عوارض ناشي از تنگي كانال نخاع در گفت وگو با دكتر احمد سديدي
تونلِ درد
ليلا خاكسار
|
|
كمردرد از جمله دردهايي است كه بيشتر افراد به اشكال مختلف در طول زندگي آن را تجربه كرده اند.
كمردرد دلايل گوناگوني دارد كه از مهمترين آنها افزايش سن و بيماري هايي از قبيل پوكي استخوان، اسكوليوز(خميدگي بيش از حد ستون فقرات) تنگي كانال نخاع و آنفلوانزا را مي توان نام برد.
ضربه يا سقوط به پشت، استرس يا عصبانيت كه باعث انقباض عضلات پشت مي شود، نحوه حركت كه مي تواند باعث كشش يا پارگي تاندون ها ورباط ها شود، ورزش هاي غلط، عادت خوابيدن، اضافه وزن، وضعيت هاي قرارگيري نامطلوب و روش غلط برداشتن اشياي سنگين، همه از عواملي هستند كه عارضه اي به نام كمردرد را پديد مي آورند.
دكتر احمد سديدي- فوق تخصص مغز و اعصاب- در گفت وگو با همشهري از انواع كمردردها مي گويد:
به طور كلي كمردردها را مي توان به دو گروه تقسيم كرد؛ كمردردهايي با منشأ عضوي و كمردردهايي كه منشأ غيرعضوي دارند. حال اگر بخواهيم تمايزي ميان كمردردهاي عضوي و غيرعضوي قائل شويم، بايد بگوييم كه بيماري هاي مختلفي منجر به كمردرد مي شود كه به طور معمول در ميان زنان، بيماري هاي مربوط به رحم و كيست باعث كمردرد مي شوند.
در دسته ديگر بيماري ها، بيماري هاي گوارشي، عفونت هاي مثانه، عفونت هاي مجاري ادرار، عفونت كليه و اختلالات قاعدگي نيز كمردرد ايجاد مي كنند.
به طور كلي اختلالات سايكولوژيك به ويژه در خانم هاي جوان، منجر به كمردرد مي شوند.
ازسوي ديگر ضايعات نخاعي مانند ضايعات ستون فقرات و ديسك كه شايع ترين علت كمردردهاست را نيز مي توان نام برد. آرتروز كمر، تنگي كانال نخاعي و لغزش مهره ها نيز دليل انواع كمردردها هستند.
دكتر سديدي در پاسخ به اين سؤال كه «اصولاً خانم ها بيشتر از آقايان دچار كمردرد مي شوند يا خير؟» گفت: نوع سايكولوژيك در خانم ها بيشتر است. مي توان گفت: اصولاً بيماري هاي اعصاب و روان در خانم ها شايع تر است و در آقايان، بيشتر بيماري ها و كمردردهاي عضوي يا غيرسايكولوژيك به چشم مي خورد.
از دكتر سديدي در مورد بيماري تنگي كانال نخاع سؤال مي كنيم كه از گروه بيماري هايي است كه شايد مردم، كمتر اطلاعاتي از آن داشته باشند و بي توجهي به آن مي تواند عوارضي جبران ناپذير مانند فلج شدن و ازكارافتادگي اندام هاي تحتاني را به همراه داشته باشد. وي در پاسخ مي گويد: تنگي كانال نخاع به دو صورت ممكن است در افراد وجود داشته باشد؛ شكل اول آن به صورت مادرزادي است كه از ۲۵سالگي خود را نشان مي دهد و نوع دوم آن اكتسابي است كه به دليل نوع فعاليت هاي فيزيكي فرد به وجود مي آيد و در دهه پنجم و ششم زندگي، خود را نشان مي دهد. نكته ديگر اينكه ممكن است تا حدودي هم عوامل ژنتيكي منجر به بروز اين عارضه شود.
اين متخصص مغز و اعصاب همچنين مي گويد: به دليل پراكندگي مراجعاتي كه وجود دارد، نمي توان آمار مشخصي براي مبتلايان به اين عارضه عنوان كرد، اما در نوع اكتسابي اين بيماري، فشاري كه در زماني نسبتاً طولاني بر ستون فقرات وارد مي شود باعث اختلالات شيميايي در بافت هاي اطراف كانال شده و اين بافت ها به شكل ضخيم درآمده و فشارهاي غيرطبيعي به استخوان ها و مفاصل وارد مي كند.
در اين مرحله كه استخوان ها ضخيم مي شود، كانال نخاع تنگ شده و رشته هاي عصبي كه در كانال وجود دارند تحت فشارهاي عصبي قرار مي گيرند.
دكتر سديدي در مورد سير تكوين اين بيماري مي گويد: اين بيماري روندي بسيار كند و آهسته دارد و علائم عصبي، بسيار آهسته بروز مي كنند. پزشكان معمولاً در تصميم گيري براي جراحي عجله نمي كنند و به بيماري فرصت كافي مي دهند زيرا واقعيت اين است كه پيشرفت را نمي توان كامل پيش بيني كرد و بسياري از افراد ممكن است دچار اين عارضه باشند و بتوانند وضعيت خود را تحمل كرده و به زندگي عادي ادامه بدهند.
اما اگر تنگي كانال نخاع به حدي وسيع باشد كه روي سيستم عصبي بيمار تأثير بگذارد بايد قبل از نقص عضو عصبي، جراحي روي بيمار صورت بگيرد.
اين متخصص مغز و اعصاب همچنين در پاسخ به اين سؤال كه «چه زماني بيمار بايد اين عارضه را جدي گرفته و به دنبال برطرف كردن از طريق جراحي باشد؟» ، مي گويد: مهمترين نكته اي كه در مورد اين بيماري و به طور كلي همه بيماري ها مي توان گفت، تشخيص دقيق از سوي پزشكان است، زيرا بيماري اگر دقيق تشخيص داده شده و سير پيشروي آن معلوم شود، مي توان اقدامي به موقع انجام داد. در بسياري از انواع كمردردها اولويت درماني با درمان دارويي و طب فيزيكي است كه چنانچه به وسيله آنها نتيجه قابل قبولي پيدا نشد، در مرحله آخر ما جراحي را توصيه مي كنيم. در مورد تنگي كانال نخاع نيز زماني كه بيمار نتوانست مسافتي طولاني را پياده طي كند و در ناحيه پا احساس بي حسي و سنگيني كند، زنگ خطري براي او به حساب مي آيد. اما اگر پس از ۲۰ دقيقه تا نيم ساعت پياده روي چنين مشكلي پيدا كند، چندان خطري محسوب نمي شود.
تشخيص بيماري بسيار اهميت دارد. به دليل اينكه بعضي از علائم ممكن است در برخي بيماري ها مشترك باشد.
اما به طور كلي بايد گفت ۷۰درصد از بيماراني كه كمردرد دارند، در ۵مهره تحتاني ستون فقرات خود رنج مي برند.
بين هر دو مهره ستون فقرات، يك ساختمان عضروفي قرار دارد كه خواب شبانگاهي مهمترين عمل درماني و آرام بخش براي ستون مهره هاست. خوابيدن بر يك تختخواب مناسب، آسايشي مناسب براي ستون فقرات است.
ستون فقرات بر اثر فشار بيش از حد يا پيري غضروف ها، ماده ژلاتيني فرم خود را از دست داده يا حتي از پوشش سخت تر بيروني خارج مي شود و به اين ترتيب، روي رشته هاي اعصاب فشار مي آورد؛ چيزي كه در اصطلاح پزشكي، ديسك مهره هاي كمر يا در برخي از موارد، ديسك مهره هاي گردن خوانده مي شود.
ديسك كمر تنها در موردي بايد با توسل به عمل جراحي درمان شود كه نشانه هايي از فلجي پاها يا عوارض و آلام دائمي، موجب آزار بيمار باشد اما با تشخيص سريع تر چنين اشكالاتي، اصلاً نيازي به عمل جراحي وجود نخواهد داشت.
در موارد ساده كمردرد، يك برنامه درماني مختصر و مفيد كافي است. فيزيوتراپي، تمرين هاي ورزشي كه مخصوص هر فرد بيمار تعيين و تنظيم مي شود، از بين بردن فشارهاي روحي و آرامش اعصاب و در كنار همه اين موارد، همراهي روانشناسان مجرب، جزو اين برنامه كوتاه مدت هستند.
|