ملي اقتصاد و ريلي نقل و حمل
نقل و حمل در ناپيدا هزينه‌هاي
ملي اقتصاد و ريلي نقل و حمل
اسلامي اكبر
بر شديد تاثيرات بر علاوه كه است اقتصاد زيربنايي بخش‌هاي از ريلي نقل و حمل بخش
بخش ايناست بسيار كيفي و كمي تحولات دست‌خوش نيز خود كشور ، اقتصادي توسعه فرآيند
خدمات و كالا توليد زمينه‌هاي تمامي در گسترده شكلي به كه است فعاليت‌هايي دربرگيرنده
.دارد برعهده چشمگيري نقش اقتصادي فعاليت‌هاي مجموعه در و داشته جريان
:است بررسي قابل زاويه دو از كشور هر اقتصاد در راه‌آهن اهميت
.مي‌شود دسترس از دور مناطق حتي مناطق ، از برخي در اقتصادي فعاليت‌هاي تمركز موجب نخست
...و سرمايه‌گذاري و توليد و اشتغال نقطه‌نظر از كلان ، سطح در كه است تاثيري ديگر عامل
.مي‌گذارد برجاي اقتصاد كل بر
جابه‌جايي هرچه و مي‌يابد تقليل نيز جابه‌جايي هزينه يابد ، بهبود ريلي شبكه قدر هر
تمام بهاي و افزايش كالا كيفيت نتيجه در يافته ، فزوني كار جغرافيايي تقسيم شود ، بيشتر
.مي‌يابد كاهش خدمات شده
چنين پرتو در.است اوليه نيازي راه‌آهن به دستيابي سازمان‌يافته ، اجتماعي نظام يك در
افزايش‌مهارت زمينه‌هاي خدمات ، و كالا شده تمام هزينه كاهش بر علاوه كه است شبكه‌اي
.ساخت فراهم مي‌توان را ضايعات كاهش و توليد
روسيه ميان ارتباطي پل تنها و ايران تجاري مهم بنادر از يكي كه انزلي بندر مثال به‌طور
در خود ظرفيت‌هاي افزايش از راه‌آهن ، فقدان به‌دليل مي‌شود ، محسوب خاورميانه و
.است شده محدود فوق‌العاده آن در اقتصادي فعاليت و است محروم مسافر و كالا جابه‌جايي
سيلوها و معادن بنادر ، نظير تقاضا و عرضه عمده مراكز تا شده موجب راه‌آهن نسبي مزيت‌هاي
سرپل راه‌آهن گفت مي‌توان به‌عبارتي.شوند متصل به‌هم ريلي خطوط با پيشرفته كشورهاي در
.است تقاضا و عرضه بين مكاني ارتباط
و صنعتي مراكز و شهرها فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، مراكز پوشش و ريلي شبكه گستردگي
و باراندازها و بنادر نظير مواد ، و كالا نگهداري و توزيع و تامين تاسيسات و توليدي
لزوم و ذخيره‌سازي انبارهاي و سيلوها و كشور دريايي و زميني مرزهاي خروجي و ورودي مبادي
.مي‌كند صدچندان را راه‌آهن كارآيي كه است عواملي از نقاط اين مستمر ارتباط
براساس.است...و انرژي صرفه‌جويي توليد ، اشتغال ، نظر از شد اشاره آن به كه ديگري عامل
قطار هر در يعني مي‌آورد به‌وجود ثابت شغل حداقل 15 مسافري واگن هر شده انجام مطالعات
ساله دائمي 30 ثابت شغل نفر براي 225 باشد ، داشته همراه به واگن حداقل 15 كه مسافري
شغل نفر براي 1125 باشند ، داشته سفر روز در قطار محور 5 هر در اگر حال.مي‌شود مهيا
صنعت و مي‌يابد افزايش مردم تفريحي و شغلي مسافرت‌هاي كه اين ضمن.مي‌شود فراهم ثابت
.مي‌كند پيدا رونق نيز غذايي صنايع و هتل‌داري و گردشگري
اقتصاد كل به كلان سطح در كه است گزينه‌هايي از يكي انرژي در صرفه‌جويي اين ، بر علاوه
به جاده‌اي نقل و حمل سهم از درصد فقط 10 اگر مسوولان ، از يكي گفته به.مي‌كند كمك كشور
ريال ميليارد سوخت 600 يارانه پرداخت عدم از ملي اقتصاد يابد ، اختصاص ريلي نقل و حمل
مقياس در را اشتغال امكان مي‌توان كه است شبكه‌اي چنين پرتو در بنابراين.برد خواهد سود
مناطق بين را خدمات و كالا عادلانه توزيع و درآمدها عمومي رشد امكان ساخت ، فراهم وسيع
.كرد امكان‌پذير را جمعيت انبوه جابه‌جايي و ساخت ميسر جامعه اقشار و مختلف
.برد نام اجتماعي رفاه اركان از يكي را ريلي نقل و حمل مي‌توان ترتيب اين به
نقل و حمل در ناپيدا هزينه‌هاي
شخصي ، خودرو با نقل و حمل هزينه نهم دو راه‌آهن با "مسافر" حمل ناپيداي هزينه‌هاي
اين از "بار" ريلي نقل و حمل ناپيداي هزينه‌هاي و اتوبوس دوم يك و هواپيما پنجم دو
است كمتر نيز نسبت‌ها
يكم ، و بيست قرن در كشورها اقتصادي -سياسي تصميم‌گيران براي چالش‌ها بزرگترين از يكي
بين اين در و است مسافر يا كالا نقل و حمل از ناشي مانده جاي بر منفي اثرات كردن محدود
.نيست توسعه درحال و يافته توسعه كشورهاي بين تفاوتي
هزينه‌هاي.دارد وجود غيرمستقيم و مستقيم هزينه دوگونه مسافر يا كالا نقل و حمل در
.مي‌شود پرداخت كالا صاحب يا مسافر توسط مستقيما كالا حمل اجرت يا بليت به‌صورت مستقيم
نقل و حمل طرق از يكي انتخاب اثر بر ناپيدا هزينه‌هاي يا غيرمستقيم هزينه‌هاي ولي
:از است عبارت آن موارد اهم كه مي‌شود تحميل جامعه بر (آبي راه و ريلي هوايي ، جاده‌اي ، )
(درمان و دارو معلوليت ، فوت ، ) حوادث -
(زمان رفتن دست از) ترافيك -
هوا آلودگي -
(درياها آب سطح افزايش و گلخانه‌اي گازهاي اثرات شامل) هوا و آب تغييرات -
صوتي آلودگي -
نقل و حمل مختلف شكل‌هاي از استفاده در ناپيدا هزينه‌هاي مقايسه ديد ، زاويه اين از
.باشد نقل و تصميم‌گيرحمل مراجع براي راهبردي نكات حاوي مي‌تواند
براي 15 نقل و حمل مختلف سيستم‌هاي ناپيداي هزينه‌هاي تخمين براي شده انجام برآوردهاي
سال در كشور اين 17 براي كه مي‌دهد نشان نروژ و سوئيس علاوه به اروپا اتحاديه عضو كشور
ده حدود كه است شده بالغ يورو ميليارد به 658 نقل و حمل ناپيداي هزينه‌هاي مجموع 1995
.است كشور اين 17 داخلي ناخالص توليد درصد
شخصي ، خودروهاي شامل) جاده‌اي نقل و حمل بخش‌هاي كليه دربرگيرنده مطالعه اين
شامل) آبي و ريلي هوايي ، ،(سنگين و سبك بار حمل نقليه وسايل و اتوبوس‌ها موتورسيكلت‌ها ،
.است (باري و مسافري
مقايسه دو ، جدول و نقل و حمل مختلف اشكال براي را ناپيدا هزينه‌هاي اين تفكيك يك جدول
نشان شده برده نام كشور براي 17 و سال 1995 در را موثر عوامل حسب بر ناپيدا هزينه‌هاي
:مي‌دهد
:مي‌شود نتيجه زير جداول دقيق‌تر مقايسه امكان براي دو و يك جدول اعداد كردن شاخص با
از كمتر بار حدود 4/4 راه‌آهن سيستم با مسافر يك حمل ناپيداي هزينه‌هاي بنابراين
به‌عبارت و بود خواهد اتوبوس از كمتر بار و 9/1 هواپيما از كمتر بار شخصي ، 4/2 خودروهاي
هواپيما پنجم دو شخصي ، خودرو نهم دو حدود ريلي مسافري نقل و حمل ناپيداي هزينه‌هاي ديگر
.بود خواهد اتوبوس دوم يك و
و ازجاده‌اي كمتر بار حدود 6/4 ريلي نقل و حمل سيستم با بار حمل ناپيداي هزينه ترتيب اين به
باري نقل و حمل ناپيداي هزينه‌هاي ديگر به‌عبارت و بود خواهد هواپيما از كمتر بار 7/10
.بود خواهد هواپيما يازدهم يك و جاده نهم دو حدود ريلي
بيشتر افزايش و ريلي نقل و حمل توسعه براي پيش از بيش تاكيد نشان‌دهنده فوق مقايسه‌هاي
چه و بار حمل بخش در چه فني زيرساخت‌هاي گسترش براي بودجه از ريلي نقل و حمل سيستم سهم
.است مسافر جابه‌جايي بخش در
بديهي ولي است كمتر رشته‌ها ساير از دريايي نقل و حمل پنهان و آشكار هزينه‌هاي البته
قابل رودخانه‌هاي و آبي راه به‌وجود نياز نقل و حمل شيوه اين از استفاده براي كه است
.ندارد وجود امكاني چنين ما سرزمين داخل در كه است كشتيراني
نادري شفيع اصغر علي
نقل و حمل سيستم نوع حسب بر ناپيدا هزينه‌هاي مقايسه -جدول1
|
/2
|
3/10
|
3/32
|
جاده‌اي 613
|
نقل و حمل سيستم نوع /عنوان
|
|
/0
|
/1
|
/4
|
1/93
|
يورو ميليارد به ناپيدا هزينه
|
موثر عوامل حسب بر ناپيدا هزينه‌هاي مقايسه - جدول2
|
ديگر
عوامل
|
آلودگي
صوتي
|
هوايي و آب تغييرات
|
ترافيك
|
هوا آلودگي
|
سوانح
|
موثر عوامل /عنوان
|
|
4/81
|
5/36
|
/121
|
4/128
|
3/134
|
6/155
|
يورو ميليارد به ناپيدا هزينهسهم
|
|
5/12
|
/5
|
5/18
|
5/19
|
4/20
|
6/23
|
كل مجموع از درصد
|
مسافر نقل و حمل ناپيداي هزينه‌هاي مقايسه - جدول3
|
اتوبوس
|
هواپيما
|
شخصي خودرو
|
نقليه وسيله نوع /عنوان
|
|
38
|
18
|
87
|
يورو به كيلومتر-مسافر هر 1000 انتقال ازاي به ناپيدا هزينه
|
كالا ونقل حمل ناپيداي هزينه‌هاي مقايسه - جدول4
|
قطار
|
هواپيما
|
جاده‌اي
|
نقل و حمل سيستم نوع /عنوان
|
|
19
|
205
|
88
|
يورو به بار كيلومتر -تن هر 1000 حمل ازاي به ناپيدا هزينه
|
|
