چهارشنبه ۱ شهريور ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۰۶۶ - Aug 23, 2006
بالاتر از قلعه به كجا بايد رفت؟
درفك؛ قله مسكون
دكتر ناصر كرمي
درفك- كوه بلند گيلان- يكي از ذخيره گاه هاي مهم تنوع زيستي در كشور به شمار مي آيد. اين موقعيت را درفك مرهون تنوع اقليمي دامنه هاي گوناگون خود- از يك سو جنگل هاي انبوه سياهكل و از سوي ديگر دامنه هاي تفتيده در آفتاب درخشان دشت قزوين- است. جز آن، درفك داراي چشم اندازهاي طبيعي زيبايي نيز هست كه آن را به ويژه براي كوه نوردان غيرحرفه اي بسيار جذاب مي كند؛ بدان خاطر كه مسير دسترسي به قله، چندان دشوار نيست و جابه جا نيز راه از ميان درختزاران و محدوده هاي جنگلي زيبا مي گذرد.
با اين همه، چندان به طول نخواهد انجاميد كه درفك نه يك قله كوهستاني، بلكه اگر نه سكونتگاهي انساني، اما دست كم مزرعه اي بزرگ به شمار  آيد زيرا تقريباً كف دستي هم از دامنه هاي اين قله باقي نمانده كه به نحوي تحت اشغال يا بهره گيري انسان در نيامده باشد.
سكونت ناگزير
تا نيمه قله، راه درفك ماشين رو است. از آن به بعد را هم البته اگر خودرو مناسب و راننده هم به اندازه كافي ماهر (و قدري هم متهور) باشد مي توان با ماشين رفت. ما به همراه كانون گردشگران طبيعت به قله درفك رفته بوديم.
حضور شماري از نامداران مسابقات رالي كوهستان در گروه مثل جلال پور ابراهيم(قهرمان كشور)، مجيدكاظمي و نورالدين هاشمي، اين  را القا مي كرد كه تا رسيدن به قله، «فورويلينگ» هيجان انگيزي خواهيم داشت، اما با وجود صعوبت راه، چندان هم اينگونه نبود و آسان تر از آنچه انتظار داشتيم، سوار بر ماشين به قله رسيديم.
دليلش هم ساده است؛ آن بالا انبوهي از مردم محلي را ديديم كه جابه جا درست در دهانه قله ساكن بودند؛ بله! ساكن. انبوهي آدم هستند (نزديك به شصت نفر) كه آن بالا توي دهانه قله زندگي مي كنند. زندگي دشواري دارند.
براي مثال، آب را بايد از برفچال توي قله تأمين كنند. قطعات يخ را از عمق غار بيرون مي آورند، در آفتاب بر فراز چاله اي مي گذارند تا به تدريج خشك شود، بعد همان آب را مصرف مي كنند؛ مردمي قانع و سختكوش هستند.
زندگي در ارتفاع، كمبود آب و مشكلات تغذيه، چهره آنها را تكيده و رنجور كرده است. از جمله به كودكي سيزده ساله برخورديم كه حداكثر وزن او بيست كيلو بود و خودش و پدر و مادرش هيچ تصوري نداشتند از اين كه چرا رشد او اين قدر كم بوده است.
در توجيه پذيرفتن اين شرايط دشوار، اين را مي گويند كه «بالاخره از بيكاري بهتر است...». پايين تر از قله، حتي روي ستيغ  ها و دامنه هاي پرشيب هم مي توان انبوه مردم ساكن را مشاهده كرد. تقريباً هيچ جايي از دامنه ها را نمي توان ديد كه نشانه اي از سكونت يا عبور و مرور دائم انسان روي آن نباشد و زندگي همگي هم بسيار فقيرانه.
نهايت اشباع
در تشريح مشكلات شهرها، اغلب روي مهاجرت انگشت گذاشته مي شود و اينكه دولت بايد كاري كند كه روستاييان و عشاير، همانجا كه هستند بمانند و مفتون جاذبه هاي شهر نباشند.
اما ديدار از مناطقي همچون درفك( يا حتي نقاطي بسيار صعب العبور تر مثل قلب دشت كوير مركزي يا حواشي كوير لوت) نادرستي اين انگاره را نشان مي دهد.
واقعيت اين است كه در اغلب مناطق روستايي هم ظرفيت جمعيت به اشباع رسيده است و حتي در يك تحليل انساني، شايد لازم باشد بسياري از اين مهاجرت نكردگان را هم به مهاجرت تشويق كرد.
هم اكنون جامعه روستايي ايران سالانه دويست هزار نفر نيروي مازاد كار دارد. يعني دويست هزار جوان تازه نفسي كه زمين هاي روستا ديگر رمقي براي اداره زندگي آنها را ندارند و مگر چقدر مي توان يك مزرعه را كوچك تر و كوچك تر كرد براي تقسيم مابين فرزندان رو به تزايد؟ در بخش دامداري، اوضاع اسف بارتر است.
به جرأت مي توان گفت حتي در مراتع متوسط و درجه دو هم تعداد دام، دو برابر ظرفيت مراتع است و در عين حال، همه گرسنه و كم تن پوش هستند. از سر ناچاري با گرسنگي و تن پوش ناكافي ساخته اند... اما سازگاري و قناعت هم حدي دارد.
و... سرانجام
چه بايد كرد؟ انبوه بيغوله نشينان مناطقي همچون پاكدشت و.. آن روي سكه اشباع ظرفيت اقتصادي در مناطق روستايي و عشايري هستند. چكار بايد كرد كه شهرها بيش از اين اشباع نشوند با مردماني كه براي كف دستي نان، چاره اي جز مهاجرت ندارند؟ اصلاً برنامه جامع توسعه در كشور چيست؟
مردم رفته اند تا بالاي قله درفك... از آن بالاتر كجا بروند؟

چشم انداز
012729.jpg
اينجا قله درفك است؛ نه دامنه هاي قله، دقيقاً دهانه آن. زنان محلي براي به دست آوردن آب، قطعات يخ را از عمق برفچال به بيرون حمل مي كنند.
اين يخ ها حاصل انباشت برف در عمق غاري هستند كه در دهانه قله قرار دارد. برف ها را زمستان، كولاك به داخل غار رانده است و در تاريكي اعماق غار، برف ها مجالي براي آب شدن پيدا نمي كنند.
اين عكس در هفته آخر مردادماه جاري گرفته شده است.
عكس از: جلال پورابراهيم

شركت هاي نفتي تهديدي براي خزر
012735.jpg
گروه شهري- در حالي كه ده روز از اجرايي شدن كنوانسيون تهران؛ حفظ محيط زيست درياي خزر، مي گذرد، وزير محيط زيست قزاقستان نسبت به فعاليت هاي بي ضابطه برخي شركت هاي نفتي در درياي خزر كه باعث آلودگي اين دريا مي شود هشدار داد.
وي تأكيد كرد: دولت قزاقستان از شركت هاي نفتي كه بدون رعايت ضوابط زيست محيطي فعاليت مي كنند به دادگاه هاي بين المللي شكايت مي كند.
نورلان ايسكاكوف، با اشاره به اين كه فعاليت كنسرسيوم تنگيز شورون اويل باعث آلودگي شديد اين منطقه در درياي خزر شده افزود: مقامات اين شركت بايد پاسخگوي فعاليت هاي مخرب محيط زيست درياي خزر باشند.
براساس اين گزارش دو شركت اگزون موبيل و شورون كه مهم ترين شركت هاي خارجي فعال در پروژه هاي نفتي قزاقستان در درياي خزر هستند هر دو مليت آمريكايي دارند.

بهره برداري از طرح هاي جديد گردشگري در قم
012723.jpg
گروه شهري-۶ طرح گردشگري همزمان با آغاز هفته دولت، در بخش هاي مختلف استان قم به بهره برداري مي رسد.
فخرالدين صابري مديركل سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان قم در مصاحبه با خبرگزاري ميراث فرهنگي افزود: در بخش كهك كه از مناطق نمونه گردشگري محسوب مي شود يك كوهستان پارك احداث شده است كه در هفته دولت افتتاح خواهد شد.
وي گفت: از ديگر برنامه هاي استان قم در هفته دولت بهره برداري از فاز ۲ مجتمع تفريحي - توريستي كشتي آبي در بخش كهك است كه شامل دو سالن بزرگ پذيرايي در قالب ساختماني شبيه كشتي است.
وي خاطرنشان كرد: در هفته دولت نمايشگاهي با حضور كليه سازمان هاي دولتي در محل دائمي نمايشگاه هاي استان قم برگزار مي شود كه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نيز با تهيه بنر، گزارشي از عملكرد سازمان را ارائه مي دهد و نيز به عرضه صنايع دستي و محصولات فرهنگي مي پردازد.
استان قم ضمن داشتن آثار و جاذبه هاي مذهبي و تفريحي فراوان داراي ۱۰۰ نوع مختلف از صنايع دستي و هنرهاي سنتي است.

برپايي نخستين كارگاه نقش آموزش در صنعت توريسم
012738.jpg
گروه شهري- همزمان با پنجمين نمايشگاه بين المللي گردشگري، ميراث فرهنگي و صنايع وابسته در مشهد، نخستين كارگاه تخصصي بررسي نقش آموزش در صنعت توريسم و روابط تشريفات بين المللي برگزار مي شود.
مديرعامل نمايشگاه بين المللي مشهد در اين باره به ميراث خبر گفت: «در اين كارگاه تخصصي، استادان و مديران ارشد استان خراسان رضوي، اعضاي شوراي شهر و شهرداران، مديران ارشد سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور به همراه مديران ارشد نمايشگاه بين المللي مشهد حضور خواهند داشت.»
«سيدي» از نمايشگاه جهانگردي به عنوان محبوب ترين نمايشگاه ايران ياد كرد و هدف از برگزاري اين نمايشگاه را معرفي جاذبه ها و پتانسيل هاي گردشگري ايران، توسعه بازار زيارتي شيعيان و كشورهاي مسلمان منطقه، فراهم كردن امكانات مناسب جهت جذب گردشگران و معرفي قابليت ها و توانمندي هاي صنايع وابسته جهانگردي دانست و افزود: «همزمان با برپايي نمايشگاه چهار جشنواره موسيقي محلي، هنرهاي آييني، غذاهاي سنتي و صنايع دستي نيز برگزار مي شود.»

واگويه هاي مسافر در راه
هزار سال حرف نگفته!
عباس جعفري
... كوله پشتي خسته. كفش هايي خسته تر و قمقمه اي خالي سوغات سفر! و چشماني كه دنيايي تصوير را به ذهن تحفه مي برد! در تاريك روشن اتاق و در خلوت تنهايي بازگشت. تصاوير در كار عبور از هضم دوباره ذهنند!
صداي سبز علي پير بختياري هنوز در گوشم مي پيچد:
بنگشت بردن باغ بهشت، چرنيد و گد: ولات، ولات!!
(گنجشك را به باغ بهشت بردند، ناليد و گفت: وطن، وطن)
و تلخناي حزني كه در كلام خسته اش بود از هزار سال حرف نگفته درباره اين وطن حكايت داشت.
وطن يعني دشت بعد باران لالي
وطن يعني كارون و هلهله عبور و طغيان و ماهي و قايق
وطن يعني شيم بار هميشه بهار آنجا كه صخره زارها در راه رسيدنش از پنبه زار هاي گرگان نيز نرمتر است، وطن يعني سوسن كه با حاصلش گرسنگي ايل را تاخت مي زدند.
وطن يعني مسجد سليمان اين مزگت پير كه اكنون خون سياه رگانش را كشيده اند و تا دورها برده اند و هنوز سرپا ايستاده است. وطن يعني قلعه تل يعني تمبي يعني تم بهار، وطن يعني حرف هاي نگفته با مير پير كه مرا انگار يافته بود تا همه حرف هاي نگفته اش را به يكباره و ايستاده برايم بگويد دستم را كه به خداحافظي بلند مي كنم در دست مي گيرد و قصه آغاز مي كند:
داني؟ از مال آغا تا منگشت چهار و نيم فرسخ پياده راهست عمو جان و خط ماشين هم ندارد. ها! چهل روز بعد عيد خواهيم رفت بمان تا با هم برويم!! اما راه مي افتم و بامير را با غم ها و گوسفندانش تنها مي گذارم بايد بروم چاره همين است!
روشن جوانكي از ايل هفت لنگ بختياري قايقش را برايم آماده مي كند چونان كه مرد بختياري اسبي براي ميهمان زين كند و بر آب مي رويم مي راند و مي خواند:
دي بلال، ره سر آو، خوس تيله  گرگس
افتو زي من چكلس، مه  زي به برگس
(دي بلال با توله گرگ دست آموز خود به كنار رود آمد
همچنان كه ماه بر ابروي او مي تابيد و آفتاب بر طره موي آشفته بر پيشاني اش)
آب، آب كارون، خسته از اين همه راه اينك تن به زير قايق يله داده و از گذارمان شيشه دلش مي شكند، با خود چه خستگي ها دارد اين آب! چه شب ها و روزها در كار گذر بوده و چه حكايت ها در دل دارد و دم برنمي آورد... .
روشن ديگر ساعتي است كه خاموش مانده و من شعري از شاملو را زيرلب زمزمه مي كنم، شعر بر آب مي رود!! زمان نيز مي گذرد و ما نيز مي گذريم... بگذريم!
به تو دست مي سايم و جهان را درمي يابم،
به تو مي انديشم
و زمان را لمس مي كنم
معلق و بي انتها
عريان.
مي وزم، مي بارم، مي تابم.
آسمان ام
ستارگان و زمين،
و گندم عطرآگيني كه دانه مي بندد
رقصان
در جان سبز خويش.
از تو عبور مي كنم
چنان كه تندري از شب
مي درخشم
و فرو مي ريزم.

مشاركت ايران در رفع آلودگي سواحل لبنان
گروه شهري- جنگ لبنان به پايان رسيد و ايران برخلاف حاميان اسرائيل و زودتر از بسياري از كشورها فعاليت صلح طلبانه خود را با مشاركت در رفع آلودگي سواحل لبنان آغاز خواهد كرد.
مدير كل دريايي سازمان حفاظت از محيط زيست در همين چارچوب از تشكيل كميته ارزيابي و رفع آلودگي نفتي سواحل لبنان خبر داده است.
سيد محمدباقر نبوي با اشاره به فاجعه زيست محيطي ناشي از پراكنش نفت در سواحل لبنان گفت: از آنجا كه تهديد زيست محيطي ناشي از گستردگي لايه ۸۰ كيلومتري نفت بر اكوسيستم و سواحل منطقه بسيار جدي است، ايران در راستاي حفظ محيط زيست دريايي اقدام به تشكيل كميته ارزيابي و رفع آلودگي نفتي كرده است.
وي گفت: اين كميته با حضور نمايندگان سازمانهاي بنادر و كشتيراني، شيلات، حفاظت از محيط زيست و ديگر ارگان هاي مرتبط تشكيل جلسه خواهد داد تا ضمن ارزيابي آلودگي نفتي سواحل لبنان نسبت به چگونگي مشاركت در رفع آلودگي منطقه اقدام كند.
نبوي با اشاره به مكاتبه ايران با لبنان در اين خصوص گفت: معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست در نامه اي به وزير محيط زيست لبنان ضمن ابراز نگراني از وضعيت زيست محيطي به وجود آمده، بر آمادگي ايران براي امدادرساني و همكاري هاي اجرايي و كارشناسي تأكيد كرده است.مدير كل دريايي سازمان حفاظت از محيط زيست، خواستار اقدام فوري و سريع مجامع بين المللي براي رفع آلودگي زيست محيطي از منطقه شد.
بر اثر بمباران تأسيسات نيروگاه برق جيه از سوي اسرائيل كه ۱۲ و ۱۳ ژانويه صورت گرفت، ۱۰ تا ۳۵ زار تن نفت سنگين از مخازن و تانكرهاي آسيب ديده به دريا نشت كرده و موجب آلودگي نفت سواحل لبنان شده است.

سرشماري خرس ها
012726.jpg
گروه شهري - سرشماري از خرس قهوه اي در منطقه گلستانك بلده در استان مازندران توسط اعضاي انجمن يوزپلنگ ايراني صورت مي گيرد.
اعضاي اين انجمن تاكنون ۱۹ خرس را مورد شمارش و مطالعه قرار داده اند.
اين خرس ها كه بيشترشان ماده و همراه توله هاشان هستند براي تابستان گذراني به اين منطقه خنك آمده اند.
محمدصادق فرهادي نيا، دبير انجمن يوزپلنگ ايراني، كه يكي از اعضاي گروه سرشماري خرس قهوه اي نيز هست به ميراث خبر گفت:«ما براي اين كار از جانمان مايه گذاشته ايم؛ زيرا همه مي دانند كه ماده خرس توله دار يكي از خطرناك ترين حيوانات است ولي ما توانستيم خود را تا ۱۵متري اين حيوان هم برسانيم. محيط بانان محلي مي گويند اين منطقه ۳۰ خرس دارد. ما اول باور نكرديم ولي تا به امروز ۱۹ خرس را خودمان ديده ايم كه اكثرشان ماده بودند.»
اين سرشماري تا آخر تابستان ادامه دارد و اعضاي علاقمند اين انجمن كه گذشته از همكاري در سرشماري يوزپلنگ ايراني به سرشماري ديگر گونه هاي جانوري ايران هم مي پردازند اميدوارند بتوانند خرس هاي بيشتري را با دوربين هاشان شكار كنند.
فرهادي نيا در باره خرس هايي كه تا به امروز در منطقه گلستانك ديده اند، مي گويد:«خرس نر برعكس ماده خرس ها يال و كوپال دارد. ما يك خرس خيلي بزرگ شبيه شير ديديم. يك توله را همراه مادرش ديديم و ماده خرس ديگري كه سه توله داشت. اين حيوان موقعي كه توله دارد به قدري خطرناك است كه حتي ما از ديدنش پشت دوربين  هم وحشت مي كنيم.»
با تمام اين احوال خرس بيش از انسان علف هاي كوهستاني و جنگلي را دوست دارد، ولي گاهي به گوسفند خوردن هم روي مي آورد كه باعث درگيري اش با سگ و چوپانان محلي مي شود. وقتي آنها مقابلش مي ايستند مجروحشان  مي كند، البته چنين اتفاقي كمتر مي افتد.
با اين همه فرهادي نيا از مطالعه روي مدفوع اين خرس ها در منطقه مي گويد كه با توجه به مطالعات آنها اين خرس ها تنها علف مي خورند و علاقه بسيار زيادي به مورچه هاي زير سنگ ها در مناطق كوهستاني دارند. به همين خاطر تق تق سنگ ها صدايي آشناست هنگام نزديك شدن به خرس ها، زيرا كه اين خرس ها هستند كه سنگ هاي كوهستان را جابجا مي كنند.
طول خرس قهوه اي ايران در حدود ۵/۲-۲ متر است. اين پستاندار با وزن هاي مختلفي ديده شده كه از ۹۰ تا ۲۹۰ كيلوگرم در نوسان است ولي به طور ميانگين در حدود ۱۸۰ كيلوگرم وزن دارد.
زيستگاه هاي اين پستاندار شامل مناطق جنگلي خزري، جنگل هاي ارسباران و زاگرس، علفزارهاي مرتفع كوهستاني نزديك جنگل و دره هاي پايين دست جنگل است.
پراكنش خرس قهوه اي در ايران از شمال خراسان تا استان هاي گلستان، سمنان، مازندران، تهران، گيلان، قزوين، زنجان و آذربايجان و از سوي ديگر از آذربايجان تا استان هاي كردستان، لرستان، كرمانشاه، چهارمحال و بختياري، خوزستان و فارس گزارش شده است.
خرس هاي قهوه اي در اواخر تابستان و پاييز معمولا در مناطق پايين دست جنگل يا دره ها كه ميوه هاي وحشي در آنها فراوان است ساكن مي شوند.
آثار شكستگي شاخه هاي درختان ميوه و مدفوع خرس ها در اين مناطق ديده مي شود. جالب است كه خرس ها در فصل زمستان و در خواب زمستاني خود زايمان مي كنند.
نوزاد پس از به دنيا آمدن از شير مادر تغذيه مي كند و بزرگ مي شود و وقتي مادر از خواب برمي خيزد دو توله يك ماهه را در كنار خود مي بيند.

پرواز كايت و بادبادك بر فراز جزيره
012732.jpg
گروه شهري-جشنواره پرواز كايت و بادبادك، همزمان با جشنواره تابستاني «كيش»، در جزيره كيش، برگزار مي شود.
«داود نخ كوب نياسر»، كارشناس گروه رويدادهاي فرهنگي معاونت فرهنگي و ارتباطات، ضمن برشمردن اهداف برگزاري اين جشنواره در مصاحبه با خبرگزاري ميراث فرهنگي گفت: جشنواره پرواز «كايت و بادبادك» باهدف جذب گسترده گردشگر داخلي و خارجي (باتوجه به جذابيت نوع ورزش، اقليم ساحلي منطقه و توسعه گردشگري ورزشي)، معرفي ظرفيت ها، توانايي ها و جاذبه هاي جزيره كيش و همچنين به منظور كسب ميزباني مسابقات جهاني كايت در سال ۲۰۰۷ ميلادي، برگزار مي شود.اين كارشناس رويدادهاي فرهنگي، از همكاري چند سازمان و مجموعه، در برگزاري جشنواره بادبادك ها خبرداد و افزود: معاونت فرهنگي و ارتباطات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سازمان منطقه آزاد كيش، فدراسيون ورزش هاي همگاني و همچنين آكادمي ملي المپيك، انجمن بين المللي «كايت» ايران و شركت سير آسمان فراز، از مشاركت كنندگان در برگزاري اين جشنواره هستند.

زادبوم
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
فرهنگ و آموزش
سياسي
شهر تماشا
سلامت
شهري
ورزش
يادداشت
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   ورزش   |   يادداشت   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |