|
|
|
|
|
|
|
دست و دلبازي هاي نگران كننده در موزه ايران باستان
اين اشياء را ديگر به سفر نفرستيد
ساسان شمس مستوفي
در پي برگزاري نمايشگاه هاي ايران در كشورهاي مختلف با عناويني مانند آثار هفت هزار ساله تاريخ ايران ، امپراتوري فراموش شده و شكوه پارسي ، دولت يكي از اين كشورها در قبال برگزاري نمايشگاه در كشور خود، پيشنهاد ارائه بودجه اي جهت طراحي اوليه داخلي، مقاوم سازي، مرمت و بهسازي موزه ملي ايران را به دولت ايران ارائه داد.
اين قرارداد در سال 1382 ميان بخش فرهنگي وزارت امور خارجه ايتاليا و موزه ملي منعقد شد. بر اين اساس، قرار شد مبلغي حدود يك ميليون و 400 هزار يورو جهت انجام اقدامات ذكر شده طي چند فاز و در دو مرحله به ايران اهدا شود و طي مدت اجراي اين پروژه، دولت ايتاليا كارشناسان خود را جهت نظارت بر هزينه كردها و كار متخصصان ايراني به كشور ما اعزام كند. به اين ترتيب، نيروهاي سازمان ميراث فرهنگي اعم از كارشناسان و مهندسان دفتر فني اداره كل موزه ها، اين پروژه مشترك را آغاز كردند.
اكنون پس از گذشت چندين سال فاز نخست پروژه كه شامل طراحي داخلي و مطالعات لرزه نگاري بود به پايان رسيده كه مي بايست به تأييد هيأت عالي كارشناسان و مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري برسد.
تكرار تاريخ
اين اقدام، همكاري 30 سال قبل اين كشور با ايران را در حوزه ميراث فرهنگي به خاطر آورد. آن زمان، يك هيأت ايتاليايي پيشنهادي جهت توسعه موزه ملي ايران به دولت ايران داد كه مورد موافقت دولت وقت قرار گرفت. اين همكاري با هدف توسعه و تأمين بيشتر محوطه هاي موزه اي بود ولي متأسفانه به دليل نبود محاسبات يا محاسبات اشتباه، گنبدهاي آهني بزرگ تزئين شده با شيشه در موزه نصب شد. اين كار موجب رانش يكي از ديوارها به دليل فشار توده عظيمي از مصالح و بار سنگين آهن و نشست ديوار حياط خلوت جنوبي شد. پس از بررسي و مشاوره با كارشناسان ايراني جهت حل اين مشكل، كارشناسان ادامه پروژه را غيرممكن و خطرناك تشخيص دادند و بدين ترتيب به سرعت مصالح مصرفي كنده شد و اسكلت هاي نصب شده بريده و از سقف موزه جدا شد. اين مصالح به بخش جنوبي حياط موزه انتقال داده شد، طرح به صورت نيمه كاره رها شد و هيأت مذكور ايران را ترك كردند.
در فاصله سال هاي 1359 تا 1364 اقدامات موقتي جهت جلوگيري از پيشرفت صدمات احتمالي توسط مهندسان ايراني صورت گرفت. اكنون پس از۳۰ سال پروژه اي جديد توسط يك گروه ايتاليايي ديگر در حال اجرا است. شايد ترس از تكرار همان اشتباهات بود كه اين بار تنها طراحي مقدماتي اين پروژه حدود سه سال طول كشيد. بايد اميدوار بود كه اين بار كار به سرانجام خوبي رسيده و كليه مراحل پروژه اجرا شود تا اين اثر تاريخي كه نقشه آن توسط آندره گدار طراحي شده و عباسقلي معمارباشي آن را اجرا كرده است، به عنوان يك اثر تاريخي براي نسل هاي آينده ماندگار باشد.
موزه ملي ايران با دارا بودن حدود۳۵۰ هزار شيء تاريخي كه طي صد سال كاوش از شروع كار فرانسوي ها توسط باستان شناسان فرانسوي، انگليسي و ايراني به دست آمده، داراي گنجينه ارزشمندي است. تعدادي از آثار به دست آمده در ايران در همان ايام از كشور خارج شده و تعداد زيادي نيز در انبارهاي تاريك و نمور موزه نگهداري مي شود. شايد اگر اين اشياء كه سخني چند هزار ساله در دل دارند، حرف مي زدند، تقاضا مي كردند كه زير خاك باقي بمانند. امروز كه ما آنها را با كاوش از خاك بيرون آورده ايم، بايد به اين نكته توجه كنيم كه در برابر نگهداري، طبقه بندي، حفاظت و نمايش در جايگاه هم شأن آنها مسئوليم.
تهديد هاي تاريخي موزه ملي
انحصار حفاري در كليه مناطق ايران كه در سال 1900 به فرانسوي ها داده شده بود، در سال 1906 به موجب تصويب قانون عتيقات لغو شد. پس از آن از آندره گدار خواسته شد رياست موزه ايران را به عهده بگيرد و موزه اي جهت نگهداري اشياي ايران ساخته شود. طراحي موزه شخصاً توسط آندره گدار با الهامي برگرفته از ايوان مدائن و معماري ساسانيان ساخته شد. كار انتخاب منطقه اي براي ساخت موزه، طراحي ساختمان، طراحي داخلي و ويترين ها از سال 1308 تا 1316 طول كشيد. بايد اذعان كرد كه در آن زمان با امكانات و بودجه كم ساخت چنين موزه زيبايي در اين مدت 8 سال كار بزرگي بود.
در سال 1311، در حين ساخت موزه بود كه آيين نامه اجرايي قانون عتيقات به تصويب رسيد و بر اين اساس ايران مي توانست موزه را با تعدادي از اشياي ايراني به دست آمده توسط فرانسوي ها كه به موزه ايران هديه كرده بودند، افتتاح كند. تعدادي مولاژ از كارهاي كم نظير كه فرانسوي ها قبلاً به كشور خود برده بودند، توسط دولت فرانسه از روي اشياي ايراني ساخته شده و به ايران هديه شد. يكي از اين آثار تاريخي جهاني مربوط به قانون حمورابي است كه از اشياي منحصر به فرد در جهان است. اصل اين لوح در موزه لوور قرار دارد و مولاژ (كپي آثار كه با مواد مختلف ساخته مي شود. در آن زمان از قالب گچي استفاده شده بود) آن اكنون در موزه ملي ايران نگهداري مي شود.
اين سرگذشت، خطرهايي كه اشياء و حتي ساختمان ارزشمند موزه ملي ايران را تهديد مي كند، گوشزد مي كند. اين در حالي است كه هنوز سردرگمي هايي در تصميم گيري براي سرنوشت موزه و از همه مهم تر بي برنامه گي هايي به چشم مي خورد. در چشم انداز برنامه هاي آينده، بايستي موزه ايران باستان را به تنهايي به عنوان يك سايت تاريخي حفاظت كنيم و با مقاوم سازي به عنوان نخستين موزه ساخته شده در ايران و نگهداري تعدادي اشياي نادر، اين موزه تعمير و نگهداري شده و با توجه به تعداد اشيايي كه روز به روز بيش از پيش توسط باستان شناسان يا قاچاقچيان در گوشه و كنار كشور يا حتي كشورهاي خارجي كشف مي شود جاي ديگري با فضاي بسيار بيشتر براي اين موزه در نظر بگيريم.
با توجه به اين كه ايران سرزمين پهناوري با قدمت مكتوب حداقل چند هزار ساله است كه در همه مناطق آن آثار تاريخي وجود دارد، اين كشور نيازمند يك شهرموزه يا چيزي فراتر از اين است.
به طور مثال ساده ترين راهي كه در شرايط كنوني مي توان انتخاب كرد اين است كه چنانچه قرار است نمايشگاه بين المللي به محل ديگري تغيير مكان يابد، استفاده از اين محل جهت ايجاد موزه گزينه خوبي است. با توجه به اين كه اين محل داراي فضايي باز، فضاي سبز و پاركينگ است، امكان پياده روي و ايجاد امكانات رفاهي را نيز فراهم مي كند و خواه ناخواه موزه اي كه در چنين منطقه اي احداث شده باشد از انحصاري (بازديد دانش آموزان، دانشجويان و...) بودن خارج شده و خود تبليغي براي فرهنگ ايران محسوب شده و به جلب گردشگر به كشورمان نيز كمك مي كند. در ضمن مسئولان موزه اي كه براي تغيير ديدگاه خارجي ها نسبت به ايران، اشياء تاريخي را براي برگزاري نمايشگاه به كشورهاي مختلف مي برند بايد به اين نكته دقت كنند كه امروزه با تكنولوژي پيشرفته و استفاده از ليزر مي توان آثار تاريخي را كاملاً شبيه سازي كرد و مولاژها (قطعات شبيه سازي شده از آثار تاريخي) را به كشورهاي ديگر فرستاد تا خطراتي نظير؛ تخريب يا حتي نابودي، ميراث ارزشمند يك ملت را تهديد نكند؛ چرا كه حتي بيمه كردن اين اشياء با مبالغ بسيار بالا نيز پس از صدمه ديدن احتمالي آن قطعات تاريخي نمي تواند فقدان آنها را جبران كند.
به اميد روزي كه به جاي سفر اشياي تاريخي ايران به گوشه و كنار دنيا براي بازديد گردشگران خارجي، گردشگران خارجي براي بازديد اشيايي تاريخي به كشورمان سفر كنند.
|
|
|
چشم انداز
ساختمان ارزشمند موزه ايران باستان ديگر تاريخ مجسم سرزمين خود را برنمي تابد!
ايران، سرزميني پهناور با دست كم چند هزار سال تاريخ مكتوب است و هنوز آثار تاريخي بسياري در دل دارد كه نه يك ساختمان، بلكه شهرموزه اي را مي طلبد تا سرايي درخور براي ساكنان هزاران ساله خود فراهم آورد. ساكناني باستاني كه برخي از آن ها را به مأموريت خطرناك جلب جهانگرد مي فرستند و برخي ديگر اسير انبارهاي تاريك و نمور موزه اند.
|
|
|
۹۶ هكتار جنگل و مرتع استان آذربايجان غربي
دچار آتش سوزي شده است
|
|
ايسنا- در 6 ماهه اول امسال حدود 37 هكتار از جنگل ها و 58 هكتار مرتع و 5/1 هكتار از جنگل هاي مصنوعي دچار آتش سوزي شده اند.
عبدالعلي فيضي ـ مديركل اداره منابع طبيعي آذربايجان غربي ـ در گفت وگو با ايسنا افزود: استان آذربايجان غربي داراي 2 ميليون و 700 هزار هكتار اراضي ملي است.
وي اضافه كرد: تمام اين آتش سوزي ها به صورت سطحي رخ داده كه طبقات زير آشكوب و نهال هاي ضعيف را شامل مي شود كه جبران خسارت و بازسازي قسمت هاي آسيب ديده حدود يك تا دو سال زمان نياز دارد.
فيضي در ادامه اظهار كرد: در حال حاضر 2 برابر ظرفيت مراتع در استان آذربايجان غربي دام وجود دارد كه حذف 50 درصد اين دام ها در دستور كار قرار دارد و تاكنون تعداد دام در مراتع ييلاقي استان كنترل شده و حدود 935 نفر در اين زمينه از مراتع اخراج شده و به مراجع قانوني معرفي شده اند.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: تا پايان سال اول برنامه چهارم حدود يك ميليون و 280 هزار هكتار از اراضي حفاظت شده استان سنددار شده اند و اين ميزان 48 درصد از اراضي را شامل مي شود و در طرح سنددار شدن اراضي استان سالانه بايستي 300 هزار هكتار سنددار شود كه در حال حاضر اين ميزان 200 هزار هكتار است. وي در ادامه گفت: در حال حاضر اعتبارات موجود پاسخگوي اجراي 70 درصد اين طرح است و با تامين 30 درصد مابقي اعتبارات اين كار تا پايان برنامه چهارم به طور كامل انجام خواهد شد.
فيضي، دام مازاد، بهره برداري بي رويه، تصرف غيرمجاز و شخم مراتع كه ناشي از افزايش جمعيت است را از عوامل اصلي استفاده غيرمجاز از مراتع اعلام كرد و گفت: كنترل اين موارد با توجه به مشكلات اجتماعي و معيشتي امر مشكلي است.
|
|
|
نخستين جزيره شناور تفريحي
در شمال كشور ساخته مي شود
گروه شهري- نخستين جزيره تفريحي ورزشي به همت متخصصان كشور طراحي شد و در صورت تأمين اعتبار، پروژه ساخت آن در آب هاي خزر به اجرا در مي آيد.
"حميد سليماني مقام" مدير پروژه به خبرگزاري ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گفت: اين جزيره از جنس فولاد بوده و با وسعت 2500 متر مربع قابل حمل به تمام نقاط است.
سليماني با اشاره به مصارف مختلف تفريحي، سياحتي، فرهنگي و هنري اين جزيره تصريح كرد: اين جزيره شامل سالن هاي مختلف سينمايي، ورزشي، رختكن و استخر است كه بدون ارتباط با ساحل برق خود را تأمين مي كند.
وي هزينه پروژه مذكور را يك و نيم ميليارد تومان عنوان كرد و افزود: چنانچه اين جزيره از خارج وارد مي شد، دو تا سه ميليارد تومان هزينه در برداشت.
مدير پروژه ساخت نخستين جزيره شناور تفريحي تصريح كرد: اگر سازمان هاي مرتبط با مجوزها و اعتبارات مورد نياز اين كار موافقت كنند، نخستين جزيره شناور كشور در نوروز 86 مورد بهره برداري قرار مي گيرد.
|
|
|
تنها ژئوپارك كشور به ثبت جهاني رسيد
|
|
گروه شهري ژئوپارك قشم به عنوان نخستين ژئوپارك خاورميانه و نخستين اثر ميراث طبيعي كشور به ثبت جهاني رسيد.
اين ژئوپارك يكي از 27 ژئوپارك موجود در دنياست. سوزان ترنر، مشاور يونسكو به دعوت منطقه آزاد قشم به اين جزيره اعزام شده و گزارش بازديد خود را به يونسكو اعلام كرده است.
محمدابراهيم لاريجاني، معاونت سياحتي سازمان منطقه آزاد قشم در گفت وگو با خبرگزاري ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، با بيان اين مطلب گفت: با تلاش هاي پيگير و مستمر سازمان منطقه آزاد قشم، ژئوپارك قشم، تنها ژئوپارك موجود در كشور به ثبت جهاني رسيد.وي با اشاره به اينكه يونسكو مشروط بر اجراي برنامه هايي خاص در اين منطقه، ژئوپارك قشم را به ثبت جهاني رسانده است اظهار داشت: اين برنامه ها طي سه فاز انجام خواهد شد كه فاز اول آن در سال جاري آغاز مي شود.
لاريجاني تاكيد كرد: ايجاد تاسيسات ابتدايي، اقامتگاه هاي محلي و سرويس هاي بهداشتي از جمله اقداماتي هستند كه طي فاز اول اجرا خواهند شد.
وي تصريح كرد: فاز دوم پروژه كه شامل اطلاع رساني، تبليغات و راه اندازي تورهاي تخصصي است با همكاري سازمان منطقه آزاد قشم و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري صورت خواهد گرفت.
معاونت سياحتي سازمان منطقه آزاد قشم افزود: فاز سوم پروژه، با همكاري و زير نظر مستقيم يونسكو انجام خواهد شد.
وي خاطرنشان كرد: به منظور اجرايي شدن سه فاز مذكور، به اعتباري در حدود 9 ميليارد ريال نياز خواهد بود.
لاريجاني با اشاره به اينكه در جهان 27 ژئوپارك وجود دارد اظهار داشت: ژئوپارك قشم با مساحتي در حدود 32هزار هكتار در غرب جزيره به دليل داشتن طبيعت بكر و دست نخورده و نيز آثار و بقاياي تاريخي و طبيعي از لحاظ بررسي دوره هاي زمين شناسي، گياه شناسي و جانورشناسي بسيار حائز اهميت است.
وي تصريح كرد: همچنين دره ستاره ها واقع در نزديكي روستاي البركه خلف با داشتن تنديس هاي طبيعي فراوان و نيز فسيل هاي بسيار زياد و متنوع يكي از جاذبه هاي ژئوفيزيك ژئوپارك قشم محسوب مي شود.
لاريجاني تأكيد كرد: به منظور افتتاح رسمي ژئوپارك به زودي با دعوت مسئولان و خبرنگاران جشني بزرگ به مناسبت به ثبت جهاني رسيدن اين منطقه برگزار خواهيم كرد.
بنا بر اين گزارش، سازمان علمي فرهنگي يونسكو ژئوپارك را يك محدوده معين جغرافيايي تعريف مي كند كه شامل چند پديده خاص و زيباي زمين شناسي است. در اين محدوده ممكن است علاوه بر جاذبه هاي زمين شناسي تعدادي جاذبه هاي طبيعي، فرهنگي، هنري و تاريخي هم وجود داشته باشد كه بر توسعه اقتصادي منطقه اثرگذار خواهد بود.
|
|
|
نگاه
ساخت سد كارون 2، خاستگاه هخامنشيان را براي هميشه زير آب مي برد
گروه شهري با احداث سد كارون 2 دشت باستاني سوسن خاستگاه تمدن عيلامي و هخامنشي براي هميشه زير آب مي رود.سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان خوزستان در نامه اي به وزارت نيرو خواستار انجام مطالعات فرهنگي و باستان شناسي دشت باستاني سوسن پيش از آغاز عمليات كارون 2 در اين منطقه شد. وزارت نيرو در حال حاضر مشغول مطالعه دشت سوسن براي احداث سد كارون دو در اين منطقه است. ارتفاع اين سد از پي، 125 متر، طول تاج سد 382 متر و عرض تاج سد 7 متر و حجم كل مخزن اين سد 206 ميليون متر مكعب است."صادق محمدي"، رئيس اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان خوزستان انجام مطالعات باستان شناسي پشت سد ها را وظيفه وزارت نيرو دانست و در اين مورد به ميراث خبر گفت: در نامه اي از وزارت نيرو خواسته ايم مطالعات فرهنگي و باستان شناسي احداث هر گونه سد را در سطح استان انجام دهند. بنابراين براي تعيين ارزش يك محوطه بايد مطالعات فرهنگي توسط وزارت نيرو انجام شود.
وي در پاسخ به اين سؤال كه با توجه به باستاني بودن دشت سوسن، سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري استان خوزستان راه حل ديگري را براي جابه جايي سد كارون 2 از دشت سوسن به نقطه ديگري ندارد، پاسخي نداد.
محمدي گفت: مشاور مطالعات فرهنگي را وزارت نيرو انتخاب مي كند و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري روي انجام مطالعات نظارت مي كند.
عمليات نجات بخشي آثار عيلامي پشت سد كارون سه بسيار دير آغاز و اين امر به غرق شدن بسياري از محوطه هاي باستاني پشت سد كارون 3 منجر شد. كارشناسان احتمال مي دهند كه دشت باستاني سوسن نيز به سرنوشت محوطه هاي عيلامي پشت سد كارون 3 دچار شود.از ديگر محوطه هاي غرق شده در پشت سد، محوطه هاي باستاني پشت سد خاكي كوه شور ايذه بود كه توسط جهاد كشاورزي استان خوزستان ساخته شد.
جهاد كشاورزي قرار بود نقشه اين سد را در اختيار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان خوزستان قرار بدهد تا عمليات نجات بخشي آثار پشت اين سد انجام شود اما اين اداره بدون ارائه نقشه هاي سد به اين سازمان، سد كوه شور را ساخت و آن را در هفته دولت افتتاح كرد.
بررسي هاي كارشناسان نشان داده است كه منطقه دشت سوسن يكي از مناطق مهم دوره پارتي بوده كه در دوره هخامنشي و ساساني بسيار مورد توجه قرار مي گيرد. وجود مجسمه هاي مفرغي مانند مجسمه پارتي دشت شني در نزديكي دشت سوسن و قطعات بسياري از مجمسه هايي چون ماسك، دست، پا و بخش هاي ديگر، نشان دهنده غناي اين منطقه باستاني است.
به گفته كارشناسان اين منطقه محدوده حكومتي عيلامي ها، پارتي ها، هخامنشي ها و ساسانيان بوده است.
|
|
|