|
علل و زمينه هاي ريزش مو در زنان
طاسي فقط مشكل مردان نيست
*دكتر محمدعلي نيلفروش زاده
|
|
|
|
|
|
ريزش مو در خانمها بيش از مردان داراي تغييرات دوره اي است به عنوان مثال در فصل خاصي ريزش موي آنها شديد شده و هر سال اين روند تكرار مي شود و يا بعد از زايمان و يائسگي موي زيادي از دست مي دهند. حجم موي زنان معمولاً با افزايش سن كم مي شود و يا بعضي افراد از نظر ژنتيكي موهاي نازك و كم پشتي دارند و از زمان كودكي كم مو هستند. اين موارد كاملاً طبيعي است و احتياج به درمان خاصي ندارند. بسياري از زنان با اين تغييرات به خوبي كنار آمده و با آن زندگي مي كنند ولي اكثريت به دنبال هر درماني مي روند. البته در صورتي كه مشكل رواني براي فرد ايجاد كند درمانهاي قابل دسترسي وجود دارد. در مقابل، شرايطي مثل بيماري، تغييرات هورمونهاي داخلي و مصرف تعدادي از دارو ها و فاكتورهاي محيطي و ژنتيكي كه باعث ريزش موي كامل مي شوند را نبايد ناديده گرفت. اين موارد به درمان دارويي يا جراحي نياز داشته و بايد از جانب بيمار جدي گرفته شود. به نظر بسياري از مردم، طاسي مختص مردان است و خانم ها موهايشان را از دست نمي دهند، اما حقيقت چيز ديگري است. بعضي از زنان در مورد از دست دادن موي خود با هيچ كس صحبتي نمي كنند، زيرا به تصور آنها ريزش مو و طاسي فقط مختص آقايان است و براي خانمها كاملاً غيرطبيعي است، بنابر اين از نظر روحي بسيار آشفته مي شوند و احساس اضطراب شديد و كاهش جذابيت، كيفيت زندگي آنها را تهديد مي كند. اگر از دست دادن مو تا اين حد باعث مشكلات رواني شود، خانواده، دوستان و پزشك آن فرد بايد تا حد ممكن به او كمك كنند.
علت ريزش مو
براي فهم علت ريزش مو بايد اطلاع دقيقي از مراحل سيكل طبيعي رشد مو داشته باشيم. موهاي انسان به طور طبيعي با يك روش دوره اي رشد مي كنند كه سيكل رشد مو ناميده مي شود (يك مرحله رشد و يك مرحله استراحت و در نهايت ريزش).
فاز فعال يا رشد (آناژن) ، 8-2 سال
فاز تحليل رونده (كاتاژن)، 4-2 سال
فاز استراحت (تلوژن)، 4-2 ماه
طول مدت هر كدام از اين مراحل با توجه به سن، شرايط تغذيه اي، فاكتورهاي هورموني و عوامل فيزيولوژيك و پاتولوژيك بدن مي تواند تغيير كند.
انواع ريزش موي زنان
۱ - الگوي منتشر
معمول ترين الگوي ريزش مو در خانمها طاسي منتشر است. در اين نوع طاسي، موها در ناحيه وسيعي از سر نازك شده و تراكم آن كم مي شود. البته معمولاً خط موي پيشاني باقي مي ماند. عوامل مختلفي مي توانند اين نوع طاسي را ايجاد كنند. در بيشتر موارد علت اين نوع ريزش، ژنتيكي است البته بيماريها و داروهاي خاصي هم مي توانند باعث ريزش منتشر شوند. از جمله:
الف- فاكتور ژنتيكي: طاسي ارثي در خانمها آندروژنتيك يا الگوي زنانه ناميده مي شود و ژن آن از پدر و مادر منتقل مي شود. اين حالت معمولاً در سنين 40 تا 50 سالگي ظاهر مي شود و در مواردي هم در سن 20 سالگي اتفاق مي افتد. خوشبختانه در اكثر موارد خط موي فرونتال حفظ شده و مانند مردان عقب رفتن موهاي پيشاني ايجاد نمي شود. شواهد نشان داده در افرادي كه از نظر ارثي مستعد طاسي هستند مصرف قرص هاي ضد بارداري سن شروع ريزش موي آنها را پايين آورده و زودتر دچار طاسي مي شوند، بنابراين در افرادي كه سابقه خانوادگي طاسي زنانه دارند بهتر است اين قرص را مصرف نكنند. اگر خانمي به اين نوع ريزش مو مبتلا شد بايستي تمام علتهاي مؤثر در ريزش مو بررسي شوند. در صورتي كه هيچ گونه مشكل داخلي وجود نداشت تشخيص اصلي، ريزش مو ارثي است.
ب- بيماريها و شرايط خاصي كه باعث ريزش موي منتشر در زنان مي شود: بعد از يائسگي به دليل كاهش استروژن ريزش مو افزايش مي يابد. در خانمها هورمون استروژن يك اثر محافظتي قوي بر مو و پوست دارد.
ح- تغذيه نامناسب : بعد از مدتي تغذيه نامناسب بدن با كمبود ويتامين، كم خوني، كمبود پروتئين و كالري، كمبود روي و اسيد هاي چرب ضروري، مواجه شده و هر كدام از اين كمبودها مي توانند باعث ريزش شديد مو شوند. البته اثر آنها موقتي بوده و در صورتي كه كمبودها اصلاح شوند ريزش مو طبيعي مي شود. خانمهايي كه خونريزيهاي ماهيانه شديد دارند در معرض كمبود آهن هستند و در صورتي كه اين كمبود توسط تست آزمايشگاهي تشخيص داده شود حتماً بايستي به دنبال درمان آن باشند زيرا مي تواند يك عامل پر قدرت در ريزش موي خانمها باشد. همچنين افزايش ويتامين آ در بدن مي تواند باعث ريزش مو شود.
د- ريزش با تأخير ناشي از استرس و دارو : استرس مي تواند عامل مهمي در ريزش مو محسوب شود. به طور طبيعي 50-10 درصد از موهاي سر در مرحله استراحت به سر مي برند. يك استرس شديد باعث مي شود درصد زيادي از موها در يك زمان رشدشان متوقف شود. چند ماه بعد از استرس وارد شده، موهاي در حال استراحت دچار ريزش شده و اين ريزش به حدي شديد است كه باعث نگراني فرد مي شود.
تعداد نسبتاً زيادي از داروها مي توانند باعث ريزش مو شوند. البته اين ريزش موقتي است و با قطع مصرف دارو مشكل بر طرف مي شود. برخي از اين داروها عبارتند از:
۱ - داروهاي رقيق كننده خون مثل وارفارين و هپارين 2- داروهاي ضد تشنج: ديلانتين۳- داروهاي ضد نقرس: كولشيسين و آلوپورينول 4-داروهاي ضد فشار خون به خصوص بتابلوكرها 5-داروهاي ضد التهاب: پردنيزولون 6- داروهاي پايين آورنده كلسترول 7- داروهاي ضد افسردگي: ليتيوم
8 - داروهاي ضد بارداري 9- مصرف زياد ويتامين آ 10- داروهاي لاغري و كوكائين.
هـ - ريزش ناگهاني- ريزش ناگهاني شرايطي است كه درصد زيادي از موهاي در حال رشد به طور ناگهاني ريزش پيدا مي كنند. شيمي درماني و راديوتراپي روي سلولهايي از بدن كه به سرعت تقسيم مي شوند مثل سلولهاي سرطاني اثر كرده و مي تواند روي سلولهاي فوليكول مو نيز اثر كند و باعث از بين رفتن فوليكولها شود. البته اين حالت هم موقتي بوده و چند ماه بعد از توقف شيمي درماني موها شروع به رشد مي كنند.
و - فاكتورهاي شيميايي:مواد شيميايي كه در رنگ كردن موها، فر كردن، صاف كردن و دكلره استفاده مي شوند مي توانند باعث خشك شدن و خرد شدن موها شده و ريزش موقت ايجاد كنند. در مواردي اين ريزش موها دائمي شده و موهاي ريخته شده دوباره رشد نمي كنند.
۲ - ريزش مو با طرح مردانه در زنان
در اين نوع ريزش مو مانند مردان عقب رفتن خط موي پيشاني و خالي شدن وسط سر ديده مي شود.در اين زنان موها در جلو و وسط سر نازك مي شود در حالي كه در ناحيه پشت و كناره ها موها ضخيم و پر تراكم است. اين نوع ريزش مو در اثر افزايش غير طبيعي سطح هورمون مردانه است. در صورتي كه اين افزايش با تست آزمايشگاهي مشخص شد مصرف داروهاي آنتي آندروژن و محلول موضعي مينوكسيديل تا حد زيادي از ريزش بيشتر جلوگيري مي كند. اين زنان به دليل داشتن موهاي خوب و پر تراكم در ناحيه پشت سر كانديد مناسبي براي جراحي پيوند موهستند.
۳ - ريزش موي منطقه اي
شايع ترين عواملي كه مي توانند باعث ريزش مو در يك قسمت سر شوند عبارتند از:
۱ - آلوپسي آره آتا: در اين حالت قسمتي از موها به صورت گرد و سكه مانند به طور ناگهاني دچار ريزش مي شوند و به ندرت ممكن است تمام سر و حتي ابرو و مژه هم مبتلا شوند. اين نوع ريزش منطقه اي با درمان هاي دارويي برطرف مي شوند و انجام پيوند مو در اين نوع ريزش صحيح نيست.
۲ - آلوپسي ناشي از كشش: در صورتي كه موها آرايش خاصي داشته باشند كه از ناحيه شقيقه ها و جلوي پيشاني به طور مرتب تحت كشش باشند باعث از بين رفتن فوليكولها در اين ناحيه شده اين نوع ريزش به خوبي به وسيله جراحي پيوند مو اصلاح مي شود.
۳ - تريكوتيلومانيا : يك نوع اختلال رواني است و بيشتر در زنان جوان ديده مي شود. فرد موهاي خود را به دور انگشتان پيچيده و با كشش محكم آنها را مي كند.
۴ - جراحي زيبايي صورت: در جراحي كشيدن صورت و بالا بردن ابروها نزديك ناحيه برش جراحي يا در خط پيشاني ناحيه شقيقه ها موها از بين مي روند. اين افراد كانديد خوبي براي جراحي پيوند مو هستند.
۵ - تينا كپيتس: يك نوع عفونت قارچي در سر است و باعث ايجاد تكه هاي قرمز بدون مو يا همراه با موهاي شكسته مي شود.
درمان
درمان طاسي قدمت طولاني دارد و زنان و مردان از 5000 سال پيش به دنبال درماني براي ريزش موي خود بوده اند. چون به نظر آنها داشتن مو مترادف است با جواني، زيبايي، زنده دلي، اطمينان و اعتماد به نفس.اولين درمانها از نسلي به نسل گذشته و اكنون در كتابخانه هاي پزشكي شفا دهنده هاي مصر قديم گنجانده شده است. خوشبختانه امروزه ما در زماني زندگي مي كنيم كه انواع درمانهاي دارويي و جراحي براي ريزش مو وجود داشته و طاسي را به طور كامل مي توان درمان نمود. با توجه به علتهاي متفاوت ريزش مو اولين و مهمترين قدم در درمان آن تشخيص دقيق علت است. در مواردي كه بيماري يا اختلال هورموني و يا كمبود تغذيه عامل ريزش مو باشد بايستي به دنبال درمان كامل علت زمينه اي باشيم.
چه زناني مي توانند بهترين كانديد پيوند مو باشند؟
به دنبال پيشرفت علم و دستيابي به تكنيك هاي جديد جراحي اين امكان براي زنان وجود دارد كه بتوانند دوباره به موهاي زيباي از دست رفته خود برسند. روش فوليكولار يونيت جديدترين تكنيك در پيوند مو است كه باعث ايجاد يك خط موي كاملاً طبيعي مي شود و با اين روش زيباترين نتايج را در بيماران مي توان ديد. به طوري كه بقيه افراد قادر به تشخيص آن نخواهند بود. افرادي كه موهاي پشت سرشان از تراكم بالايي برخوردار باشد كانديد خوبي براي اين جراحي هستند.
۱ - زناني با ريزش موي طرح مردانه كه در اين افراد به دليل سطح بالاي هورمون آندروژن ناحيه پيشاني و فرق سر دچار ريزش شده و در قسمت پشت سر تراكم خوبي دارند، به دنبال درمان هورموني براي ترميم موهاي ريخته شده مي توانند از پيوند مو استفاده كنند.
۲ - زناني با ريزش منطقه اي ناشي از كشيدن موها و يا بعد از جراحي كشش صورت و بالابردن ابرو.
۳ - زناني كه داراي طاسي ژنتيك منتشر هستند معمولاً در ناحيه پشت سر تراكم خيلي بالايي ندارند . البته اين افراد مي توانند پيوند مو انجام دهند و با انجام پيوند تراكم مو در قسمت جلوي سرشان افزايش يافته و ظاهر زيباتري پيدا مي كنند ولي بايستي توقع و انتظارات آنها از جراحي واقع بينانه باشد و بعد از جراحي منتظر يك تراكم بسيار بالا نباشند.
*متخصص پوست و مو
|
