارد زيرك تر از حريف مقابل عمل مي كند اما در انتها رشادت رزمندگان ايراني باعث شكست دشمن قدرتمند مي شود. سجاده آتش در جشنواره فجر در چندين رشته مختلف نامزد دريافت سيمرغ بلورين شد و در نهايت جايزه بهترين فيلم اول را از آن خود كرد. اين فيلم با دو سال تاخير و در نوروز ۷۴ اكران عمومي شد و در آن زمان حدود ۱۴ ميليون تومان فروش كرد.
مرادپور پس از گذشت چهار سال از اكران سجاده آتش فيلم دوم خود با عنوان «رنجر» را جلوي دوربين برد. رنجر اين بار هم در ژانر دفاع مقدس مي گنجيد اما حال و هواي متفاوت تري را دارا بود. فيلم دوم مرادپور يك اكشن جنگي خوش ساخت بود كه ماجراي يك رزمنده ايراني به نام مرتضي را روايت مي كرد كه به دام فرمانده كماندوهاي عراقي مي افتد و اسير او مي شود... جمشيد هاشم پور نيز به عنوان بازيگر ثابت آثار اكشن در دهه هفتاد نقش اول رنجر را بازي مي كرد.
رنجر در مقايسه با آثار مشابه اش يك سر و گردن بالاتر بود و صحنه هاي درگيري و اكشن اش متفاوت  از دروغ پردازي هاي رايج به نظر مي رسيد. فيلم دوم مرادپور بدون حضور و نمايش در جشنواره فجر، نوروز سال ۷۹ روانه اكران عمومي شد و آن زمان حدود ۴۰ ميليون تومان فروش كرد.
مرادپور پس از اكران رنجر كم كار شد و ديگر نتوانست آنگونه كه مي خواهد پروژه هاي دلخواهش را جلوي دوربين ببرد. او درباره فعاليت هايش پس از ساخت رنجر مي گويد: «تنها اثر جدي كه طي اين سال ها ساخته ام، يك فيلم ۹۰ دقيقه اي براي شبكه پنج است.
اين فيلم سينمايي ويديويي كه «بهشت آبي» نام داشت به روز اول شروع جنگ مي پرداخت و در آن احمد نجفي و كتايون رياحي بازي مي كردند. اين فيلم تنها و تنها يك بار از تلويزيون پخش شد و حتي تكرار اينگونه آثار كه معمولاً يك هفته پس از بار اول نمايش آنها صورت مي گيرد، در مورد بهشت آبي رخ نداد. دليل اين مسئله را هم نمي دانم.
بعد از اين پروژه قرار شد يك كار سينمايي را براي شبكه برون مرزي در لبنان كار كنيم كه متاسفانه پس از چند ماه پيش توليد و سفرهاي متعدد به لبنان. به علت وجود برخي مشكلات پروژه متوقف شد. البته اين فيلم حدود دو سال پيش توسط كارگردان ديگري و با شكلي متفاوت جلوي دوربين رفت.»
مرادپور طي اين سال ها با مشكلات متعددي به لحاظ تهيه و توليد آثارش رو به رو بوده است و در اكثر موارد با بن بست در زمينه توليد مواجه شده است. او درباره ناكامي هايش معتقد است: «متاسفانه تهيه كنندگاني كه ظرفيت و تحمل كارهاي بزرگ و تجربه هاي متفاوت را ندارند، پروژه ها را دچار مشكل مي كنند، آنها با مراجعه به كارگرداناني نظير من، بودجه كار الف مي گيرند ولي در پايان،كار را با كارگردانان ديگري به پايان مي رسانند و يك اثر ب  يا جيم تحويل مي دهند. متاسفانه در حال حاضر تهيه كنندگان به راحتي اعلام مي كنند كه پول نداريم و فقيريم و بايد براي توليد آثار از نهادها و بخش هاي مختلف به ما كمك شود. تهيه كننده فقير به درد سينما نمي خورد.»

مرادپور پس از سال ها ناكامي قرار است به زودي ساخت يك مجموعه تلويزيوني را براي شبكه اول سيما آغاز كند. «رقص پرواز» نام يك مجموعه شش قسمتي است كه به طريقه ۳۵ ميلي متري ساخته خواهد شد و داستانش در رابطه با نقش گروه هاي اجتماعي در دوران جنگ است و به طور مشخص به نقش سپيد جامگان و گروه هاي پزشكي در زمان جنگ مي پردازد.
كارگردان سجاده آتش در مورد رقص پرواز مي گويد: «اين مجموعه را حدود ۸-۷ سال پيش عليرضا طالب زاده نوشت و قرار بود من آن را بسازم كه موقعيت فراهم نشد. اين مجموعه طي اين سال ها دست به دست گشت و قرار شد افرادي چون ابراهيم حاتمي كيا، كمال تبريزي و ... آن را بسازند ولي قسمت اين بود كه خودم آن را جلوي دوربين ببرم.» هم اكنون پيش توليد رقص پرواز در حال انجام است و به نظر مي رسد با قطعي شدن عوامل، فيلمبرداري اين مجموعه تا دو هفته ديگر به تهيه كنندگي محمدرضا تخت كشيان آغاز شود.

در حال حاضر ۹ نمايش در تالارهاي مختلف مجموعه تئاترشهر بر روي صحنه هستند. هفته گذشته اجراي سه نمايش جديد در اين مجموعه آغاز شد.
«كمدي ارتباطات» به كارگرداني ميثم عبدي در تالار خانه خورشيد، «اهالي ماه» به كارگرداني جواد پيشگر و «گودو مي آيد» به كارگرداني ايرج محرمي در تالار كوچك اجراي خود را آغاز كرده اند.
كمدي ارتباطات هجويه اي براي اختراع است. سال ها پيش الكساندر گراهام بل تلفن را به همراه دستيارش واتسون اختراع مي كند. همزمان با او شخص ديگري به نام آليشاگري نيز تلفن را اختراع مي كند، كه فقط با اختلاف دو ساعت ديرتر به اداره ثبت مي رسد و تلفن به نام «بل» ثبت مي شود و اين داستان كاملاً واقعي است.
اين نمايش را اميد طاهري نوشته و طراح صحنه آن محسن غلامي و طراح لباس آن متين محمدي است.
منصور اسكندري، اميد طاهري، ناصر سرلك و حميد رحمتي بازيگران كمدي ارتباطات را تشكيل مي دهند. اين نمايش با دو اجرا ۱۹ تماشاگر داشته و حدود ۴۰ هزار تومان فروخته است.
گودو مي آيد نمايشي است به كارگرداني ايرج محرمي كه اجراي آن به تازگي در تالار كوچك آغاز شده است. اين نمايش ماجراي اديپوس و هاملت است كه در فرودگاهي انتظار گودو را مي كشند. تنها ارتباط آنها با دنياي بيرون با تلويزيون نصب شده در فرودگاه است. ننه دلاور و نوكرش لاكي سر مي رسند و با گودو اشتباه گرفته مي شوند. اما در نهايت تلويزيون اخباري در مورد آمدن گودو منتشر مي كند.
مسعود ميرطاهري، ياشار اميني، امير نيك روان و سعيده اميرساعي بازيگران اين نمايش را تشكيل مي دهند. طراح صحنه آن رضا مهدي زاده و طراح لباس آن ميثم ماهاني است.
نمايش گودو مي آيد برنده ديپلم افتخار كارگرداني اول، نمايشنامه نويسي اول و طراحي صحنه اول از هفتمين جشنواره دانشگاهي تئاتر فجر و كار برگزيده وزارت علوم در جشنواره هاي خارجي است. اين نمايش پيش از اين نيز كار برگزيده نخستين جشنواره جامع هنر را از آن خود كرده است.
گودو مي آيد با دو اجرا در تالار كوچك ۲۴ بليت فروخته و حدود ۵۰ هزارتومان فروش كرده است.
اجراي اهالي ماه به كارگرداني جواد پيشگر و بر اساس نمايشنامه اي از آهو خردمند نيز در تالار كوچك مجموعه تئاترشهر آغاز شد.
اين نمايش در دو اجرا تنها شش بليت فروخت و ۳۴ نفر با كارت مهمان از آن ديدن كردند.
اما پرفروش ترين نمايش مجموعه تئاترشهر «شكلك» به كارگرداني كيومرث مرادي است. شكلك پس از ۲۰ اجرا در تالار قشقايي ۲۴۵۷ تماشاگر داشته و حدود چهار ميليون و ۲۰۰ هزار تومان فروش كرده است.
«راز سرزمين من» كاري از نادر رجب پور نيز كه در سالن اصلي مجموعه تئاترشهر اجرا مي شود، پس از پشت سر گذاشتن ۲۰ اجرا توانسته حدود دوهزار نفر را جذب كند كه از اين تعداد تماشاگر ۱۰۴۸ نفر با خريد بليت و ۹۵۹ نفر با كارت مهمان وارد سالن شده اند. «زمستان» به كارگرداني هما روستا و بر اساس نمايشنامه اي از امير سهرابي نيز پس از ۱۱ اجرا در تالار چهارسو ۵۳۸ تماشاگر را جذب خود كرده است. ۳۲۸ نفر از آنها با خريد بليت و ۲۱۰ نفر با استفاده از كارت مهمان به ديدن زمستان رفته اند.
اما «يك شب كوچك» نوشته چيستا يثربي و به كارگرداني سيما تيرانداز پس از ۱۱ اجرا در تالار سايه توانسته ۵۳۲ تماشاگر داشته باشد و حدود ۷۶۰ هزار تومان فروش كند.
۳۸۳ نفر از تماشاگران اين نمايش با خريد بليت و ۱۴۹ نفر از آنها با كارت مهمان وارد سالن شده اند.
«نجواهاي نانوشته» به كارگرداني نرگس هاشم پور در تالار سايه پس از پشت سرگذاشتن ۱۱ اجرا توانسته ۳۹۱ تماشاگر داشته باشد. ۲۰۵ نفر با بليت و ۱۸۶ نفر با كارت مهمان به ديدن اين نمايش رفته اند. «عروسي شغال» نوشته محمد رضايي و به كارگرداني آروند دشت آراي نيز پس از ۱۶ اجرا در تالار كوچك به كار خود پايان داد. اين نمايش در مجموع ۷۱۰ تماشاگر را جذب خود كرد كه از اين تعداد ۳۶۱ نفر با كارت مهمان و ۳۴۹ نفر با خريد بليت وارد سالن شدند.
اجراي «يك دروغ زيبا» به كارگرداني علي شجره نيز در تالار كوچك به پايان رسيد. اين نمايش پس از ۱۴ اجرا تنها ۱۶۸ بليت فروخت و حدود ۳۵۰ هزار تومان فروش كرد.
در انتظار گودو نيز پس از ۱۲ اجرا به كار خود در تالار خانه خورشيد پايان داد. اين نمايش كه كاري از همايون غني زاده است تنها ۲۶۷ تماشاگر را جذب خود كرد و حدود ۵۲۰ هزار تومان فروخت. اما تالار وحدت همچنان ميزبان اجراي «نوبت ديوانگي» به كارگرداني هادي مرزبان است. اين نمايش پس از ۱۰ اجرا توانسته ۹۷۰۰ تماشاگر داشته باشد و ۲۱ ميليون تومان فروش كند كه رقم قابل توجهي است.
تالار سنگلج نيز پذيراي نمايش «دار و دلدار» به كارگرداني داوود فتحعلي بيگي است كه پس از ۱۸ اجرا ۱۴۶۹ تماشاگر را جذب خود كرده است.
«جايي ميان خوك ها» به كارگرداني سيروس همتي نيز كه در تالار تازه تاسيس خانه نمايش اجرا مي شود، موفق شده پس از ۱۲ اجرا حدود ۳۹ هزار تومان فروش كند. اما در تالار اصلي مولوي با به پايان رسيدن اجراي «رقصي چنين» به كارگرداني محمد رضايي راد فعلاً نمايشي اجرا نمي شود ولي تالار كوچك موسوي ميزبان اجراي نمايش «بداهه گويي» است.
«پهلوان كچل» نيز به كارگرداني داوود فتحعلي بيگي نيز پس از ۱۰ اجرا در تالار هنر ۱۶۰۵ تماشاگر داشته است.
عكس: محمدرضا شاهرخي نژاد

جواد قادري
۱
فيلم هاي روي پرده  فروش چنداني ندارند. با اين كه تعداد قابل توجهي فيلم به طور همزمان در حال اكران است اما مجموع فروش روزانه فيلم ها (به غير از سيزده گربه روي شيرواني به عنوان پرفروش ترين فيلم روز) چيزي در حدود هشت ميليون تومان مي شود. هشت ميليون تومان،فروش خوبي براي ۱۰ فيلم به نظر نمي رسد.
تا عيد فطر به نظر نمي رسد فيلم جديدي اكران شود و تا حدود ۲۰ روز ديگر اكران سينماها با همين فيلم ها ادامه خواهد يافت.

۲
در حال حاضر دو فيلم روي پرده از پخش گسترده تيزر برخوردارند. يكي «پروانه» ساخته عباس رافعي و ديگري «شاه خاموش» به كارگرداني همايون شهنواز. فروش پروانه با توجه به تعداد سينماهاي نمايش دهنده اش و نيز تعدد پخش تيزرها كمي نااميد كننده به نظر مي رسد. اين فيلم پس از دو هفته اكران هنوز نتوانسته به مرز ۲۰ ميليون تومان فروش برسد. اما در عوض شاه خاموش در عين ناباوري و با نمايش تنها در دو سينما توانسته در چهار روز اول اكرانش حدود ۱۰ ميليون تومان فروش كند كه كمي عجيب به نظر مي رسد.

۳
تبليغات فيلم «دوئل» براي يك اكران جنجالي و پرسر و صدا مدتي است كه آغاز شده است. دوئل از ۲۵ آبان ماه در ۲۰ سينما و پنج فرهنگسراي تهران و نيز در ۱۵ كشور مختلف جهان بر روي پرده خواهد رفت. دوئل پرهزينه ترين فيلم تاريخ سينماي ايران است و بالطبع پر تبليغات ترين فيلم هم خواهد بود. آيا دوئل مي تواند عنوان پرفروش ترين فيلم ايراني را هم به خود اختصاص دهد؟ كمي صبر كنيد دوئل آغاز خواهد شد.

۴
مسعود كيميايي از حدود دو هفته ديگر بيست و پنجمين فيلمش را در رامسر كليد خواهد زد. «حكم» پيش توليد بدون حاشيه و كم جنجالي  داشت و همه چيز خيلي آرام و بي سر و صدا پيش رفت و آماده شد. عزت ا... انتظامي براي اولين بار جلوي دوربين كيميايي مي رود و ليلا حاتمي نيز بازي در فيلمي از كيميايي را تجربه خواهد كرد. خسرو شكيبايي، بهرام رادان و مريلا زارعي هم براي دومين بار در فيلمي از مسعود كيميايي ظاهر خواهند شد.
اگر اتفاق خاصي نيفتد استاد براي دومين  سال پياپي در جشنواره فجر فيلم خواهد داشت. باز هم اميدوار مي مانيم تا اتفاقي كه سال هاست در انتظار افتادنش هستيم، رخ دهد.

۵
خسرو شكيبايي پس از چند سال افول در سينما و حضور در مجموعه هاي تلويزيوني امسال سه تجربه متفاوت را پشت سر گذاشته و خواهد گذاشت. او در «سالاد فصل» فريدون جيراني و در «ازدواج صورتي» منوچهر مصيري با شكل و شمايلي متفاوت بازي كرد و قرار است به زودي با چهره اي متفاوت تر در حكم كيميايي حضور يابد. شكيبايي حدود ۲۰ سال پيش اولين حضور مقابل دوربين كيميايي را در فيلم به نمايش درنيامده «خط قرمز» تجربه كرد.

۶
كمال تبريزي اين روزها بدون سر و صدا و در آرامش مشغول ساخت جديدترين اثرش «يك تكه نان» است. پس از فيلم جنجالي  «مارمولك» از پروژه هايي زيادي به عنوان اثر بعدي تبريزي نام برده شد، اما در نهايت او يك تكه نان را انتخاب كرد و جلوي دوربين برد.
فيلم جديد تبريزي ماجراي ساده و عجيبي دارد. (البته اگر ماجراي فيلم واقعاً آن چيزي باشد كه عنوان شده!) فيلم داستان  گروهي از جوانان خواستار استخدام در اداره محيط باني است كه بايد در مسابقه اي شركت و مسيري سخت را براي رسيدن به هدف طي كنند. تا جشنواره فجر صبر كنيد.

۷
كمتر از چهار ماه تا آغاز جشنواره فجر باقي مانده و رفته رفته ماراتن براي رسيدن آثار و حضور در جشنواره آغاز مي شود.
باز هم اگر اتفاق خاصي رخ ندهد حضور نام هايي مانند حاتمي كيا، مجيدي، بني اعتماد، افخمي، كيميايي، صدرعاملي، پوراحمد، جيراني،  تبريزي، ميلاني و... براي گرم شدن تنور جشنواره كافي به نظر مي رسد.

سينماي ايران
فروش فيلم ها در سينماهاي تهران تا تاريخ ۲۹ مهر





سينماي جهان
فروش فيلم ها در سينماهاي ايالات متحده تا تاريخ ۱۸ اكتبر

توضيح: براي سومين هفته متوالي انيميشن «داستان كوسه» توانست در صدر فروش سينماهاي  آمريكاي شمالي قرار بگيرد. اين فيلم با فروش ۲۲ ميليون دلاري اش توانست مجموع فروش خود را به ۱۱۸ ميليون دلار برساند و كمپاني دريم وركز را با ۸۴۱ ميليون دلار درآمد در سال جاري در رده سوم كمپاني هاي پرفروش  جاي دهد.
داستان كوسه ماجراي يك ماهي با صداي ويل اسميت است كه خشم يك گروه گنگستري از كوسه ماهي هاي سفيد بزرگ را برمي انگيزد. رابرت دنيرو نيز به جاي يكي از روساي اين گروه جنايي صحبت مي كند.
فيلم ورزشي «روشنايي هاي جمعه شب» با ۳۸ ميليون دلار در هفته دوم نمايش اش توانست با مجموع فروش ۳۸ ميليون دلار در جاي دوم جدول قرار بگيرد.
اما رده سوم جدول به يك فيلم تازه از راه رسيده تعلق گرفت. كمدي عروسكي «تيم آمريكا: پليس جهاني» در هفته اول اكرانش ۱۲ ميليون دلار فروخت كه البته كمتر از انتظار سازندگانش بود. اين فيلم سياسي ـ انتقادي ساخته مشترك  تري پاركر و مت  استون كارگردانان معروف فيلم «پارك جنوبي» است.
آنها در اين فيلم با استفاده از عروسك هاي مختلف به عنوان شخصيت هاي اصلي اثر، فضايي كمدي را به تصوير مي كشند و از سياست هاي آمريكا انتقاد مي كنند.
رده چهارم جدول به فيلم «برقصيم؟» با بازي ريچاردگر و جنيفر لوپز اختصاص يافت. اين فيلم كه بازسازي يك اثر ژاپني به شمار مي رود ماجراي وكيلي را روايت مي كند كه از زندگي خود راضي نيست ولي آشنايي او با يك مربي رقص ميل به زندگي را به او بازمي گرداند.
برقصيم؟ در هفته اول اكرانش حود ۱۱ ميليون دلار فروش كرد.

تئاتر
فروش نمايش هاي تالارهاي تهران تا تاريخ ۱۸ مهرماه