درباره درد زمستاني كه مي تواند علت هاي مختلفي داشته باشد
يك گلو، هزار درد
دكتر فرنوش صفوي فر
|
|
فردي تا صبح سرد زمستان از خانه بيرون مي ماند، گلويش ناراحت مي شود و درد مي گيرد. كودكي گلويش درد مي گيرد و چند وقت بعد معلوم مي شود دريچه هاي قلبش مشكل پيدا كرده اند. يك نفر گلويش درد مي گيرد و نمي تواند غذايش را درست ببلعد، بعداً معلوم مي شود يك غده راه گلويش را بسته. يك نفر هر چند وقت يك بار گلويش به خارش و سرفه هاي خشك مي افتد. يك نفر بعد از خواب گلويش مي سوزد. يك نفر...
يك گلو داريم و هزار جور ناراحتي و مشكل. مي شود همه اينها را با شربت سينه و خلط آور درمان كرد؟ همه اينها با غرغره كردن آب نمك خوب مي شود؟ يا همه شان تزريق پني سيلين مي خواهد؟ بگذاريد يك بار، خيلي سريع، با دردهاي گلوهايمان آشنا شويم.
***
عفونت هاي گلوگير
ويروس هاي مختلف با هوايي كه نفس مي كشيم، از دالان گلوي ما مي روند و مي آيند و گاه هوس مي كنند كه در حفره ها و طاقچه هاي آن، اقامت كنند. عطسه، آب ريزش بيني و دردهاي عضلاني، ازعلايم مهم شايعترين اين ويروس ها، يعني ويروس هاي عامل سرماخوردگي است. تا بدن بخواهد به خودش بجنبد و عليه اين مهمانان ناخوانده پادتن بسازد، يك هفته اي طول كشيده است.
البته يك ويروس هست كه راه هاي بيشتر و عجيب تري براي بيماركردن ما و گلويمان بلد است؛ راه هايي مثل نفوذ در لوزه ها و غده هاي لنفاوي اطراف حلق و گلو و ساختن يك غشا يا پرده روي آن. اين ويروس، مونو نوكلئوز نام دارد و آنقدر مي تواند در حلق سد معبر كند كه نفس كشيدن براي بيمار مبتلا سخت مي شود و فقط مي تواند مايعات را، آن هم جرعه جرعه، بنوشد. طول دوره رفع زحمت ويروس مونو نوكلئوز مي تواند به 6 هفته هم برسد و در اين مدت ممكن است سري به كبد و مغز استخوان هم بزند و باعث زردي و كم خوني بشود.
از ويروس ها كه بگذريم، باكتري ها هم سهم خودشان را در آزار و اذيت گلوي ما به عهده دارند؛ باكتري هايي كه جز با آنتي بيوتيك، خلاصي از دستشان امكان ندارد. سردسته اين باكتري ها، نوعي استرپتوكوك است. پادتن هايي كه بدن ما در مقابله با اين باكتري مي سازد، بعضي سلول هاي بدن خود ما را هم اشتباهاً هدف قرار مي دهد و باعث تخريب آنها مي شود: مثل سلول هاي قلبي، عصبي و كليوي، كه آن وقت عوارض عجيب و غريب آن يقه بيمار درمان نشده را مي گيرد.
از دل برآيد و بر گلو نشيند
كار معده، يعني همان هضم غذا، با اسيد راه مي افتد. بافت خود معده لايه هايي دارد كه در برابر اين اسيد مقاومش مي كند، اما مري و حلق چنين لايه هايي ندارند و به اين اسيد سوزاننده و مخرب، حساس. پس كافي است دريچه بين مري و معده درست كار نكند، تا اين اسيد موقع دراز كشيدن بر اثر نيروي جاذبه، برگردد، از مري بالا بيايد و به گلو برسد، آن وقت حس ترشي و سوزش گلو لذت خواب را بر شما حرام خواهد كرد.
چاره اش اين است كه سيگار و مواد محرك مثل ادويه و نوشابه گازدار را كنار بگذاريد، بلافاصله بعد از غذا دراز نكشيد و با مشورت پزشك از داروهاي ضد اسيد استفاده كنيد.
هوا بس ناجوانمردانه سرد است
صبح زمستان، سوز خشك سرما در اول صبح و شمايي كه اول وقت از خانه بيرون زده ايد تا خود را سر كارتان برسانيد. سر كار هم بخاري گازي نصب شده كه هواي گرم اما خشكي تحويلتان مي دهد. گلويتان خشك مي شود، مي خارد، ناراحت است و سرفه هاي خشك و پرصدايي توليد مي كند كه سوزش و خارش گلو را بدتر و بدتر مي كند. چاره اش خيلي ساده است: بالا بردن رطوبت محيط. آنهايي هم كه راه بيني شان با پوليپ يا انحراف تيغه مياني آن بسته شده و نمي توانند از اين راه شناخته شده نفس بكشند و مجبورند به جاي بيني، از راه دهان تنفس كنند، باز بيشتر دچار ناراحتي گلو در هواي سرد و خشك مي شوند. براي اينها هم راه حل مشخصي وجود دارد و آن رفع مشكل بيني است. آلودگي هوا، سيگار، مواد شيميايي و صنعتي هم مي تواند همين وضع را به وجود آورد. چنين گلو دردهايي نيازي به شربت هاي سينه معمولي ندارند و با آنها هم درمان نمي شوند.
گره هاي گلو
غده ها يا تومورها، هر جاي بدن ممكن است سر در بياورند. گلو، زبان و حنجره هم تافته جدا بافته نيستند. اغلب ميزبانان چنين تومورهايي، سيگاري ها هستند. گلودردهايي كه با مشكل بلع و دردهايي كه به گوش تير مي كشند، ممكن است نشانه اي از اين تومورهاي مزاحم باشند. تومورهايي كه آرام آرام و مرموزانه رشد مي كنند و همين رشد تدريجي آنهاست كه ممكن است باعث شود ديرتر از موقعي كه بايد، به فكرشان بيفتيم يا اصلاً وجودشان را حس كنيم. صدايي كه خش برداشته، غده لنفاوي بزرگ شده و كاهش وزن بي توجيه يا خلط خون دار شده، گاهي همراه چنين تومورهايي است.
حساسيت داريد؟
بعضي افراد به بعضي مواد خاص حساسيت دارند. از گروه گياهان گرفته تا كرك و پر و پشم و موي جانوران مختلف و همين طور حشرات يا حتي گرد و غبار. در اين افراد خارش و ناراحتي گلو بعد از مواجهه با آن عامل خاص حساسيت زا خودش را نشان مي دهد و با عطسه، آب ريزش از بيني و قرمزي و سوزش چشم همراه مي شود.بعضي داروهاي بدون نسخه مي توانند اين علائم را كمي برايتان تخفيف بدهند، اما فعلاً بهترين و مؤثرترين چاره اين مشكل، دوري كردن از آن عامل حساسيت زاست.
كي وقت دكتر بگيريم؟
يك گلو درد بي امان، يا گلودردي كه بيشتر از 5 تا 7 روز طول بكشد، نشان مي دهد كه شايد ناشي از مشكلي غير از سرماخوردگي و آنفلوآنزاست؛ به خصوص اگر با يك عامل خارجي خاص حساسيت زا مرتبط نباشد. در اين حالت مراجعه به پزشك ضرورت پيدا مي كند. البته ممكن است خيلي زودتر از اينها به پزشك مراجعه كرده باشيد، اما به هر حال علائم زير يادتان باشد كه وقتي با آنها برخورد كرديد، حتماً براي بررسي و معاينات بيشتر پيش دكتر برويد:
- وقتي گلو درد شديد يا خيلي طول كشيده داريد.
- وقتي تنفستان سخت شده.
- وقتي در بلع يا باز كردن دهان مشكل داريد.
- درد مفاصل يا درد گوش
- دانه هاي پوستي
- وقتي تب بالاي 39 درجه داريد
- وقتي خلط خوني يا چركي پيدا كرده ايد
- اگر گلودردهايي داريد كه هر چند وقت يك بار مهمانتان مي شود.
- وقتي غده هاي لنفاوي متورم در گردن و فكتان پيدا شده است.
- خشونت صدايي داريد كه بيشتر از دو هفته طول كشيده است.
درمان در خانه
مسلماً آنتي بيوتيك را خودتان نمي توانيد براي خودتان تجويز كنيد، پس اگر توي آينه نگاه مي كنيد و چرك يا دانه هاي قرمز رنگي روي لوزه ها يا حلقتان مي بينيد و به اين ترتيب شك مي كنيد كه عفونت باكتري هاي گلو به سراغتان آمده، پيش پزشك خواهيد رفت و او احتمالاً برايتان آنتي بيوتيك تجويز مي كند.
آموكسي سيلين، اريترومايسين، پني سيلين يا انواع ديگر، مهم اين است كه شما دوره درمان را، با ديدن اولين نشانه هاي رفع گلودرد، رها نكنيد، چون ممكن است ريشه عفونت را نخشكانيده باشيد.اما از داروخانه خانگي شما چه درمان هايي مي تواند بيرون بيايد؟ راه هاي زير براي بيشتر گلودردها مفيد است:
۱ - بيشتر مايعات مصرف كنيد، هم در رفع عفونت ها مؤثر است، هم خشكي گلو و آلرژي را بهتر مي كند.
۲ - چاي نيم گرم را با عسل مخلوط كنيد، گلوي تحريك شده و حساس را آرام مي كند.
۳ - در اتاقتان يك بخور، يا مرطوب كننده بگذاريد.
۴ - آب نمك به گلويتان برسانيد. در گلودردهاي عفوني، بخصوص ويروسي ها، بسيار كمك كننده است. نصف قاشق چايخوري نمك را در يك فنجان آب حل كنيد و در دهان و حلقتان غرغره كنيد. يك مسكن موضعي طبيعي را مصرف كرده ايد.
۵ - داروي ضددرد بخوريد، مسكن هاي بدون نياز به نسخه، مثل استامينوفن ساده، در برطرف كردن درد گلودردهاي عفوني مؤثرند.
|