|
افزوده ارزش ماليات
حقي محمدعلي
افزوده ارزش تعريف -1
را (National Accounts) ملي حسابهاي محاسبه استاندارد كه متحد ملل سازمان آمار دفتر
منهاي فعاليت هر ستانده را افزوده ارزش مي‌كند توصيه و تهيه جهان كشورهاي كليه براي
مضاعف احتساب از پرهيز منظور به افزوده ارزش.است كرده تعريف فعاليت آن واسطه مصارف
ارزش متحد ملل سازمان استاندارد طبق.مي‌گيرد صورت مالياتي مودي يا بنگاه هر توليد
فروش ارزش تفاوت روش از ديگري و توليد عوامل جمع روش يكي روش دو از بنگاه هر افزوده
كالاها همان توليد براي رفته كار به واسطه كالاهاي و مواد خريد هزينه از خدمات و كالاها
.مي‌شود محاسبه دوم روش براساس افزوده ارزش بر ماليات.مي‌شود محاسبه خدمات ، و
و باشد كرده فروش ريال ميليارد مبلغ 900 سال 1380 در نساجي كارخانه يك چنانچه:مثال
آب ، برق ، بابت ريال ميليارد اوليه ، 160 مواد ساير و نخ بابت ميليارد سال 200 همين در
كم يدكي لوازم و تعمير بابت ريال ميليارد مبلغ 140 و اداري هزينه‌هاي ساير و تلفن سوخت ،
:از بود خواهد عبارت آن افزوده ارزش باشد كرده پرداخت دوام
و مي‌گيرد تعلق ماليات آن بر كه است كارخانه اين افزوده ارزش ريال ميليارد مبلغ 300
.است رايج كشور از 130 بيش در حاضر حال در كه است روشي اين
افزوده ارزش ماليات تعريف -2
توليد مديريت ، علم در تحول و تكنولوژي سريع پيشرفت دليل به دوم جهاني جنگ از بعد
از غربي جوامع به‌خصوص جوامع ، از بسياري و گذاشت افزايش به رو خدمات و كالاها انبوه
موازات به نيز دولت‌ها.شد افزوده بيكاري دامنه ولي شدند برخوردار كافي نسبتا رفاه
ضمنا داشت ، نياز بيشتري درآمد به كه گرفتند برعهده مسووليت‌هايي عمومي رفاه افزايش
دريافت نظريه و شد اساسي تحول دستخوش نيز عمومي ماليه سياست‌هاي و اقتصادي تفكرات
و سرمايه‌گذاري براي آن بودن ضدانگيزه دليل به بنگاه‌ها ، درآمد پايه بر مستقيم ماليات
بر ماليات يا افزوده ارزش از ماليات دريافت.داد دست از را خويش مقبوليت اشتغال ، ايجاد
روندي بنگاه‌ها بر ماليات اخذ و شد مستقيم ماليات جايگزين زيادي حد تا مصرف و فروش
.يافت كاهنده
دولت‌ها كه است مالياتي پذيرفته‌ترين و رايج‌ترين حاضر حال در افزوده ارزش بر ماليات
ارزش بر ماليات پيشگامان از فرانسه كشور.مي‌كنند دريافت خود هزينه‌هاي تامين براي
.است افزوده ارزش بر ماليات شيوه پذيرش به مشروط اروپا اتحاديه در عضويت و است افزوده
افزوده ارزش بر ماليات:مي‌كند تشريح چنين را افزوده ارزش ماليات متحد ملل سازمان
نظام در.مي‌شود جمع‌آوري مالياتي مودي توسط توليد مختلف مراحل در كه است مالياتي
كه را خدماتي و كالاها از معيني درصد مي‌شود خواسته مودي از افزوده ارزش بر ماليات
ثبت جداگانه طور به مودي فروش حسابهاي درصورت درصد اين.كند دريافت خريدار از مي‌فروشد
ماليات نظام در.باشد آگاه كاملا مي‌شود گرفته وي از كه درصدي از بايد خريدار و مي‌شود
به كرده دريافت خريدار از كه را مالياتي تمام نمي‌شود خواسته مودي از افزوده ارزش بر
واسطه‌اي مصارف براي كه را مالياتي مي‌شود داده اجازه وي به بلكه كند ، پرداخت دولت
خويش (سرمايه‌گذاري) ثابت سرمايه تشكيل و (توليد فرآيند براي خدمات و كالاها خريد)
.كند پرداخت دولت به را مانده و كرده كسر خريدار از دريافتي ماليات از كرده خريداري
صادرات و (جهانگردان و خارجيان) كشور غيرمقيم افراد به معمولا افزوده ارزش بر ماليات
يا و شده عرضه خدمات و كالاها نوع برحسب افزوده ارزش بر ماليات ميزان.نمي‌گيرد تعلق
.باشد متفاوت مي‌تواند خريدار نوع
بر ماليات پرداخت ولي.است نداشته وجود افزوده ارزش بر ماليات حال به تا ايران در
و سيمان فولاد ، تلفن ، اتومبيل ، سيگار ، چون فرآورده‌هايي و دارد طولاني سابقه‌اي مصرف
مشمول سال‌هاست نيز واردات.بوده‌اند مصرف بر ماليات مشمول ديگر كالاهاي از بسياري
از كه است مصرف بر ماليات نوعي درواقع افزوده ارزش بر ماليات.است مصرف بر ماليات
تحت‌عنوان مالياتي سرمايه‌گذار و توليدكننده و مي‌شود اخذ خدمات و كالاها نهايي خريدار
ارزش بر ماليات نظام در متحد ملل سازمان تعريف طبق.نمي‌كند پرداخت افزوده ارزش ماليات
فروش و خريد حساب صورت نگاهداري به مكلف (مالياتي موديان) فروشندگان از يك هر افزوده
دستگاه كه ضوابطي طبق معامله مورد خدمات و كالاها مشخصات آن در كه هستند خود كالاهاي
ماليات نام به خود فروش از درصدي اخذ به موظف فروشنده و مي‌شود ثبت مي‌كند مشخص مالياتي
خريداري خدمات و كالا افزوده ارزش بر ماليات كسر از پس كه است خريدار از افزوده ارزش بر
پرداخت مالياتي دستگاه به را مابه‌التفاوت سرمايه‌گذاري يا توليد فرآيند براي خود
توليدكننده و گيرد تعلق توليد عوامل به ماليات مي‌شود موجب فرآيند اين تداوم.مي‌كند
لايحه در كه درصد نرخ 7 براي را افزوده ارزش محاسبه مراحل زير مثال.نپردازد ماليات
.مي‌دهد نشان شده منظور اسلامي شوراي مجلس به دولت پيشنهادي
ارزش بر ماليات پرداخت از پنبه توليدكننده زارع كه است آن بر جدول‌فرض اين در -
مالياتي كرده خريداري نهاده به‌عنوان پنبه توليد بابت هرچه لذا و است معاف افزوده
از درصد نرخ 7 با پنبه فروشنده ولي نمايد كسر خود افزوده ارزش تا است نكرده پرداخت
.مي‌گيرد ماليات خريدار
ارزش بر ماليات شده فرض و است توليد مختلف مراحل در كالا فروش بهاي جدول يك ستون -
.ندارد وجود افزوده
به پرداختي افزوده ارزش بر ماليات محاسبه با مختلف مراحل در كالا فروش بهاي ستون 2 -
ارزش ماليات درصد علاوه 70 به را (يك ستون ارقام) فروش بهاي فروشنده يعني.است دولت
.است كرده اخذ بعدي خريدار از افزوده
از مرحله هر فروش بهاي تفاوت كه است توليد مختلف مراحل در افزوده ارزش ستون 3 -
.است يك ستون در قبلي مرحله
كه است دولت به فروش مختلف مراحل در فروشنده هر پرداختي افزوده ارزش ماليات ستون 4 -
قبل مرحله فروشنده به پرداختي ماليات از خريدار از دريافتي ماليات مابه‌التفاوت معادل
.است
ماليات با برابر (واحد 98) مختلف مراحل پرداختي ماليات جمع مي‌شود ملاحظه كه چنان
معادل 98 يا xيعني 07/00410 (نهايي خريدار) نهايي فروشنده توسط پرداختي افزوده ارزش
.است واحد
افزوده ارزش ماليات آثار و ويژگي‌ها -3
عمومي امنيت هزينه تامين براي حكومت‌ها اولين تشكيل تاريخ به ماليات اخذ قدمت
كالاهاي توليد يا عمومي امنيت تامين صرف را شده جمع‌آوري ماليات كه اين.بازمي‌گردد
مي‌رسانيدند شخصي منافع مصرف به يا و كاروانسرا جاده ، ايجاد قنات ، حفر چون ديگري عمومي
اعمال و صنعتي توليد به ورود و كشاورزي توليد از گذر با.داشت بستگي حاكم لطف و كرم به
نظام‌هاي و شد تحول دچار نيز ماليات نوع قانونگذاري ، مجالس ايجاد و مردم بر مردم حكومت
و پايه‌ها شكل‌گيري ، معيار پرداخت توانايي و فايده اصل دو كه آمد به‌وجود قانونمندي
كه شد مقرراتي و قوانين مجموعه دربرگيرنده مالياتي نظام و شدند مالياتي نرخ‌هاي
درواقع.مي‌كند وضع را آن جامعه اجتماعي و اقتصادي اهداف به نيل راستاي در قانونگذار
پيشبرد و جامعه رفاه جهت در آن بهينه كردن هزينه و ماليات بهينه جمع‌آوري دولت وظيفه
.شد اقتصاد
از را آنان افراد از ماليات اخذ با ملت از ناشي قدرت و حاكميت فلسفه چارچوب در دولت
حال.مي‌كند محروم باشد ، خويش درآمد رسانيدن مصرف به آزادي حق كه خود مسلم حقوق از يكي
حقوق جايگزين كه دولت هزينه از جامعه حد چه تا و مي‌كند هزينه را درآمد اين چگونه دولت
اقتصاد پويايي و تحرك موجب مي‌تواند دريافتي ماليات چگونه و مي‌شود بهره‌مند شده آنان
.مي‌گذارند باقي خود از عمده اثر دو معمولا ماليات‌ها.برمي‌گردد دولت شايستگي به شود ،
درآمد توزيع بر تاثير و منابع تخصيص بر تاثير
.گرفت ناديده را ديگري و كرد توجه فوق آثار از يكي به نمي‌توان ماليات برقراري در
سه معمولا.است ماليات نوع برقراري دهنده رهنمود غالبا اقتصادي احوال اوضاع و شرايط
.است رايج دنيا در مصرف بر ماليات و ثروت بر ماليات درآمد ، بر ماليات يعني ماليات گروه
و ويژگي‌ها از ماليات اين.مي‌گيرد قرار مصرف بر ماليات گروه در افزوده ارزش بر ماليات
مي‌توان كمتر سنتي ماليات‌هاي يا و ماليات‌ها ديگر انواع در كه است برخوردار مزايايي
بر آن تاثيرگذاري و ويژگي‌ها همين از ناشي نيز دهه سه از كمتر در آن رواج دليليافت
.است اقتصاد پويايي
آن بودن خنثي افزوده ارزش بر ماليات ويژگي مهمترين:افزوده ارزش بر ماليات بودن خنثي
.دارد را تاثير كمترين اشتغال كاهش و سرمايه‌گذاري بر كه معني اين به است
به موظف خريدار و فروشنده هر افزوده ارزش بر ماليات درنظام:مالي اطلاعات شفاف‌سازي
در را مالياتي موديان مالي اطلاعات شفافيت درازمدت در كه است خويش روزانه معاملات ثبت
ثبت و نظم‌پذيري و كرد خواهد كمك قاچاق و زيرزميني اقتصاد كاهش به و داشت خواهد پي
.مي‌كند افراد ذهنيت جايگزين را معاملات
در معمولا كه درآمد بر ماليات برعكس افزوده ارزش ماليات:دولت دريافتي‌هاي تداوم
براي تقاضا كه مي‌گيرد تعلق خدمات و كالاها مصرف بر چون است وصول قابل مالي سال پايان
مشكل با خود پرداخت‌هاي در دولت و است برخوردار نوسان كمترين از دارد استمرار حالت آنها
.شد نخواهد مواجه درآمد نوسان
پاره‌اي كردن معاف با افزوده ارزش بر ماليات درنظام:مصرف الگوي بهبود و توزيعي اثر
كاست درآمد كم طبقات بر مالياتي فشار از مي‌توان غذايي مواد و ضروري خدمات و كالاها از
بخشيد بهبود را جامعه در درآمد توزيع غيرضرور و لوكس خدمات و كالاها از ماليات اخذ با و
.افزود سرمايه‌گذاري براي پس‌انداز حجم بر و كرد اصلاح نيز را مصرف الگوي و
ارزش بر ماليات نرخ مي‌توان اقتصادي ركود و رونق شرايط به توجه با:انعطاف‌پذيري
.كرد اقتصادي شرايط با سازگار را جامعه خريد قدرت و داد كاهش يا افزايش را افزوده
قابل توليد مراحل تمام در افزوده ارزش بر ماليات كه ازآنجا:مالياتي پايه گستردگي
مالياتي پايه است ، وضع قابل خدمات و كالاها از زيادي تعداد بر سهولت به و مي‌باشد اعمال
از و مي‌كند تعديل را مالياتي نرخ مي‌برد ، بالا را مالياتي خالص درآمد مي‌دهد ، گسترش را
.مي‌كاهد جامعه مالياتي بار
و ساده موديان براي افزوده ارزش بر ماليات محاسبه:مالياتي دستگاه هزينه كاهش
بر ماليات نظام در.است همراه زياد سرعت و كم هزينه با مالياتي دستگاه براي آن جمع‌آوري
.دارند برعهده را ماليات وصول مامور وظيفه خود موديان افزوده ارزش
معين زماني فاصله‌هاي در مالياتي موديان كه آنجا از:مالياتي موديان نقدينگي افزايش
دولت ماليات‌هاي از مقداري هميشه مي‌كنند ، پرداخت مالياتي دستگاه به را دريافتي ماليات
.مي‌انجامد آنان نقدينگي افزايش به كه مي‌ماند باقي آنان نزد
قيمت افزايش موجب امر بدو در افزوده ارزش بر ماليات برقراري:ضدتورمي و تورمي آثار
و مي‌شود درآمد بر ماليات از بخشي جايگزين چون درازمدت در ولي شد خواهد خدمات و كالاها
.داشت خواهد ضدتورمي آثار مي‌افزايد خدمات و كالاها عرضه بر
|
توليد مرحله براي 4 درصد نرخ 7 با افزوده ارزش محاسبه مراحل |
پرداختي ماليات
دولت به |
ارزش
افزوده |
فروش بهاي
ماليات با |
فروش بهاي
ماليات بدون |
مراحل
فروش |
| 4 |
3 |
2 |
1 |
- |
|
24/50-0=24/5
42-24/5=17/5
63-42=21
98-63=35
98 |
350-0=350
600-350=250
900-600=300
1400-900=500
1400 |
374/5
642/0
963/0
1498
- |
350
600
900
1400
- |
پنبه فروشنده -1
نخ فروشنده -2
پارچه فروشنده -3
لباس فروشنده -4
جمع |
|
