وجود يوزپلنگ در حافظه دوربين ثبت شد:
يوزپلنگ ايراني منقرض نمي شود
اسدالله افلاكي
گروه شهري- براي نخستين بار در تاريخ حيات وحش ايران، از فاصله ۸۰ متري، فيلمي با دوربين هاي حرفه اي از يوزپلنگ آسيايي تهيه شد.
مهندس ذبيح الله اكرمي- مدير كل اداره حفاظت محيط زيست استان سمنان- در اين باره به همشهري گفت: اين تصويربرداري در قالب طرحي تحت عنوان «ايران؛ جهاني در يك مرز» كه با مشاركت UNDP در حال انجام است، صورت گرفته است.
به گفته وي، پيش از اين مأموران حفاظت محيط زيست به طور مكرر در نقطه حفاظت شده توران، يوز را مشاهده نموده و از اين حيوان فيلم و عكس تهيه كرده اند، اما به دليل تخصصي بودن، قابل پخش نبوده است.
اكرمي مي افزايد: اخيراً اين گروه توانسته اند چند صحنه فيلم از يوز تهيه كنند كه در جهت فرهنگسازي، ارزشگذاري و آشنايي مردم بومي با يوزپلنگ و جايگاه آن د رصنعت توريسم بسيار ارزشمند است و به ويژه در حفاظت از اين گونه جانوري نقشي مؤثر دارد زيرا بر اساس آن به مردم بومي و دامداران نشان داده مي شود كه در برخورد با اين جانور بي آزار، چه شيوه اي در پيش بگيرند.
وي با اشاره به اهميت فرهنگسازي در زمينه حفظ حيات وحش تصريح كرد: بحث فرهنگسازي در هر زمينه اي- چه در شناساندن حيات وحش و چه در نگهداري آن- بسيار حائز اهميت است. بر اين اساس ضروري است روزنامه ها و ساير رسانه هاي عمومي در اين خصوص فعاليت كنند؛ به ويژه آنكه طبق برنامه چهارم توسعه، صداوسيما موظف شده در زمينه بحث هاي زيست محيطي و بهداشتي برنامه سازي كند .
اكرمي مي گويد: حفظ محيط زيست وظيفه يك دستگاه خاص نيست بلكه سازمان حفاظت محيط زيست در اين زمينه نقش كنترل كننده، گزارش دهنده و پايش دائمي حيات وحش و آلودگي را برعهده دارد، اما فرهنگسازي به تنهايي از عهده اين سازمان برنمي آيد بلكه بايد صداوسيما به اين جريان بپردازد. گرچه به تازگي مشاهده مي شود كه برنامه هايي در اين خصوص پخش مي كنند، اما در گذشته دورتر براي پخش هر ثانيه فيلم، از سازمان هزينه طلب مي كردند.
اما با توجه به تصريح برنامه چهارم توسعه، اخيراً كارهايي شروع شده و هزينه اي هم دريافت نمي كنند كه به طور قطع، ادامه اين روند در حفظ محيط زيست و حيات وحش، مثبت و اثرگذار خواهد بود.
مدير كل اداره محيط زيست استان سمنان عمده ترين معضل در حوزه تحت حفاظت خود را كمبود نيروي انساني دانست و گفت: اين معضل مختص منطقه ما نيست، بلكه سازمان محيط زيست براي نگهداري مناطق در سطح كشور با كمبود نيروي انساني مواجه است و از آنجا كه حفاظت از مناطق، يك بحث حاكميتي و غيرانتفاعي و هزينه بر است، بهره اي ندارد بلكه بهره و منفعت آن در بخش هاي ديگر است. براي نمونه وقتي حيات وحش خوب نگه داشته شود و در منطقه، وحوش خوبي وجود داشته باشد، سازمان گردشگري مي تواند با برنامه ريزي و سياستگذاري، زمينه جذب توريسم را به منطقه فراهم سازد كه پيامد آن، درآمدزايي و اشتغال است.
وي در خصوص طرح جهاني يوز گفت: اين طرح، مطالعاتي است، اما حفاظت و نگهداري با سازمان محيط زيست است. به عبارت ديگر، طرح يوز، تلنگري به سازمان زده مبني بر اينكه اين حيوان در سطح جهاني در حال انقراض است. با اين همه، كلاس هايي كه مجريان اين طرح براي بومي ها، نيروهاي سازمان، مردم و دانشگاه ها برگزار مي كنند- همچنان كه چند ماه قبل در منطقه توران كه يكي از زيستگاه هاي مهم يوزپلنگ است، كلاس هايي براي مردم بومي برگزار كردند- در شناساندن يوز به مردم و نگهداري از آن بسيار مثبت است چرا كه مردم درمي يابند كه اين حيوان در رأس و سردسته و زنجيره حيات وحش ايران قرار دارد. وقتي ما يوز را از دست بدهيم به معناي آن است كه طعمه او جبير را هم از دست داده ايم. بنابراين اينها شاخص است. به عبارت ديگر، اين حيوان شاخص حيات وحش ماست و سمبل و نمادي است كه نشان مي دهد ما توانسته ايم حيات وحش را حفظ كنيم و اينكه هنوز يوز داخل جوامع حيواني ما وجود دارد. بر اين اساس طرح جهاني يوز از آن جهت كه مردم را متوجه اهميت ويژه يوزپلنگ مي كند، نقشي انكارناپذير دارد.
چگونگي تصويربرداري
آرش اينانلو- سرپرست گروه تصويربرداري «برنامه ايران؛ جهاني در يك مرز»- درباره چگونگي تصويربرداري از يوزپلنگ به همشهري گفت: اين گروه كه با مجوز سازمان حفاظت محيط زيست و با مشاركت UNDP به مديريت محمدعلي اينانلو در حال تصويربرداري براي برنامه «ايران؛ جهاني در يك مرز» است، حين فيلمبرداري در منطقه توران در شكسته هاي چشمه عزيز زير قله آشيانه عقاب موفق به ديدن ۳ قلاده يوزپلنگ شد و پس از تعقيب و گريز در ۲ نوبت موفق شد تصاويري از اين گونه نادر جانوري تهيه كند؛ تصاويري كه براي اولين بار در طول حيات وحش ايران با دوربين هاي حرفه اي تهيه شده است.وي افزود: تصويربرداري از يوزپلنگ آسيايي در منطقه چشمه عزيز نشان مي دهد اين نقطه در توران براي زيست يوزپلنگ مناسب است. وجود تپه ماهورها و فراواني طعمه اين جانور يعني جبير، قوچ و ميش، اين منطقه را به محلي مناسب براي زيست يوزپلنگ تبديل كرده است. ضمن آنكه تحقيق درباره يوز در اين منطقه نسبت به ساير مناطق با دشواري كمتري همراه است.به گفته وي، طي يك سال گذشته ۲۴ قلاده يوزپلنگ در منطقه توران ديده شده كه با توجه به شواهد و قراين موجود، رويت هيچ يك از اين يوزها تكراري نبوده است. بنابراين با درنظرگرفتن يك ميليون و ۶۰۰هزار هكتار وسعت منطقه توران و وجود پناهگاه هاي فراوان در اين منطقه، جمعيت يوز در اين منطقه بالغ بر ۵۰ قلاده برآورد مي شود. البته در پارك ملي كوير، منطقه درنجير يزد و ناي بندان نيز شماري از اين گونه جانوري وجود دارد، اما دو سوم كل جمعيت يوزپلنگ ايراني در منطقه توران زندگي مي كنند.به گفته وي، پروژه «برنامه ايران؛ جهاني در يك مرز» از ۲ سال پيش با مشاركت UNDP آغاز شده و قرار است بر اساس يك برنامه زمان بندي طي ۲ سال و ۶ فاز انجام شود. در فاز اول، مناطق پارك ملي توران، پناهگاه حيات وحش خوش ييلاق (بين شاهرود و آزادشهر)، پارك ملي گلستان و نقطه حفاظت شده ميانكاله در مازندران تحت پوشش طرح قرار مي گيرد. اينانلو ادامه داد: اين مناطق، از آن رو انتخاب شده كه تقريباً تمام اقليم هاي ايران در اين چهار منطقه وجود دارد.وي وجود بيش از ۵۰ قلاده يوز در منطقه توران را مرهون خدمات و زحمات محيط بانان جوان و علاقه مند منطقه دانست و گفت: اگر تلاش صادقانه اين محيط بانان نبود، هرگز جمعيت اين جانور كمياب در اين منطقه به اين تعداد نمي رسيد.
|