مدارك جديد در باره نهرهاي باستاني پرو
تكنولوژي آبياري اينكاها كشف شد
|
|
گروه دانش و فناوري- ساناز مهدوي: باستان شناسان در پاي كوه هاي آند در «پرو» ، آثاري از نهرهاي قديمي يافته اند كه به گفته آنان پرده از روش هاي ابتدايي مورد استفاده در آبياري زمين هاي كشاورزي در آمريكا برمي دارد.
بررسي چهار نهر خشكيده كه مملو از گل ولاي بوده و كاملاً در بستر رسوبات فرو رفته اند نشان مي دهد كه در حدود ۵هزار و ۴۰۰ سال پيش از اين نهرها در آبياري زمين هاي كشاورزي استفاده مي شد. همچنين اخيراً باستان شناسان در آخرين شماره منتشر شده نشريه دانشكده ملي علوم اعلام كردند كه قدمت اين نهرها به ۶هزار و ۷۰۰ سال قبل بازمي گردد. دانشمندان ديگر اين يافته را به عنوان وجهي جديد در شناخت منشأ كشاورزي در «آندس» تلقي مي كنند.
اين نهرها به عنوان آثار تكنولوژي آبياري در توسعه تمدن كهن پرو، يكي از فرهنگ هاي اصلي در دنياي كهن محسوب مي شوند .براساس آثار به جاي مانده از بقاياي ويرانه هاي عظيم مناطق مسكوني و برجستگي هاي معماري آنها، گمان مي شود كه حدود ۴ هزار سال پيش و يا احتمالاً يكهزار سال ماقبل از آن، از آبياري زيرزميني گسترده اي در كشاورزي پرو استفاده مي شده است. پس از آن «تام.د.ويلهي» باستان شناس دانشگاه «وندربيلت» شروع به جست وجو در دره «زانا» كرد كه مسافتي در حدود ۴۰ مايلي اقيانوس و ۳۰۰ مايلي ليماي شمالي را دربرمي گيرد. او و اعضاي تيمش در ضلع جنوبي رودخانه «نانكوك» آثاري از ۴ نهر باريك و كم عمق به طول يك مايل و عرض ۲ مايل كه بسترشان با سنگ ريزه ها و شن هاي صاف شكل گرفته بود را يافتند. اين رودخانه ها در اطراف ويرانه هاي خانه ها، شيارهاي زمين هاي كشاورزي، بيل هاي سنگي، گياهان چاي، آلوهاي وحشي، لوبيا و كدو جريان داشته اند. تيم جست وجوي دكتر ويلهي به اين نتيجه رسيدند كه نهرهاي دره «زانا» قديمي ترين نهرهاي شناخته شده در آمريكاي جنوبي هستند و اين نهرها قديمي ترين نهرها در قاره آمريكا هستند.
مراحل مقدماتي اين كشف در سال ۱۹۸۹ به انجام رسيد، اما دكتر ويلهي قبل از اينكه بتواند كشف خود را به همگان اعلام كند، نياز به سال هاي بيشتري، حفاري، مطالعه و تحليل براي تعيين قدمت اين يافته ها داشت. دكتر ويلهي گفت: «براي كشف نهرهاي قديمي تر، ما بايد مطمئن مي شديم كه تاريخ قدمت اين نهرها صحيح است. هم اكنون احتمالاً ۴ منطقه يا بيشتر از آن وجود دارد كه احتمال كشف نهرهاي قديمي تر در آنها وجود دارد. اين سيستم نمونه مقياس كوچكي از تكنولوژي آبياري سازماندهي شده اي است كه براي تمامي كشاورزان، باغبانان و شكارچيان دربردارنده سود اقتصادي بوده است» .ساكنان دره زانا با پي بردن به قانون هاي ابتدايي و استفاده از نيروي جاذبه زمين، جريان آب را در جهت دامنه هاي كم شيب زمين هاي زراعي هدايت مي كرده اند.
كريگ موريس _ متخصص باستان شناس در موزه طبيعي و تاريخ آمريكا- كه در تحقيقات دكتر «ويلهي» شركت نداشت، اعلام كرد: «استفاده از شيب دامنه ها و مهار جريان آب دوباره ثابت مي كند كه مردمان اعصار باستاني بيشتر از آنچه ما تصور مي كنيم باهوش و تيزبين بوده اند» . جاناتان هاس _ باستان شناس موزه زمين در شيكاگو- كه مناطق مسكوني دره هاي ساحلي پرو را حفاري كرده است، كشف نهرها را بخشي سخت و برجسته از اين كار ناميد. دكتر هاس و ويني فرد كريمر از دانشگاه ايلينويز شمالي در حفاري شان بقاياي مناطق مسكوني جامعه پيچيده كشاورزي را كشف كردند كه ۵ هزار سال پيش در دره هاي منطقه اي كه نورت چيكو (شمال كوچك) نام داشت، توسعه يافته بود. چنين ناحيه اي بايري براي بهره بري از محصولات كشاورزي مي بايست از سيستم آبياري ظاهراً وسيع و غني اي برخوردار باشد.
دكتر هاوس افزود كه كشف جديد نشان دهنده تكنولوژي آبياري اوليه اي بود كه مردم «نورت چيكو» از آن استفاده مي كرده اند. سپس حدود ۴ هزار سال بعد در به وجود آوردن دگرگوني فرهنگي نقش عمده اي را ايفا كرده اند.
منبع: ۲۰۰۵ NewYork Times,3 Jan
|