|
ر وش جديد درمان چين و چروك صورت در گفت وگو با دكتر ابداع كننده آن
اتوي پوست
|
|
|
|
|
|
توانايي تكثير و تمايز سلول ها
۱ - سلول هاي بنيادي Totipotent يا همه تواني: اين سلول ها مي توانند به هر نوع سلولي در بدن تمايز پيدا كرده و تبديل شوند. يك تخمك بارور شده در واقع يك نوع سلول بنيادي همه تواني است. سلول هاي توليد شده در تقسيمات اول تخمك بارور شده نيز همه تواني هستند.
۲ - سلول هاي بنيادي Pluripotent يا پرتواني: اين سلول ها كه از سلول هاي بنيادي رويان منشأ مي گيرند، حدود 4 روز پس از لقاح به وجود مي آيند و مي توانند به هر نوع سلولي به جز سلول هاي بنيادي همه تواني و سلول هاي جفت تبديل شده و تمايز حاصل كنند.
۳ - سلول هاي بنيادي Multipotent يا چند تواني: از سلول هاي بنيادي پرتواني منشأ مي گيرند و سلول هاي تخصص يافته از آنها ناشي مي شوند. براي مثال سلول هاي بنيادي خونساز كه در مغز استخوان وجود دارند به همه انواع سلول موجود در خون تبديل مي شوند مثل گلبول قرمز، گلبول سفيد و پلاكت يا سلول هاي بنيادي عصبي كه مي توانند به سلول هاي عصبي و سلول هاي حمايت كننده عصبي تبديل شوند.
۴ - سلول هاي Unipotent يا سلول هاي بنيادي تك تواني: مي توانند فقط به يك نوع سلول تبديل شوند و فقط يك نوع سلول را توليد كنند.
گروه اجتماعي- شش ماه پس از كشت و تكثير فيبروبلاست ها و تزريق آن براي درمان چين و چروك، تاكنون دوازده بيمار اين عمل را موفقيت آميز انجام داده اند و پس از بررسي در كميته اخلاق پزشكي و پژوهش هاي باليني، مراحل اجرا و نتايج آن مورد تأييد قرار گرفته و امكان انجام آن در مورد بيماران فراهم شده است.اخبار جديد حاكيت از موفقيت اخير محققان مركز تحقيقات پوست و سالك پژوهشكده رويان است. دكتر محمدعلي نيلفروش زاده، متخصص پوست و مو و فلوشيپ جراحي پوست، ليزر و پيوند مو از انگلستان و كانادا و رئيس اين مركز است كه به عنوان
Medical Faculty در كنگره بين المللي سالانه Eshrs اروپا در سال 2003 لندن و سال 2003 برلين انتخاب شده و متد جديد جراحي پيوند مو را تحت عنوان نيلفروش متد در سال 2005 كنگره سالانه استراليا مطرح كرده است. با وي در مورد سلول هاي بنيادي در پوست و اقدامات انجام شده در اين زمينه گفت وگويي انجام داده ايم كه در ادامه مي خوانيد.
***
* سلول هاي بنيادي چه هستند و چگونه عمل مي كنند؟
- سلول هاي بنيادي يا Stem cells به سلول هاي چند پتانسيلي مغز استخوان گفته مي شود كه توانايي تبديل به انواع سلول هاي خوني را دارند. توانايي تبديل اين سلول ها به انواع سلول هاي خوني توجه دانشمندان و پژوهشگران را به طرف تبديل اين سلول ها به ساير سلول هاي تخصص يافته بافت هاي ديگر معطوف داشت. پيشرفت مطالعات نشان داد كه در كليه بافت هاي بدن انواعي از سلول هاي بنيادي يافت مي شود كه توانايي تبديل سلول هاي تخصص يافته همان بافت را دارند و در مواقع ضروري اختلال بافتي، دست به كار شده و تكثير پيدا مي كنند و به دليل داشتن همين توانايي به آنها نام سلول بنيادي داده شد. سلول هاي بنيادي اصولاً سلول هاي تخصصي نشده اي هستند كه با دو مشخصه مهم از ديگر سلول ها تفكيك مي شوند: اولاً توانايي تكثير و افزايش تعداد براي مدت طولاني دارند و دوم، پس از دريافت پيام هاي شيميايي معين مي توانند تمايز حاصل كنند يا به سلول هاي تخصص يافته اي با عملكردهاي خاص تبديل شوند، مثل سلول قلبي يا سلول عصبي.عملكرد اين سلول ها در بدن اين است كه در هنگام اختلال و بيماري تكثير شده و سلول هاي جديدي به بافت ارايه مي كنند كه اساس سلول درماني را تشكيل مي د هد.
* سلول درماني چيست و چگونه از سلول هاي بنيادي براي سلول درماني استفاده مي شود؟
- سلول درماني در واقع عمل پيوند سلول هاي خويش منشأ و يا اتولوگ است. روشي كه در حال حاضر تحت عنوان سيستم سلولي اتولوگ يا Autologous Cellular System مطرح است. در اين روش درماني سلول هاي خود فرد تكثير شده و مجدداً به محل مورد نظر تزريق مي شود تا اختلال ايجاد شده رفع شود.
* با توجه به اين كه شما با همكاري پژوهشكده رويان موفق به تزريق سلول هاي فيبروبلاست جهت رفع چين و چروك صورت شده ايد، سابقه انجام اين كار در دنيا و نيز عملكرد سلول هاي فيبروبلاست را تشريح كنيد.
- سلول هاي فيبروبلاست يكي از سلول هاي مهم بافت پوست بوده و عمل اصلي آن ساخت رشته هاي كلاژن مي باشد. اين رشته هاي پروتئيني ساختار اصلي ظاهر و نيز قوام و كشساني پوست را تشكيل مي دهند. با گذشت زمان از ميزان توليد اين رشته ها كاسته مي شود و ظاهر جوان چهره از بين مي رود. ايران يكي از كشورهاي پيشرو در اين زمينه است و ما توانسته ايم با همكاري پژوهشكده رويان اين روش را براي اولين بار در ايران انجام دهيم.
* اين روش داراي چه مراحلي است و چگونه انجام مي شود؟
- براي انجام اين عمل ابتدا تكه كوچكي (حدود 3 ميلي متر مربع) از پوست پشت گوش بيمار برداشته شده و براي جدا كردن فيبروبلاست هاي بافت و كشت و تكثير آنها به پژوهشكده رويان فرستاده مي شود. پس از حدود سه هفته سلول ها با حجمي معادل 20 ميليون عدد در ميلي ليتر آماده تزريق مي باشند.
* هم اكنون از چه روش هايي جهت پرسازي بافت و رفع چين و چروك استفاده مي شود و مزايا يا معايب احتمالي هر كدام از اين روش ها كدامند؟
- جست وجو براي يافتن يك روش درماني مناسب جهت از بين بردن چين و چروك و جوشگاه هاي ناشي از جوش و نقايص پوستي همواره يكي از مباحث مورد علاقه پژوهشگران و پزشكان متخصص پوست و جراحان زيبايي بوده است. در اين زمينه استفاده از مواد پراكنده (Filler agents) به عنوان يك روش درماني از گذشته دور پيشنهاد شده و تاكنون مواد مختلفي براي پركردن چروك هاي صورت و نيز جوشگاه هاي فرو رفته باقيمانده از جوش و زخم ها مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است، چنانكه در قرن گذشته پارافين به عنوان يك پركننده براي انجام اين كار پيشنهاد شد كه خيلي زود ناكارآمدي و عدم پذيرش اين ماده از طرف بدن اثبات شد.از آن پس مواد بسياري مثل سيليكون مايع، اسيد هيالورونيك، چربي بدن و مواد ديگر ارايه شد. به طور كلي مواد پركننده را مي توان به 3 دسته تقسيم كرد:
۱ - مواد صناعي
۲ - مواد با منشأ حيواني
۳ - مواد با منشأ انساني
از مواد صناعي مي توان به شكلي از سيليكون مايع پالايش شده اشاره كرد كه در سال 1960 معرفي شد و تا 30 سال پس از آن تاريخ مورد استفاده قرار گرفت. اما مشكلات متعدد از جمله بروز واكنش هاي حساسيتي باعث توقف استفاده از آن شد.در مورد مواد پركننده با منشأ انساني مي توان چربي، كلاژن خود فرد و در آخر تزريق فيبروبلاست كشت داده شده خويش سازگار را نام برد. تزريق چربي مستلزم انجام جراحي و استخراج بافت چربي از محل هايي مانند شكم است و دوام اثر آن نيز چند ماه بيشتر نيست.كلاژن خويش سازگار نيز از پوست خود بيمار گرفته مي شود. در اين روش نيز ميزان زيادي از پوست بيمار مورد نياز است. در اين روش از پوستي كه در جراحي هاي زيبايي برداشته مي شود، كلاژن استخراج مي گردد و براي به دست آوردن 1 ميلي ليتر محلول حاوي كلاژن 5 درصد ، وسعتي حدود 2 اينچ مربع از پوست مورد نياز است. يك ماده صناعي ديگر اسيد پلي لاكتيك (Poly-L- lactic Acid) يا PLA است كه يك پليمر صناعي استريل زيست سازگار مي باشد. تزريق اين ماده در درم عمقي باعث مي شود پروسه سنتز كلاژن توسط ميكروذرات اين پليمر تحريك شود.يك ماده پر استفاده ديگر اسيدهيالورونيك است كه يك ماده طبيعي بوده و توانايي ترميم چروك ها و نقايص متوسط تا شديد را دارد. اسيد هيالورونيك در همه بافت هاي انسان و حيوان يافت شده و زيست سازگار است. اين اسيد نقش مهمي در حجم دادن به پوست، شكل دادن به چشم ها و كشساني مفاصل بازي مي كند. با افزايش سن در انسان، سلول ها به تدريج توانايي ساخت اين ماده را از دست مي دهند. در مورد معايب اين راهكار درماني مي توان به انتظار نسبتاً طولاني براي بروز آثار درماني اشاره كرد. زيرا ظهور نتايج منوط به گذشت زمان و انجام پروسه كلاژن سازي در بافت است. البته در كشورهاي ديگر گران بودن اين روش يكي از معايب آن به حساب مي آيد.
* غير از سلول هاي فيبروبلاست آيا طرح هاي ديگري در زمينه سلول درماني در دست اجرا داريد؟
- بله. كشت و تكثير سلول هاي ملانوسيت يا
سلول هاي رنگدانه پوست جهت بيماران مبتلا به لك و پيس يا ويتيليگو و كشت و تكثير سلول هاي كراتينوسيت براي كاشت در محل جوشگاه هاي باقيمانده از سوختگي از طرح هاي ديگري است كه در مركز تحقيقات بيماري هاي پوست و سالك در درست اجراست و نتايج آن در آينده اعلام خواهد شد.
|
