|
مروري بر تجربه مصر
شيوه هاي ابداعي براي توانمند سازي معلولان
|
|
|
قاهره، شانزدهم مارس (رويتر)- بازديدكنندگان نابينا به زودي خواهند توانست در نگارخانه اي تازه و خاص قدرت افسون كننده موزه مصر را حس كنند. در اين نگارخانه آنان مي توانند با لمس كردن گنجينه هايي همچون نقاب و تخت سلطان توتانخامون ،احساس شگفتي كنند وآنرا دريابند.
اين نگارخانه در زمره يكي از چند ابتكار مصري ها است كه با هدف بهبود سطح زندگي معلولان و بهره مندي آنها از فرصتهاي برابر در قلمرويي وسيع تر از زندگي برپا شده است.
از جمله ديگر تلاش مصري ها مي توان به يك اركستر مجلسي اشاره كرد كه دختران و زنان كاملاً نابينا اعضاي آنند و همچنين يك رستوران بين المللي غذاهاي حاضري كه تماماً توسط كاركناني ناشنوا و ناتوان از سخن گفتن اداره مي شود.
لسلي لابابيدي، مؤلف، در آغاز كتاب خود ، «بيش از اين سكوت نكنيد: افراد داراي نياز خاص در مصر» به خبرگزاري رويتر گفت كه در دهه گذشته، مصر در راه بهبود سطح زندگي معلولان گامهاي بسيار بلندي برداشته است.او گفت كه مصر در دهه هاي اخير پيوسته شرايط را براي معلولان بهبود بخشيده است، با اين وجود پيشرفت در اين باره به ويژه در چند سال گذشته بسيار چشمگير بوده است كه از جمله مي توان به اجراي طرحهاي تازه بيشمار نظير راه اندازي بخش نابينايان موزه مصر اشاره كرد.
در حال حاضر مصر به عنوان بخشي از تلاش رسمي خود براي عادي سازي معلولان كاري كرده تا همه مشاغلي كه بيش از پنجاه نفر كارمند دارند از نظر قانوني مكلف باشند تا دست كم پنج درصد از كاركنان خود را از ميان افراد معلول استخدام كنند.
مصر از زمان تأسيس فدراسيون ورزش معلولان مصر در سال ۱۹۸۲، موفق شده تا در رقابت هاي خاص المپيك معلولان جسماني چند مدال كسب كند.
گرچه در دهه هاي اخير انجام چندين طرح به معلولان مصري كمك كرده تا در جامعه اي كه رنگ عادي سازي به خود گرفته، نقش ارزنده تري ايفا كنند، اما چند برابر شدن فرصت شركت در امور فرهنگي و هنري براي معلولان امري تازه است.
در سال ۱۹۹۰ سازماني غيرانتفاعي را به نام «هنرهاي بسيار خاص مصر» برپا كردند تا معلولان بتوانند با افزايش مهارتهاي هنري خود هرچه بيشتر در جامعه تلفيق شوند. در اين سازمان غيرانتفاعي به پرورش استعدادهايي همچون گروه هاي نمايشي ناشنوايان كه بدون كلام هنرنمايي مي كنند، مي پردازند.
تجربه اي تكان دهنده
ممدوح الدماتي مدير موزه مصر گفت كه يك تجربه تكان هنده الهام بخش او شد تا به طراحي نمايشگاهي ويژه براي نابينايان بپردازد.
او گفت كه يك روز در موزه قدم مي زدم مردي را ديدم كه در حال لمس كردن يك شاهكار باستاني بود.
وقتي كه نگهبانان موزه از وي خواستند كه دست نگه دارد، او به آرامي خود را عقب كشيد و راهنمايش به من گفت كه: «ببخشيد، او نابيناست!» من جا خوردم و ديگر نتوانستم چيزي بگويم. بعداز اين اتفاق، به فكر افتادم كه «بايد براي اين آدمها كاري بكنم.» به گفته الدماتي اين نگارخانه ويژه، نسخه هاي بدل ده ها اثر هنري دست ساز كه بازديد كنندگان قادر به لمس آنها خواهند بود و نيز، دفترچه راهنما به صورت بريل را در خود جاي خواهد داد.
الدماتي اضافه كرد كه ما نزديك به ۶۳ نمونه از شاهكارهاي هنري را كه نمونه بارز آثار دست ساز سنتي مصر است، در اندازه هاي گوناگون، انتخاب خواهيم كرد كه بزرگتر از اندازه طبيعي نخواهند بود. بدين ترتيب، نابينايان خواهند توانست آنها را لمس كنند و در مورد اين آثار نظر صائبي پيدا كنند.
چنين ابتكاري به پيروي از كارهايي مشابه توسط موزه هاي سراسر جهان صورت گرفته است نظير موزه بريتانيا در لندن. با اين وجود، در مصر اولين كوشش از اين دست، به شمار مي رود. طرح ديگري كه در مصر انجام مي شود و نويد بخش است طرح ايجاد فرصت شغلي براي معلولان دركارهاي عادي است. هرچند بعضي از مردم مي گويند نشان دادن و حرف زدن با دست خلاف ادب است، اما مشترياني كه به يكي از شعب مركزي فروشگاه هاي زنجيره اي KFC آمريكا، عرضه كننده مرغ سوخاري در قاهره، مي روند چاره اي جز اين ندارند.
نه سال است كه اين رستوران را كاملاً افراد ناشنوا و ناتوان از سخن گفتن اداره مي كنند. آنها براي برقراري ارتباط با مشتريان خود از عكس هايي كه روي پيشخوان است و حركات مسلط سر و دست استفاده مي كنند.
كاركنان اين رستوران مي پرسند: «اينجا مي خوريد» يا «غذا را با خود مي بريد» و اين را با اشاره به ميز و اشاره به بيرون رستوران ابراز مي كنند. وقتي مي خواهند بدانند غذا را با ادويه مي خوري يا نه، انگار كه دهانشان آتش گرفته باشد، آن را با دست خاموش مي كنند. سفارش يك نوشيدني رژيمي هم تنها به سادگي جمع كردن و فشردن دور كمر ميسر مي شود.
عبدالحامد مندوح ۳۲ سال دارد از اوان تولد ناشنوا بوده است. او از وقتي كه اين رستوران باز شده، به عنوان آشپز در آن به كار مشغول بوده است.
او از طريق يك مترجم زبان اشاره به خبرنگار رويتر گفت كه خيلي خوب است كه به ما فكر كردند و اضافه كرد كه پيش از اين نجاري كرده و در صنعت دوخت و دوز هم شاغل بوده، اما هيچ وقت اين قدر كه حالا خوشحال است، خوشحال نبوده است.
نور و آرزو
جداي از اينها، مصر صاحب چيزي است كه آن را نخستين اركستر تمام- نابينايي جهان مي نامد. اركستري كه با مجموعه گسترده اي از آثار موسيقي كلاسيك غربي و موسيقي شرقي كه در كارنامه نوازندگي خود دارد، حيرت شنوندگان اروپايي و مصري را برانگيخته است.
اركستر «نور و آرزو» (النور و الامل) را ۳۶ دختر و زن نابينا از ۱۳ تا ۳۷ سال همراهي مي كنند. اين اركستر كار خود را در اواخر دهه ۱۹۶۰ با حدود ده دختر آغاز كرد.
نوازندگان در اين اركستر همه قطعات را به خاطر مي سپارند چرا كه نمي توانند در آن واحد هم بنوازند و هم خط بريل را بخوانند.
سحر، ۳۴ ساله و كسي كه دوازده سال در اين اركستر حضور داشته است مي گفت كه حالا زمان درازي است كه نواختن ويولن سل را تمرين مي كند و عاشق نواختن است.
سحر با كمك اركستر نور و آرزو كه از مدرسه و يك مركز آموزش فني و حرفه اي نيز برخوردار است، خواندن را آموخته و يادگرفته صنايع دستي بسازد. سازمان، اين صنايع دستي را به فروش مي رساند تا با پول آن به فعاليتهايش ادامه دهد.
او هنگام استراحت پس از يك تمرين تقريباً بي نقص گفت كه از اين كه مي تواند در يك كنسرت نوازندگي كند به خود مي بالد.
اركستر مزبور در خلال پانزده سال گذشته با انجام چند مسافرت بين المللي به كشورهاي اروپايي و عربي، كانادا، ژاپن و تايلند سرزده و آواي شهرتش را در گوش جهانيان به پژواك درآورده است. اين گروه نوازنده مرتب در خانه اپراي قاهره و نيز در مدرسه ها، دانشگاه ها، سفارتخانه ها، تماشاخانه ها و همايش ها به اجراي موسيقي مي پردازد.
شنوندگاني كه به اجراي ماهرانه آنها گوش مي سپارند، اغلب به سختي در باورشان مي گنجد كه آنها نابينا هستند.
اسماء كه ۴۲ سال دارد و معلم ارگ است، حدود ۲۵ سال است كه به عنوان نوازنده در اركستر كار مي كند. او كه از دانشگاه عين الشمس قاهره مدرك ادبيات دارد مي گويد كه من از زماني كه كلاس دوم ابتدايي را در اينجا آغاز كردم، عاشق ويولن بودم. چيزي كه اينجا بيش از هر چيز دوست داشتم موسيقي بود. موسيقي اولين و آخرين دلباختگي من بود.
نويسنده: ريچل نومان ـ ترجمه: رضا بهار
|
