سومين شماره از نشريه «خيال»، فصلنامه پژوهشي در زمينه هنر منتشر شد. اين فصلنامه كه صاحب  امتياز آن، فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران است، به مدير مسئولي ميرحسين موسوي و سردبيري مهرداد قيومي بيدهندي انتشار مي يابد.
در اين شماره مي خوانيم: خيال به روايت مولانا جلال الدين محمد بلخي، ايرج داداشي، سهم هنرهاي زيبا در تعليم مسلمانان، تيتوس بوركهارت/ سيد علاءالدين طباطبايي، نگاهي به بنيانهاي نظري آموزش و نمايش،منصور ابراهيمي، سكونت شاعرانه و ساختن جاودانه، معماران سده هاي ميانه در شرق و غرب، صور نقد معماري در كتاب معماري و انديشه نقادانه.
«خيال ۳» با خلاصه انگليسي و با قيمت ۱۲۰۰ تومان توسط سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به چاپ رسيده است.

نمايشگاهي از آثار ادواردو ارويو نقاش اسپانيايي در موزه هنرهاي معاصر لودويك در بوداپست برپا شده است.
به گزارش شبكه تلويزيوني يورونيوز، اين نخستين بار است كه آثار اين هنرمند نقاش اسپانيايي در بوداپست به نمايش درمي آيد. ارويو، سبك ويژه اي را براي خلق آثارش به كار برده است. وي در سبك ضد فرماليستي خود به خوبي از رنگ ها استفاده كرده است. اما در آثاري كه در دهه ۵۰ خلق شده اند، يعني زماني كه وي در پاريس زندگي مي كرده بيشتر از رنگهاي تيره استفاده شده است. قرار است آثار وي پس از نمايش در بوداپست در مسكو و سن پطرزبورگ نيز به نمايش درآيند.

پس از رواج عكاسي شمار بزرگي از منتقدان نه چندان جدي نقاشي بر آن بودند كه با مردم گير شدن اين صنعت يا هنر، ديگر نقاشي فيگوراتيو محلي از اعراب ندارد يا دست كم اين نوع نگاره ها در گستره هنر نقاشي فاقد كارايي پيشين است. پيكاسو با نگرشي نوين به تابلوهاي سزان و با برخورداري از نبوغ خاص خود پس از چند دهه نقاشي، شنيدن انتقادهاي ياد شده و وقعي نگذاشتن بر آن موفق شد اين منظر را مسدود كند.
پيكاسو نسبت به تابلوهاي بي شمارش نگاره هاي اندكي خلق كرده است كه در آن پيكره انساني غايب باشد. حتي زماني كه پيكاسو تابلوي «قتل عام در كره»  را در سال ۱۹۵۱ خلق كرد باز هم شماري از منتقدها آن را آوژه گري كمونيستي عكاسانه و نه چيزي جز اين خواندند. اما پيكاسو سال ها پيش از ۱۹۵۱ بعد زمان را، خارج از سه بعد تا آن زمان شناخته شده در نقاشي، وارد اين هنر كرده و به اثبات رسانده بود كه عكاسي نمي تواند اين بعد را نشان دهد. دو كله داشتن تابلوي «زني روي صندلي» يا بيني هاي متعدد فيگورهاي ديگرش نشان از اين كشف دارد. تابلوهاي فيگوراتيو با اين كشف و با كمك نگاره هاي نقاشان ديگر حيات نويني يافت.
و نيز هنگامي كه تابلوهاي ون گوگ در سال آغازين سده گذشته در پاريس به نمايش گذاشته شد ماتيس سي و دو ساله بود و پي جوي افق هاي نوين در هنر نقاشي. آن چه ماتيس را در سال ياد شده مسحور نقاشي ون گوگ كرد بلند پروازي او در حوزه رنگ و بي اعتنايي نسبي اش به رنگ هاي واقعي چيزها بود. به اين ترتيب ماتيس در پي بزرگداشت رنگ و رهايي آن از قيد طبيعت بود. ماتيس در اين نوجويي از مينياتور هاي ايراني نيز متأثر بود.
مكتب نخست در آغاز با نام كوبيسم و مكتب اخير با نام فوويسم شهرت يافت. اين پشت كردن به تقليد از طبيعت راه را براي آنچه گرايش به تجريد است باز كرد. يعني- با شدت و ضعف- صورتي كلي بخشيدن به عينيت هاي جزيي و اين گرايش به همان گونه كه گريز گاهي شد براي رنگ بازان فاقد استعداد، ياور نقاشان هنرمندي نيز گشت كه همانند اين دو بنيانگذار بزرگ آثار به جاي ماندني بي شماري خلق كنند.
علي نصير به گروه اخير تعلق دارد و اين پيشگفتار كوتاه مدخلي بود براي نگرش به آثار او، اما پيش از ورود به جهان اين تابلوها بايد بگويم من علي نصير را از پشت نيمكتهاي دبيرستان شناختم و شاهد تكوين و تكامل نقاشي او از دريافت بدوي از اين هنر تا طي كليه مدارج دانشگاهي در دانشكده هنر برلين بوده ام. شدت علاقه او به نقاشي و سخت كوشي اش براي دست يافتن به قلمي ويژه كار تماما برايم آشناست.
علي نصير متولد ۱۳۳۰ تهران در سال ۱۳۵۳ به منظور تحصيل در رشته نقاشي راهي برلين شد. در سال ۱۹۸۴ ميلادي در چارچوب تبادل دانشجو از سوي دانشكده هنر برلين براي مدتي به فرانسه (بزانسون) رفت. در ۱۹۸۵ پس از طي واپسين مرحله آكادميك در اين دانشكده به دليل ويژگي آثارش به عنوان فردي از نخستين گروه چند نفره برنده بورس دو ساله از آن دانشكده و سناي برلين شد. او در دانشكده هاي گوناگون آلمان آناتومي عناصر طراحي و رنگ شناسي و ... تدريس كرده است. در نمايشگاه هاي انفرادي و دسته جمعي بي شماري در سوئد، لهستان، ژاپن، ايالات متحده، آلمان (برلين، گوتينگن، هامبورگ، درسدن و...) شركت كرد و همچنين در نمايشگاهي كه به مناسبت دويستمين سالگرد انقلاب كبير فرانسه (۱۹۸۹) برگزار شد شهرت نقاش ايراني در آلمان تثبيت شد.
در كنار تعداد زيادي نقد و عكس و مقاله كه تاكنون در نشريات و جنگ هاي گوناگون هنري آلمان و در كاتالوگ هاي دسته جمعي درباره كارهاي نصير چاپ شده و چهار كاتالوگ انفرادي نيز از نمايشگاههاي انفرادي او نشر يافته است. كارهاي جدي و قابل بررسي علي نصير چاپ شده و چهار كاتالوگ انفرادي نيز از نمايشگاههاي انفرادي او نشر يافته است.
كارهاي جدي و قابل بررسي علي نصير از تابلوهاي نخستين كاتالوگ انفرادي او آغاز مي شود. در اين دوره بن- مايه (موتيو) اصلي كارهاي او كاربرد قهر و خشونت است. تازيانه نيز در شماري از اين آثار به چشم مي خورد. در اين نگاره ها چشم بيننده شاهد محبسي دوزخ مانند يا مغاكي محبس گونه بر خاك و در زمين است. نظاره گر اين تابلوها هرگز با چشم انداز سنتي نقاشي اروپايي- حامل آسمان مملو از اميد و قدس يا آفتاب و افق- روبه رو نمي شود. در اين تصاوير تأثير فرانسيس بيكن نقاش قرن بيستم انگلستان را مي توان تشخيص داد.
در تابلوهايي كه نصير از سال ۱۹۸۶ به اين سو آفريده، گسترش رنگ ها و وحدت و تضادشان با يكديگر نسبت به كارهاي پيشين نمايان تر است. در همايي پيكره هاي انساني بيش از گذشته است و موضوعات نيز متنوع تر شده اند.
اگر تابلوهاي سال هاي پيش از آن، صحنه كاربرد قهر و مبارزه را- در مركز تابلو- به عنوان موتيو در برداشت، تابلوهاي دوره دوم اش وضعيت روزانه انسان به عنوان شهروند شهرهاي بزرگ صنعتي را در زمينه انفراد، انزوا و مشكلات برقراري رابطه در طبيعت و به هنگام فراغت نشان مي دهد.
آن دسته از تابلوهاي پيشين نصير نيز كه در اين دوره حاوي موضوعات ياد شده در دوره پيشين است، از لحاظ تركيب (كمپوزيسيون) گسيختگي فضا و تضاد رنگ ها حاوي كوشش هاي نقاشي در دوره دوم است. انفراد، بي هويتي و بي ريشگي جاري در اين تابلوها ناظر بر روابط انساني بيگانه شده و بر پايه اصول رقابت در كشورهاي فوق صنعتي است كه اصل بهره  وري هر چه بيش تر را هدف قرار داده است. چه در دوره نخست چه در اين دوره اي كه به آن خواهيم پرداخت، نصير با تابلوهايش به همان گونه كه خود در موزه  هنرهاي معاصر اصفهان چند هفته قبل از افتتاح نمايشگاهش در نگارخانه الهه بيان كرد، به بيان درونيات خويش مي پردازد.
اگر انسان در نگاره هاي نخستين دوره نقاشي اش از رفتاري ددگونه، در آخرين مرزهاي سبيت رنج مي كشد، اگر انسان در مرحله كشف و شهود نقاشانه نصير پاي در گل- گونه روابط و اشياي فرومانده است كه مخلوق خود اوست، انسان در سومين مرحله نقاشي با ابهامي شوق برانگيز ترسيم مي شود.
نصير به واسطه ماتيس، كه خود متأثر از نقاشي ايراني بود، كم كم به شناختي عميق تر از رنگ و وحدت تضاد آنها دست يافت و بر آن بوده و هست كه با نظر داشت به رنگ آميزي مينياتورهاي ايراني رنگ آميزي ويژه خود را خلق كند.
در تابلوهاي اخير نصير، گفتيم رابطه ها ابهام آميز تر شده است. بيننده كنجكاو، نگاه غيرمعتاد به سنت، خود، نوع رابطه را كشف مي كند، ضمن آن كه كشف بيننده هر چه باشد، رنگ آميزي ريشه دارش كه حاصل از ورزيدگي ذهن و قلم موي اوست نگاه بيننده را به خود جذب مي كند.
نگاهي كه تفاوت و حتي تباين را ميان اين هنر و آن چه با نام اين هنر عرضه مي شود، به خوبي تشخيص مي دهد. ابهام ياد شده تا جايي كه به ارتباط دو جنس زن و مرد مربوط مي شود در حوزه شعر از ابهام خارج مي شود و آميزه ناگزير علاقه و خشونت،  در جهان مقهور تكنولوژي گوياتر بيان مي شود.
كامران جمالي

نمايشگاهي از مجموع عكس هاي الفونسو سانچز گارسيا، عكاس مطبوعاتي اسپانيا در مركز هنرهاي زيباي مادريد در معرض ديد علاقه مندان قرار گرفته است.
به گزارش يورونيوز، گارسيا يكي از اولين عكاسان مطبوعاتي اسپانيا است كه عكس هاي بسياري را در نيمه اول قرن بيستم از وقايع مهم سياسي و تاريخي اسپانيا ثبت كرده است. وي در سال ۱۹۰۴ كار خود را با نشريه ال دياريو گرافيكو، آغاز كرد و در پنجاه سال فعاليت خود وقايع مهمي چون جنگ داخلي اسپانيا را در عكس هاي خود نشان داده است.عكس هاي وي از نظر كيفيت و نزديكي به سوژه قابل توجهند. در مركز هنرهاي زيباي مادريد ۳۵ عكس از مجموعه عكس هاي مطبوعاتي گارسيا به نمايش درآمده است.
الفونسو سانچز گارسيا به همراه پسرش كه وي نيز عكاس بوده است عكس هاي بسياري از شخصيت هاي سياسي نيمه اول قرن بيستم اسپانيا گرفته اند.
آنها پس از پايان جنگ به علت عقيده هاي سياسي شان همچون بسياري از اسپانيايي ها نتوانستند همچون گذشته به فعاليت خود ادامه دهند و كارهاي آنها پس از اين دوره در مقايسه با آثار قبلي شان كمتر قابل توجه است.

آژانس عكس ايران از عكاسان كشور دعوت كرد آثار خود را براي شركت در هشتاد و چهارمين نمايشگاه انجمن عكاسي اسكاتلند ۲۰۰۳ حداكثر تا ۲۶ اسفند به اين مؤسسه ارسال كنند.
به گزارش ايرنا، اين نمايشگاه با نظارت فدراسيون بين المللي عكاسي هنري برگزار مي شود و شركت در اين مسابقه براي همه عكاسان جهان آزاد است.
هر عكاس مي تواند با چهار عكس معاصر (عكس هاي دستكاري شده) يا سنتي (عكاسي با شيوه رايج) در بخش هاي عكس سياه و سفيد، عكس رنگي و اسلايد شركت كند. اندازه عكس ها ۳۰ در ۴۰ سانتي متر و اسلايدها پنج در پنج سانتي متر اعلام شده است و مشخصات كامل بايد در پشت هر عكس نوشته شود.
به خالقان بهترين اثر هر بخش با موضوعات چشم انداز طبيعت و تاريخ طبيعت جوايزي از سوي برپاكنندگان اين نمايشگاه اهدا مي شود.

نصرالله افجه اي از استادان بنام رشته نقاشي - خط و در زمره هنرمندان با سابقه اي است كه طي سالها فعاليت، ضمن ارائه آثار متعدد، به انتقال تجربه هاي خود در زمينه اين شاخه از هنرهاي تجسمي به دانشجويان و علاقه مندان پرداخته است. گفته هاي اخير استاد افجه اي در ستون  گفت وگوي اين هفته در پي مي آيد.
* * *
* اين روزها سرگرم چه فعاليت هايي هستيد؟
- مشغول انجام كارهاي شخصي ام اعم از سفارش ها و اقدام هاي مقدماتي براي برگزاري نمايشگاه هايي در داخل و خارج از كشور هستم. در كنار اينها، به تدريس كاربرد خط در گرافيك در دانشكده هاي هنر شهيد باهنر و دانشگاه تهران مشغولم.
* تدريس شما در رشته كاربرد خط در نقاشي و گرافيك، بيشتر شامل چه جنبه هايي است؟
- به طور كلي، خوشنويسي به دو بخش تقسيم مي شود. يكي خوشنويسي محض كه تعريف خودش را دارد و براي ياد گرفتن آن و كسب مهارت بايد از طريق انجمن خوشنويسان عمل كرد. در خوشنويسي محض، هيچ نوع سايه اي در گوشه  و كنارش به طور حاشيه وجود ندارد.
در واقع، خط مكتبي با الگوي از پيش تعيين شده كار مي شود،اما در بخش دوم خوشنويسي كه كاربردهاي خط مطرح است، تعريف جداگانه اي پيدا مي كند. خط كاربردي، تابع مكاتب نقاشي نيز مي شود، رنگ و فرم به آن اضافه شده و شامل طراحي حروف، لوگو، آرم و نشانه، پشت جلد، متن فيلم ها و ... است.
البته بخش دوم، خود به دو شاخه نيز تقسيم مي شود:  بخش تبليغات و تجاري و بخش هنري آن. من شخصا وارد بخش تبليغاتي نشده ام و علاقه اي در اين زمينه ندارم. كار خود را به بخش فرهنگي  اش اختصاص داده ام كه بر روي مرز باريكي قرار دارد. تعاريف دو شاخه اخير، به لحاظ عملكردشان از يكديگر جدا مي شوند و اين چيزي است كه خودمان متوجه آن هستيم تا رنگ ها و فرم هاي ما، مشابه آن چه در رنگ و فرم تبليغاتي وجود دارند، نشوند.
* آيا خط كاربردي يا استفاده از خط در نقاشي و گرافيك را نوآوري در خوشنويسي محض مي دانيد؟
- به كار بردن «نوآوري» براي «صنعت» بيشتر مناسب است. اين كلمه در هنر، خيلي حقير مي شود. چون در هنر بايد خلاقيت ايجاد كرد و هنر فاقد خلاقيت، صرفا صنعت است.
در صنعت، بايد به «مهارت» رسيد، اما بخش هنري آن، جايي است كه «خلاقيت» شروع مي شود. در خوشنويسي نيز به اين ترتيب است كه شيوه، سبك و سياق شخص و اصطلاحا، خودي نشان دادن او برابر با هنر و خلاقيتش مي شود؛  چنين چيزي هم بيشتر در خود كار مستتر است. پس در بخش هنري كار، بايد خلاقيت وجود داشته باشد نه نوآوري. از طرفي، ما خطوط مختلفي اعم از نسخ، ثلث، كوفي، ريحان و ... داريم كه هر كدام در معنا و در كاربرد اجتماعي، جاي خود را دارد. يعني مثلا خط ثلث بر روي كتيبه  نويسي هاي اماكن متبركه و مقدس به كار مي رود، خط نسخ در كتابت قرآن مجيد كاربرد دارد و نستعليق و شكسته نستعليق نيز به دليل موسيقي و نرمشي كه داراست در ادبيات فارسي به كار گرفته مي شود. پس كاربرد خط در گرافيك، اين معنا را مي يابد كه هر خطي در هر جا كه لازم باشد و براساس منطق مورد استفاده قرار مي گيرد نه بنابر سليقه.
* آيا برنامه مشخصي براي آينده داريد؟
- برنامه آينده، بيشتر براساس انگيزه و موردي كه ايجاد مي شود و در درازمدت تعيين خواهد شد. براي مثال، نمايشگاه قرآن يكي از مناسبت هايي است كه براي ارائه اثر وجود دارد. ولي در كوتاه مدت، من تقويم ايام و در واقع زمان را در ذهنم دارم. به طوري كه براساس روزهايي كه در آينده نزديك در پيش رو داريم، مثلا فرا رسيدن عيد نوروز، يا حتي فرا رسيدن هر فصلي و هر مناسبت  ملي و مذهبي ديگر آثاري را خلق مي كنم. علاوه بر اين، معمولا در ابتداي هر سال براي برپايي يك نمايشگاه در طول همان سال برنامه ريزي مي كنم تا در صورتي كه امكان آن پيش بيايد، اين كار را انجام دهم. برگزاري نمايشگاهي از آثارم در نيمه اول سال ۸۰ در آمريكا و نيز نمايشگاهي در سال ۸۱ در امارات و دوبي از جمله فعاليت هاي اخيرم به شمار مي روند. همچنين در كنار برنامه هايي كه براي امسال در نظر داشتم، نمايش تعدادي از كارهايم در شهر رفسنجان بود كه پس از فعاليت هاي برون مرزي ام انجام شد. فكر مي  كنم دليل چنين تغيير مكاني براي داير كردن يك نمايشگاه، آن هم در دل كوير و گوشه اي دنج، دلبستگي به خاك كشورمان و حال و هوايي است كه هميشه به دست نمي دهد.

نخستين دوره «مسابقه عكس مهر» ويژه عكاسان بزرگسالان و دانش آموز و در دو گرايش: آموزش و پرورش از نگاه دوربين و آزاد توسط دفتر انتشارات كمك آموزشي (مجلات رشد) برگزار مي شود.
برخي موضوعات پيشنهادي براي گرايش «آموزش و پرورش از نگاه دوربين» شامل دانش آموز در زنگ تفريح، معلم در كلاس، وضعيت و رفتار دانش آموز و معلمان هنگام امتحان، دانش آموزان و نماز، دانش آموزان در اردو، زنگ ورزش در مدرسه، فضاي مدرسه ها وكتابخانه هاي مدارس است. مهلت ارسال آثار تا ۱۶ ارديبهشت ۱۳۸۲ اعلام شده و هر عكاس مي تواند حداكثر با هفت قطعه عكس در هر گرايش شركت كند.
ابعاد عكسها نيز بايد حداقل ۱۸*۱۳ و حداكثر ۴۰*۳۰ باشد.
عكاساني كه سن آنها حداكثر ۱۸ سال است، مي توانند در رشته دانش آموزي و عكاساني كه سن شان بيش از ۱۸ است، در رشته بزرگسالان شركت كنند.همچنين عكسهاي ارسالي نبايد قبلا در نشريه و يا كتابي به چاپ رسيده باشد و در صورت لزوم عكاس بايد آمادگي ارائه نگاتيو عكسها را داشته باشد. پشت عكسها نيز بايد با تعيين گرايش، شماره گذاري و مشخصات عكسها در فرم درخواست ذكر شود.
ديپلم افتخار و سفر به سوريه جايزه نفر اول هر گرايش است و رتبه هاي دوم و سوم در هر گرايش، علاوه بر لوح تقدير و سكه بهار آزادي دريافت مي كنند.
جوايز نفرات برتر طي مراسمي در خرداد ماه ۸۲ اهداء خواهد شد.

مهدي حسيني، كارشناس و مدرس هنر
به تازگي در نگارخانه تهران، شاهد برپايي نمايشگاه صميمي و بي آلايشي از آثار طراحي و نقاشي مصطفي ندرلو، هنرمند معاصر بوديم. ندرلو از هنرمندان برخاسته از بطن انقلاب و دانش آموخته رشته نقاشي از دانشگاه هنر و داراي مدرك M.A در رشتهGraphic Design (گرافيك ديزاين) با گرايش تصويرسازي از دانشگاه UCE، انگلستان است. او علاوه بر نقاشي، طراح قابلي است و بر امور تصويرسازي و پويانمايي اشراف كامل دارد. ندرلو از آن دسته از هنرمندان مستعد و در عين حال محجوبي است كه در اين بيست سالي كه از فعاليت هنري اش مي گذرد، آهسته و به صورت مستمر گام به سوي انسجام و پالايش برداشته است.
او بيشتر اهل عمل است تا حرف. بدون ادعاست. به جار و جنجال و سروصدا اعتقادي ندارد و طبيعي است كه با اين روحيه بسيار كمتر از افرادي كه اهل اين قبيل ترفندها هستند، شناخته شده باشد، آثارش مورد توجه قرار گرفته و نهايتا طالبي براي آثارش پيدا شود. زماني كه به ديدارش رفتم او را به همراه مدير نگارخانه و يك نفر كه از شرق دور آمده بود، تنها يافتم. جوان ژاپني با تأمل بسيار به آثار يكدست، آرام و خوش نور و رنگ ندرلو نگاه مي كرد. من نيز (با وجودي كه محاوره اي لفظي با نظاره گر شرق دوري نداشتم) خودم را در احوال و حالات اش شريك مي دانستم. يعني اين فضاي آثار ندرلو؛ طراحي، تركيب بندي و رنگ آميزي آن بود كه تأثيري مشترك بر بيننده مي گذاشت. سطوح گسترده كه زماني آرام و در لحظه اي ديگر با استفاده از رنگ هاي درخشان و پويايي قلم مو، ذهن را به كنكاش فرامي خواندند بيننده را به دريافتي مشترك از تصوير هدايت مي كردند. استفاده از طرح و رنگ در اين آثار به گونه اي است كه پيوسته بيننده از زمان حال (با همه كنكاش و پويايي اش) به گذشته تاريخي، به ويژگي هاي نگارگري سنتي، رجعت داده شده و مجددا به زمان حال باز مي گرداند و اين هم به لحاظ دانش ندرلو به ويژگي هاي نگارگري سنتي و طراحي معاصر و هم به واسطه دانش او نسبت به طرح و تركيب و نيز به واسطه برخورد خلاق او به امر تصوير است.
به كار بردن اين واژه ها در لفظ، ساده است. ولي زماني كه پاي طرح و رنگ و نوآوري به ميان مي آيد و قرار براين مي شود كه اين الفاظ در قالب تصوير ماهيت عيني به خود گيرند، موضوع صورت ديگري به خود مي گيرد.'
اينجاست كه درايت، تمركز و حياي هنرمند پا به ميان مي گذارد و از مجموعه دريافت هاي اكتسابي تركيبي استثنايي به وجود مي آيد. فضاي آثار ندرلو ملهم از فرهنگ سنتي است و اين امر نشان از آن دارد كه وي سال ها و زمان هاي بسياري در مقابل آثار جاويدان نگارگري سنتي خودي قرار گرفته تا از تلالو و خلاقيت آن ها، در درون به وجد آمده، ويژگي هايش را شناخته، بندبند آن را در ذهن خود تحليل نموده و سپس (و با توجه به دانش معاصرش) راه حل و بيان نويني، از مجموعه اين عوامل فراهم آورده است.
بدون اغراق، از ديدن نمايشگاه مصطفي ندرلو به وجد آمدم و از آن به عنوان يكي از نمايشگاه هاي موفق فصل ياد خواهم كرد. ندرلو به راه خود مي رود. هر چند كه اين مسير به تأني و آرامي طي شود.