... سپتامبر از پس
;اشاره
برجهاي -مي‌شود ناميده تمدنها گفت‌وگوي عنوان با كه سالي -سال 2001 سپتامبر يازده در
نفر هزاران آن طي كه گرفت قرار تروريستي حمله يك آماج آمريكا در جهاني تجارت دوقلوي
نقطه كه حادثه اين بي‌شك.شد فراواني زيان متحمل آمريكا اقتصاد و شدند مجروح و كشته
...و نظامي اقتصادي ، سياسي ، فكري ، معادلات از بسياري است بوده بين‌المللي نظام در عطفي
تعريف ارائه دنبال به بسياري سپتامبر يازده از پس كه گونه‌اي به داد ، تغيير را دنيا
.هستند و بوده..و امنيت دولت ، چون مفاهيمي از جديدي
مسايل كارشناس -اطهري اسدالله دكتر با تاثيرگذار و مهم واقعه اين سالگرد اولين در
وي ازنگاه را خاورميانه منطقه و جهان تحولات تحليل و است شده گويي و گفت -خاورميانه
.مي‌خوانيم
.دهيد ارائه آن از پس وقايع و سپتامبر يازده حادثه از كلي تحليل يك ابتدا در *
دنبال به بايد اول سپتامبر يازده مورد دركرد تحليل گونه چند مي‌توان را مساله يك -
افراد اين اينكه دوم بوده‌اند ، كساني چه تروريستي حادثه اين پرده پشت در كه باشيم اين
نخبگان ، ;كنيم بررسي را موضوع ابعاد كه است اين مساله سومين و داشته‌اند انگيزه‌هايي چه
را حاصله نتيجه اينكه چهارم و بودند موثر بحران اين بروز در بسياري افراد و شخصيت‌ها
.است استوار اصلي محور چهار بر سپتامبر يازده حادثه تحليل اين بنابر.كنيم بررسي
با مبارزه گفتمان حادثه اين كه است اين است مهم سپتامبر يازده مورد در كه چيزي آن اما
.ندارد وجود برابرش در هم رقيبي گفتمان هيچ و كرد مسلط بين‌المللي سطح در را تروريسم
نحوي به.شود غالب گفتمان‌ها ديگر بر كه داشت را استعداد اين تروريسم با مبارزه گفتمان
شدن جهاني مساله جهاني ، نوين نظم قطبي ، تك جهان مبناي بر تحليل‌ها سرد جنگ از پس اگر كه
پردازيها نظريه و تحليل‌ها عزيمت نقطه حاضر حال در ولي مي‌شد انجام بين‌المللي مسائل و
اين اساس هم كشورها از بسياري.است تروريسم با مبارزه گفتمان و سپتامبر يازده حادثه
را تروريسم با مبارزه رهبري بايد كسي چه كه مساله اين برسر اما پذيرفتند را گفتمان
مي‌تواند متحد ملل سازمان كه معتقدند برخي ندارد ، وجود توافق كشورها بين بگيرد ، برعهده
را تروريسم با مبارزه رهبري مي‌خواهند آمريكاييها اوقات گاهي و كند ايفا را نقش اين
.بگيرند برعهده
دولتي ضد و ضدسيستمي جنبش يك را سپتامبر يازده در جهاني تجارت برجهاي به حمله برخي
به دولت سپتامبر يازده حادثه و شوروي جماهير اتحاد فروپاشي و سرد جنگ بين.مي‌دانند
.بود دولت ضد با دولت جنگ سپتامبر يازده پس.بود درآمده قدرت با و عظيم لوياتان يك صورت
عمل تروريستي صورت به درماينهوف با و سرخ بريگارد گروه‌هاي سري ، ارتش‌هاي اين از پيش
حادثه اين كه معتقدند افراد اين.نداشتند شبكه‌اي ماهيت شكل اين به آنها اما مي‌كردند
عده‌اي.است بوده دولت عليه بين‌المللي شبكه با داخلي جامعه طريق از ضدسيستمي جنبش يك
عمل اين با تروريستها مي‌گويند و مي‌دانند بورژوازي دنياي محصول را حادثه اين ديگر
برخورد چارچوب در را مساله اين هم ديگر گروهي.دادند قرار تهديد مورد را بين‌الملل حقوق
.مي‌كنند تحليل قبيل اين از و صليبي جنگهاي غرب ، و اسلام منازعه تمدنها ،
تبديل يكديگر با دولتها جنگ.شد عوض هم جنگ‌ها چهره آن از پس و سپتامبر يازده جريان در
و دولت مقابله كه كنيم درك را مساله اين مي‌شود ، باعث خود اين.شد ترور عليه مقاومت به
من ، نظر به.است حركت حال در سمت آن به جهان هنوز كه داشت خواهد سنتزي و پيامد دولت ضد
سپتامبر يازده پيامدهاي از كه است مهمي بسيار موضوع گرفت ، صورت امنيت مفهوم در كه تحولي
آن با نمي‌توانند هم دولتها قوي‌ترين حتي كه است پديده‌اي تروريسم.مي‌شود محسوب
نماد هم كه آمريكا متحده ايالات جهاني تجارت برجهاي به حمله جريان دركنند مبارزه
كه شد عنوان حادثه اين از پس و گرفت قرار پرسش مورد بود ، اقتصاد نماد هم و نظامي‌گري
يك اگر كه معني بدين.شد مطرح "هيچ يا همه"امنيت فرمول و كرد پيدا تحول امنيت مفهوم
جريان در.داشت نخواهند امنيت هم ديگران باشد ، نداشته امنيت سياسي واحد يك يا كشور
نظر از گسترده سطح اين در كه كردند احساس بار اولين براي آمريكاييها سپتامبر يازده
بلكه نگرفت قرار حمله مورد سرزميني قلمرو فقط حادثه اين در.دارند مشكل داخلي امنيت
تضمين‌ها ، قراردادها ، از يك هيچ كه ديديم و شد واقع هجوم مورد هم دولت ماهيت
بوجود امنيت آمريكا مثل كشوري براي نتوانست بين‌المللي حقوق و قدرت زور ، پشتيباني‌هاي
.بياورد
دلايل به آمريكا خود در.است شده محدود انسانها مدني آزادي كه داد نشان سپتامبر يازده
با مبارزه نام به توانستند ديگر كشورهاي از بسياري و شد تحديد شهروندي حقوق امنيتي
.دهند گسترش را خود سلطه تروريسم
سپتامبر يازدهم حادثه پيامد كه گذشته به نسبت خليج‌فارس منطقه در آمريكا بيشتر نفوذ *
مي‌رسد؟ نظر به معقول و موجه حد چه تا است ،
را مناطق از بعضي ژئوپوليتيك اهميت دوباره كه است اين سپتامبر يازده پيامدهاي از يكي -
مهم بسيار آسيا غرب و مركزي آسياي قفقاز ، غربي ، خاورميانه كبير ، خاورميانه و كرد برجسته
خليج ژئوانرژي مناطق وارد فارس خليج دوم جنگ از بيش آمريكا سپتامبر ، يازده از پس.شدند
و قرقيزستان گرجستان ، در نظامي پايگاه‌هاي ايجاد با كشور اين.شد خزر ودرياي فارس
پس.كرد پيش از بيش مناطق اين در را خود نفوذ تاجيكستان در نظامي قراردادهاي و ازبكستان
دارند سعي وآمريكايي‌ها بود شده ايجاد ژئوپوليتيك خلاء يك جماهيرشوروي اتحاد فروپاشي از
بنابراين.كنند پر را خلاء اين مي‌شود ، تعريف تروريسم با مبارزه بوسيله هويتشان كه حال
.شوند مي مستقر دارد ، بيشتري انرژي و نفت كه مناطقي در
بوده‌است؟ چگونه بركشورما سپتامبر يازدهم تاثيرات *
و كرد محكوم را تروريسم و جهاني تجارت برجهاي به حمله كشورها تمام مانند ايران -
و سپتامبر يازده ازحادثه پس.كرد پشتيباني خصوص اين در متحد ملل سازمان ازقطعنامه‌هاي
داخلي نيروهاي از برخي بخواند ، شرارت محور را ايران آمريكا ، جمهور رئيس اينكه از قبل تا
به توجه با كه بودند معتقد اينها.مي‌ديدند مناسب آمريكا و ايران نزديكي براي را فرصت
با مبارزه مسئله در را مهمي نقش بايد ايران نيست ، ايراني القاعده گروه عضو يك حتي اينكه
"ايلسا" و "داماتو" مانند قوانيني حذف براي را موقعيت افراد اين.كند ايفا تروريسم
.مي‌دانستند مناسب
خواند ، شرارت محور عراق و شمالي كره همراه رابه ايران بوش كه ژانويه 2002 از 29 اما
ايران در امنيتي گفتمان‌هاي و گرفت خود به محتاطانه‌اي ماهيت ايرانشد عوض رفتارها اين
.كردند صحبت كند ، اعلام فوق‌العاده حالت بايستي ايران اينكه از برخي حتيكرد تغيير
به را تهديدات اين و بياوريم روي ديپلماسي به بايد ما كه بود اين نظرشان هم ديگر عده‌اي
.كنيم تبديل فرصت
برخي.شد مطرح "تمدنها گفت‌وگوي" ايده از پس "صلح ائتلاف" مانند ايده‌هايي همين براي
قبال در نمي‌تواند ژئوپوليتيك‌اش موقعيت دليل به ايران اساسا كه معتقدند كارشناسان از
كه فرصت‌هايي از بايد و -فعال بي‌طرف حتي-باشد بي‌طرف وجهان منطقه رويدادهاي و حوادث
در فايده -قاعده‌هزينه به توجه باببرد را استفاده نهايت مي‌آيد ، پيش رابطه اين در
و وزن از كه كند درك بايستي و باشد فايده دنبال به بيشتر بايد ايران بين‌الملل ، روابط
.است برخوردار خاصي موقعيت
به مربوط مسائل و آمريكا و ايران روابط موضوع كه شد سبب سپتامبر يازده ديگر سوي از
واحد يك عنوان به ما كشور.بگيرد قرار مطالعه مورد جدي‌تر ايران در تروريسم و خاورميانه
و دهد گسترش امنيتي زمينه در را دولت ويژه‌هاي كار كه كرد سعي كشورها ساير مانند سياسي
اهميت ايران و كرد پيدا تغيير غيرقانوني اپوزيسيون با برخورد نوع.كند تقويت را دولت
يك فقط كه برد پي موضوع اين به دولت.دريافت را ديجيتالي انقلاب و شبكه‌اي بازيگران
براي وائتلاف تمدنها گفت‌وگوي ايده مثل فرهنگي مسائل به صرفا كه نيست فرهنگي موسسه
توجه آن نرم‌افزاري بعد از غير به ملي امنيت سخت‌افزاري بعد به بايستي و بپردازد صلح
.دهد نشان ويژه‌اي
خاورميانه و افغانستان در كه را چيزي آن ويژگي‌هاي همه مي‌تواند تروريسم اصطلاح آيا *
كند؟ تبيين و توضيح مي‌افتد اتفاق عربي
منطقه در تروريسم شبكه‌اي ، تروريسم مخصوصا است ، شدن جهاني پيامدهاي از يكي تروريسم -
متفكر نيروهاي شدن رانده حاشيه به سلطه ، دولت تعصب ، فقر ، جهل ، معلول خاورميانه
.است اسرائيل دولتي تروريسم نيز نتيجه و زنان و جوانان روشنفكري ، وگروه‌هاي وانديشمند
دچار امارات و مصر عربستان ، مانند كشورهايي كه شد سبب خاورميانه در تروريسم مساله طرح
القاعده اعضاي چون آيد ، بوجود آمريكا و كشورها اين ميان اختلافاتي و شوند مشكلاتي
گروه‌هاي و حماس از حمايت دليل به را عربستان آمريكا ، حتي.بودند كشورها اين از اكثرا
.كرد محكوم جهادي
است؟ رسيده خود پايان به سپتامبر يازدهم با "شدن جهاني" آيا *
پارادايم اكنون و است گرفته قرار سپتامبر پديده تاثير تحت "شدن جهاني" كه نيست ترديد -
خواهد ادامه خود حيات به جديدي چهره با "جهاني‌شدن" اما است تروريسم با مقابله حاكم ،
وزنشان ، به بنا كشورها.بود خواهد فرصت ديگر برخي براي و تهديد كشورها ، برخي براي و داد
فرصت به را آن توانست خواهند اقتصادي كالاهاي توليد ميزان و ملي توان قدرت ، موقعيت ،
به ;مي‌كند پيدا ارتباط كشورها ديدگاه با زيادي حدود تا موضوع البته‌اين.كنند تبديل
.رئاليستي ديدگاه يا داشت خواهند احساسي و رمانتيك ديدگاه كشورها آيا كه معني اين
مساله طرح از پس اما داد خواهد كاهش اقتصادي زمينه‌هاي در را حاكميت "شدن جهاني"
استحكام فكر به دولتها و پيداكرده افزايش دولت ويژه كار آن ، با مبارزه و "تروريسم"
با همچنان ليبراليسم و سرمايه‌داري يعني "شدن جهاني" اصلي دوپايه.هستند خود ملي هويت
وغربي ليبراليسم جاي به ديگر برخي و پذيرفته‌اند را سرمايه‌داري پايه برخي ;هستند اهميت
مبارزه عدم ضمن ،"شدن جهاني" مساله مورد در بنابراين.برگزيده‌اند را مدرنيته راه شدن
.بخشيد افزايش را فرصت‌ها و داده كاهش را تهديدها و بود هماهنگ آن با بايد دنيا با
را رئاليستي ديدگاه "شدن جهاني"مساله قبال در بايد سپتامبر يازده حادثه از پس هم ايران
.است ملي منافع روي بر آن تاكيد كه كند انتخاب
برخي كه همان‌طور.است شده تلقي عطفي نقطه بين‌الملل روابط در سپتامبر يازدهم حادثه *
و سرد جنگ دوران از بعد اي تازه دوران آيا.كرده‌اند ياد"سپتامبر پديده" عنوان به ازآن
است؟ شكل‌گيري حال در سپتامبر يازدهم از پس
.است بين‌الملل روابط تئوري‌پردازي‌هاي در عطفي نقطه سپتامبر يازدهم به‌واقع بله ، -
خود زمان در و تنهايي به يك هر شوروي جماهير اتحاد فروپاشي آن ، از پس و سرد جنگ دوران
جاي سپتامبر يازده كه مي‌بينيم اكنون و مي‌شدند تلقي بين‌الملل روابط در عطفي نقطه
در اين از پيش.است كرده ايجاد بين‌الملل روابط در جديدي پارادايم و گرفته را آنها
جهاني اخلاقي ، جهاني ، دولت نظم چون مسائلي روي بر بين‌الملل روابط به مربوط متون بيشتر
روابط و بين‌الملل روابط ميان پيوندزدن دولتها ، ميان قدرت روابط از اسطوره‌زدايي شدن ،
مطالعه...و پائين از نوآوري و دگرگوني دولت ، افول دولت ، حاكميت فراملي ، طبقه صنعتي ،
يازده حادثه اما مي‌رسيد ، به‌نظر مشكل بين‌الملل سياست پايه‌اي فهم كلي به‌طور و مي‌شد
وظايف مبارزه اين كه كرد تحميل بين‌الملل نظام به را تروريسم با مبارزه موضوع سپتامبر
مثلا.كرد دگرگون را آنها وظايف اولويت‌بندي و دولتها و بين‌المللي سازمانهاي اساسي
.شد مطرح اولويت عنوان به آمريكا جمله از كشورها بيشتر براي امنيتي مسائل
حاكميت اصل" مانند مفاهيمي.شد تغيير دچار سپتامبر يازده از پس هم مفاهيم از بسياري
پيدا افزايش دولتها ويژه‌هاي كار امروزه.شوند تعريف دوباره بايد "استقلال" و "دولتها
پس.باشد...و بشر حقوق نقض صلح ، نقض صلح ، عليه تهديدي كه گيرد صورت عملي نبايد و كرده
تغيير رفتاري قواعد و كردند نقش‌آفريني بين‌الملل روابط در جديدي بازيگران سپتامبر ، از
جهاني تجارت برجهاي به حمله و سپتامبر يازده حادثه از كه سالي يك طول در.كرد پيدا
تصميم آمريكاييها ;است رفته پيش بين‌الملل نظام شدن تك‌ساختاري سمت به جهان مي‌گذرد ،
نظام ثقل مراكز از يكي عنوان به رو اين از كنند ، تثبيت جهان در را خود سلطه كه گرفتند
اعمال بيشتر ديگر كشورهاي روي بر را خود قدرت درآمدند ، نظامي‌گري قطب نظر از بين‌الملل
ما با يا" شعار آمريكاييها.كنند تعريف خود را جهان در تعامل الگوي كردند سعي و كردند
من عقيده به امادنيا كردن قطبي يعني اين و كردند مطرح را "تروريستها با يا هستيد
اصل اولا اينكه دليل به نكرده پيدا تغيير سپتامبر يازده از پس بين‌الملل نظام ساختار
اينكه دوماست شكل تغيير حال در ساختار اين هويت اما است ، آنارشي هنوز آن ، بر حاكم
است ، بين‌الملل نظام ثقل مركز كه كشوري عنوان به متحده ايالات "محور اقتصاد" عمدتا تفكر
روابط و جهاني صحنه اصلي بازيگران امروزه اينكه سومشد "محور امنيت"تفكر به تبديل
كشورهاي نقش براي آمريكا در مسيحي راست بنيادگراهاي و هستند ملي بين‌الملل ، دولتهاي
مي‌كنند تعريف خودشان را هنجارها نيستند ، قائل اهميتي بين‌الملل ، روابط و محيط در ديگر
براي پشتوانه‌اي كه مي‌دهند اهميت آنجا تا بين‌المللي نهادهاي و بين‌الملل نظام به و
.باشند آنها افكار ملي‌و منافع تحقق
اكرمي الميرا:گفت‌وگو
|
