به مناسبت هفته بدون دخانيات
قاتلي كه در جيب جا مي شود
سميه شرافتي
|
|
اثرات سيگار كشيدن در محيط هاي كاري
سيگار كشيدن مهمترين عامل بسياري از بيماري هاست كه متأسفانه مصرف آن در جوامع كارگري و كشورهاي جهان سوم رو به افزايش است.سيگار باعث بسياري از بيماري ها مانند بيماري هاي عروق قلبي، بيماري هاي مزمن انسدادي ريه، عروق محيطي، شوك، انواع سرطان ها، زخم معده، مشكلات توليد مثل، پوكي استخوان، آب مرواريد چشم و سوختگي مي شود و اثرات ناشي از استعمال سيگار در همكاران غيرسيگاري در معرض دود سيگار(پديده سيگار كشيدن غيرفعال) از ديگر عوارض مضر سيگار در محيط كار است.
سه استراتژي براي كنترل سيگار در محيط كار:
۱ - توسعه برنامه تشويق كاركنان به ترك سيگار: با ايجاد امكان مشاوره پزشكي، فعاليت هاي آموزشي و توصيه مكرر براي ترك سيگار در محيط كار، مي توان پاداش هاي مالي يا رفاهي را براي ترك سيگار كاركنان در نظر گرفت كه به هر حال انجام اين برنامه نيازمند همكاري مديريت واحد يا سازمان است.
۲ - محدود كردن و ممنوعيت سيگار در محيط كار: اين برنامه باعث مصرف كمتر سيگار در روز و افزايش احتمال قطع سيگار مي شود.
۳ - استخدام نكردن افراد سيگاري.
در ايران سالانه بالغ بر 5هزار و۸۴۰ ميليارد تومان صرف معضلات ناشي از مصرف سيگار مي شود. همچنين بررسي ها نشان مي دهد كه از هر دانش آموز 13تا 15ساله در جهان، يكي از آنها توتون مصرف مي كند.
سازمان بهداشت جهاني شعار امسال را توتون، در هر نوع و شكلي مرگبار است انتخاب كرده است. شايد بهتر باشد بدانيم بيش از 500ميليون كودك در جهان در معرض دود سيگار تحميلي هستند.
رئيس سازمان جهاني بهداشت در اين باره مي گويد: به رغم تمام تلاش هاي صورت گرفته تعداد مرگ هاي ناشي از سيگار در 20 سال آينده دو برابر خواهد شد و بيشتر آنها در كشورهاي در حال توسعه خواهد بود. براساس آخرين گزارش ها ايرانيان سالانه مبلغ 1460 ميليارد تومان بابت خريد و مصرف سيگار هزينه مي كنند و دولت سالانه سه برابر اين رقم براي درمان عوارض سيگار هزينه مي كند و در كل سيگار 5840 ميليارد تومان از سرمايه هاي كشور را دود مي كند.
تحقيقات نشان مي دهد كساني كه روزانه يك نخ سيگار مي كشند، احتمال سيگاري شدنشان در سه سال آينده افزايش مي يابد. دخانيات چهارمين عامل بيماري زا در سراسر جهان است و با فقر رابطه مستقيم دارد. مطالعات نشان مي دهد كه در خانواده هاي فقير و كم درآمد كه سيگار مصرف مي كنند، 10درصد از مخارج خانوار صرف دود كردن دخانيات مي شود.
دكتر محمدرضا مسجدي مدير جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات مي گويد: از مجموع 54ميليارد نخ سيگاري كه سالانه در كشور مصرف مي شود، 30 ميليارد نخ را سيستم دولتي به جامعه تزريق مي كند و مابقي قاچاق است و از 30 ميليارد نخ سيگار دولتي هم 18 ميليارد نخ آن توليد داخل است و 12ميليارد نخ را كمپاني هاي طرف قرارداد با شركت هاي دخانيات بين مردم توزيع مي كنند.
به گفته وي سيگار سرمنشاء اعتياد به بسياري از مواد افيوني است و به عنوان عامل 12درصد كل مرگ هاي جهان شناخته شده است.
مدير جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات با بيان اينكه مصرف دخانيات علاوه بر اعتياد رواني، اعتياد جسماني نيز ايجاد مي كند، گفت: براساس معيارهاي تشخيصي سازمان بهداشت جهاني نيز سيگار در رديف مواد اعتيادآور محسوب مي شود و در ورودي اعتياد و چراغ سبزي براي ساير اعتياد ها است.
اگرچه منع اجتماعي مصرف سيگار در ميان مواد اعتياد آوري مثل هروئين، ترياك، حشيش و مشروبات الكلي كمتر است و به راحتي در اختيار مردم قرار مي گيرد، اما بررسي ها نشان مي دهد كه مصرف سيگار از بارزترين علل مرگ و مير ناشي از سرطان، بيماري هاي عفوني، ناباروري و سكته در سراسر جهان است. دكتر ايرج شهرزادي، متخصص قلب و عروق در اين باره مي گويد: در دود سيگار متجاوز از 4هزار نوع ماده سمي وجود دارد كه تعدادي از آنها سرطان زا هستند. سيگار نيز عامل مهم سرطان ريه بوده و يكي از عوامل بروز شمار زيادي از سرطان ها نيز به شمار مي رود.
وي با اشاره به اينكه از هر هزار نفر كه به علت سرطان ريه فوت مي كنند، بيش از 900 نفر آنها سيگار مي كشند، گفت: مصرف هر نخ سيگار بيش از پنج دقيقه از عمر انسان مي كاهد. همچنين استعمال سيگار باعث گرفتگي عروق قلب، افزايش فشار خون و افزايش انعقاد خون شده و روي دستگاه گوارش اثر گذاشته و با كاهش جريان خون سبب ايجاد زخم معده و اثني عشر مي شود.
با وجود اينكه شيوع سرطان ريه به طور كلي در مردان بيشتر ديده مي شود، ولي طبق آمار خطر ابتلا به اين سرطان در زنان سيگاري نسبت به مردان سيگاري بيشتر است زيرا سيگار روي سلول هاي زنان سيگاري به دليل وجود هورمون هاي جنسي زنانه تغييرات خطرناكي ايجاد مي كند.
نقش دخانيات در ايجاد ناباروري و اختلالات جسمي در نوزادان را نيز نمي توان ناديده گرفت. تحقيقات نشان داده اند كه نيكوتين ماده اي است سمي كه روي ارگانيسم مادر و در نتيجه جنين اثر نامطلوب دارد. حركات قلب جنين پس از كشيدن سيگار توسط مادر به علت كم شدن اكسيژن خون شدت يافته و باعث فشار روي قلب مي شود. اگر كشيدن سيگار مرتباً ادامه يابد باعث بزرگي قلب جنين و اختلال در اعصاب تنظيم كننده جريان قلب مي شود. اين نكته نيز مسلم است كه خانم هاي سيگاري تقريباً هميشه بچه هاي خود را زودتر از موعد به دنيا مي آورند و عقب ماندگي در كودكاني كه زودتر به دنيا مي آيند، بيشتر است.
دكتر ابوالقاسم مهري نژاد عضو هيأت علمي دانشگاه الزهرا(س) مي گويد: استفاده از دخانيات در دوران بارداري باعث كم شدن وزن نوزاد و حتي سقط جنين مي شود. مادراني كه پس از تولد كودك سيگار مي كشند نيز باعث استنشاق دود توسط كودك مي شوند و اين كودكان استعداد زيادي براي ابتلا به سينه پهلو، برونشيت و آسم دارند. احتمال ابتلاي فرزندان مادران سيگاري به آسم دوبرابر مادراني است كه در دوران بارداري سيگار نمي كشند و به همين جهت احتياج به داروهاي ضد آسم و بيماري هاي ريوي در اين كودكان زياد است.
با توجه به افزايش قابل توجه سيگاري ها و از آنجا كه در تمام مناطق دنيا سن استفاده از دخانيات كاهش چشمگيري يافته (به خصوص در ميان دختران) و اين از نظر محققان بسيار نگران كننده است، لزوم تهيه و اجراي برنامه هاي مؤثر كنترل سيگار با توجه و نگاه ويژه به جوانان اهميت بيشتري مي يابد.
|