۸۰درصد از ساخت و سازهاي شهري فاقد هويت معماري است
اصل فراموش شده در ساخت و ساز
گروه شهري- اسدالله افلاكي: كوتاهي وزارت مسكن و شهرسازي و شهرداري ها در كنترل و نظارت نماي ساختمان ها به آلودگي بصري در شهرهاي كشور دامن زده است.
دكتر نصر الدين مقدم، استاد دانشگاه، در گفت وگو با همشهري افزود: نماهاي شهري در وهله نخست بايد بيانگر هويت شهري منطقه باشد و در وهله دوم، بايد متناسب با اقليم شهر يا منطقه اجرا شود. اما در حال حاضر، به دليل نبود نظارت بر نماهاي شهري اين نماها هيچ سنخيتي با شرايط اقليمي كشور ندارد.
از جمله در سالهاي اخير استفاده از نماهاي شيشه اي در تهران و ساير شهرها رايج شده كه افزون بر عدم تناسب آن با هويت معماري ايراني- اسلامي بسيار خطرزاست.
وي افزود: نما پوششي است كه در مقابل گرما، سرما، باد شديد، زلزله و ديگر خطرات احتمالي از ساختمان حفاظت مي كند. در حالي كه نماي شيشه اي به دليل آنكه از پوسته اي نازك تشكيل شده در گرما و سرما فاقد كارآيي است. اين نماها در مقابل خطرات احتمالي مقاوم نيست و در صورت بروز حوادثي نظير زلزله براي ساكنان ساختمان خطرآفرين است.
مقدم مي گويد: از سالهاي گذشته تا امروز برنامه يا قواعد مدوني براي نماسازي ساختمانها و ايجاد يك منظر يا سيماي زيبا براي شهر ارائه نشده و تنها چند سال پيش، شوراي عالي معماري و شهرسازي مصوبه اي تصويب كرد كه براساس آن نماي شهري بايد از جهت هاي مختلفي كه از دور نمايان است نماسازي شود و در نتيجه امروز تنها به نماسازي اكتفا مي شود.
به گفته وي، در كشورهاي توسعه يافته، نما در فرايند ساخت و ساز از جايگاه ويژه اي برخوردار است و سازندگان موظف اند در ايجاد نما ضوابط و مقررات خاص را مد نظر قرار دهند. از جمله نماي ساختماني كه احداث مي شود بايد هماهنگ و متناسب با نماي ساختمان مجاور باشد.
مقدم با اشاره به اينكه بسياري از ساختمانها بدون نماسازي رها مي شوند، به طوري كه در حال حاضر آجر زيركاري بدون بندكشي، نماي ساختمان هاي متعددي را تشكيل مي دهد، مي گويد: مشكل اينجاست كه نماي ساختمان در شهرداري كنترل نمي شود. در حالي كه ضروري است در فرآيند ساختمان سازي همان گونه كه پلان و ارتباط بين فضاها و سازه هاي ساختمان از نظر ايستايي و مقاومت بررسي مي شود نماي ساختمان نيز در هماهنگي و همگون بودن با نماهاي مجاور بررسي شود.
وي معتقد است: وزارت مسكن و شهرسازي در اين زمينه تاكنون كوتاهي كرده است، چرا كه يكي از وظايف اصلي اين وزارتخانه اعلام و مصوب كردن مجموعه اي از ضوابط براي ايجاد نماهاي شهري است كه متناسب با اقليم، مصالح و خاستگاه ساكنان شهر باشد.
به عبارت ديگر، وزارت مسكن و شهرسازي به ويژه شوراي عالي شهرسازي و معماري كه متولي تصويب مقررات و ضوابط مربوطه در سطح كشور است و نيز شهرداريها به عنوان مجريان طرح هاي جامع و تفصيلي برحسب وظايفي كه بر عهده دارند موظف به ساماندهي و چاره انديشي براي وضعيت نابسامان نماهاي شهري هستند، وظيفه اي كه تاكنون از آن غفلت شده است.
اين استاد دانشگاه مي افزايد: ۶۰درصد از فضاهاي شهري را مردم مي سازند كه در شهرسازي به آن كاربري مسكوني اطلاق مي شود.۲۰درصد از فضاهاي شهري نيز معابر و گذرها و ۲۰درصد به كاربري هاي آموزشي، بهداشتي، تأسيسات شهر، ادارات و ديگر فضاهاي عمومي اختصاص دارد.
براين اساس در ۸۰درصد از اراضي يك شهر بايد ساخت و ساز صورت بگيرد. ولي متأسفانه در طرح هاي شهرسازي هيچ ضابطه و چارچوب خاصي براي اين حجم از ساخت و ساز وجود ندارد. در حالي كه ضروري است در طرح هاي شهرسازي براي هر محله نمايي متناسب با آن تعيين شود. نبود چنين ضوابطي سبب اغتشاش در نماهاي منطقه اي و محله اي شهرها شده است. براي نمونه خيابان هاي ولي عصر يا شريعتي كه از شريان هاي اصلي شهر محسوب مي شوند بايد از يك هويت شهري خاص برخوردار باشند.
همچنانكه منطقه، محله و ناحيه نيز از نظر سيماي شهري بايد هويت شهري ويژه متناسب با خود را داشته باشد تا اين عناصر سازنده شهر در مجموع هويت شهري را ايجاد نمايند. از اين رو ضروري است دستور العمل و ضوابط مدوني براي نماسازي تدوين و زمينه اجراي آن فراهم شود.وي در خصوص اهميت نماسازي در ساير كشورها گفت: در كشورهاي ديگر نماهاي ساختمان بايد با ساختمان هاي مجاور هماهنگ باشد. در اين كشورها خط آسمان يعني خط نهايي كه ساختمان را از فضا جدا مي كند و خط پنجره بايد با ساختمان مجاور هماهنگ باشد. بازشوها و پنجره ها نيز متناسب و سازگار با ساختمان هاي مجاور طراحي و اجرا مي شود.
اين هماهنگي و تناسب تا آنجا اهميت دارد كه براي اندازه پنجره، مصالح ساختماني و همه اقلامي كه در ساخت و ساز به كار مي رود ضوابط و مقررات تعريف شده وجود دارد. در نتيجه هيچ سازنده اي اعم از انبوه ساز يا تك ساز اجازه ندارد هر ساختماني را با پلان و نقشه سازه اي كه دوست دارد اجرا كند.
|