Hamshahri Newspaper

آيا در اين چندماهه برنامه هاي تلويزيون را دنبال كرده ايد؛ به خصوص ساعت هايي كه به نمايش فيلم هاي سينمايي اختصاص داده شده است؟
با بررسي عملكرد تلويزيون مي توان سياست ناگفته اي را از آن استنباط كرد. وراي اعداد و ارقام، حتي يك بيننده عام با يك نگاه اجمالي مي تواند اين مسأله را تشخيص دهد كه حجم وسيعي از فيلم هاي سينمايي را فيلم هاي خارجي در بر مي گيرد و فيلم هاي ايراني سهم كوچكي از نمايش هاي تلويزيوني دارد.
وضعيت حاكم بر سينماي ايران بر كسي پوشيده نيست و تلويزيون به عنوان يك رسانه تأثيرگذار مي تواند تا حدي در رفع اين بحران نقش داشته باشد. تلويزيون از يك سو مي تواند با خريد فيلم هاي ايراني مشكل مالي را كه يكي از معضلات سينماي ايران است تا حدي مرتفع سازد و از سوي ديگر با نمايش اين فيلم ها جايگاه آن را در ميان مردم تثبيت كند. نمايش وسيع فيلم هاي خارجي در شرايطي صورت مي گيرد كه گرايش مخاطب تلويزيون، بيشتر به سوي فيلم هاي ايراني است.
عبدالله عليخاني- تهيه كننده سينما- در اين مورد مي گويد: بر اساس آمار ارائه شده، در ساعت هايي كه تلويزيون برنامه هاي خود را به پخش فيلم هاي ايراني اختصاص داده است، سالن هاي سينما با افت فروش روبه روست در حالي كه پخش فيلم هاي خارجي، نوساني در فروش فيلم ها ايجاد نمي كند و اين، گوياي گرايش مخاطب به فيلم هاي ايراني است. با اين وجود، تلويزيون با پخش فيلم هاي خارجي خصوصاً فيلم هاي آمريكايي و هندي، خلاف اين سليقه عمل مي كند. با توجه به اينكه ما يك كشور اسلامي هستيم و فيلم هايمان همسو با اين معيارهاي اخلاقي و فرهنگي است جاي تعجب است كه فيلم هاي تمام دنيا بدون داشتن چنين معيارهايي قابليت پخش مي يابد ولي فيلم هاي ايراني از فهرست حذف مي شود.
اما محسن علي اكبري- تهيه كننده- عقيده اي كاملاً متضاد دارد؛ او بر اين باور است كه ميزان نمايش فيلم ها با توليد آنها برابري مي كند چنانچه اگر سينماي هند در سال 900- 800 فيلم توليد مي كند سينماي ايران 60 تا 70 فيلم مي سازد و اين طبيعي است كه باعث شود ميزان نمايش فيلم هاي هندي و خارجي از فيلم هاي ايراني بيشتر باشد. او سينماي هند را يك سينماي سنتي و با هويت مي داند كه با معيارهاي اخلاقي ما همخواني دارد و نمايش چنين فيلم هايي را به فيلم هاي بي هويت ايراني كه بدون توجه به فرهنگ و قدمت 2500ساله ايراني و وام گرفته از فرهنگ هاي ديگر ساخته مي شود، ارجحيت مي دهد.
كامران قدكچيان- كارگردان سينما- در ارتباط با سياست هايي كه تلويزيون پيش گرفته است مي گويد: علت در پيش گرفتن چنين سياستي بر من روشن نيست. تصور مي كنم كه مجلس بودجه اي براي خريد فيلم هاي ايراني در نظر مي گيرد كه تلويزيون آن را صرف خريد فيلم هاي خارجي مي كند. او در ارتباط با چرايي چنين عملي مي گويد: فيلم هاي خارجي محدوديت هاي حاكم بر فيلم هاي ايراني چون حجاب، ناهمخواني هاي عرفي و... را ندارد و تلويزيون بدون داشتن چنين محدوديت هايي به پخش آن مي پردازد.
اين كارگردان در ادامه مي افزايد: سينماي ايران در عرصه رقابت ناجوانمردانه اي قرار گرفته است و فيلم هاي فرنگي با توجه به نداشتن محدوديت هاي فيلم هاي ايراني و مضامين وسيعي كه در اختيار دارند، از جذابيت بيشتري برخوردارند ولي مي توان با نمايش فيلم هاي ايراني در تلويزيون، تماشاگر ايراني را به ديدن چنين فيلم هايي عادت داد.
رحمان سيفي آزاد- مدير گروه فيلم و سريال شبكه دو- كه خود در بطن تصميم گيري هاي سازمان قرار دارد، مي گويد: تلويزيون نيز مانند هر خريدار ديگري كالايي را انتخاب مي كند كه مناسب باشد. در عرضه كالاها كه در اينجا فيلم هاي ايراني و خارجي قرار مي گيرند، ملاك خريداري، كيفيت موضوعي، محتوايي و تكنيكي فيلم هاست و اگر فيلم هاي ايراني داراي كيفيت لازم باشند، حتماً در اين فهرست خريد جاي مي گيرند و تلويزيون از آنها حمايت مي كند؛ ولي نمي شود توقع داشت كه تلويزيون هر فيلمي را خريداري كند و نمايش دهد. يك سري فيلم هاي تجاري كه صرفاً با هدف سرگرمي ساخته مي شوند و به دنبال بيان هيچ مفهومي نيستند و حتي با استقبال مخاطب نيز روبه رو نگشته اند، قابليت نمايش در تلويزيون را ندارند.
او در ادامه مي افزايد:تلويزيون، چنين سياستي را در پيش نگرفته است و فقط به دليل كمبود بودجه از توليد فيلم هاي سينمايي خودداري كرده است و در عين حال ساخت فيلم هاي سينمايي تلويزيوني را از وظيفه اصلي خود دور مي سازد زيرا سالن سينما يعني درآمدزايي و هدف تلويزيون، در آمدزايي نيست. بنابراين با معيارهاي خودش به ساخت تله فيلم مي پردازد.
در سال هاي دهه 70 خريد فيلم هاي ايراني به اين جهت زياد بود كه فيلم ها قابليت پخش داشت ولي در حال حاضر نگاه فيلم ها اغلب سطحي و به سوي موضوعات خط قرمز است. مدير گروه فيلم و سريال شبكه دو در ادامه مي گويد: تلويزيون بايد ذائقه مخاطبين مختلفش را ارضا كند تا مخاطب به سوي انتخاب هاي غلط بازاري كشيده نشود و متناسب با فرهنگ و جامعه اش پيش رود.
علي سرتيپي- يكي ديگر از تهيه كنندگان سينما- اين چرايي سياست تلويزيون را در ارزاني قيمت فيلم هاي خارجي و امكان دخل و تصرف در فيلم هاي خارجي نسبت به فيلم هاي ايراني عنوان مي كند ولي در عين حال، اين سياست را كمك به سينما برمي شمرد و مي افزايد: نمايش فيلم هاي ايراني از تلويزيون باعث ارتقاي كيفي برنامه ها مي گردد و زماني كه تلويزيون، مخاطبين را جذب كند، از سينما استقبال نمي شود؛ چنانچه هنگامي كه تلويزيون به پخش سريال هاي 90 شبي مبادرت مي ورزد، سينما دچار ركود مي گردد و با پخش مداوم فيلم هاي ايراني، اين تفكر را در ذهن مردم مي سازد كه اگر به تماشاي فيلمي نرود، به زودي آن را مي تواند از طريق تلويزيون تماشا كند كه در پي چنين تفكري، ميزان استقبال از سينما كم مي شود.
سيروس الوند- كارگردان سينما- از بازار محدود فيلم هاي ايراني كه منحصر به كشورهاي خليج فارس است ياد مي كند و مي گويد: پخش همزمان فيلم ها روي دي وي دي ها و سي دي ها كه به صورت قاچاق انجام مي گيرد فروش گيشه را نيز دچار مشكل مي سازد. بنابراين تلويزيون بخش قابل اهميتي از بازار فيلم هاي ايراني محسوب مي گردد و تلويزيون مي تواند به جاي اين همه تأكيد بر مقوله فوتبال، تا حدي بر سينماي ايران كه يك مقوله فرهنگي است سرمايه گذاري كند.
اين كارگردان در ادامه مي افزايد: عزت الله ضرغامي پيش از رياست صدا و سيما، معاونت سينمايي وزارت ارشاد را عهده دار بوده است كه در زمان خود موفق عمل كرده و به اهميت خريد فيلم هاي ايراني از سوي تلويزيون و مشكلات موجود سينماي ايران اشراف دارد و قاعدتاً نمي تواند چنين سياستي را با هدف تخريب سينماي ايران در پيش گرفته باشد.
منصور سهراب پور- تهيه كننده تلويزيون- در اين ارتباط مي گويد:تلويزيون هيچ گاه چنين سياستي را در پيش نگرفته است و اين عدم خريد و نمايش فيلم هاي ايراني به مشكلات مالي آن باز مي گردد كه ناشي از عدم توجه مسئولين به مسائل فرهنگي است كه اگر اين فشارها به تلويزيون نبود، تلويزيون مي توانست نه تنها به خريد، بلكه به توليد فيلم هاي ايراني دست بزند. توليداتي كه در تلويزيون انجام مي گيرد نيز از كيفيت استانداردي برخوردار نيست زيرا تمام وقت تهيه كننده به جاي نظارت بر كيفيت كار، صرف گرفتن سرمايه از تلويزيون مي شود. وي مي افزايد: سياستي كه تلويزيون در پيش گرفته، يك سياست لازم بوده است زيرا به هر حال تلويزيون بايد برنامه هاي خود را پر كند.
منيژه حكمت- كارگردان سينما - كه اغلب به مسائل اجتماعي با ديدي موشكافه نگريسته است، با تأكيد بر حمايت دوجانبه تلويزيون و سينما از هم، مي گويد: تلويزيون و سينما همچون اعضاء يك پيكر هستند كه با حمايت و هماهنگي مي توانند به هدف غايي مورد نظرشان دست يابند و تخريب پذيري هر يك از اين دو، تخريب كامل جامعه را در پي دارد.
در سال هاي نه چندان دور، تلويزيون به صورت گسترده اقدام به خريد و پخش فيلم هاي ايراني مي كرد. اين سياست به هر دليل تغيير يافته است و حالا بيشتر فيلم هايي كه روي آنتن مي روند، محصولات خارجي هستند.
برخي از مسئولان سيما در حالي از شرط كيفيت براي خريد و پخش فيلم هاي ايراني سخن مي گويند كه برخي از فيلم هاي خارجي پخش شده از تلويزيون، به مراتب كيفيتي نازل تر از محصولات سينماي ايران دارند. برخي از فيلم هاي خوش ساخت سينماي ايران خريداري نمي شوند ولي گاهي اوقات فيلم هايي از سينماي هند روي آنتن مي روند كه از نازل ترين فيلم هاي سينماي ايران هم پيش پا افتاده ترند؛ تناقضي كه سياستگذاران و مديران سينما بايد آن را برطرف كنند.