سه شنبه ۲۱ شهريور ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۰۸۲ - Sep 12, 2006
بررسي نيازهاي تغذيه اي از نوزادي تا نوجواني
ذخاير بدن را دريابيد
عليرضا بي پروا
016302.jpg
اگرچه پس از تولد، ارتباط داخل رحمي جنين با مادر قطع مي شود ولي هنوز از لحاظ تغذيه اي به مادر وابسته است و بايد تا شش ماه بعد از تولد تنها از شير مادر تغذيه شود. تركيبات شير مادر از نظر انرژي درشت مغذي ها (كربوهيدرات، پروتئين و چربي) و انواع ريزمغذي ها (ويتامين ها و املاح معدني) كاملاً منطبق با نيازهاي شيرخوار در زمان هاي مختلف رشد او است. سال اول پس از تولد، يكي از سال هاي پر تغيير و بحراني از نظر رشد و نمو است. به عبارتي در پنج ماهگي، وزن نوزاد به بيش از دو برابر و در يك سالگي به سه برابر زمان تولد مي رسد.
سريع ترين افزايش تعداد سلول هاي مغزي در دوران جنيني و طي 6-5 ماه بعد از تولد بوده و در اين زمان، تنها تغذيه انحصاري با شير مادر در 6-4 ماه پس از تولد مي تواند اين نياز را به خوبي تأمين كند.
دوران نوزادي
در نوزاداني كه به موقع متولد شده اند، تغذيه با شير مادر تمام ويتامين ها و املاح معدني مورد نياز به استثناي ويتامين D را فراهم مي كند. به همين دليل براي شيرخوار، بعد از تولد، استفاده از مكمل ويتامين D كه اكثراً به صورت قطره خوراكي ويتامين A و D است و قرارگرفتن در معرض نور خورشيد (حدوداً 10 دقيقه در روز) توصيه مي شود. گاهي اوقات براي برخي شيرخواران- بنا به تشخيص متخصصين- استفاده از قطره مولتي ويتامين كه علاوه بر ويتامين D محتوي ساير ويتامين ها هم هست، تجويز مي شود.
بعد از 6ماهگي
كودك بعد از 6ماهگي وارد مرحله جديدي از زندگي مي شود. در اين زمان، شير مادر به تنهايي براي تأمين نياز سلول هاي در حال رشد او كافي نيست و بايد بخشي از اين نياز از غذاهاي مختلف تأمين شود. چگونگي شروع تغذيه تكميلي، استفاده درست از انواع غذاها و رعايت بهداشت در تهيه آنها، در روند سلامت و رشد كودك حائز اهميت است.
بعد از 6-4 ماهگي، ذخاير جنيني آهن در بدن كودك كاهش يافته و ديگر نياز او را تأمين نمي كند. از آنجا كه شير مادر نيز آهن كمي دارد، همراه با شير و غذاي كمكي، از سن 6ماهگي، استفاده از مكمل آهن نيز براي كودك توصيه مي شود.
همچنين در مناطقي كه به  طور طبيعي، مقدار فلورايد در آب آشاميدني كم تر از ميزان لازم است، گاهي اوقات استفاده از فلورايد نيز براي سلامت دندان ها، توسط متخصصين تجويز مي شود. رشد مناسب و طبيعي كودك، يك عامل مهم در ارزيابي وضعيت تغذيه اوست. زماني كه انرژي و مواد مغذي به مقدار كافي تأمين نشود، رشد كودك ناقص شده و سلامت او به مخاطره مي افتد.
بعد از دو سالگي
بعد از دوسالگي تا زمان بلوغ، عموماً به عنوان دوره پنهان رشد تعبير مي شود. اين پديده جزو تغييرات عمده و آشكاري است كه در دوران نوزادي رخ مي دهد. البته اين مسأله بدان معني نيست كه نيازهاي تغذيه اي كودك ناديده گرفته شود. انرژي و مواد مغذي گوناگون با مصرف كافي و متنوع از گروه هاي غذايي مختلف مي تواند به خوبي نياز كودك را برآورده كرده و ذخاير لازم را براي ورود به دوران بحراني بلوغ فراهم كند.
اين مهم تنها با ايجاد و تثبيت عادات و انتخاب هاي غذايي صحيح در كودكان صورت مي گيرد. در آن دسته از كودكاني كه الگوي مصرف غذايي نادرستي داشته و نيازهاي تغذيه اي شان از طريق وعده هاي اصلي و ميان وعده هاي روزانه تأمين نمي شود به مرور زمان، علائم كمبود بروز مي كند.
آهن، يكي از ريزمغذي هايي است كه در اكثر كودكان به علت نامناسب بودن وضعيت تغذيه، ذخاير اندكي در بدن دارد و كمبود آن به صورت كم خوني فقر آهن بروز مي كند. عدم مصرف انواع گوشت- به ويژه گوشت قرمز- و جايگزين شدن تنقلات و خوراكي هاي كم ارزش به جاي ميوه ها و سبزي هاي تازه كه منبعي غني از ويتامين C و اسيد فوليك هستند، مي تواند در ايجاد اين شكل، تأثير به سزايي داشته باشد.
در كودكاني كه دچار كم خوني هستند، مصرف مكمل آهن، اسيد فوليك و ساير مواد مغذي مؤثر در خون سازي، بنا به تشخيص متخصصين توصيه مي شود.
بعد از دوران نوزادي، مجدداً سرعت رشد در نوجواني افزايش مي يابد. با توجه به جهش رشدي كه در اين زمان به وجود مي آيد، تغذيه درست و كامل داراي اهميت بسياري است ولي در مقابل افزايش نيازهاي غذايي در اين دوران، اكثر نوجوانان دچار مشكلات تغذيه اي گوناگون هستند. حذف وعده صبحانه، تمايل بيشتر به مصرف غذاهاي سريع و آماده كه اكثراً ميزان مواد مغذي آنها پايين بوده ولي مقدار انرژي و چربي بالايي دارند و مصرف زياد تنقلات پرانرژي و چرب علاوه بر ايجاد اضافه وزن و چاقي در نوجوانان، كمبودهاي تغذيه اي مثل كم خوني ناشي از فقر آهن را نيز در آنها سبب مي شود؛ به ويژه كه نياز به آهن در اين زمان به خاطر رشد و افزايش حجم عضلات در پسران و شروع عادت ماهيانه در دختران، بالا مي رود. به همين دليل، در صورت وجود علائم اوليه كمبود، بنا به نظر متخصصين مصرف مكمل آهن و ساير مواد مغذي لازم ضرورت مي يابد. در اين دوران براي رشد و استحكام استخوان ها نياز به كلسيم نيز بيشتر مي شود. در آن دسته از نوجوانان كه به هر دليل از جمله حساسيت به پروتئين شير و فرآورده هاي آن، عدم تحمل لاكتوز و... به مقدار كافي از مواد غذايي اين گروه استفاده نمي كنند، دريافت مكمل كلسيم ضروري است. در پايان بايد افزود كه پايين بودن چگالي مواد مغذي در رژيم غذايي روزانه اكثر كودكان و نوجوانان و در مقابل، بالابودن نيازهاي تغذيه اي آنها مي تواند خطر بروز كمبود ريزمغذي ها را در آنها افزايش دهد. به همين دليل، تجويز يك مكمل متعادل مولتي ويتامين و مواد معدني براي حصول اطمينان از دريافت كافي تأمين ذخاير ريزمغذي ها حائز اهميت است. البته بايد توجه داشت كه مكمل ها نمي توانند جايگزين انتخاب هاي صحيح و عادات غذايي مناسب شوند. رژيم غذايي روزانه بايد حاوي مقادير كافي و متناسب از شير و فرآورده هاي آن، انواع گوشت و جانشين هاي آن ميوه ها، سبزي ها، غلات و حبوبات باشد. مصرف خوراكي ها و غذاهاي رنگي و افزودني ها و طعم دهنده هاي متنوعي كه داراي مقادير فراواني چربي و نمك بوده مي تواند بروز بسياري از بيماري ها و مشكلات تغذيه اي را در اين گروه هاي سني افزايش دهد و سلامت آنها را به خطر بيندازد.

داروخانه سبز
گياه ارغواني
016305.jpg
صدف كوه كن-بادمجان گياهي يك ساله با برگ هاي بيضي شكل و متعلق به خانواده سيب زميني است و از زمان هاي بسيار قديم در هند كشت مي شده و از آنجا به نقاط ديگر جهان، راه يافته است. چين از قرن نهم هجري شروع به كشت و زرع آن كرد. تجار انگليسي اين گياه را در قرن هفدهم ميلادي از گينه به انگلستان برده و آن را كدوي گينه اي ناميدند، در ايران نيز مرغوب ترين نوع آن را به كاشان نسبت مي دهند.بادمجان داراي كالري پايين است و ويتامين هاي گروه B ، A و C و مواد معدني مختلف از جمله كلسيم، فسفر، گوگرد، منيزيم، پتاسيم و آهن دارد.به دليل كم كالري بودن اين گياه، ماده غذايي مناسبي براي كساني است كه قصد كاهش وزن دارند. اين گياه حاوي فيبر بالايي است از اين رو براي درمان يبوست نافع است و به دليل دارا بودن ويتامين ها و مواد معدني به علاوه فيبر براي مبتلايان به فشار خون بالا نيز سودمند است(به شرطي كه سرخ نشود). بادمجان بايد كاملاً رسيده مصرف شود، چرا كه نارس آن داراي ماده اي سمي است و در كساني كه از آسم رنج مي برند، تحريك كننده به شمار مي آيد.تحقيقات جديد نشانگر آن است كه بادمجان داراي ماده اي ضدتشنج است و در درمان صرع اثر بسيار خوبي دارد.مصرف بادمجان را به افرادي كه از مشكلات گوارشي رنج مي برند، توصيه نمي كنيم، همچنين به علت دارا بودن ماده اي سمي به نام سولانين براي افرادي كه حساسيت دارند، مناسب نيست، اين افراد به خصوص به نمونه هاي تخم  دار بادمجان حساسيت داشته و بلافاصله بعد از خوردن آن، دچار چشم درد شده يا پوست بدنشان خارش پيدا مي كند و در مواردي مبتلا به كهير مي شوند.

دريچه
سوراخ كردن گوش
فرزانه فخريان سوراخ كردن گوش معمولا عمل ايمن و بي خطري  است؛ در صورتي كه بعضي قواعد پايه در اين كار رعايت شود. آكادمي طب اطفال آمريكا براي پيشگيري از عفونت و عوارض ديگر پس از سوراخ كردن گوش، نكات زير را پيشنهاد مي كند: گوش ها بايد به طور صحيح و كامل، با الكل يا محلول مشابه ديگري ضدعفوني شوند. براي بار اول از گوشواره هاي ساده حلقه اي از جنس طلا استفاده كنيد تا احتمال ايجاد حساسيت كاهش يابد.بعد از اينكه گوش ها سوراخ شدند، بايد روزي دو بار با الكل، پاك و به يك پماد آنتي بيوتيك آغشته شوند. به مدت چهار تا شش هفته گوشواره ها را برنداريد و در صورت بروز هرگونه قرمزي، تورم و درد به پزشك مراجعه كنيد.
منبع: هلث دي نيوز

درمانگاه
رابطه خواب و حافظه
016308.jpg
گروه اجتماعي- در زمان هاي قديم انسان ها با بالا آمدن آفتاب روز را آغاز مي كردند و شب هنگام با غروب خورشيد به خواب مي رفتند و به همين سبب هم افرادي سالم، شاداب و سرحال و البته داراي حافظه اي خوب بودند. اين روند همواره ادامه داشت و به مرور كه انسان به روشنايي هاي تصنعي ساخت بشر دست يافت، از ميزان خواب او نيز كاسته شد تا به حدي كه اين روزها با ورود ميهمانان ناخوانده اي مانند تلويزيون، رايانه و ديگر وسايل سمعي و بصري زاييده تكنولوژي كه عموماً شب ها مورد استفاده قرار مي گيرد، ميزان خواب افراد و به خصوص قشر جوان و نوجوان به ميزان زيادي روبه كاهش گذارده است.
بر همين اساس دو دانشگاه هاروارد  و  پنسيلوانيا دست به انجام آزمايشي زده اند تا ميزان تأثير خواب كافي را بر قوه حافظه دانشجويان خود مورد توجه قرار دهند. بر اين اساس، گزارش محققان نشان مي دهد كه رابطه مستقيمي ميان خواب كافي و قوه حافظه قوي وجود دارد.
دكتر جفري ال بوگن رئيس تيم تحقيقاتي دانشگاه هارواد معتقد است كه خواب كافي به واقع موجب تقويت و فعاليت قوه حافظه انسان است . محققان دو دانشگاه هاروارد و پنسيلوانيا سؤالاتي را به صورت آزمايشي در ميان دانشجويان دانشگاه خود پخش كردند و قبل از آنكه دانشجويان شروع به پاسخ دادن كنند، به نيمي از آنها اجازه دادند كه بخوابند و نيمي ديگر نخوابيدند.
محققان به آساني دريافتند كه دانشجوياني كه خوابيده بودند، از سرعت انتقال و حافظه اي به مراتب بهتري نسبت به نيمي ديگر كه نخوابيده بودند برخوردار بوده اند. دكتر ال بوگن معتقد است كه يك خواب راحت و كافي موجب تحكيم و تقويت حافظه انسان مي شود .اما تحقيقات جديد نشان از آن دارد كه در حالت خواب مغز به طور كاملاً فعال خاطرات را به كار مي گيرد و با آن كلنجار مي رود و باعث مي شود كه صبح روز بعد خاطرات حتي تقويت شده تر باشند كه اين خود موجب مي شود كه در درازمدت خاطرات محفوظ بمانند و خواب منظم كمك مؤثر و شاياني به اين روند مي كند.
متخصصان و محققان پيشنهاد مي كنند كه والدين دانش آموزان بهتر است براي بهبود وضعيت و عملكرد تحصيلي فرزندشان، آنها را به مطالعه زياد و همچنين خوابيدن كافي تشويق كنند.

سلامت
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
زادبوم
حوادث
بين الملل
فرهنگ و آموزش
سياسي
شهر تماشا
شهري
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |