سه شنبه ۱۰ تير ۱۳۸۲- سا ل يازدهم - شماره ۳۰۹۳ - July . 1, 2003
معلولين
Front Page

مروري بر تجربه مصر
شيوه هاي ابداعي براي توانمند سازي معلولان
001825.jpg
قاهره، شانزدهم مارس (رويتر)- بازديدكنندگان نابينا به زودي خواهند توانست در نگارخانه اي تازه و خاص قدرت افسون كننده  موزه مصر را حس كنند. در اين نگارخانه آنان مي توانند با لمس كردن گنجينه هايي همچون نقاب و تخت سلطان توتانخامون ،احساس شگفتي كنند وآنرا دريابند.
اين نگارخانه در زمره يكي از چند ابتكار مصري ها است كه با هدف بهبود سطح زندگي معلولان و بهره مندي آنها از فرصتهاي برابر در قلمرويي وسيع تر از زندگي برپا شده است.
از جمله ديگر تلاش مصري ها مي توان به يك اركستر مجلسي اشاره كرد كه دختران و زنان كاملاً نابينا اعضاي آنند و همچنين يك رستوران بين المللي غذاهاي حاضري كه تماماً توسط كاركناني ناشنوا و ناتوان از سخن گفتن اداره مي شود.
لسلي لابابيدي، مؤلف، در آغاز كتاب خود ، «بيش از اين سكوت نكنيد: افراد داراي نياز خاص در مصر» به خبرگزاري رويتر گفت كه در دهه گذشته، مصر در راه بهبود سطح زندگي معلولان گامهاي بسيار بلندي برداشته است.او گفت كه مصر در دهه هاي اخير پيوسته شرايط را براي معلولان بهبود بخشيده است، با اين وجود پيشرفت در اين باره به ويژه در چند سال گذشته بسيار چشمگير بوده است كه از جمله مي توان به اجراي طرحهاي تازه بيشمار نظير راه اندازي بخش نابينايان موزه مصر اشاره كرد.
در حال حاضر مصر به عنوان بخشي از تلاش رسمي خود براي عادي سازي معلولان كاري  كرده تا همه مشاغلي كه بيش از پنجاه نفر كارمند دارند از نظر قانوني مكلف باشند تا دست كم پنج درصد از كاركنان خود را از ميان افراد معلول استخدام كنند.
مصر از زمان تأسيس فدراسيون ورزش معلولان مصر در سال ۱۹۸۲، موفق شده تا در رقابت هاي خاص المپيك معلولان جسماني چند مدال كسب كند.
گرچه در دهه هاي اخير انجام چندين طرح به معلولان مصري كمك كرده تا در جامعه اي كه رنگ عادي سازي به خود گرفته، نقش ارزنده  تري ايفا كنند، اما چند برابر شدن فرصت شركت در امور فرهنگي و هنري براي معلولان امري تازه است.
در سال ۱۹۹۰ سازماني غيرانتفاعي را به نام «هنرهاي بسيار خاص مصر» برپا كردند تا معلولان بتوانند با افزايش مهارتهاي هنري خود هرچه بيشتر در جامعه تلفيق شوند. در اين سازمان غيرانتفاعي به پرورش استعدادهايي همچون گروه هاي نمايشي ناشنوايان كه بدون كلام هنرنمايي مي كنند، مي پردازند.
تجربه اي تكان دهنده
ممدوح الدماتي مدير موزه مصر گفت كه يك تجربه تكان هنده الهام بخش او شد تا به طراحي نمايشگاهي ويژه براي نابينايان بپردازد.
او گفت كه يك روز در موزه قدم مي زدم مردي را ديدم كه در حال لمس كردن يك شاهكار باستاني بود.
وقتي كه نگهبانان موزه از وي خواستند كه دست نگه دارد، او به آرامي خود را عقب كشيد و راهنمايش به من گفت كه: «ببخشيد، او نابيناست!» من جا خوردم و ديگر نتوانستم چيزي بگويم. بعداز اين اتفاق، به فكر افتادم كه «بايد براي اين آدمها كاري بكنم.» به گفته الدماتي اين نگارخانه ويژه، نسخه هاي بدل ده ها اثر هنري دست ساز كه بازديد كنندگان قادر به لمس آنها خواهند بود و نيز، دفترچه راهنما به صورت بريل را در خود جاي خواهد داد.
الدماتي اضافه كرد كه ما نزديك به ۶۳ نمونه از شاهكارهاي هنري را كه نمونه بارز آثار دست ساز سنتي مصر است، در اندازه هاي گوناگون، انتخاب خواهيم كرد كه بزرگتر از اندازه طبيعي نخواهند بود. بدين ترتيب، نابينايان خواهند توانست آنها را لمس كنند و در مورد اين آثار نظر صائبي پيدا كنند.
چنين ابتكاري به پيروي از كارهايي مشابه توسط موزه هاي سراسر جهان صورت گرفته است نظير موزه بريتانيا در لندن. با اين وجود، در مصر اولين كوشش از اين دست، به شمار مي رود. طرح ديگري كه در مصر انجام مي شود و نويد بخش است طرح ايجاد فرصت شغلي براي معلولان دركارهاي عادي است. هرچند بعضي از مردم مي گويند نشان دادن و حرف زدن با دست خلاف ادب است، اما مشترياني كه به يكي از شعب مركزي فروشگاه هاي زنجيره اي KFC آمريكا، عرضه كننده مرغ سوخاري در قاهره، مي روند چاره اي جز اين ندارند.
نه سال است كه اين رستوران را كاملاً افراد ناشنوا و ناتوان از سخن گفتن اداره مي كنند. آنها براي برقراري ارتباط با مشتريان خود از عكس هايي كه روي پيشخوان است و حركات مسلط سر و دست استفاده مي كنند.
كاركنان اين رستوران مي پرسند: «اينجا مي خوريد» يا «غذا را با خود مي بريد» و اين را با اشاره به ميز و اشاره به بيرون رستوران ابراز مي كنند. وقتي مي خواهند بدانند غذا را با ادويه مي خوري يا نه، انگار كه دهانشان آتش گرفته باشد، آن را با دست خاموش مي كنند. سفارش يك نوشيدني رژيمي هم تنها به سادگي جمع كردن و فشردن دور كمر ميسر مي شود.
عبدالحامد مندوح ۳۲ سال دارد از اوان تولد ناشنوا بوده است. او از وقتي كه اين رستوران باز شده، به عنوان آشپز در آن به كار مشغول بوده است.
او از طريق يك مترجم زبان اشاره به خبرنگار رويتر گفت كه خيلي خوب است كه به ما فكر كردند و اضافه كرد كه پيش از اين نجاري كرده و در صنعت دوخت و دوز هم شاغل بوده، اما هيچ وقت اين قدر كه حالا خوشحال است، خوشحال نبوده است.
نور و آرزو
جداي از اينها، مصر صاحب چيزي است كه آن را نخستين اركستر تمام- نابينايي جهان مي نامد. اركستري كه با مجموعه گسترده اي از آثار موسيقي كلاسيك غربي و موسيقي شرقي كه در كارنامه نوازندگي خود دارد، حيرت شنوندگان اروپايي و مصري را برانگيخته است.
اركستر «نور و آرزو» (النور و الامل) را ۳۶ دختر و زن نابينا از ۱۳ تا ۳۷ سال همراهي مي كنند. اين اركستر كار خود را در اواخر دهه ۱۹۶۰ با حدود ده دختر آغاز كرد.
نوازندگان در اين اركستر همه قطعات را به خاطر مي سپارند چرا كه نمي توانند در آن واحد هم بنوازند و هم خط بريل را بخوانند.
سحر، ۳۴ ساله و كسي كه دوازده سال در اين اركستر حضور داشته است مي گفت كه حالا زمان درازي است كه نواختن ويولن سل را تمرين مي كند و عاشق نواختن است.
سحر با كمك اركستر نور و آرزو كه از مدرسه و يك مركز آموزش فني و حرفه اي نيز برخوردار است، خواندن را آموخته و يادگرفته صنايع دستي بسازد. سازمان، اين صنايع دستي را به فروش مي رساند تا با پول آن به فعاليتهايش ادامه دهد.
او هنگام استراحت پس از يك تمرين تقريباً بي نقص گفت كه از اين كه مي تواند در يك كنسرت نوازندگي كند به خود مي بالد.
اركستر مزبور در خلال پانزده سال گذشته با انجام چند مسافرت بين المللي به كشورهاي اروپايي و عربي، كانادا، ژاپن و تايلند سرزده و آواي شهرتش را در گوش جهانيان به پژواك درآورده است. اين گروه نوازنده مرتب در خانه اپراي قاهره و نيز در مدرسه ها، دانشگاه ها، سفارتخانه ها، تماشاخانه ها و همايش ها به اجراي موسيقي مي پردازد.
شنوندگاني كه به اجراي ماهرانه آنها گوش مي سپارند، اغلب به سختي در باورشان مي گنجد كه آنها نابينا هستند.
اسماء كه ۴۲ سال دارد و معلم ارگ است، حدود ۲۵ سال است كه به عنوان نوازنده در اركستر كار مي كند. او كه از دانشگاه عين الشمس قاهره مدرك ادبيات دارد مي گويد كه من از زماني كه كلاس دوم ابتدايي را در اينجا آغاز كردم، عاشق ويولن بودم. چيزي كه اينجا بيش از هر چيز دوست داشتم موسيقي بود. موسيقي اولين و آخرين دلباختگي من بود.
نويسنده: ريچل نومان ـ ترجمه:  رضا بهار

۲۰۰۳؛ سال معلولان در اروپا
حاميان سال معلولان مطمئن هستند كه اين سال ابزار مهمي است براي ايجاد تعهد در گزارش كميسيون اروپا و قطعنامه  پارلمان اروپا، يعني حركت به سوي اروپايي عاري از مانع براي معلولان.
سال جاري را در اروپا سال معلولان ناميده اند. هدف از اين كار اين است تا در سراسر اتحاديه اروپا حقوق معلولان هرچه بهتر رعايت شود و آنان بيش از پيش در جامعه مشاركت كنند. از اين رو، دولت انگلستان متعهد شده است تا براي تأمين بودجه لازم كارهايي كه در همين راستا در انگلستان انجام خواهد شد و طرحهايي كه صورت خواهد گرفت، يك ميليون پوند پرداخت كند. اما اين كارها به واقع براي معلولان چه ثمري در پي خواهد داشت؟
در سال ۱۹۹۳، در سازمان ملل قوانين جامع برابري فرصتها براي معلولان به تصويب رسيد. اين اقدام راهگشاي تأكيدي تازه و مهم بر رعايت حقوق بشر در مورد معلولان شد و الگوي اجتماعي معلوليت را بنيان نهاد.
سال ۲۰۰۳ دهمين سالگرد چنين واقعه مهمي است و از همين رو در اروپا سال ۲۰۰۳ را سال معلولان نام نهاده اند. جداي از اين، اين نامگذاري فرصتي به دست مي دهد تا هم كاري كه در دهه گذشته انجام شده پاس داشته شود و هم مبارزه براي تحقق واقعي برابري شكل بگيرد. بنابه گفته ليزلاين نماينده ليبرال دمكرات و مخبر كميسيون اتحاديه اروپا در زمينه معلولان، هدف اين سال اساساً اين است كه «حقوق معلولان به گونه اي فراگير رعايت شود و دستاوردهاي آنها پاس داشته شود.» اما از آنجا كه اتحاديه اروپا و دولت بريتانيا هزينه اي معادل دو ميليون پوند را شخصاً در انگلستان صرف انجام امور معلولان در اين زمينه مي كنند، شايد هر معلولي در انگلستان بخواهد بداند از اين پول چقدر سهم خواهد برد.
معلولان در گام نخست مي توانند مستقيماً از همه كارها، اقدامات و ابتكاراتي كه در شكلي انبوه و در سطح محلي، بومي يا اتحاديه  اروپا انجام خواهد گرفت، بهره ببرند. انگيزه همه اينها هم نشأت گرفته از اين سال در اروپاست.
از آنجا كه دولت انگلستان مسئول ايجاد هماهنگي و تحقق بخشيدن به اين سال در انگلستان است، وزارت كار و بازنشستگي (DWP) كه پيشتاز وزارتخانه هاي دولتي در امور معلولان است را با واحد معلولان خود همراه كرده تا به كارها سر و سامان دهند. اين كار شامل ايجاد كميته هماهنگ كننده ملي انگلستان نيز مي شود. اين كميته شكل يافته از نمايندگان سازمانهاي معلولان و ديگر گروه هاي علاقه مند است. علاوه بر اين يك گروه اداره و هدايت كننده از سوي دولت تشكيل شده كه اعضاي آن را نمايندگان ديگر وزارتخانه هاي دولتي تشكيل مي دهد كه از جمله مي توان به اداره هاي تفويض اختيار شده در شهرهاي كارديف، ادينبورگ و بلفاست اشاره كرد.
بين آنها، اين گروه ها برنامه هاي انگلستان را براي اين سال تعيين مي كنند، موافقت خود را با اجراي آنها اعلام مي كنند و برنامه ها را اجرا و نظارت مي كنند. به طرحهاي محلي بيش از ده هزار پوند و طرحهاي منطقه اي- ملي بيش از پنجاه هزار پوند كمك دولتي تعلق مي گيرد. جزئيات چگونگي درخواست براي دريافت اين كمك ها توسط كميته هماهنگ كننده ملي و واحد معلولان وزارتخانه كار و بازنشستگي در دسترس قرار مي گيرد.
گذشته از اين، سال معلولان فرصتي را فراهم خواهد كرد تا اطلاعات بسياري گردآوري و تأليف شود. با اين كار همه تصويري دقيقتر از معلوليت در سطح اتحاديه اروپا در اختيار خواهند داشت. اين از آن رو است كه از زمان ارائه قوانين جامع سازمان ملل و تغيير رسمي الگوي معلوليت از پديده اي پزشكي به امري اجتماعي، اطلاعات چنداني گردآوري نشده است. اميد است آغاز بسياري از اقدامات تازه در سال معلولان به برخي تبعيض هاي جسمي، اجتماعي و اداري كه نزديك به ۳۷ ميليون معلول با آن دست به گريبانند، رسيدگي كند.
گرچه مهمتر از همه اين است كه، حاميان سال معلولان مطمئن هستند كه اين سال ابزار مهمي است براي ايجاد تعهد در گزارش كميسيون اروپا و قطعنامه  پارلمان اروپا، يعني «حركت به سوي اروپايي عاري از مانع براي معلولان.» چنين تعهدي، در پيش گرفتن راهبردي يكپارچه و جامع را در بر خواهد داشت تا بدان وسيله بتوان مانع اجتماعي، معماري و طراحي شهري را كه راه را بر دستيابي معلولان به فرصتهاي اقتصادي و اجتماعي محدود مي كند، از ميان برداشت. اگر در نظر بگيريد كه اتحاديه اروپا تا چه حد كمر همت بسته تا در تمام كشورهاي عضو آموزش فراگير را رشد و توسعه دهد، اهميت اين امر به واقع روشن خواهد شد.
درواقع، ليزلاين اميدوار است كه سال معلولان پايه و مايه قدرتمندي را براي ارائه دستوري خالي از تبعيض از سوي اتحاديه اروپا درخصوص معلولان فراهم آورد. چنين دستوري كه براساس ماده سيزده معاهده نيس خواهد بود، در همه اروپا سبب ايجاد قانوني خواهد شد كه در برخورد با معلولان جانب تساوي را رعايت خواهد كرد و اين در حالي است كه فرديت آنها را نيز به رسميت شناخته، به آنها حق خواهد داد كه جنبه هاي متفاوت خود را حفظ كنند. اين در خود به مثابه گامي بلند به جلو است، چرا كه انگلستان در حال حاضر يكي از چند كشور عضو اتحاديه اروپاست كه در قوانين خود هيچ قانوني كه در مورد معلولان تبعيض قائل شود، ندارد.
منبع: Disability View Online

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    آموزشي    |    انديشه    |    خارجي    |    سخنگاه آزاد    |
|   سياسي    |    شهر    |    شهري    |    علمي فرهنگي    |    معلولين    |    موسيقي    |
|   ورزش    |    ورزش جهان    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |