فرهاد جم
اول تير 1384، موضوع پيوستن ايران به پروتكل كيوتو پس از بحث هاي فراوان سرانجام از سوي شوراي نگهبان تأييد شد. نپيوستن ايران به اين پروتكل دو ضرر داشت؛ اول آن كه پس از چند سال بالاخره ايران هم مجبور بود تن به اين پروتكل دهد و به تأخير انداختن آن تنها موجب پيچيده تر شدن مسئله در آينده بود.
از سوي ديگر، اين به معناي از دست دادن امكاناتي بود كه به موجب پروتكل كيوتو به كشورهاي در حال توسعه تعلق مي گرفت؛  امكاناتي كه پيش از اين در هيچ پيمان زيست محيطي جهاني براي كشورهاي در حال توسعه درنظر گرفته نشده بود.
اين امكانات تنها در صورتي در اختيار اين كشورها قرار مي گرفت كه اولاً پروتكل كيوتو را پذيرفته باشند، در ثاني مرجع ملي پروتكل از سوي اين كشورها معرفي مي شد و نهايتاً اين مرجع مي بايست طرح هايي موسوم به پروژه هاي پاك تعريف مي كرد تا پس از بررسي و تأييد به مرحله اجرا درآيد. تنها پس از طي اين مراحل امكان جذب كمك هاي يادشده فراهم مي شد.
دير به پروتكل پيوستيم
ايران بسيار دير به پروتكل پيوست و با بيش از يك سال تأخير در معرفي مرجع ملي پروتكل، بيش از يك ميليارد دلار خسارت ناشي از استفاده نكردن از پروژه هاي مكانيسم پاك به خود وارد كرد.
كشورهاي توسعه يافته به ياري پروژه هاي مكانيسم پاك ، طرح هايي را در كشورهاي در حال توسعه اجرا مي كنند كه منجر به كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي مي شود و در عوض به همان اندازه گواهي كاهش انتشار دريافت مي كنند. اين گواهي ها به كشورهاي توسعه يافته كمك مي كند به اهداف خود در پروتكل دست يابند. پروژه هاي مكانيسم پاك همچنين كشورهاي در حال توسعه را در دستيابي به توسعه پايدار و مشاركت در اهداف نهايي كنوانسيون چارچوبي تغييرات آب و هوا، ياري مي كند.
محمد صادق احدي، معاون دفتر ملي تغيير آب و هوا مي گويد: پروتكل كيوتو از بهمن 83 اجرايي شده است. از آن پس تاكنون، بيش از يك هزار و 200 پروژه مكانيسم توسعه پاك در جهان تعريف شده كه از آن تعداد 55 پروژه در حال درخواست براي ثبت نام توسط هيات اجرايي پروژه هاي مكانيسم توسعه پاك، 22 پروژه در حال بررسي و بازنگري، 421 پروژه ثبت شده و مابقي پروژها در مراحل مختلف بررسي و تاييد است.
معاون دفتر طرح ملي تغيير آب و هوا گفت: هم اكنون از 421 پروژه ثبت شده، 103 پروژه مراحل اجرايي خود را پشت سر گذاشته و در حال صدور گواهي كاهش انتشار هستند.
به گفته وي از قبل از اين پروژه ها حدود 21 ميليون تن معادل دي اكسيد كربن گواهي كاهش انتشار صادر شده اما سهم ايران از اين پروژه ها تاكنون صفر بوده است.
پروتكل كيوتو چيست؟
يك سال طول كشيد تا كشورهاي عضو معاهده چارچوبي تغييرات آب و هوا، با پيماني ديگر كه به گونه اي جدي تر به مسائل موردنظر بپردازد، تصميم به تقويت اين معاهده بگيرند. معاهده تغييرات آب و هوا در 1994 لازم الاجرا شد و تا سال 1995 دولت هاي عضو مذاكرات خود درباره پروتكل -كه خود موافقتنامه اي بين المللي درباره پيمان هاي اصلي (در اينجا معاهده تغييرات آب و هوا) است اما در عين حال، عملكردي مستقل دارد- را آغاز كردند. در نهايت متن پروتكل كيوتو در 1997 به اجماع پذيرفته شد و در 16 فوريه 2005 لازم الاجرا شد.
مهم ترين ويژگي اين پروتكل، تعيين اهداف اجباري در كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي براي اقتصادهاي پيشروي جهان است كه اين پروتكل را امضاء كرده اند. اين اهداف از 8- درصد تا 10+ درصد ميزان انتشار اين گاز از سوي هر يك از كشورها در سال 1990 است به گونه اي كه در دوره 2008 تا 2012، مجموع انتشار اين گازها به كمتر از 5 درصد سطح انتشار اين گازها در سال 1990 برسد.
هر كشور سهم متفاوتي در كاهش سطح اين گازها دارد. اتحاديه اروپا، سوئيس و بيشتر كشورهاي اروپاي مركزي و شرقي تا 8 درصد، كانادا ، مجارستان، ژاپن و هلند تا 7 درصد و كرواسي مي بايست تا 5 درصد ميزان انتشار خود را كاهش دهند. نيوزلند، روسيه و اوكراين با تثبيت ميزان انتشار اين گازها در سطح سال 1990 در مرتبه بعدي قرار دارند. نروژ با يك درصد و ايسلند با 10 درصد بالاتر از ميزان انتشار اين گازها در 1990 در مراتب بعد قرار دارند. ايالات متحده كه قرار بود سطح انتشار خود را در دوره ياد شده به 7 درصد كمتر از سال 1990 برساند و استراليا نيز كه مي بايست سطح انتشار اين گازها را به بيش از 8 درصد سال 1990 برساند از پروتكل كيوتو خارج شدند.
بي مهري به پروتكل كيوتو
ايالات متحده و استراليا تنها كشورهايي نيستند كه به پروتكل كيوتو بي توجهي كرده اند. بسياري از كشورهايي كه اين پيمان را مورد موافقت قرار داده اند نيز نسبت به دهه 90 انتشار گازهاي گلخانه اي را نه تنها كاهش كه افزايش داده اند. اسپانيا و پرتغال در سال 2002 در حدود 40 درصد بيشتر از سال 1990 اينگونه گازها را در جو انتشار داده اند. در اين آمار ايرلند با 9/28 درصد و يونان با 26 درصد افزايش انتشار گازهاي گلخانه در مقام هاي بعدي ايستاده اند. جالب آنكه آمريكا در سال 2002 تنها 13 درصد بيشتر از سال 1990 گاز گلخانه اي توليد كرده است. ژاپن كه به عنوان يكي از دو قطب بزرگ اقتصادي شناخته مي شود نيز 8 درصد بر توليد و انتشار گازهاي گلخانه اي افزوده است. اگر تمام كشورها به كيوتو ملحق شوند و دستورالعمل هاي آن را به كار گيرند تا پايان قرن 21 تنها يك دهم درجه سانتيگراد از افزايش دماي زمين كاسته مي شود.
هدف كيوتو كاهش گازهاي گلخانه است كه باعث گرم شدن كره زمين مي شود اما اين گازها اثرات مخرب ديگري را نيز به دنبال دارند كه جان انسان ها را به شدت تهديد مي كند؛ بروز توفان هاي سهمگين، جاري شدن سيل و نزديك كردن گياهان و جانوران به خطر انقراض تا سال 2100 ميلادي بخشي از اين اثرات است.
چشم انداز
زمين به گونه اي خطرناك گرم مي شود. گازهاي گلخانه اي متهم رديف اول در اين فرايند گرمايش هستند. گرم شدن زمين در دراز مدت پيامدهاي بسيار خطرناك دارد. بروز توفان هاي سهمگين، جاري شدن سيل و نزديك كردن گياهان و جانوران به خطر انقراض تا سال 2100 ميلادي بخشي از اين اثرات است. اين وضعيت باعث شد تا در سال 1992 كشورها معاهده اي با عنوان كنوانسيون تغييرات آب و هوا را تصويب كردند. اين معاهده در سال 1994 لازم الاجرا شد. پروتكل كيوتو كه خود موافقتنامه اي درباره اين كنوانسيون است در سال 1997 تصويب و در سال 2005 لازم الاجرا شد. پروتكل كيوتو مؤثرترين پيمان زيست محيطي به حساب مي آيد.

امير موسي كاظمي
رد خون روي آسفالت سرد خيابان خيلي زود پاك مي شود، اما داغي كه روي دل چند خانواده مي ماند، نه. اين را نه ما كه خانواده هاي آن 30 هزار نفري مي گويند كه سالانه در جاده هاي ايران سر به روي خاك مي گذارند. همان ها كه جانشان را در تصادفات جاده اي كه اولين عامل مرگ و مير در ايران است داده اند. واقعيتي كه به طرز حيرت انگيزي درحال خودنمايي است.
***
رشد شهرنشيني و ازدياد وسايل نقليه در ايران موجب افزايش تراكم در مراكز شهري و افزايش ميزان تصادف در شبكه اي شده كه به هيچ وجه براي عبور حجم و نوع ترافيكي كه هم اكنون از خود عبور مي دهد،  طراحي نشده است.
از سوي ديگر مهاجرت از روستاها به شهرها اغلب موجب به وجودآمدن گروهي از شهرنشينان مي شود كه با چنين سطوح پرتراكم ترافيكي مانوس نيستند و در نتيجه وضعيت رانندگي در بسياري از موارد رو به وخامت گذاشته و خطرات جدي براي استفاده كنندگان از راه به وجود آورده است. علاوه بر اين احتمال خطر به واسطه ضعف در تعمير و نگهداري راه ها، وجود تقاطع هايي كه به صورت نادرست طراحي شده اند و كافي نبودن تسهيلات مناسب پياده روي رو به فزوني گذاشته است. تمامي اين موارد در كنار فقدان استانداردهاي طراحي متناسب كشور، كمبود متخصصين و محدوديت منابع مالي نتيجه اي جز همان ميزان بسيار بالاي مجروحين و مرگ و ميرهاي ناشي از تصادف ها نخواهد داشت. آمارها نشان مي دهد كه تصادفات حتي در كشورهاي توسعه يافته درصدر عوامل مرگ و مير قرار گرفته است به گونه اي كه در سال 2005 تصادفات در دنيا از چهارمين عامل مرگ و مير به دومين عامل رسيده و پيش بيني مي شود در ايران به عامل اول مرگ و مير بدل شود. اين درحالي است كه حدود 45 درصد از تلفات تصادفات درون شهري را عابران پياده تشكيل مي دهند و همين ضرورت توجه بيشتر به آسيب پذيري عابران پياده را نشان مي دهد. براساس آمار ميزان سفرهاي پياده نسبت به كل سفرهاي شهري رقم قابل توجهي بوده و در شهرهاي بزرگ به حدود 50درصد هم مي رسد. از همين رو و باتوجه به آسيب پذيري عابر پياده در برخورد با وسايل نقليه، تامين پوشش حفاظتي او جز از شيوه ايمن سازي در برنامه ريزي و طراحي معابر، تدوين و اجراي دقيق مقررات راهنمايي و رانندگي و ارتقاي سطح آموزش ايمني ترافيك ميسر نخواهد بود.
پياده هاي بي گناه، پياده هاي مقصر
براساس آمار راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ، حدود 40 درصد از تصادفاتي كه در تهران رخ مي دهد،  ناشي از برخورد وسايل نقليه با عابران پياده است. همچنين بين 40 تا 45 درصد كشته هاي تصادفات تهران را عابران پياده تشكيل مي دهند. اين درحالي است كه ميزان كشته هاي تصادفات درون شهري در اروپا و آمريكا تنها 20 درصد از كل كشته هاست.
متاسفانه در بسياري از موارد تصادفات عابر پياده با وسايل نقليه خصوصا در بزرگراه هاي ما منجر به فوت عابر پياده مي شود. اين را سردار ساجدي نيا، رئيس سابق راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ مي گويد، وقتي در مقام پاسخگويي به اين تفاوت آمار در ايران نسبت به ساير كشورها برمي آيد. به عقيده او يكي از دلايل ميزان بالاي كشته شدن عابران پياده در تصادفات، نهادينه نشدن فرهنگ گذر از خط كشي عابر پياده و پل هوايي در جامعه ماست: در موارد بسياري مشاهده شده كه به فاصله كمي از محل وقوع حادثه پل هوايي يا گذرگاه خط كشي ويژه تردد عابر پياده وجود داشته اما به دليل سهل  انگاري فاجعه جبران ناپذيري به بار آمده است.
سردار ساجدي نيا كه به تازگي جانشين فرماندهي انتظامي تهران بزرگ شده، رعايت نكردن قوانين مربوط به عبور از گذرگاه عابر پياده و پل هوايي را مربوط به يك قشر خاص نمي داند: اگرچه در برخي موارد سالمندان به دليل كهولت سن حاضر به استفاده از پل هوايي نيستند اما در موارد بسياري مشاهده مي شود جوانان نيز ترجيح مي دهند به جاي تردد ايمن از پل هوايي با عبور از عرض بزرگراه، خطر تصادف را به جان بخرند.
البته در اينگونه مواقع هيچ كس جز خود عابر پياده مقصر نيست. به گفته رئيس قرارگاه پليس راه استان تهران تردد عابر پياده از آزادراه ها ممنوع است و اگر عابري در آزادراه ها كشته شود براساس قانون مقصر شناخته خواهد شد.
سرهنگ نجفي مي گويد: متأسفانه در نقاطي كه پل عابر پياده هم وجود دارد، بخشي از عابران از عرض آزادراه ها عبور مي كنند. در چنين شرايطي دستگاه ها و نهادهاي فرهنگي بايد درخصوص عبور عابران از خط كشي يا استفاده از پل عابر پياده تلاش كنند تا زمينه وقوع حوادث مرگ و مير عابران كاهش يابد.
او معتقد است، نرده كشي وسط آزادراه ها مي تواند به عنوان راهكار كوتاه مدت، مانع عبور عابران از عرض آزادراه شود. در سه ماهه اول سال گذشته 40 عابر پياده در آزادراه هاي استان تهران كشته شدند كه به دليل ايجاد مانع فيزيكي در برخي نقاط اين رقم امسال به 23 كشته كاهش يافته است.
البته اين آمار فقط مربوط به تصادفات  در آزادراه هاي استان است وگرنه ميزان تلفات در ديگر تصادفات بسيار بيشتر از اينهاست.
به گفته سردار زارعي،  فرمانده نيروي انتظامي استان تهران در سال گذشته يك  هزار و 596 نفر در تصادفات درون شهري، يك هزار و 294 نفر در شبكه هاي جاده اي، يك نفر در شبكه جاده اي روستايي و 17 نفر نيز در نقاط نامعلوم براثر تصادف در استان تهران كشته شده اند كه در مجموع، اين آمار نسبت به سال 83 بيش از 10 درصد كاهش نشان مي دهد. اين در حالي است كه براساس اعلام مركز مديريت حوادث و فوريت هاي پزشكي، سالانه 10 تا 15 درصد به ميزان مرگ و مير ناشي از تصادف جاده اي در كشور افزوده مي شود.
اين افزايش را سازمان پزشكي قانوني كشور هم تأييد مي كند. به گفته جواد ميرهادي، سرپرست روابط عمومي اين سازمان تعداد تلفات حوادث رانندگي در شش ماه اول  امسال بالغ بر 14 هزار و 500 نفر است كه اگر همين روال در شش ماه دوم سال نيز تكرار شود، بيش از 28 هزار نفر ايراني  براثر حوادث رانندگي در سال 85 جان خود را از دست مي دهند.
نگاهي به آمار كشته هاي حوادث ترافيكي در نيمه اول امسال هم همين را نشان مي دهد، فروردين: دوهزار و 390 نفر، ارديبهشت، دو هزار و 137 نفر، خرداد: دو هزار و 434 نفر، تير: دو هزار و 672 نفر، مرداد: دو هزار و 876 نفر، شهريور: بيش از دو هزار نفر.
در همين حال، گفته  هاي ابوالحسن فقيه، رئيس سازمان بهزيستي كشور، مهر تأييد ديگري است بر ناامني جاده هاي ايراني و بي پناهي شهروندان. او كه جاده هاي كشور را به معلول ساز بودن متهم مي كند، براي اين ادعاي خود دليل محكمي دارد: سالانه دوهزار نفر در جاده هاي ايران دچار بيماري ضايعه نخاعي مي شوند. به همين علت، بايد با همكاري دستگاه هاي مرتبط، سيستمي براي برطرف كردن اين مشكلات در نظر گرفته شود.
گرچه از لابه لاي صحبت هاي رئيس سازمان بهزيستي كشور آمار دقيقي از اين كه چند درصد اين مصدومان عابر پياده بوده اند، به دست نمي آيد اما اگر شمار مصدومان قطع نخاعي را با شماره كشته ها شبيه سازي كنيم، مي توان اينگونه نتيجه گرفت كه حدود 40 تا 45 درصد معلولان قطع نخاعي را عابران پياده تشكيل مي دهند. فرضيه اي كه اگر درست باشد، بي دفاعي عابران پياده در تصادفات شهري و جاده اي را بيشتر عيان مي كند.
ايمن سازي عابر پياده
اما عابر پياده را چگونه مي توان در برابر حوادث رانندگي ايمن كرد؟ سردار ساجدي نيا كه از نهادينه نشدن فرهنگ ترافيك در ميان شهروندان گله دارد، معتقد است ايمن سازي عابر پياده تنها با وجود يك سيستم مناسب آموزش ايمني ترافيك تأمين مي شود. سيستمي كه مبتني بر سه محور آموزش ايمني ترافيك، اقدامات مهندسي و اعمال مقررات باشد.
در بيشتر شهرهاي بزرگ دنيا پياد ه روي با مشكلات بسياري مواجه است. مشكلاتي كه ريشه در نابساماني مسائل اجتماعي، شرايط فيزيكي معابر و نگهداري و بهره برداري از وسايل نقليه دارد. در واقع آموزش به عنوان يكي از محورهاي اساسي هر برنامه ايمني پياده روي بخش نخست اين مشكلات يعني نابساماني مسائل اجتماعي را مورد توجه قرار مي دهد. به عقيده كارشناسان برنامه هاي آموزشي بايد به طور فراگير و مستمر در سطح جامعه ارائه شوند، به خصوص براي گروههايي كه بيشتر در معرض تصادف ها هستند. اين برنامه ها مي تواند شامل مواردي چون شناخت و آگاهي نسبت به مفاهيم و اصول تردد، آشنايي با مقررات و آئين نامه ها در ترافيك پياده، عواقب نقض قوانين، استفاده از وسايل كنترل ترافيك، كسب مهارت هاي ترافيكي پياده و سواره و آموزش رفتار صحيح ترافيكي باشد. اما اقدامات مهندسي به عنوان اولين محور يك برنامه ايمن پياده روي شامل جدا كردن ترافيك سواره و پياده، كنترل ترافيك، بهبود ديد و استفاده از وسايل كنترل ترافيك مي شود. به عنوان مثال ايجاد زيرگذرها و روگذرها، موانع فيزيكي، گذرگاههاي ويژه عابر پياده، يكطرفه كردن خيابان ها، نصب چراغ هاي راهنمايي براي وسايل نقليه و عابران و اجراي طرح هايي مثل گذربان مدرسه، محدود كردن سرعت وسايل نقليه، تهيه نقشه مسيرهاي ايمن براي مدارس، اصلاحات مهندسي خاص براي افراد كم توان و مناسب سازي پياده روها از جمله اين اقدامات است.
از سوي ديگر اعمال مقررات به عنوان سومين محور موثر در موفقيت يك برنامه ايمني شهري بايد سهولت تردد و امنيت عابران پياده را به دنبال داشته و البته ضمانت اجرايي هم داشته باشد. در طول سالهاي اخير وضعيت معابر تهران از نظر كيفيت ايمني بهبود چشمگيري داشته و نصب انواع وسايل كنترل ترافيك، احداث بزرگراههاي جديد، تجهيز چراغ هاي راهنمايي به سيستم هوشمند مركزي و... باعث كاهش تصادفات منجر به فوت شده است. از سوي ديگر بررسي هاي انجام گرفته درباره تصادفات در تهران و مقايسه آن با شهرهاي بزرگ جهان نشان مي دهد كه اقدامات انجام گرفته براي ايمن سازي ترافيك نسبت به كاهش هزينه هاي مالي و جاني ناشي از تصادفات بسيار ناچيز بوده و نمي توان به آن دلخوش كرد. البته اين نبايد ما را از وظيفه خود در قبال رعايت قوانين و مقررات غافل كند، هر چه باشد ما نيز در برابر جان خود مسئوليم.

گروه شهري - آلودگي هواي پايتخت طي 20 روز گذشته افزايش يافت.
مهندس قوام الدين بزرگيان، مديركل محيط زيست استان تهران با بيان اين مطلب در يكصد و هفتاد و پنجمين جلسه كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران به ايسنا گفت: آمارها نشان مي دهد طي 20 روز نخست دي ماه به لحاظ آلاينده منوكسيدكربن در سال گذشته 5 درصد روزها در شرايط پاك ، 90 درصد سالم و 5 درصد ناسالم بود كه اين رقم در سال جاري به صفر درصد پاك ، 90 درصد سالم و۲۰ درصد ناسالم رسيد.
وي با اشاره ذرات آلاينده معلق گفت: در سال گذشته به لحاظ اين آلاينده 40 درصد روزها در شرايط پاك و 60 درصد در شرايط سالم بود كه اين رقم در سال جاري به 35 درصد پاك و 65 درصد سالم رسيده است كه بدين ترتيب ميزان آلودگي هواي تهران در 20 روز نخست دي ماه نسبت به سال گذشته افزايش داشته است.

گروه شهري - احداث مجتمع پتروشيمي در استان گلستان قطعي نيست و فروش سهام آن نيز قبل از اخذ مجوز غيرقانوني است.
دكتر حسن اصيليان ، معاون انساني سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اين مطلب به ايرنا گفت: سازمان محيط زيست براساس قوانين گذشته، احداث هرگونه صنايع آلاينده در استانهاي شمالي كشور را ممنوع كرده است.
براساس مصوبه احداث صنايع، تنها صنايع گروه الف و ب باآلايندگي بسيار كم، امكان استقرار در مناطق شمالي كشور را داشتند.
اصيليان، درادامه عنوان كرد كه با پيگيري هاي استانداريها و مطرح شدن اين موضوع در كميسيونهاي مربوطه اين مصوبه لغو شد.
معاون سازمان حفاظت محيط زيست، افزود: بدين ترتيب امكان احداث صنايع گروه ج نيز محقق شد، اما مقرر گرديد اين صنايع در شهركهاي صنعتي مستقر و پراكنده نباشند.
به گفته وي احداث مجتمع پتروشيمي گلستان در سفر هيات دولت تصميم گيري شده است و هنوز گزارش ارزيابي به سازمان محيط زيست ارايه نشده است. اصيليان تاكيد كرد: قطعا اين مجتمع آلاينده است و سازمان محيط زيست سخت گيري خواهد داد و تا تجهيزات كنترلي و نگهداري درنظر گرفته نشود، امكان احداث مجتمع نيست.
وي گفت: اين شرايط مشروط به اين است كه مجتمع امتياز ارزيابي مورد نظر را دريافت كند.

علي دلدار - غارهاي نمكي جزيره قشم به عنوان يكي از زيباترين جلوه هاي طبيعت در اين جزيره كه تاكنون بيش از 6 هزار متر از آن شناسايي شده، به عنوان طويل ترين غار نمكي جهان شناخته شده است. سن اين نمك ها به دوره پيش از كامبرين رسيده و بيش از 570 ميليون سال دارند، اما خود گنبدهاي نمكي و ظهور آنها در اين منطقه پديده هاي جديد و جوان تر هستند، به طوري كه برخي از اين غارها حدود 6 هزار سال سن دارند.
نمك ها كه در گذشته به صورت يك لايه بودند، به مرور زمان برآمده شده و تحت اثر خاصيت شناوري كه دارند با توجه به آن كه وزن حجمي آنها از وزن سنگهاي اطراف آن كمتر است، آنها را كنار مي زند و به سمت بالا حركت مي كند. اين نمك ها در مسير خود يكسري از سنگ هاي بسيار قديمي را از چند كيلومتر زيرزمين به سمت روي زمين مي آورد و مي تواند اطلاعات بسيار مفيدي را از گذشته زمين شناسي به زمين شناسان ارايه كند.
تشكيل هر يك از قنديل هاي نمكي يا استالاكتيتها حداقل 200سال طول مي كشد و رسوبات نمكي فقط در غارها زيبا هستند و در صورت خارج شدن از اين غارها زيبايي و طراوت خود را از دست مي دهند.
با توجه به اهميت گنبدهاي نمكي براي كشورمان، طرح مشتركي از سوي دانشگاه شيراز با دانشگاه چارلزپراگ جمهوري چك در زمينه اكتشاف و مطالعه در گنبدهاي نمكي در ايران به ويژه در جزاير ايراني قشم و هرمز در دست اجرا است.

عبدالرضا باقري
حمايت از حيوانات در فرهنگ ايراني پيشينه اي طولاني دارد. نگاهي به تاريخ نشان مي دهد افزون بر توصيه هاي بزرگان اسلام و آموزه هاي متعدد ديني در خصوص مدارا با حيوانات،  پيش از اسلام نيز حمايت از حيوانات، جايگاه خاصي داشته است.
روز دوم از ماه باستاني زرتشتي - كه بهمن نام دارد- با نام بهمنگان جشن گرفته مي شود. ايرانيان باستان و زرتشتيان اكنون در جشن بهمنگان به مناسبت اين كه امشاسپند بهمن در جهان مادي نگهبان چارپايان سودمند است، از خوردن گوشت پرهيز مي كنند.
ابوريحان بيروني در آثارالباقيه در مورد جشن بهمنجه چنين مي نويسد: روز دوم آن روز بهمن عيد است كه بهمن نام فرشته موكل بر بهايم است كه بشر به آنها براي عمارت زمين و رفع حوائج نيازمند است.
برابر نوشته هاي اوستا امشاسپند بهمن فرشته پاسدار حيوانات و نگهدارنده سلامت انديشه است. رعايت حقوق حيوانات در ايرانيان تا سده ها چنان در ميان مردم اين سرزمين ريشه دوانده بود كه جزئي جدانشدني از فرهنگ مردم به حساب مي آمد و مردم در همه مراسم و آيين ها پايبندي خود را به اين فرهنگ شكوهمند نشان مي دادند و در نهادينه شدن آن مي كوشيدند و به هر بهانه و مناسبتي در جشن هاي آييني علاقه خود را به اين باورها نشان مي دادند.
در اين روز كه بر اساس تقويم امروزي برابر با 26 دي ماه است، ايرانيان بيش از هر روز ديگر به رعايت حقوق حيوانات و عدم كشتار آنان توجه نشان مي دادند و با پرهيز از خوردن گوشت در مراسم اين جشن از آش و غذاهاي گياهي همچون نان و پنير و سبزي و شير و شربت گياهي استفاده مي كردند. بهمن، نماد سپيدي و پاكي است. مردم با پوشيدن لباس سفيد در اين روز بيزاري خود را از هرگونه ناپاكي و پليدي، خونريزي و كشتار و آزار و اذيت حيوانات نشان مي دادند و با دسته گل هاي سفيد به ديدار هم مي رفتند. نشان اين روز خروس بود؛ چون خروس همانند سروش با بانگ هوشياري دهنده و بيداركننده خود نويدبخش روزي روشن با انديشه اي روشن، نيك و پاك است.
تاريخ پشتيباني از حيوانات در ايران به بيش از 2000سال پيش بازمي گردد. در قانون هاي آن زمان آمده است كساني كه حيوانات را نگهداري كرده و از آنها كار سخت مي كشند، بايد مجازات شوند.
در كتاب تاريخ پزشكي ايران باستان از قول اوستا آمده است: بر باورمندان آيين پاكي و راستي شايسته است كه به هر موجود بارداري  خواه دوپا يا چارپا به يك چشم بنگرند.
در دين مبين اسلام نيز اشارات متعددي به رعايت حقوق حيوانات شده است. در آيه ۳۸ سوره انعام آمده است: محققا بدانيد كه هر جنبنده در روي زمين و هر پرنده كه به دو بال در هوا پرواز مي كند، همگي طايفه اي مانند شما نوع بني بشر هستند. ما در كتاب آفرينش از هيچ چيز فروگذار نكرديم. سپس همه به سوي پروردگار خود محشور مي شوند.
حضرت علي(ع) مي فرمايند: به صورت حيوانات نزنيد و حيوان را لعن نكنيد كه خداوند، لعنت كنندگان را لعن مي كند.
همچنين در روايات آمده است امام زين العابدين(ع) چهل بار با شتري به زيارت خانه خدا رفتند و تازيانه اي به حيوان نزدند. با توجه به پيشينه تاريخي و ديني ايرانيان در مورد حمايت از حيوانات، انجمن حمايت از حيوانات ايران ضمن گراميداشت اين روز (26دي ماه) مجددا پيشنهاد خود را مبني بر ثبت اين روز در تقويم رسمي كشور تكرار مي كند.
اميد است اعضاي محترم شوراي فرهنگ عمومي با پذيرش اين درخواست، بار ديگر بر غناي فرهنگي و ديني ايرانيان صحه بگذارند.