هفتاد و پنج سال پيش آنتي بيوتيك ها، هواپيماي جت، تلويزيون و كامپيوتر وجود نداشت. انسا ن هاي بسيار زيادي در اثر بيماري هاي خيلي ساده، جان خود را از دست مي دادند. اما از آن زمان تاكنون سلطه ما بر جهان فيزيكي و بيولوژيك به شدت افزايش يافته است. اميد به زندگي رشد كرده و اكثر ساكنان كره زمين مي توانند اميدوار باشند. هم اكنون محصولات كشاورزي براي سير كردن ساكنان كره زمين كه از هفتاد و پنج سال پيش تاكنون سه برابر شده اند، كافي به نظر مي رسد. طي اين سال ها بشر به كرات پا نهاد، اينترنت به وجود آمد و... .
بازي ادامه دارد
در سال هاي اخير دانشمندان در رشته هاي مختلف بنيان لازم را براي نانو تكنولوژي فراهم كرده اند و اكنون مي توانند در سطحي بسيار پيشرفته به مهندسي در مقياس اتمي و مولكولي بپردازند. ميزان و راه  نوآوري براي تعيين و پيش بيني آينده جهان، ضروري است. در واقع داشتن جامعه اي نوآور براي دستيابي به رشد، از داشتن ميزان بالاي سرمايه و صرف آن مهم تر و موثرتر است. نوآوري ها لزوماً نبايد شبيه اينترنت، موفقيت و پيشرفت عظيم تكنولوژيك باشند. نوآوري مي تواند پيشرفتي كوچك درون مدرسه يا تغيير ساختار رويه هاي كاري در سازمان آموزش و پرورش باشد. فرآيند نوآوري، ظريف و شكننده است. ظهور و رشد خلاقيت و نوآوري، مستلزم وجود فضايي است كه در آن از افكار مختلف و پيشنهادهاي سازنده و تحقيقات بنيادي حمايت شود. نوآوري هر روز از محدوديت ها مي كاهد و غيرممكن هاي بيشتري را ممكن مي سازد. سازمان ها بايد انگيزه هايي براي ايجاد و رشد نوآوري پديد آورند.
حمايت از افراد خلاق، چه ميزان و چگونه؟
به چه ميزان فرهنگ حاكم بر سازمان آموزش و پرورش از تفكر خلاق پشتيباني نموده است و يا محل هايي ايجاد شده كه فعاليت هاي خلاق در آنجا ظاهر شود و افراد بتوانند در آن به سرعت و به طور دائم، به آزمودن ايده هايشان بپردازند.(ايده پردازي كنند).
افراد از لحاظ ميزان خلاقيت، بسيار با يكديگر متفاوتند. با تشخيص نياز به هر يك از اين نقش ها، رشد دادن افراد براي تصدي آنها، دادن فرصت به آنها در استفاده از مهارت هايشان در فرآيندهاي مهم و تشويق كارهاي خلاق؛ كار آموزش به مراتب بهتر از زماني خواهد بود كه فقط به روندي تكراري اجازه فعاليت داده شود. مديراني كه مديريت روند آموزش و پرورش را بر عهده مي گيرند، بايد داراي مهارت هاي ايجاد تفكر خلاق، اهل نظريه، تيزهوشي، توانايي كاربست و هماهنگي ايده ها، توليد علم، يادگيري و تغيير نگرش باشند.
پرورش تفكر خلاق
يكي از مهم ترين مهارت هاي مؤثر، توانايي در تفكر و برنامه ريزي استراتژيك است. اين گروه از مديران داراي يك ويژگي برجسته هستند و آن اهل تفكر خلاق بودن است، آنها درباره پيامدهاي ثانوي هر تصميم با استفاده از ذهن و قدرت تفكر، از خود ابتكارات شايسته اي بروز مي دهند. معمولاً در فواصل زماني معين، تغييراتي در برنامه كاري ايجاد مي كنند، زيرا هر ايده  جديد، ايده هاي ديگر را به ذهن مي آورد. از تفكر خلاق هراسي ندارند. آنها راه هاي بهتري براي انجام كارها مي يابند و مي دانند كه هر ايده اي را مي توان تحقق بخشيد و گسترش داد. اين مديران خارج از شيوه هاي رايج مي انديشند، يعني از نيروي خيال خود بهره مي برند. امور جديد را مي آزمايند و تلاش مي كنند نسبت به آينده بينش كسب كنند. آنها همواره مراقب هستند كه آيا استراتژي به كار گرفته شده مفيد، مؤثر و سودبخش هست يا خير. اگر پس از صرف وقت و انرژي، به اين نتيجه برسند كه استراتژي خاصي كارايي ندارد، بدون تعصب آن را كنار مي گذارند و از توانايي هاي خود در راه اجراي استراتژي مفيد ديگر بهره مي برند.
مديران خلاق زماني را صرف تجسم آينده سازمان خويش مي كنند. براي نيل به موفقيت، بايد به تفصيل تمام جزييات تحولات آينده و مراحل رسيدن به اهداف را در ذهن به طور زنده تجسم كرد. زيرا ابتدا بايد آينده موفقيت آميز و مورد نظر خود را در ذهن تجسم كرد و قدرت تخيل به ميزان زيادي در راه رسيدن به هدف كمك خواهد كرد.
بنابر اين مديران با ديدگاهي روشن كارهايي را انجام دهند كه ارزش و تأثير بيشتري بر اهداف بلند مدت و چشم انداز وسيع در زندگي و محيط كار داشته تا بتوانند ديدگاه هاي ايده آلي خود را به واقعيت تبديل كنند.
مفهوم خلاقيت و نوآوري
*  خلاقيت به كارگيري توانايي هاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد است.
* خلاقيت به معناي توانايي تركيب ايده ها در يك روش منحصر به فرد با ايجاد پيوستگي بين ايده هاست.
* خلاقيت بر خلق چيز نو دلالت دارد كه به حل مشكل فعلي يا برآورده ساختن يك نياز مي انجامد.
براي موفقيت در مسير رشد و توسعه نيازمند ايجاد فرهنگ خلاق در تمام ابعاد توسعه به خصوص مبحث آموزش هستيم. برنامه ريزي خلاق در فضا و محيط خلاق قابل اجرا است و نتايج مفيدي دارد. براي ايجاد فرهنگ خلاق، نيازمند آموزش هستيم:
الف) اصلاح مطالب و مندرجات كتب درسي
اغلب مطالب مندرج در كتب درسي محدود به قوانين اوليه علمي بوده و در يك چارچوب كليشه اي ارائه مي شود و زمينه هاي سؤال برانگيز و خواستن مطالب جديد را در ذهن دانش آموز ايجاد نمي كنند. ميزان اطلاعات دانش آموزان را در همان سطح اوليه نگه داشته و با مطالب جديد و كشفيات به زور علمي همخواني ندارند؛ در حالي كه براي همگامي با جهان امروز نيازمند تعليم دانش آموزان در سطح علوم روز هستيم.
بنابر اين در تدوين مطالب كتب درسي رعايت اين نكات ضروري است:
* ايجاد هماهنگي لازم مطالب درسي با مطالب علمي جديد و كشفيات تازه.
* جلوگيري از ارائه كليه قوانين مربوط به يك علم و ارائه مفاهيم كمكي در جهت سعي دانش آموزان براي شناخت قوانين اصلي توسط دانش آموزان.
* جذابيت در مطالب ارائه شده به جهت برانگيختن حس كنجكاوي براي يادگيري مسائل بعدي.
* توجه به پاسخگو بودن علوم آموزنده به نيازهاي قرن حاضر، علاوه بر پيوستگي مطالب درسي.
* ايجاد زمينه هاي لازم براي قدرت تفكر، تعقل و تخيل دانش آموزان.
ب) آموزش معلمان و دبيران
تعليم و تربيت نسل جديد اولين و مهم ترين قدم در راه رسيدن به هدف است و ركن اصلي آن تعليم و تربيت معلمان آنهاست. معلم به عنوان فردي كه نقش راهنما را براي دانش آموز دارد، علاوه بر داشتن تخصص و تجربه در رشته تدريس خود، همگامي با دانش  روز آن تخصص را بايد مورد توجه قرار دهد و اين وظيفه مسئولان امر است كه با نظارت فني و تخصصي، اصول آموزش را رعايت كنند؛ زيرا در كسب علم، هدف اصلي ملكه ذهن شدن دريافته هاي علمي است. آن هم يافته هاي مفيد، نه مطالب علمي سطحي و كهنه! معلم خلاق از بارش مغزي و ذهني بيشتري برخوردار است، كمتر احساس كمبود يا ناتواني مي كند، هميشه آمادگي دارد با حوصله وارد بحث با دانش آموز شده و آنان را به زايش انديشه و پيدايش فكر نوين و تازه تشويق كند. بنابر اين معلمان نكات زير را مدنظر داشته باشند: 
* شناخت استعدادها و توانايي هاي دانش آموزان و در نظر داشتن سرعت يادگيري هر دانش آموز(هميشه به دانش آموزان توصيه كنيد از آنچه فكر مي كنيد، بهتر هستيد و مي توانيد بهتر باشيد.)
* توجه به مقوله تشويق(با تشويق زمينه رشد فكري فرد بالا مي رود و وي احساس ارزش مي كند كه زيربناي موفقيت است) و گونه هاي متفاوت اظهار نظر مورد تشويق قرار گيرد.
* جهت دهي ذهن دانش آموزان به كمك مطالب درسي به سمت علوم جديد و روز(انسان به سمتي حركت مي كند كه به آن فكر مي كند).
* معلم بايد اصول و قوانين مهم نظريه هاي آموزش و يادگيري را بداند و آگاه باشد كه در چه شرايطي آموزش و يادگيري آسان تر صورت مي گيرد.
* ايجاد روحيه اعتماد به نفس و عدم دليل تراشي(در فرد موفق چيزي به نام توجيه كردن وجود ندارد).
* ايجاد حس رقابت مثبت و سازنده ميان دانش آموزان.
* برقراري روابط عاطفي بين معلم و دانش آموزان.
* ايجاد فرهنگ تفكر در تدريس و تعليم و تربيت(احترام گذاشتن و بها دادن به افكار نو و تازه در حل مسائل درسي).
* طراحي و ايجاد كلاس درسي كه بر اساس علائق، آزادي عمل و سليقه  دانش آموزان باشد.
* شريك كردن دانش آموزان در امر يادگيري و تأكيد بر طرح مسائل واقعي.
* دريافت گزارش هاي خلاقانه. مثلاً  معلم كلاس چه انتظاري از دانش آموزان در موضوع مورد نظر دارد. در مورد كنجكاوي مطلب جمع آوري كنند.
* آموزش سه مهارت خوب ديدن، خوب شنيدن و خوب فكر كردن.
* دانش آموزان بتوانند آنچه را در مدرسه يا هر فعاليت تربيتي فرا مي گيرند، در برخورد با موقعيت هاي جديد و مسائل تازه به معرض اجرا بگذارند.
* هدف از آموزش اين باشد كه دانش آموزان تفكر منطقي پيدا كنند و مانند يك مورخ و محقق موضوع را بررسي كنند.
* شكستن كليشه هاي ذهني دانش آموزان و وارد نمودن آنان به تفكر و بيان عقايد (عدم استفاده از يك روش قالبي).
* آشنا كردن دانش آموزان با مفاهيم اساسي و اصول مورد نياز (مهارت هاي زندگي)
ج)آموزش و پرورش دانش آموزان خلاق
برخي از صاحبنظران بر اين عقيده هستند كه براي خلاق كردن آموزش و پرورش بايد سراغ روش هاي پرورش خلاقيت رفت و آنها را به مديران و معلمين آموزش داد تا آنها نيز دانش آموزان خود را خلاق كنند. ولي مسأله اين است كه هر روشي كه ديروز خلاق بوده، امروز كمتر خلاق است و هر روش خلاق امروزي نيز، فردا ممكن است غيرخلاق باشد. بنابراين بايد كاركنان آموزش ببينند كه چگونه روش خلاق بيافرينند و در برخورد با تعليم و تربيت دانش آموزان از خود خلاقيت و نوآوري نشان دهند. معلم و مدير از مجريان اصلي صحنه تعليم و تربيت هستند. آنها هر طور كه به انسان بنگرند و بينديشند، به پرورش او همت خواهند گماشت. توجه و علاقه مدير و معلم به مسائل همه جانبه رشد و شكوفايي، با روش هاي فكري و زايش انديشه هاي نوين موجب تحقق آموزش و پرورش خلاق و نوآور مي شود.
در اين راستا بايد سرچشمه خلاقيت را در تجربيات دوره كودكي دانش آموزان جست وجو كرد. به تفكرات و تخيلات بچه ها اهميت داد تا فرصت پيدا كنند افكار خود را مطرح نمايند. در آنان مهارت، قدرت استدلال، انديشيدن و تفكر انتقادي را تشويق نمود، نه قبول كردن كوركورانه! براي آنان بايد محيطي مناسب جهت پرورش تفكر خلاق و آموزش مهارت هايي كه او را در جذب انديشه هاي نو و تجربه هاي جديدكمك كند، ايجاد كرد. خمير مايه فكر و عمل بسياري از دانشمندان بزرگ كنجكاوي آنان بوده است. بنابراين بايد پيش بيني تدارك فرصت هاي خودآموزي و فعاليتهاي يادگيري اكتشافي و مبتكرانه را فراهم كرد. با توجه به اين كه مكاشفه اثري عميق و ماندگار بر دانش آموز خواهد داشت، درگير كردن دانش آموزان با هم در امر يادگيري و اهميت دادن به كار گروهي كه منجر به رقابت در يادگيري براي انجام كار بهتر، ايجاد روحيه همبستگي،  تقسيم كار و حس مسئوليت پذيري در آنان بشود، ضروري است.مدير و معلم بايد خلاقيت را به عنوان يك استعداد عمومي در نظر گرفته و تلاش كنند با ايجاد فرصت هاي برابر جهت استفاده تمام دانش آموزان، آنان را به سوي عملكرد آموزشي انعطاف پذير، سيال و غيرتكراري هدايت كنند. بايد كلاسي به وجود آيد كه در آن ايده هاي متفاوت و متنوع آفريده شود و يادگيري لذت بخش و پايدار از طريق بارش سؤال، طرح مسائل نوين و پاسخ هاي تازه شكل گيرد.و به قول پياژه: هدف اصلي آموزش و پرورش، پرورش افراد نوآوري است كه مي توانند فكر كنند و اهل تحقيق و بررسي باشند.
بنابراين:
۱ - نوآوري  در زمينه آموزشي از زماني مطرح مي شود كه بر اثر پيشرفت هاي علمي و فني، جامعه دستخوش تغييرات و تحولات شود. مدرسه كه هدفش پاسخگويي به مقتضيات اجتماعي، اخلاقي و انتقادي جامعه است، بايد متناسب با اين گونه تحولات، دگرگوني را بپذيرد و با شرايط جديد سازگار شود.
۲ - نوآوري در شناخت دقيق و علمي افراد و چگونگي رشد ذهني و شخصيتي از طريق تحول و پيشرفت در روانشناسي كودكان و نوجوانان، نقش موثري دارد.
۳ - تغيير در ساختار مدرسه و رفتن به سمت مدرسه محوري از طريق: تفويض اختيار،  برنامه نويسي، بودجه بندي، تجهيزات آموزشي، روش هاي نوين ياددهي- يادگيري، ارزشيابي پيشرفت تحصيلي،  اتخاذ روش هاي تربيتي و آموزشي، توجه به مشاركت مردمي و مديريت مشاركتي، تغيير در برنامه هاي آموزشي به منظور توسعه همه جانبه و رشد دانش آموزان از الزامات نوآوري آموزشي است.
۴ - برنامه هاي آموزشي، تا مراحل پژوهشي و آزمايشهاي خود را طي كنند، مدتي وقت لازم دارند. برنامه هاي آموزشي هميشه سنگين تر و آهسته تر از علوم و تكنولوژي حركت مي كنند و تا برنامه اي مورد تصويب و قبول قرار گيرد، كهنه شده و نيازهاي جديدي مطرح مي شود.
۵ - نظام هاي آموزشي و عامه مردم، سنت گرا هستند و نوآور را به سادگي نمي پذيرند. در حالي كه جوانان به طور ذاتي دگرگون طلبند و مي خواهند سريع تكنولوژي را به دست آورند.
۶ - نوآوري هميشه با مقاومت روبه رو است و لذا بايد در طراحي نوآوري بروز مقاومت ها مدنظر قرار گيرد.
۷ - نوآوري در يك بخش يا درس، روي بخش ها و دروس ديگر اثر مي گذارد براي مثال نوآوري يك مدير باعث تغيير و عكس العمل مديران منطقه يا مديران رده بالا مي شود و يا نوآوري در روش هاي يادگيري، روش هاي ارزشيابي پيشرفت تحصيلي را دگرگون مي سازد.
۸ - موفقيت در نوآوري، در گرو قبول، باور و هماهنگي همه عوامل دست اندركار مدرسه است.
مدير نوآور بايد در سه بعد: دانايي، توانايي و خلاقيت مهارت داشته باشد. دانايي مدير به مهارتهاي سه گانه ادراكي، انساني و فني او اشاره دارد. توانايي مدير به توانايي جسمي، رواني، عاطفي، عقلي و ذهني توجه دارد و خلاقيت مدير، ذهنيت فلسفي و پژوهش خواهي و نوآوري را در بر مي گيرد.
ويژگي هاي مدير خلاق
* انعطاف پذير بوده و مي تواند شرايط و مقتضيات و نيازهاي محيط هاي آموزشي را در نظر داشته باشد و توانايي توليد ايده هاي فراوان را دارا باشد.
* روش هاي برقراري ارتباط مناسب و افزودن به ايده ها و گسترش آنها را مي شناسد.
* در واگذاري مسئوليت ها به اندازه توان و ظرفيت افراد (تفويض اختيار) كوشش مي كند.
* به فكر و انديشه خود و ديگران احترام مي گذارد.
* از نظرات و ايده هاي ديگران در تصميم گيري ها استفاده مي كند.
* جهت انجام وظايف و مشخص نمودن وظيفه همه افراد، گروه بندي مي كند.
* به روش  هاي حل مسأله و استفاده از رويكرد هاي متفاوت در حل مسائل و مشكلات آشنايي دارد.
* شرايط مناسب جهت بروز خلاقيت ها و پرورش آنها و پشتيباني از افراد خلاق و نوآور را ايجاد مي كند.
* توانايي تجزيه و تحليل مسائل پيچيده را دارد.
* توانايي نگرش آينده محوري را دارد، زيرا قدرت آن را دارد كه وظايف خود را با تغييرات جامعه و نظام آموزشي با مشاركت همه عوامل دروني و بيروني مدرسه به طور شايسته هماهنگ نمايد.
* روحيه خلاق دارد، يعني روحيه اي كه مدير را از عقايد قالبي و تعصبات جاهلي و از قراردادها و بخشنامه هاي بي ثمر فراتر برده و به تعالي فكري برساند.
* كلي نگري و تفكر سيستمي براي تطبيق رفتار فردي با رفتار سازماني و درك امور سازماني به طور واحد را داراست.
* در ايجاد و كسب اطلاع رساني با تكنولوژي هاي جديد اطلاعاتي مهارت دارد.
* مهارت هاي آموزشي شامل مهارت برنامه ريزي، راهنمايي تحصيلي، شيوه هاي نوين يادگيري، فنون اداري ارزشيابي كاركنان،  پيشرفت تحصيلي و ... را داراست.
* شيوه استفاده از رنگ هاي شاد و تنوع بخشيدن به فضا و تحول در زنگ هاي تفريح را مي شناسد.
* در بالا بردن امكانات ورزشي در جهت نشاط بخشيدن به دانش آموزان كوشش مي كند.
* در انتقال اطلاعات روز به دانش آموزان تلاش مي كند.
* در از بين بردن موانع ارتباطي بين دانش آموز، معلم و مدير كوشش مي كند.
* فعاليت هاي گروهي دانش آموزان (انجمن هاي علمي- ادبي- تفريحي- ورزشي و ...) را ساماندهي مي كند.
* در ايجاد رقابت سالم و سازنده در كليه فعاليت هاي مدرسه مي كوشد.

بهترين روش براي برقراري انضباط، پرهيز از شرايطي است كه مشكلات انضباطي را به بار مي آورد. پيشنهادهاي زير در جلوگيري از وقوع مشكلات انضباطي در طول ساعت درس كلاس موثر خواهد بود.
۱. درس را با انگيزه و روحيه و شوروشوق شروع كنيد.
۲. قبل از شروع شرح دادن درس، توجه همه را معطوف كنيد.
۳. قبل از خوردن زنگ كلاس، تمام مطالب مورد نياز احتمالي را بر تخته سياه بنويسيد.
۴. تمام طرح درس ها و وسايل كمك آموزشي خود را آماده كنيد.
۵. به ياد داشته باشيد كه با چشم هاي خود ناظر كلاس باشيد . معلمان بايد بتوانند در تمام ساعت، دانش آموزان خود را زيرنظر داشته باشند.
۶. با تمام دانش آموزان صحبت كنيد و از آنها بخواهيد در تمام ساعت كلاس صحبت كنند. زمان جواب دادن درس، وقت مناسبي براي يك سري مكالمات خصوصي بين دانش آموزان و مدرس نيست.
۷. از دانش آموزاني كه علاقه خود را از دست مي دهند، مصرانه بخواهيد صحبت كنند.
۸. به احساس مسئوليت هاي كلاسي براي تمام پيشامدها تاكيد كنيد.
۹. تمام دانش آموزان را به تلاش در پاسخ دادن به سؤالات به طور آهسته (در ذهن خود) دعوت كنيد؛ چه آنها را صدا كنيد يا صدا نكنيد.
۱۰. به نوع ترتيب نشستن دانش آموزان توجه كنيد؛ دانش آموزاني كه اثر مخرب بر ديگران دارند، ممكن است به تغيير جا نياز داشته باشند.
۱۱. جدي و كارآمد باشيد.
۱۲. مواظب تُن صداي خود باشيد. با احساس بوده و بلند و واضح صحبت كنيد.
۱۳. در كلاس ايستاده و در سراسر كلاس حركت كنيد.
۱۴. در همان سرعت راه برويد.
۱۵. به ياد داشته باشيد كه نبض كلاس را احساس كنيد تا تغييراتي را كه حين پيشرفت كلاس رخ مي دهد، احساس كنيد. براي مثال اگر دانش آموزان واقعا به تمرين نياز ندارند، به صرف 10دقيقه وقت در هر فعاليت احتياجي نيست. در مواقع ديگر، مدرس نياز به 10دقيقه صرف وقت در برخي از تمرينات پيدا مي كند كه انتظار داشته است سريع تر انجام شود.
۱۶. تمام اعضاي كلاس را براي تمام آن فعاليتي كه در طول مدت صورت مي گيرد، پاسخگو بدانيد.
۱۷. قبل از اينكه دانش آموزان را براي پاسخگويي صدا كنيد، سؤال را طرح نماييد.
۱۸. دانش آموزان را به طور واضح و بدون ترتيب رديفي صدا كنيد.
۱۹. تنوع در فعاليت داشته باشيد.
۲۰. براي توضيحات انتزاعي مثال بزنيد.
۲۱. در حين انجام تمرينات بر روي تخته، دانش آموزان را در صندلي ها مشغول نگهداريد.
۲۲. پيشنهاد آخر اينكه موضوع را قبل از اينكه تدريس كنيد، خود درك كرده باشيد.
علاوه بر تمرين هاي مفيد ارائه شده در فهرست قبلي، مدرس بايد از اعمال زير پرهيز كند:
۱. گوشه و كنايه نزند.
۲. دانش آموزان را لوس بار نياورد.
۳. در معذرت خواهي اصرار نورزد.
۴. تهديد نكند.
۵. تكاليف مشكل و زياد ندهد.
۶. كل كلاس را براي بدرفتاري يك يا چند دانش آموز تنبيه نكند.
۷. دانش آموزان را از ترس، به التماس وادار نكند.
۸. با سؤالات بي ربط از هدف دور نشود.
۹. خود را به متن درس گره نزند.
۱۰. بيش از حد توان دانش آموزان لغت به كار نبرد و در حد مخزن واژگان آنها صحبت كند.
۱۱. خيلي تند و با عصبانيت صحبت نكند.
اگر مشكلات انضباطي به وجود آيد، مدرس بايد ابتدا از خودش سؤال كند،  آيا تدريس او به آن اندازه اي كه او مي خواهد، جلب توجه مي كند. دوم، او بايد تلاش كند تا علت به وجودآمدن مشكلات يادگيري را كشف كند. شايد اداره بد كلاس، كلا به خود كلاس ارتباط نداشته باشد؛ وضعيت اجتماعي و اقتصادي، سلامت بدني و رشد، توانايي ذهني، مشكلات خانه، شرايط اجتماعي، تاثير گروهي، ثبات عاطفي و غيره تماما بر اداره كلاس اثر مي گذارد.
منبع:Developig Secod- Laguage
Skills- Keeth Chastai
مترجم: طيبه محمدزاده صديق

رياست سازمان پژوهش و برنامه ريزي وزارت آموزش و پرورش در ارتباط با تدوين نخستين برنامه درسي ملي كشور اظهار داشته است كه دغدغه اصلي اين سازمان، فاصله بين برنامه وضع شده از سوي دستگاه هاي ستادي و برنامه اجرايي مدارس است و اضافه كرده كه آموزش و پرورش نيازمند نقد علمي و كارشناسانه كتاب هاي درسي توسط صاحب نظران است.
متأسفانه با تغيير وزراي آموزش و پرورش، مديران دفاتر ستادي جايگزين شده جديد، بدون توجه به برنامه هاي مسئولين گذشته اقدام به يك سري برنامه ريزي هاي مقطعي مي كنند كه از آن جمله ها مي توان به بازبيني و در نهايت تغيير كتاب هاي درسي در سازمان پژوهش و برنامه ريزي اشاره كرد. اغلب اين تغييرات با عجله و اكثراً به شكلي غيركارشناسانه صورت مي گيرد، زيرا كارشناسان و صاحب نظران واقعي جهت تغيير كتاب هاي درسي، معلمانند كه خود مجري اين تغييرات هستند، ولي سهمي در آن ندارند و علت نيز اين است كه در سلسله مراتب آموزشي ارتباط معلمان با دفاتر ستادي و مؤلفان كتب درسي به طور كامل قطع شده و اين همان فاصله اي است كه شايد رياست سازمان از آن بي اطلاع باشند.
تغيير، تدوين و تأليف كتب درسي در محدوده يك اتاق توسط تني چند از اساتيد دانشگاه و كارشناسان دفتر تأليف، ظلم مضاعفي است در حق معلمان و دانش آموزان، زيرا نظريات كارشناسانه معلماني را كه در طول سال تحصيلي كتاب درسي را تدريس كرده و به محاسن و معايب و اشكالات آن در انتقال به دانش آموزان اشراف كاملي دارد، جويا نمي شوند و با شروع سال تحصيلي، كتاب جديدالتأليف را همزمان در اختيار معلمان و دانش آموزان قرار مي دهند.
قطع ارتباط معلمان با مسئولين آموزش و پرورش صدمات جبران ناپذيري را در پي دارد كه از آن جمله، عدم آگاهي معلمان از چگونگي تغييرات كتب درسي است. در اوايل دهه 60 نهاد گروه هاي آموزشي با ابتكار معاونت آموزشي وقت فعاليت خود را آغاز كرد و فرصتي طلايي به دست آمد تا منتخبان معلمان بتوانند پيشنهادها و نظريات اصلاحي و سازنده خود را در كليه مسائل آموزشي و از جمله كتاب هاي درسي به گوش مسئولين برسانند، ولي به مرور زمان گروه هاي آموزشي به علت عدم پشتيباني مسئولين، كارايي واقعي خود را از دست دادند و اين ارتباط مجدداً قطع شد. به اعتقاد بنده حضور مسئولين در جلسات معلمان منتخب مناطق و استان ها و جلب نظرات مشورتي آنها مسلماً نوع نگاه مسئولين را به تغيير كتاب هاي درسي دگرگون خواهد ساخت. اي كاش رياست محترم سازمان پژوهش و برنامه ريزي يك بار در اين جلسات شركت و ملاحظه مي كردند كه معلمان چه آگاهي و چه نقطه نظرات اصلاحي و جالبي در ارتباط با مسائل آموزشي و كتاب هاي درسي دارند. من هرگز جلسه اي را كه سرگروه هاي كليه دروس استان تهران و شهرستان هاي تابعه با مرحوم مهندس علاقه مندان(رياست وقت سازمان) داشتند، فراموش نمي كنم. جلسه اي پربار كه متأسفانه تداوم نيافت؛ در صورتي كه مي توانست ادامه داشته باشد. به هرحال به نظر بنده روند تغيير كتب درسي مي تواند به صورت زير باشد:
۱ - آيا كتاب درسي نيازمند تغيير است؟ چه كساني معتقد به تغيير آن هستند؟ دلايل معتقدين به تغيير چيست؟ آيا پرسشنامه اي جهت اين تغيير بين معلمان و ساير كارشناسان توزيع شده است؟
۲ - در صورتي كه درصد بالايي با دلايل محكم و استدلال قوي نياز به تغيير را تأييد كردند، فهرستي از رئوس مطالب جهت كتاب جديدالتأليف تهيه و نظرات مشورتي كارشناسان و معلمان را نسبت به آن دريافت دارند.
۳ - متن كتاب با كتاب هاي درسي ساير دوره هاي تحصيلي توسط گروه هاي درسي ديگر مورد مقايسه قرار گيرد تا اطلاعات و مطالب موازي آن حذف شود.
۴ - متن تايپ شده كتاب جديد مجدداً مورد بازبيني كارشناسان و معلمان در جلسات مشترك قرار گيرد.
۵ - كلاس هاي آموزشي توسط آموزش ضمن خدمت براي مدرسين كتاب جديد تشكيل و روش هاي تدريس آن طي جلسات لازم مورد بحث و بررسي قرار بگيرد، به طوري كه كليه معلمان قبل از شروع سال تحصيلي، متن كتاب را در اختيار داشته و در دوره آموزشي مورد نظر شركت و از هر نظر به مطالب كتاب اشراف كامل داشته باشند.
۶ - در طول سال تحصيلي اشكالات كتاب درسي در حين تدريس مورد بازبيني مجدد قرار گرفته و مدرسين پرسشنامه مربوطه را تكميل و در اختيار دفتر تكاليف قرار دهند.
۷ - مؤلفين كتب درسي نيز خود لزوماً يك كلاس را جهت تدريس در يكي از مدارس انتخاب و در طول سال تحصيلي به اشكالات احتمالي آن پي برده و در مقام اصلاح آنها برآيند.
۸ - چنين كتابي مي تواند تا چندين سال بدون تغيير جهت تدريس، توزيع و در اختيار دانش آموزان قرار گيرد.
حسين حسين نژاد قندي- دبير بازنشسته