|
بازار سياه مواد نيروزا مسئولان جهاني ورزش را نگران كرده است
دوپينگ، قهرمان جديد ميادين ورزشي!
|
|
|
گروه دانش و فناوري _ ذوالفقار دانشي: ورزشكاران و قهرماناني كه براي افزايش توان خود و بهبود كارآيي بدنشان از داروهاي تقويتي استفاده مي كنند، با زندگي خودشان بازي مي كنند. اين پيام دانشمندان و پزشكاني است كه نظارت پزشكي المپيك زمستاني تورين ۲۰۰۶ را بر عهده دارند.
پزشكان ورزشي، كميته مبارزه با دوپينگ و ديگر مسئولان ورزشي بر اين باورند كه بسياري از قهرمانان در طول زندگي ورزشي خود و حداقل در يكي از ميدان هاي مبارزه به نحوي از داروهاي تقويتي و نيروزا استفاده كرده اند. اغلب ورزشكاران جوان و غيرحرفه اي از هورمون هاي استروئيدي رشد عضلات استفاده مي كنند. اين داروها به سادگي در آزمايش هاي دوپينگ آشكار مي شوند، اما بسياري از ورزشكاران حرفه اي از داروهايي استفاده مي كنند كه تشخيصشان بسيار دشوار است و اثري از خود به جاي نمي گذارند.
نتايج رسمي نشان مي دهد تنها يك درصد از آزمايشهاي عمومي دوپينگ مثبت است، ولي ورزشكاران زيادي هستند كه از اين آزمايش ها جان سالم به در مي برند و دوپينگشان مشخص نمي شود. مشكلي كه گريبانگير برگزاركنندگان مسابقات ورزشي شده، اين است كه جسارت ورزشكاران در استفاده از داروهاي غيرمجاز افزايش يافته و آنها حاضرند اين داروها را به بهاي خطر محروميت از مسابقات ورزشي استفاده كنند.
آيا قوانين مبارزه با دوپينگ تاثير خود را از دست داده اند؟
بيشتر اين ورزشكاران از عوارض جانبي اين داروها آگاهي كافي ندارند كه دست به چنين ريسك بزرگي مي زنند. هورمونهاي پپتيدي مانند هورمون رشد سردردهاي مقطعي به همراه دارند. بدن سالم هورمون رشد را به مقدار لازم ترشح مي كند و موجب رشد سلولهاي عضلاني جديد و افزايش فاكتور رشد شبه انسولين (IGF -1) در خون مي شود. اين فاكتور هم به نوبه خود بر ماهيچه ها، اعصاب، غضروف ها، استخوانها و ريه ها تاثير مي گذارد. اما بعضي ورزشكاران به قدري از اين هورمون استفاده مي كنند كه سطح آن را به پنج تا ده برابر سطح طبيعي مي رسانند. اين حجم بالاي هورمون رشد مي تواند هر ورزشكاري را به مدال طلا برساند، اما به چه قيمتي؟!
استفاده طولاني مدت از هورمون رشد، احتمال مرگ ورزشكار را هم افزايش مي دهد. آرتروز، مشكلات قلبي، بزرگ شدن اندامها، حجيم شدن فك و دست ها و پاها تنها بخشي از عوارض جانبي استفاده بي رويه از هورمون رشد است. از سوي ديگر، در بازار سياه هورمونهايي به فروش مي رسند كه برخي پزشكان بي تعهد از اجساد مردگان خارج كرده اند. در يكي از آخرين حوادث، يك قهرمان فرانسوي پرورش اندام پس از تزريق هورمون رشدي كه از چند جسد به دست آمده بود، به بيماري كرولزفدت-ژاكوب مبتلا شد و پس از مدت كوتاهي مرد.
در برخي كشورها مي توان اين دارو را از داروخانه ها خريد. اما تمام اين داروها را كه مراكز بهداشتي و دارويي توليد نمي كنند، برخي والدين سودجو هم پيدا مي شوند كه هورمون رشد بدن فرزندان خود را به قيمت گزافي مي فروشند. برخي هم از هورمونهاي رشد حيواناتي مانند اسب يا خوك استفاده مي كنند، البته آنها نمي دانند گيرنده هاي سلولي انسان و اين حيوانات تفاوت دارد و هورمون رشد آنها بر بدن انسان كارگر نيست.
در المپيك زمستاني تورين از آزمايشهاي جديدي استفاده شده است تا هرگونه مصرف هورمونهاي رشد سنتز شده را آشكار كند. اين نوع هورمون سنتز شده بر خلاف هورمون رشد معمولي كه چند شكل مختلف دارد، فقط به يك شكل وجود دارد و اگر به بدن تزريق شود، نسبت انواع هورمون رشد را تغيير مي دهد. با اندازه گيري نسبت مولكولهاي مختلف اين هورمون در بدن ورزشكار مي توان دوپينگ او را تشخيص داد. اما يك مشكل بزرگ هم وجود دارد. هورمون رشد حداكثر بين ۲۰ تا ۳۰ ساعت پس از تزريق قابل تشخيص است و هر كسي مي تواند با يك زمان بندي دقيق، به راحتي اين آزمايش را پشت سر بگذارد.
اما ورزشكاراني هم هستند كه به جاي هورمون رشد از IGF -1 استفاده مي كنند. متاسفانه هنوز آزمايشي براي آشكار كردن اين فاكتور رشد وجود ندارد و آنها مي توانند با خيال راحت اين دارو را استفاده كنند. شركت هاي زيادي هم در تلاشند تا اين بازار پرسود را با توليد داروهاي غيرقابل تشخيص رونق ببخشند و متاسفانه، پيشرفت آنها سريع تر از آزمايشهاي آشكارسازي داروهاي غيرمجاز است. نبرد ميان اين دو گروه به نفع متقلبان دوپينگي ادامه دارد.
اما اين بازار يك روي زشت هم دارد. بيشتر مصرف كنندگان داروهاي تقويتي را نوجوانان و جوانان تشكيل مي دهند. در ايالات متحده، آمار ورزشكاران دبيرستاني دوپينگي از ۱ در ۴۵ نفر در سال ۱۹۹۳ به ۱ در ۱۶ نفر رسيده است. اين آمار در سراسر جهان روند صعودي مشابهي را نشان مي دهد و از آن بدتر اين كه داروهاي جديد قيمت زيادي دارند و جوانان از داروهايي استفاده مي كنند كه اثرات جانبي بدي برجاي مي گذارند. ورزشكاران آينده، ديگر قهرمان نخواهند بود.
منبع: www.NewScientist.com
|
