|
نمي‌كند معجزه الكترونيكي تجارت
الكترونيكي تجارت با كشور بازرگاني نوسازي
دباغ‌زاده مرجان قادري ، فريد
تجارت و بازرگاني دراقتصاد ، اطلاعات و ارتباطات فناوري كاربرد گسترش راهبردي طرح
كاربرد و توسعه) تكفا اساسي طرح هفت از يكي دولت هيات سال‌جاري تيرماه نهم مصوبه براساس
.مي‌رود شمار به (ايران ارتباطات و اطلاعات فناوري
مدرن مناسبات و روابط در ابزار موثرترين و قوي‌ترين از يكي به‌عنوان الكترونيكي تجارت
.است داده اختصاص خود به راهبردي طرح اين تدوين‌كنندگان نزد را ويژه‌اي جايگاه اقتصادي
و قوانين تدوين و نمودن اجرايي مسووليت كشور ، الكترونيكي تجارت سياست مصوبه
اين.است كرده محول بازرگاني وزارت به را الكترونيكي تجارت با مرتبط آيين‌نامه‌هاي
نظير طرح‌هايي اجراي با را لازم زمينه‌سازي سال يك حداكثر ظرف تا شده موظف وزارتخانه
الكترونيكي ، تجارت پيشگام پروژه راه‌اندازي الكترونيكي ، تجارت جامع طرح امكان‌سنجي
.آورد فراهم را ديجيتال گواهي ملي نظام تدوين و نمونه ديجيتال گواهي صدور مرجع ايجاد
راهبري شوراي دبيرخانه به‌عنوان بازرگاني وزارت اقتصادي بررسي‌هاي و برنامه‌ريزي معاونت
.است ايران سراسر در طرح اين اجراي مسوول (بين‌المللي ارتباطات تكنولوژي) ICT
استقرار براي موجود موانع و ضرورت‌ها پيش‌نيازها ، شورا اين دبير دژپسند ، فرهاد دكتر
.مي‌كند تشريح را ايران اقتصادي ساختار در الكترونيكي تجارت بنياد و اساس
انتخاب يك به‌عنوان كشور اقتصادي مناسبات و ساختار به باتوجه الكترونيكي تجارت ورود
است؟ كرده ايجاد را نيازي چنين جامعه عيني الزامات يا است نظر مورد عمومي و دولتي
امروز جهان در كه واقعيت‌اين‌است.است توجه مورد موضع دو از الكترونيكي تجارت بحث
حضور بين‌المللي تجارت عرصه در بخواهيم اگر.مي‌كند حركت الكترونيكي تجارت سمت به تجارت
ابزار چنين به شدن مسلح بدون نمي‌توانيم دهيم ، افزايش را خود سهم بخواهيم و باشيم داشته
مسير اين زيادي بسيار شتاب با صنعتي پيشرفته كشورهاي چون بنابراينكنيم اقدام روشي و
كنيم فراهم را فرصت اين بايد شكاف افزايش از جلوگيري ضرورت موضع از ما مي‌كنند ، طي را
.كند پيدا توسعه و يافته سازمان منطق اين با هم ما تجارت ساختار كه
كه مي‌بينيم است اقتصاد حوزه در اخير مطالعات مي‌كند ايجاب را ضرورت اين كه دوم نكته
توسعه و رشد فرآيند در موثر مقوله يك به‌عنوان واردات و صادرات از اعم خارجي تجارت بحث
نيست‌كه داخلي بازار در تعادل برقراري وسيله واردات نگرش اين در.است توجه مورد كشورها
است واردات كاركردهاي از يكي موضوع اين.داخلي‌مطرح‌باشد توليدات عنوان‌مكمل فقطبه
انتقال و پژوهشي يافته‌هاي انتقال زمينه كه است اين واردات ديگر مهم كاركرد كه درحالي
خيلي كه معناست اين به مي‌شود وارد كالا وقتي.مي‌كند فراهم را همگرايي و تكنولوژي
فقط و است گونه همين به نيز صادراتميشود آورده همراه به آن حاشيه در نيز ديگر چيزهاي
خارج ، بازارهاي متنوع سلايق با مصاف در صادركنندهنيست توجه مورد ارزآوري موضع از
توليد اصلاح به و مي‌شود منتقل توليد بخش به آن با متناسب كه مي‌گيرد جديدي سفارش‌هاي
ضمن بايد باشد داشته بقا كشور از خارج در صادرات كه آن براي ديگر ، زاويه از.مي‌انجامد
كاهش با متناظر آموزه‌هاي بنابراين.باشد رقابتي نيز قيمت نظر از كيفيت به توجه
حركت سمت اين به توليدكننده تا مي‌آورد همراه به را منابع از بهينه استفاده و هزينه‌ها
.كند ايجاد پويايي خود درون در و كند
تجارت كه برديم پي اگر.شود نگريسته بايد جامع نگاه اين با خارجي تجارت بحث بنابراين
موجود واقعيت‌هاي بايد كنيم ، حركت آن سمت به كه كرديم اراده و دارد جايگاهي چنين خارجي
.بشناسيم را حركت ابزارهاي و
به كند ، نمايندگي را الكترونيكي تجارت به دستيابي تقاضاي كه نيازهايي عيني زمينه‌هاي
دارد؟ وجود جامعه در واقعي شكل
انبوه توليد به سريعا نوآوري.مي‌كند ايجاد را خود خاص شرايط نو پديده هر اساسا
توليد سمت به و مي‌شود ايجاد تقاضا مي‌دهد نشان را خود نوآوري آثار كه زماني.نمي‌رسد
فعالان براي هزينه‌ها كاهش درزمينه الكترونيك تجارت آثار اگر مي‌كند ، پيدا سوق انبوه
مثبت آثار كه است اين دولت كار پس مي‌كند ، پيدا را لازم سرعت وقت آن شود روشن اقتصادي
.كند فراهم را زيرساخت‌ها همزمان و بازنمايي اقتصادي فعالان براي را الكترونيك تجارت
روش 70 اين از استفاده مثال به‌عنوان كه باشند رسيده نتيجه اين به اقتصادي فعالان اگر
كنند حركت الكترونيك تجارت سمت به زياد عجله و شتاب با و مي‌دهد كاهش را هزينه‌ها درصد
زيرساخت‌ها بايد دولت بنابرايناست بيهوده امر يك هم باز نباشد فراهم زيرساخت‌ها اما
.كند ايجاد را
چه به الكترونيكي تجارت در گواهي‌ها اين صدور مركز اعضا ، گواهي حقوقي زيرساخت‌هاي
دارد؟ جايگاهي چه وضعيت اين در معنوي مالكيت و بود صورت‌خواهد
.مي‌كند طلب را خود با متناظر اسناد هم جديد بحث اين
مجلس نمايندگان همكاري با و گرفت قرار مدنظر الكترونيكي تجارت قانون موضع همين از
ماه شهريور سوم هفته در نيز دوم شور.شد تصويب درمجلس آن كليات و ارائه طرح يك به‌عنوان
در نزديك آينده در كه داريم انتظار و رسيد تصويب به معادن و صنايع يعني اصلي كميسيون در
.برسد تصويب به مجلس علني صحن
كرده معين را مختلف دستگاه‌هاي وظايف الكترونيكي تجارت سياست‌نامه تصويب با نيز دولت
لازم زمينه‌سازي پيشگام پروژه اجراي با دولت مجلس ، علني صحن در قانون تصويب از پس.است
گام‌هاي اما است نشده فراهم ملزومات هنوز كه دارم قبول من.مي‌دهد انجام را خصوص اين در
به باتوجه و فعلي سرعت با.است شده برداشته تجارت كردن الكترونيكي براي نيز مهمي
سوم برنامه از باقيمانده سال دو يكي عرض در مي‌كنم فكر شده فراهم قانون در كه تمهيداتي
.شود برداشته موثرتري گام‌هاي
ابزار اين مقدمات.است كرده توليد مالي مجرم مختلف دلايل به كشور اقتصاد فعلي ساختار
از كم دست تا است استوار و محكم اندازه چه تا شود كشور اقتصادي عرصه وارد بناست كه جديد
نشويم؟ مواجه مشكل با نظر اين
كه آن ضمن شويم متوسل محكم و پايه‌اي اما جديد روش‌هاي به بايد عرصه اين به ورود براي
با است برابر درنگ لحظه هر.كرد دريغ نبايد شتاباني كوشش هيچ از آن كردن فراگير در
.فرصت‌ها دادن ازدست و فاصله‌ها افزايش
در دقيقا.دارد اختصاص مرتبط مجازات‌هاي و جرائم به الكترونيكي تجارت قانون چهارم باب
تجارت ابزار از كه اقتصادي فعالان تكليف كه آمده مواردي كامپيوتري جعل و كلاهبرداري بحث
تعريف با هم ملزومات ساير در كه اين ضمناست كرده مشخص را مي‌كنند استفاده الكترونيكي
شرايط و بستر ايمن‌سازي بازرگاني ، و تلفن و تلگراف و پست وزارتخانه‌هاي وظايف شرح
.است گرفته قرار توجه مورد كاملا استفاده
حاكميت؟ اعمال يا بوده توجه مورد بيشتر پيشگيرانه جنبه
از مي‌كنند استفاده روش اين از كه كساني كه است اين بر فرض چون حال هر به.سو دو هر از
هم جرائم از ميزان همان در اما شد خواهد كمتر جرائم كه معتقديم برخوردارند ، بالايي دانش
صورت قضيه اين با سنگيني و درست برخورد امكان حد تا كه شده گرفته درنظر مجازات‌هايي
.گيرد
ايفا را نقشي چه زمينه اين در ارتباطي ، و مخابراتي شبكه‌هاي افزاري ، سخت امكانات
مي‌كنند؟
آنجا از اما.است سخت‌افزار از مهمتر جهت هر از نرم‌افزار كنوني شرايط در من عقيده به
نظر به بعيد نيستند ، برخوردار زمينه اين در كافي دانش از ما كشور در تجار اكثر كه
ببينيم بايد جهت همين به.كنند استفاده مطلوب نحو به روش‌ها اين از بتوانند كه مي‌رسد
و سخت‌افزاري امكانات حد چه تا كنند استفاده نيز روش‌ها اين از بخواهند حتي اگر
.است فراهم برايشان مخابراتي زيرساخت‌هاي
مورد لازم گستردگي با و صراحت به موضوع اين الكترونيكي تجارت سياست‌نامه در خوشبختانه ،
شبكه خطوط تقسيمات الكترونيكي تجارت سياست‌نامه در مثال به‌عنوان.است گرفته قرار توجه
خصوصي بخش بهره‌گيري زمينه و زيرسازي آنها براي بايد دولت كه سخت‌افزاري الزامات يعني
نيز ما پيش‌بيني.است گرفته قرار توجه مورد كند ، فراهم نرم‌افزارها و سخت‌افزارها از را
وزارت نيز نرم‌افزار با ارتباط در.شود فراهم زمينه اين سال 81 پايان تا كه است اين
از كه داريم بنا و درآورد به‌اجرا و طراحي را آموزشي دوره‌هاي است شده موظف بازرگاني
با همزمان بتوانيم تا كنيم پيگيري تمام‌تر هرچه جديت با را بحث اين سال‌جاري دوم نيمه
كالا شماره‌گذاري مركز.دهيم ارتقا وسيع سطح در را آموزش مخابراتي زيرساخت‌هاي پيشرفت
است شده تشكيل بازرگاني پژوهش‌هاي و مطالعات موسسه در است سال ساليان كه (باركد)
براي امروز اگرچه گفت مي‌توان جرا7ت به بنابراين.است برداشته زمينه اين در گام‌هايي
براي اما است نشده منعقد قراردادهايي نرم‌افزارها از بخشي و سخت‌افزار تامين و تجهيز
لازمه من عقيده به.دهيم انجام را كار اين لحظه هر مي‌توانيم و است فراهم شرايطي آغاز
.است بازرگاني نوسازي به آوردن رو به‌عبارتي و بازرگاني بخش ساختن متحول كار اين
خود تصدي‌گري‌هاي كه اين ازجمله است برداشته موثري گام‌هاي بازرگاني وزارت راستا اين در
تحول سال‌جاري در همچنين.است كرده معطوف سياستگذاري امر به بيشتر را خود توجه و كم را
كامل پروسه به مقدمات اين اگر مي‌رسد نظر به.است گرفته صورت بازرگاني وزارت در اداري
را شرايطي تا هستيم آن دنبال به كه اين ضمن مي‌شود متحول داخل تجاري نظام شود ، تبديل
به مي‌گيرد صورت داخلي بازرگاني بخش به بانكي سيستم از كه اعطايي تسهيلات كه كنيم فراهم
چه و داخلي تجارت عرصه در چه صورت درهر.باشد دانشگاهي تحصيلكرده نيروهاي جذب ازاي
بايد كنيم ، پيگيري صحيح به‌طور را الكترونيكي تجارت بحث بتوانيم كه اين براي خارجي
سنتي نظام از و كند تغيير بايد نگرش نوع دليل همين به.ببينند را لازم آموزش‌هاي افراد
انجام به سنتي بازرگاني به وابستگي با نمي‌توان را تجاري نوسازي به‌عبارتي بگيريم فاصله
.رساند
اين در شود توازن عدم دچار كشور موجود تجارت روش‌ها و الگوها تغيير با مي‌رسد نظر به
شد؟ خواهد شما به كمك‌هايي و حمايت‌ها چه ارگان‌هايي چه سوي از مواقع گونه
و روش‌ها به بايد يابد ، ارتقا جهاني اقتصاد در جايگاه‌مان بخواهيم اگر كه نيست شكي
صنعتي كالاهاي صادرات سهم زمينه اين در بگويم بايد كه اين ضمنشويم مسلط مدرن ابزارهاي
با ما صادراتي كالاهاي سنتي‌ترين بايد به‌عبارتي يابد افزايش بايد نيز غيرنفتي و
صادر هستند برخوردار مناسبي رتبه از دانش نظر از كه افرادي طريق از و شيوه مدرن‌ترين
زمينه اين در و است الزام يك اين.برويم محور دانش اقتصاد دنبال به بايد رو اين ازشود
بازار مصرفي نيازهاي.باشند برخوردار لازم دانش از بايد صادركننده هم و توليدكننده هم
در را صادرات سهم بتوانيم تا باشند الگوها و روش‌ها تغيير دنبال به و كشف را خارج
درصد يك به نبايد البته.برسانيم درصد يك حداقل به را آن و دهيم افزايش جهاني بازارهاي
با كه كساني كليه كه باشيم اعتقاد اين بر كه نيست معنا آن به سخن اين.شويم قانع
اين بر بايد بلكه.شوند خارج صحنه از بايد دارند اشتغال تجارت و كسب به سنتي روش‌هاي
به اين‌كه جاي به بنابراين.كنند كمك ما به بايد تحول در افراد گونه اين كه باشيم عقيده
اين.برداريم گام الگوها و روش‌ها تغيير سمت به بيشتر بايد باشيم آدم‌ها تغيير دنبال
نيز سعي‌مان و دارد هزينه‌هايي يك تحولي هر كه باشيم داشته مدنظر بايد نيز را مساله
بحث بايد اين بر علاوه.برسد حداقل به زمينه اين در دولت هزينه‌هاي كه باشد اين بر بايد
و كند ايجاد تقاضا و شود عرصه وارد بايد دولت زمينه اين در.بگيريم جدي را آموزش
.ببرد بالا را سودآوري
اين از كنيم فكر آن به بار يك تنها كه نشود نگاه گونه اين صادرات به كه اين مهمتر مساله
درنظر بايد نيز را نكته اينمييابيم دست خود منافع به كوتاه‌مدت در طريق اين از كه رو
افزايش لازمه كه اين ضمن.مي‌شود آسيب دچار و مي‌افتد خطر به بلندمدت منافع كه بگيريم
.مي‌كند پيدا اعتماد كالا كيفيت به مصرف‌كننده كه است اين صادرات
دارند؟ عهده به را ذي‌ربط افراد آموزش مسووليت نهادهايي و سازمان‌ها چه
و علوم وزارت زمينه اين در است آمده نيز الكترونيكي تجارت سياست‌نامه در كه طور همان
دبيرخانه و تلفن و تلگراف و پست و بازرگاني وزارت هماهنگي با شده موظف فناوري و تحقيقات
تا است موظف بازرگاني وزارت خود و كند برگزار را مربوطه رشته‌هاي اطلاع‌رساني شوراي
نيز صداوسيما نهادها اين كنار در.كند برگزار عمومي و تخصصي كوتاه‌مدت آموزشي دوره‌هاي
و همكاري با البته الكترونيكي تجارت آموزش و ترويج درزمينه را برنامه‌هايي كه است موظف
.گرفت قرار ملاحظه مورد جهات همه كه مي‌بينيم بنابراين.كند پخش بازرگاني وزارت هماهنگي
نيز آنها بلكه نكنند همكاري زمينه اين در ارگان‌ها ساير كه نيست معنا آن به سخن اين اما
.بردارند موثري گام‌هاي زمينه اين در مي‌بايست خود نوبه به
است؟ شده مشاهده خصوص اين در نيز مخالفت‌هايي
از بسياري هنوز كه آنجا از اما.است شده مواجه استقبال با موارد تمام در حاضر درحال
.داد قطعي پاسخ سوال اين به كه است زود است ، نشده فراهم لوازم و امكانات
است؟ گرفته صورت زمينه اين در خاصي پيش‌بيني‌هاي
كنيم جلوگيري اختلال بروز از كه سازمان‌مي‌دهيم رويكرد اين با را آموزش‌ها قطعا بله ،
.باشيم ديده را ابزار و لوازم همه اين كه سازمان‌مي‌دهيم دليل اين به را مقررات و
قوانين.
در مجلس كار دستور در طرح اين كه هستيم اين دنبال به قانون تصويب زمان پيش‌بيني درمورد
ما دست به قانون سال‌جاري ، سوم ماه سه پايان تا كه است اين انتظاربگيرد قرار علني صحن
به‌طور را تاريخ اين نمي‌شود دارد مجلس كه مشغله‌هايي و گرفتاري‌ها به باتوجه اما.برسد
براي را لازم تلاش كه داده‌اند قول صنايع كميسيون در نمايندگان اگرچه كرد تعيين قطعي
.دهند انجام فرآيند تسريع
اول است نداشته وجود ايران در الكترونيكي تجارت از استفاده ملموس تجربي و عملي زمينه
اندازه چه تا مشكل بروز صورت در دوم و شده برگرفته محيط و فضا كدام از قانون اين كه اين
است؟ انعطاف‌پذير
ازجمله كشور چند الكترونيك تجارت قوانين الكترونيك تجارت قانون تدوين‌كنندگان و محققان
از بعد و داده‌اند قرار توجه مورد را كانادا و آلمان ايتاليا ، مالزي ، استراليا ، فرانسه ،
كه اين به‌دليل قانون است‌كه‌اين اين بر تلاش.كردند تنظيم و طرح را قانون اين مطالعه
ديده حوزه بتوانيم بنابراين و نشود اختصار و ايجاز گرفتار مي‌شود تدوين بار اولين براي
.ببينيم گسترده‌تر را
بايد قوانين ساير مانند بنابراين.شود مواجه كاستي‌هايي با است ممكن درعمل قانون اين
بتوانيم نقايص اصلاح و كشف ضمن تا بيشتر نظارت و سرعت با اما كند طي را خود سيكل
.دهيم سامان را نياز مورد و متناسب فعاليت‌هاي
انتظار شود ، فراهم كاملا مقدمات سوم برنامه پايان تا كه بگذاريم اين بر را فرض اگر
كند؟ متحول را ما خارجي بازرگاني الكترونيكي تجارت كه داريد
داشته معجزه انتظار كه اين دوم و نداريم انتظاري كه اين يكي دارد ، وجه دو شما سوال
در كه معتقديم قطعا ما.نيست حالت دو اين از كدام هيچ واقعيت‌ها بر تاكيد با.باشيم
.نمي‌دهد رخ معجزه اما مي‌افتد بسياري اتفاقات الكترونيكي تجارت مباني شدن پياده صورت
به اما شد خواهد فراهم بين‌المللي تجارت عرصه در فعلي جايگاه از پرش براي بستر و زمينه
تجارت كنند حركت هماهنگ مجموعه همه كه اين مگرگيرد صورت پرش كه نيست معني آن
مجموعه يك بنابراين.است معني‌دار ما براي تجاري روابط تسهيل مفهوم به الكترونيك
شود اجرايي اتفاقات ، سلسله يك اگر كه است اين بحث.ببينيم بايد هم كنار در را نگرش‌ها
.است الكترونيكي تجارت آنها از يكي كه شد خواهد قبول قابل جهان در ما جايگاه
آن به‌كارگيري دانش و الكترونيكي تجارت پايه‌هاي و اصول تمام كه بگذاريم اين بر را بنا
عرضه ، طرف ضعف به‌ويژه و اقتصادي مناسبات در ساختاري ضعف‌هاي.است شده پياده كشور در
كرد؟ خواهد كمك ما خارجي بازرگاني وضعيت بهبود به نهايت در طرح اين آيا
.كنند حركت سيستمي به‌صورت مولفه‌ها از مجموعه‌اي بايد برسيم ، اهداف اين به كه اين براي
تجاري سياست‌هاي كه كنيم عمل گونه‌اي به توليد روي ما كه است اين بحث‌ها آن از يكي
فروش براي را توليد و بپردازيم توليد به محور ، بازار يعني.باشد داشته را خود حاكميت
به اگرميكنيم توليد خارج و داخل از اعم بازار كدام براي كه بدانيم.دهيم قرار مبنا
محدوديت‌هاي به نتيجه در.كرده‌ايم توليد انبار براي تنها نكنيم ، توجه رويكرد اين
.برگزيند انتخاب ، امكان نداشتن ناحيه از را توليدات مصرف‌كننده تا مي‌شويم متوسل مقداري
تعيين و حاكم راهنما ، توليدكننده براي تجاري سياست‌هاي كه است اين آن لازمه بنابراين
در تصميم‌گيري و تصميم‌سازي ساختار كه برمي‌گردد اين به هم موضوع اين تحقق و باشد كننده
.شود اصلاح ملي و كلان سطح در اقتصاد حوزه
|
