Hamshahri Newspaper

شكست هاليوود
در سال 2004 فيلم محبوب نگهبان شب پرفروش ترين فيلم تاريخ روسيه شد و 3/16ميليون دلار فروش كرد، در حالي كه فيلم بزرگي چون ارباب حلقه ها؛ بازگشت پادشاه در روسيه فقط 14 ميليون دلار فروخت. اما اين فقط شروع ماجرا بود. در سال 2005 فيلم تاريخي / حادثه اي روسي Turkish Gambit م۳‎/۱۹ميليون دلار فروخت و فيلم شركت 9 چند ماه بعد فروش خيره كننده 6/25 ميليون دلاري در سطح روسيه داشت. پوتين شخصاً اين فيلم را كه به ماجراي نبرد سربازان روسي در افغانستان مي پرداخت، تماشا كرد و عنوان كرد كه اكنون صنعت سينماي روسيه تولدي دوباره داشته است.اما حد نصاب آخر مربوط به فروش فيلم نگهبان روز -دنباله فيلم نگهبان شب- است كه در ژانويه به اكران در آمد و 7/34 ميليون دلار فروخت و فروش آن سه برابر فيلم كينگ كونگ از پيتر جكسون بود.

جيمز وك و جيمز هث تنها آمريكايي هاي حاضر در تيم فني فيلم جديد Trackman به حساب مي آيند. ولي ساير اعضاي تيم فني فيلم و هنرپيشگان كه همگي روسي هستند آنها را به سادگي آمريكايي صدا مي زنند.
اين دو نفر در توليد فيلم تريلر Trackman نقش چنداني ندارند و فقط بر روند مالي و زماني كار نظارت دارند. فيلم در مسكو فيلمبرداري مي شود و تهيه كنندگان آن اميدوار هستند كه ميليونها سينما رو در سراسر روسيه از اين فيلم استقبال كنند. البته اين انتظار آنها چندان بي مورد نيست و فروش خيره كننده فيلم هاي روسي در سطح اين كشور باعث شده تا استوديو فيلمسازي سوني پيكچرز و شركت رسانه اي پاتن سرمايه گذاري هايي را براي پخش جهاني اين فيلمها انجام دهند. اين مشاركت شركت هاي اروپايي توليدكننده، فيلم در روسيه در سال هاي اخير يك پديده جديد در عرصه سينماي جهان محسوب مي شود.
در چنين شرايطي به نظر مي رسد كه صنعت سينماي روسيه پس از افت و خيزهاي فراوان در خلال يك دهه اخير كه ناشي از شرايط بي ثبات اقتصادي و فرهنگي اين كشور پيس از سقوط اتحاد جماهير شوروي در 1991 بود، اكنون به رنسانس و شكوفايي گيشه نزديك مي شود و نقش هاليوود در سينماي اين كشور با وجود صرف هزينه ها و سرمايه هاي گزاف، به مرور كم رنگ تر مي شود.
مايكل لينتون مدير شركت اينترمديا آلمان كه در روسيه فعال است، مي گويد: اكنون دوران شكوفايي سينماي روسيه است. اين كشور سابقه خوبي در فيلمسازي دارد و بازيگران و كارگردانها به خوبي به كار خود واقف هستند و نكته اصلي فقط اين روند است. اما اين فقط نظر لينتون، نيست بلكه اكثر تحليل گران سينمايي معتقد هستند كه شرايط صنعت سينما در روسيه اكنون بيش از هر زمان ديگري اميدواركننده است. ميزان فروش محلي فيلمها در سال 2005 حدود 20 درصد افزايش داشت و به 331 ميليون دلار رسيد و تحليلگران بر اين باور هستند كه ميزان رشد دو رقمي فروش فيلمها لااقل تا 5 سال آينده حفظ خواهد شد و روسيه مي تواند در اين زمينه با كشورهايي چون تركيه و چين رقابت كند.
اين در حالي است كه ميزان فروش فيلمها در كشورهاي اروپاي غربي و آمريكا كاهش چشمگيري در سال گذشته داشت و براي مثال در آمريكا 7/5 ميليارد دلار كاهش داشت.
ميزان فروش بليت سينماها در روسيه نيز رشد 19 درصدي داشت و به 125 ميليون بليت در سال 2005 رسيد كه بهترين آمار در سطح جهان به حساب مي آمد.
بزرگترين شركت توليد فيلم در روسيه
Gemini Film است كه مديريت آن را مايكل اشليت آلماني برعهده دارد. او معتقد است كه اين شركت به زودي جزو شركت هاي بزرگ فيلمسازي جهان خواهد شد. Trackman اولين فيلم روسي از بين سه فيلمي است كه استوديو سوني با همكاري شركت پاتن توليد مي كند، اما ساير شركت هاي بزرگ فيلمسازي نيز نسبت به سرمايه گذاري در روسيه علاقه مند شده اند. استوديو فاكس اخيراً امتياز شركت فيلمسازي تيمور بكام تبوف را خريداري كرده است.اين شركت توليد كننده، فيلمهاي پرفروش نگهبان شب و نگهبان روز در سال گذشته بود و در حال حاضر داراي 40 كارمند در روسيه است. از سوي ديگر استوديو ديزني نيز در ماه مارس گذشته اعلام كرد كه قصد انتصاب چند مدير اجرايي فعال را در مسكو دارد.در سالهاي ابتدايي فروپاشي اتحاد جماهير شوروي صنعت سينماي روسيه كه متكي به كمك هاي دولتي بود روبه نابودي رفت، ولي تلاش كردند بازار آزاد و جوان روسيه فعال باشد. اگر سينماهاي بزرگ روسيه بدل به نمايشگاه ماشين و يا رستوران هاي بزرگ شدند و موجي از نوارهاي ويدئويي و بعد دي وي دي روسها را از تماشاي فيلمها در سينماهاي باقي مانده غافل كرد. كار به آنجا رسيد كه اكثر روسها فيلم آفتاب سوخته ساخته نيكيتا ميخالكوف را كه برنده اسكار بهترين فيلم خارجي در سال 1994 شد را به شكل ويدئويي تماشا كردند!
در سال 1997 كه بدترين سال صنعت سينماي روسيه محسوب مي شود، فقط 13 فيلم در اين كشور توليد شد و ميزان فروش فيلمها در كل سال بالغ بر 6 ميليون دلار بود اما با بهبود شرايط اقتصادي از سال 1998، شرايط تغيير كرد و رويكرد مردم به سينما بيشتر و بيشتر شد. اما نقطه عطف سينماي روسيه در سال 2000 بود. با به روي كار آمدن ولاديمير پوتين و ثبات اقتصادي بيشتر، درآمدها رشد قابل توجهي داشت و طبقه متوسط در مسكو و ساير شهرهاي بزرگ روسيه با درآمد متوسط ماهيانه 1050 دلار ظاهر شدند و سينماي روسيه نيز به تبع اين قضيه گسترش يافت تا جايي كه فيلمهاي روسي حدود 26 درصد كل گيشه روسيه را در سال قبل تشكيل مي دادند و تحليل گران معتقدند كه اين مقدار تا پنج سال آينده به 40 درصد خواهدرسيد. سوبسيدهاي مفيد دولت روسيه نيز كمك شاياني به اين روند كرد و در حال حاضر 85 فيلم تا پايان سال 2006 آماده نمايش خواهند شد.
اكنون با توجه به سياست هاي مدرن متوليان صنعت سينماي روسيه، اين صنعت ورشكسته دهه 1990، بدل به سيزدهمين بازار بزرگ سينماي جهان شده است و با در نظر گفتن جمعيت 143 ميليون نفري روسيه و حضور ميليونها روسي زبان در قزاقستان، اكراين و ساير جمهوري هاي جديد، اين بازار همچنان گسترش خواهد يافت.اين بازار خوب سبب شده تا برخي استوديوهاي فيلمسازي
برنامه ريزي ويژه اي را براي معرفي آثار جديد خود در روسيه داشته باشند. براي مثال استوديو ديزني در دسامبر گذشته به بهانه عرضه نسخه جديد سيندرلا به روي دي وي دي جشن بزرگي را با حضور
دو هزار كودك در كاخ كرملين ترتيب داد و جمعي از بازيگران آمريكايي به روسيه آمدند تا آهنگهاي مشهور سيندرلا و چند كارتون كلاسيك را در اين مراسم اجرا كنند. در حاشيه همين مراسم مسئولان ديزني اعلام كردند كه از اين پس بازار روسيه در اولويت خاصي قرار خواهد گرفت.در سال 1996اولين سينماي مدرن روسيه به نام كداك كينومير در مسكو افتتاح شد كه مديريت آن برعهده پل هث بود و اولين فيلم اكران شده در آن اكشن صخره با بازي نيكلاس كيج و شون كانري بود و بليت هاي اختصاص داده شده براي رزواسيون تا حدود 2 سال توسط ساكنان مسكو پيش خريد شده بود!
هث در اين زمينه مي گويد: هنوز صف بلندي را كه هر روز مقابل اين سينما بسته مي شد به خاطر دارم. روسها واقعاً عاشق سينما هستند.تا سال 2000 حدود 78 سالن مدرن در 55 سينما در سطح روسيه وجود داشت، ولي رشد ناگهاني تعداد سالن ها از اين زمان آغاز شد و تعداد آنها از مرز يك هزار سالن در سال 2005 گذشت و انتظار مي رود اين ميزان در سال 2006 به 1350 سالن برسد. اما با وجود امكانات خوب، تماشاي فيلم در مسكو هنوز ساده و ارزان نيست و بليت سينما در مسكو حدود 9 دلار است. اما مديران شركت هاي فيلمسازي در سالهاي اخير با استفاده از تاكتيك هاي هاليوودي، فيلمهاي هاليوودي را تحت تأثير قرار داده و در اكران فيلمهاي روسي موفق تر عمل كرده اند.هر چند بودجه هيچ كدام از اين فيلمها قابل مقايسه با آثار پرخرج هاليوودي نيست و بيشترين هزينه در بين فيلمهاي ياد شده مربوط به نگهبان شب است كه 10 ميليون دلار صرف توليد آن شد و اين پنج در مقايسه با هزينه 45 ميليون دلاري تبليغ فيلم بازگشت سوپرمن و هزينه 218 ميليون دلاري ساخت آن كاملاً ناچيز است. فيلم Trackman نيز با هزينه نازل 2 ميليون دلاري توليد شده و ماجراي سرقت بانك است البته موضوع گروگانگيري براي مردم روسيه موضوع غريبي نيست چون در دو مورد منجر به مرگ صدها نفر در تئاتر مسكو در سال 2002 و بعد در مدرسه اي در بسلان در سال 2004 شد.
عامل ديگري كه به حضور فيلمهاي آمريكايي در روسيه ضربه فراواني وارد كرده، عرضه گسترده
دي وي دي فيلمهاي جديد به شكل قاچاق است. اين فيلمها به قيمت 2 تا 5 دلار در خيابانها به فروش مي رسند و زمان عرضه عمده آنها قبل از اكران عمومي است و نكته قابل توجه كپي شدن اكثر فيلمها از نسخه هاي خوب استوديويي است و ديگر از نسخه هايي كه با دوربين هندي كم در سالن سينماها فيلمبرداري شده بود، خبري نيست. طبق آخرين آمار استوديوهاي آمريكايي حدود 90 درصد ظرفيت خود در گيشه روسيه را از دست داده اند چون روسها ترجيح مي دهند با قيمت كمتر فيلم را زودتر در داخل خانه ها تماشا كنند!
منبع: نيويورك تايمز، ۱۵ جولاي