سينماي دفاع مقدس با پنج فيلم، حضور پررنگي در بيست و پنجمين جشنواره فيلم فجر خواهد داشت، جالب اينكه تمام اين فيلم ها نخستين تجربه سازندگانشان در سينماي دفاع مقدس به شمار مي آيد
محدثه واعظي پور
در سال هاي گذشته، هر گاه حاتمي كيا، ملاقلي پور، تبريزي و درويش در جشنواره حضور نداشتند، آن سال در جشنواره فجر يا فيلم جنگي حضور نداشت يا اگر هم احياناً فيلمي از اين گونه در جشنواره حضور مي يافت، به ندرت پيش مي آمد كه اثر شاخصي باشد.مي توان از بيست و يكمين جشنواره فيلم فجر مثال زد كه در غياب فيلمسازان فوق الذكر، هيچ فيلم جنگي در فجر به نمايش در نيامد.امسال هم بيست و پنجمين جشنواره فيلم فجر در غياب حاتمي كيا و ملاقلي پور و درويش برگزار مي شود ولي بيش از هر دوره ديگري در آن شاهد حضور فيلم هاي دفاع مقدس خواهيم بود. روز سوم (محمدحسين لطيفي)، اتوبوس شب (كيومرث پوراحمد)، اخراجي ها (مسعود ده نمكي)، پاداش سكوت (مازيار ميري) و مثل يك قصه (خسرو سينايي) فيلم هايي هستند كه در حوزه دفاع مقدس توليد شده اند و به احتمال قوي در جشنواره امسال حضور خواهند يافت. جالب اينكه اين اولين تجربه سازندگانشان در زمينه سينماي جنگ است. در غياب سينماگران شاخص سينماي جنگ، كارگرداناني تازه نفس وارد عرصه شده اند كه دستاوردشان نشان خواهد داد كه آيا سينماي جنگ خارج از دايره نام هاي آشنا نيز مي تواند به حركت خود ادامه دهد يا اينكه همچنان رونق اش وابسته به حضور حاتمي كياها و ملاقلي پورهاست.
عاشقانه جنگي
محمدحسين لطيفي كارگردان فيلم هاي پرفروش سال هاي اخير، امسال براي نخستين بار به سراغ يك فيلم جنگي رفته است. روز سوم يك درام جنگي عاشقانه است. تجربه اي تازه در سينماي جنگ كه مي تواند يكي از فيلم هاي پرفروش سال آينده باشد. لطيفي مي گويد: قصد من اين است كه خانواده ها براي ديدن روز سوم به سينماها بيايند. قصه و فضاي فيلم آنقدر آنها را تحت تأثير قرار بدهد كه تماشاي آن را به ديگران هم توصيه كنند.
قصه روز سوم در خرمشهر شكل مي گيرد. در روزهاي اول جنگ و زماني كه اين شهر در محاصره نيروهاي عراقي است. دختري جوان (باران كوثري) در خانه محبوس شده، عراقي ها اطراف خانه هستند و برادر دختر (پوريا پورسرخ) تلاش مي كند خواهرش را نجات بدهد.لطيفي مي گويد توجه به شخصيت ها و روابط برايش اولويت دارد: بايد باور كنيم كه خرمشهر، قبل از سقوط، يك شهر با عشق، آرزو، ازدواج، اميد و مرگ بوده. با حمله ناجوانمردانه، همه چيز رنگ خون مي گيرد ولي اين بچه ها زنده هستند و زندگي مي كنند. لطيفي به بعضي از شخصيت هاي فيلم هاي دفاع مقدس انتقاد دارد: در اكثر فيلم هاي دفاع مقدس يك سري آدم آسماني خلق مي شوند كه بين ما آدم هاي زميني زندگي مي كنند. اما حقيقت اين است كه اينها زميني و عاشق زندگي هستند ولي چيزهايي را كه به آنها عشق مي ورزند ايثار مي كنند. اگر اين عشق را نشان دهيم معني اين ايثار و هدف بلند مشخص مي شود. لطيفي قبلاً در مجموعه وفا نشان داده مي تواند با اين مايه ها كار كند. در وفا عشق زميني، مقدمه اي بر يك عشق آسماني است. بدون اين كه مفاهيم و معاني خاص و مورد نظر كارگردان بيننده را آزار بدهد. اين طور كه به نظر مي رسد قرار است در روز سوم تصوير تازه اي از جنگ و آدم هايش ببينيم و جنگ بستري است براي نزديك شدن به آدم هايي كه در بحبوحه جنگ و آتش و خون، به زندگي و عشق فكر مي كنند. پوريا پورسرخ، باران كوثري و حامد بهداد بازيگران جواني هستند كه نقش هاي اصلي روز سوم را بازي مي كنند. حامد بهداد نقش سربازي عراقي را بازي مي كند كه عشق را در جنگ تجربه مي كند.
روز سوم از معدود فيلم هاي جنگي است كه داستان آن در مقطع زماني خاصي شكل مي گيرد. قصه اين فيلم از يك ماه بعد از شروع جنگ آغاز مي شود و چهار روز آخر سقوط خرمشهر را به تصوير مي كشد. اولين تجربه فيلمسازي محمدحسين لطيفي اين انتظار را به وجود مي آورد كه پس از سال ها در سينماي جنگ شاهد فيلمي پرمخاطب باشيم.
اولين سياه و سفيد جنگي
كيومرث پوراحمد هم يكي ديگر از كارگردان هايي است كه امسال، براي نخستين بار فيلمي درباره جنگ و آدم هايش مي سازد. اين طور كه به نظر مي رسد اتوبوس شب در كارنامه اين فيملساز يك اتفاق تازه است. پوراحمد پيش از اين فيلم، علاقه خود را به داستان ها و فضاهايي خاص نشان داده بود. قصه هايي نوستالژيك كه ردي از دوران كودكي و نوجواني فيلمساز را مي شد در آنها ديد.حالا پوراحمد دست به تجربه تازه اي زده و به سراغ قصه اي رفته كه در دل جنگ مي گذرد. خسرو شكيبايي و محمدرضا فروتن كه در همكاري هاي مشتركشان با پوراحمد بازي هاي به يادماندني داشته اند در اين فيلم حضور دارند.فيلم، با ديدار دو همرزم سابق شروع مي شود. عيسي و فاروق پس از سال ها همديگر را مي بينند و به ياد گذشته مي افتند. زماني كه عيسي مامور مي شود 32 اسير جنگي را به پشت جبهه منتقل كند... اتوبوس شب با دوربين ديجيتال HD و سياه و سفيد تصويربرداري مي شود به اين ترتيب مي توان گفت اين فيلم، اولين فيلم سياه و سفيد سينماي دفاع مقدس به شمار مي آيد.
فصلي تازه
كارگردان جوان سينماي ايران در سومين فيلم بلندش، قصه نسل جنگ را روايت مي كند. مازيار ميري هم مانند كيومرث پوراحمد در حالي كارگرداني فيلمي مربوط به دفاع مقدس را شروع كرده كه پيش از اين، تجربه اي در اين عرصه نداشته است. پاداش سكوت برخلاف قطعه ناتمام و به آهستگي فيلمي پرشخصيت و پربازيگر است. پرويز پرستويي و رضا كيانيان كه در كارنامه شان آژانس  شيشه اي و روبان قرمز را ثبت كرده اند، پس از سال ها دوباره همبازي شده اند، آن هم در فيلمي مربوط به سينماي دفاع مقدس.مازيار ميري در خصوص ايده شكل گيري پاداش سكوت مي گويد: روزي در تاكسي مسيري را طي مي كردم كه مسافري آدرس خياباني با نام شهيد را جستجو مي كرد و راننده هم آنجا را نمي شناخت. ديدم ما فراموش كرده ايم كه اين افرادي كه نامشان بر ديوارها خورده است كساني هستند كه باعث شدند ما آرامش داشته باشيم. در پاداش سكوت در كنار پرستويي و كيانيان، بازيگراني چون جعفر والي، مهتاب كرامتي، پريوش نظريه، فرهاد اصلاني، سيما تيرانداز و مهدي صفري حضور دارند. فيلمنامه پاداش سكوت توسط فرهاد توحيدي نوشته شده است. بهرام بدخشاني كه فيلمبرداري چند فيلم شاخص جنگي مثل هيوا (رسول ملاقلي پور) و دوئل (احمدرضا درويش) را در كارنامه دارد، فيلمبردار پاداش سكوت  است.
كارخانه آدم سازي
مسعود ده نمكي پس از ساخت دو فيلم مستند، اولين فيلم سينمايي اش را كليد زد. اولين تجربه او در سينما، فيلمي است جنگي. اما اخراجي ها يك كمدي جنگي است. داستان چند جوان جنوب شهري است كه به دلايل و بهانه هاي مختلف به جبهه مي روند و در آنجا متحول مي شوند.فيلمنامه اخراجي ها را پيمان قاسم خاني نوشته. نويسنده اي كه در سال هاي اخير يكي از بهترين هاي عرصه طنز بوده و با نگارش فيلمنامه هاي متفاوت، به شهرت و محبوبيت رسيده است.سابقه كاري پيمان قاسم خاني اين انتظار را به وجود مي آورد كه كمدي جنگي اخراجي ها مانند ليلي با من است يك كار تازه در حوزه سينماي دفاع مقدس باشد. ده نمكي در اين فيلم، با بازيگراني حرفه اي همكاري كرده. ستاره هايي مثل امين حيايي و محمدرضا ?شريفي نيا و اكبر عبدي در كنار بازيگران شناخته شده اي مثل كامبيز ديرباز، مريلا زارعي، نگار فروزنده و... اخراجي ها يكي از پربازيگرترين فيلم هاي جنگي سال هاي اخير است. با توجه به فضاي قصه و بازيگرانش مي توان انتظار داشت اولين فيلم مسعود ده نمكي به يكي از پرفروش ترين فيلم هاي سال آينده تبديل شود . به نظر مي رسد ده نمكي در اين فيلم مي خواهد از تصوير كليشه اي كه از جنگ و آدم هايش در بعضي فيلم هاي دفاع مقدس مي بنيم فاصله بگيرد. اخراجي ها قصه عشق، تنهايي، جواني و جنگ است و همه اينها در فضايي طنزآلود رقم مي خورد.به گفته ده نمكي اخراجي ها براساس اين جمله آشناي حضرت امام (ره) شكل گرفته است: جبهه كارخانه آدم سازي است.
روزهاي آغاز جنگ
خسرو سينايي حدود 20 سال پيش يعني در سال هايي كه جنگ ايران و عراق، تازه شروع شده بود فيلمنامه مثل يك قصه را نوشت اما شرايط ساخت فيلم مهيا نشد تا امسال مثل يك قصه   داستان آشنايي سه سرباز عراقي با پسري ايراني است كه همراه پدربزرگش زندگي مي كند.
اين طور كه به نظر مي رسد سينايي قصد دارد در اين فيلم، روي شخصيت ها و روابط شان تاكيد كند. مثل يك قصه بازيگر شناخته شده و حرفه اي ندارد و نقش ها را بومي هاي بوشهر بازي مي كنند. سينايي فيلمش را شهريور ماه در بوشهر كليد زد و اين طور كه خبر مي رسد قرار است اولين نمايش فيلم در جشنواره بين المللي فجر باشد.

سعيد مروتي
معمولاً پيش از برگزاري جشنواره فيلم فجر، عيار آن را با توجه به فيلمسازان حاضر در آن مي سنجند. به اين معنا كه هر چقدر تعداد سينماگران شاخص در جشنواره بيشتر باشد، اين رويداد هنري جدي تر گرفته مي شود و برعكس در دوره هايي كه تعداد غايبان سرشناس زياد بوده، جشنواره كمتر مورد توجه قرار گرفته است. نقطه اوج چنين مسأله اي را مي شد در بيست و يكمين دوره برگزاري جشنواره فيلم فجر مشاهده كرد.سالي كه تقريباً هيچ كارگردان مهمي در جشنواره فيلم نداشت. آن سال جشنواره كم رونق تر از هميشه برگزار شد. نه از صف هاي معروف جشنواره خبري بود و نه رسانه ها استقبال چنداني از فيلم ها به عمل آوردند. هر چند در اين دوره از جشنواره  پديده هايي چون نفس عميق ، شب هاي روشن و رأي باز ظهور كردند؛ فيلم هايي كه شايد در حضور بزرگان چنان كه بايد ديده نمي شدند.فجر هميشه محل خوبي براي كشف پديده ها بوده است. منتها رونقي كه مد نظر برگزاركنندگان جشنواره است بدون حضور بزرگان، به دست نمي آيد.در واقع شركت توأمان فيلمسازان تازه نفس و سينماگران شاخص است كه مي تواند جشنواره فجر را به رويدادي حائز اهميت تبديل كند؛ نكته اي كه بايد مورد توجه هيأت انتخاب فيلم هاي بخش مسابقه سينماي ايران قرار بگيرد. يك فيلمساز برجسته حتي اگر فيلم  بدي هم ساخته باشد با حضورش در جشنواره، به رونق آن ياري مي رساند. اين مسئله اي است كه مديران اغلب فستيوال هاي سينمايي معتبر دنيا هم آن را رعايت مي كنند. مثلاً يك فيلم بد از وودي آلن هم به هر حال فيلمي است از وودي آلن و يك جشنواره رده A اروپايي، خود را از نعمت حضور چنين اثري محروم نمي كند. جشنواره بدون حضور بزرگان، نه گرماي چنداني خواهد داشت و نه جذابيت آن چناني.مروري به دوره هاي گذشته فجر نشان دهنده اين نكته است كه تاكنون پيش نيامده، در سال هاي غيبت بزرگان؛ جشنواره نمره قبولي از سوي كارشناسان دريافت كرده باشد.

ايلنا: فيلم ژاپني زبان نامه هايي از آيو وا جيما ساخته كلينت ايستوود، اولين جايزه مهم كارنامه اش را كسب كرد.اين فيلم صدر نشين جدول بهترين فيلم نشنالبرد آمريكا (BR) شد.در اين جدول، هلن ميرن براي بازي در فيلم ملكه به عنوان بهترين بازيگر زن شناخته شد و فارست ويتاكر براي نقش ايديامين در فيلم آخرين سلطان اسكاتلند،عنوان بهترين بازيگر مرد را از آن خود كرد.مارتين اسكورسيزي براي فيلم مردگان ، به عنوان بهترين كارگردان شناخته شد.لقب بهترين بازيگر نقش مكمل مرد به دجيمون هونسو براي فيلم الماس خونين تعلق گرفت.