|
بررسي انواع چربي هاي خون و راهكارهاي كاهش آن
خوشمزه خطرناك
صدف كوه كن
|
|
|
امروزه نقش تغذيه در ايجاد و بروز بسياري از بيماريها شناخته شده است. به عنوان مثال مشاهده شده است كه در برخي قبايل آفريقايي كه از فيبر غذايي فراواني استفاده مي كنند، سرطان روده وجود ندارد. در اين ميان، وجود ارتباط بين شيوع بيماري كرونري قلبي و ميزان بالاي كلسترول خون اثبات شده است. به طوري كه با افزايش كلسترول خون، شيوع تصلب شرائين و بيماري كرونري قلب نيز بالا مي رود. علاوه بر اين، كلسترول بالا، عامل مساعد كننده اي براي سنگ هاي صفراوي است.بنابراين قبل ازشروع هر بحثي، بهتر است بدانيد كه كلسترول يكي از انواع چربيهاي خون است، از انواع ديگر چربيهاي خون، تري گليسريد را مي توان نام برد كه البته تأثير آن در بروز بيماريهاي قلبي از كلسترول كمتر است و همچنين در صورت بالا بودن، كاهش آن نيز به سختي صورت مي پذيرد.
كلسترول
كلسترول ماده اي بي بو، نرم و مومي شكل است كه معمولاً در همة قسمتهاي بدن از جمله مغز، سيستم عصبي، پوست، كبد، روده، قلب، اسكلت و حتي هورمون هاي جنسي وجود دارد. اين چربي اساساً در كبد ساخته مي شود و توسط صفرا به روده ترشح مي شود. كلسترولي كه در صفرا ترشح مي شود، نقش مهمي در جذب چربيها و برخي از ويتامين هاي محلول در چربي از دستگاه گوارش دارد.
ذكر اين نكات به اين دليل بود تا شما متوجه شويد، كلسترول نه تنها چيز بدي نيست، بلكه وجود آن ضروري هم هست. اما مشكل، زماني رخ مي دهد كه بيش از نياز مصرف شود.در واقع كبد همه كلسترول مورد نياز بدن را از ملكول هاي اوليه مي سازد و حتي اگر ذره اي كلسترول در برنامه غذايي نباشد، هرگز بدن، با كمبود آن مواجه نخواهد شد و در اصل كلسترولي كه در برنامه غذايي افراد وجود دارد براي خالي نبودن عريضه است و نيازي به آن نيست.
هر چه ميزان كلسترول بالاتر باشد، احتمال وقوع حمله قلبي بيشتر خواهد بود، شايد باور نكنيد تا همين اواخر، پزشكان مطمئن نبودند كه پائين آوردن ميزان كلسترول بدن، مفيد باشد، بعضي از محققان اعتقاد داشتند كه درمان آن تأثيري در عامل نهفته بيماري ندارد، پس از سالها تحقيق و بعد از آن كه بر روي هزاران نفر آزمايش انجام شد، اكنون شواهدي در دست داريم كه نشان مي دهد، پائين آوردن كلسترول بسيار مؤثر است. در واقع با كاهش كلسترول به ميزان 1درصد، حمله قلبي به ميزان 2درصد كاهش مي يابد، علاوه بر اين دانشمندان ثابت كرده اند كه كاهش ميزان كلسترول خون، پلاك هاي سرخرگي مسدود كننده را كوچك مي كند.
برخي از علايمي كه با بالا رفتن چربي خون ظاهر مي شود عبارت است از:
درد در ماهيچه ساق به هنگام راه رفتن، درد در ناحيه شكم، درد در ناحيه بازو و شانه، سرگيجه.
در اصل بالا رفتن چربيها در مراحل اوليه و تا مدتها نشانه هاي خاصي ندارد و تنها با انجام آزمايشات از جمله آزمايش خون قابل اندازه گيري است. به طور كلي رنج مطلوب براي چربيهاي خون عبارت است از:
-كلسترول كمتر از 200-180 ميلي گرم در دسي ليتر
-تري گليسريد كمتر از 200 ميلي گرم در دسي ليتر
- LDL كمتر از 160 ميلي گرم در دسي ليتر
- HDL براي آقايان بين 50-40 ميلي گرم در دسي ليتر و براي خانم ها بين 60-50 ميلي گرم در دسي ليتر است كه در واقع HDL زير 35 خطرناك است ( مهمترين روش افزايش HDL اجتناب از سيگار ـ كاهش وزن و افزايش فعاليت فيزيكي) است.
آمريكائيها، همان اندازه كه غالباً در مورد وزن، لباس و نوه هاي خود حساس هستند، به ميزان چربيهاي خون خود نيز حساسيت نشان مي دهند، در حاليكه در ايران اين حساسيت تنها زماني پيش مي آيد كه خطر بيماري جدي تلقي شود.از اين رو بد نيست همه افراد مورد سنجش چربيهاي خون يكبار در هر ماه قرار بگيرند و به آزمايش فاكتورهاي چربي در خون خود بپردازند. البته از آنجائيكه شرايط فردي، خانوادگي، اجتماعي و … در فردي به فرد ديگر متفاوت است، تفسير نتايج آزمايشگاهي را به پزشك خود بسپاريد.البته ممكن است مقدار بسيار كم كلسترول (كمتر از 140 ميلي گرم در دسي ليتر) با افزايش احتمال ابتلا به سرطان كبد، ريه، لوزالمعده، همراه باشد. همچنين كم بودن كلسترول مي تواند بروز خونريزي مغزي (پارگي رگها مغزي كه موجب خونريزي در مغز مي شود.) را به دو برابر افزايش داده و با بيماري مزمن ريوي و حتي افسردگي همراه باشد.
براي آگاهي از عوامل خطر بيماريهاي قلبي به ليست كردن آنها براي شما مي پردازيم:
سن: مردان بالاي 45 سال و زنان بالاي 55 سال ( يا آنهايي كه يائسگي زودرس دارند و استروژن درماني نمي كنند) ، سابقه فاميلي بيماري زودرس قلبي و عروقي ، استعمال فعلي دخانيات، پرفشاري خون (فشار بيش از 140 بر 90 ميلي ليتر جيوه يا كساني كه داروي ضد فشارخون دريافت مي كنند)، ديابت ( مرض قند)، كاهش HDL (كلسترول خوب) كمتر از 35 ميلي گرم در دسي ليتر
اكنون بهتر است بدانيد چه غذاهايي براي كنترل چربيهاي خون بهتر است كه حذف يا محدود گردد و جايگزين هاي مناسب غذايي آنها را بشناسيد، در واقع اين بحث به 2 بخش غذاهايي كه بايد از آنها اجتناب كرد و غذاهايي كه در رژيم غذايي شايسته است كه به آنها پرداخته شود تقسيم مي شود در زير مواردي وجود دارد كه بهتر است آنها را رعايت كنيد:
۱ - به بررسي دقيق برچسب هاي مواد غذايي كه بيرون از منزل تهيه مي كنيد، بپردازيد زيرا در اكثر آنها از كرم، زرده تخم مرغ يا روغن هايي مثل روغن نارگيل و روغن دانه نخل وجود دارد ( از اين ماده هنوز در برخي كافي ميت ها، غذاهاي منجمد، پوشش هاي پر چرب غذا، كراكر، شيريني و كيك هاي آماده استفاده مي شود) كه با مطالعه برچسب ها به اين موارد پي خواهيد برد.
۲ - از دسته مواد قندي، آرد سفيد و آرد برنج (بدون سبوس) و تمام غذاهايي كه با اين دو تركيب تهيه مي شوند نيز جزو غذاهاي افزايش دهنده كلسترول به شمار مي آيند. البته برخي مواد قندي مثل عسل در طبيعت وجود دارند كه مي تواند حتي موجب كاهش كلسترول شود زيرا عسل داراي مواد ضداكسيدكننده بوده، از اين رو فوايدي را در جهت كاهش كلسترول خون خواهد داشت. بنابراين توصيه مي شود از عسل- آن هم عسل هايي كه رنگ تيره تر دارند- در رژيم غذايي خود استفاده نماييد.
۳ - قهوه را بايد صاف شده (فيلتر شده) استفاده كرد، زيرا احتمالاً قهوه جوشيده حاوي مواد مضر است و كلسترول را بالا مي برد و بهتر است در صورت تمايل به مصرف قهوه از نوع بدون كافئين آن استفاده نشود.
مصرف كافي ميت را بهتر است محدود كنيد و از مصرف خامه هاي غيرلبني قهوه جداً بپرهيزيد.
۴ - در واقع رژيم هاي گياه خواري كه مصرف ميوه ها و سبزي ها را همراه با گوشت هاي سفيد و لبنيات كم چرب در برنامه روزانه دارند، بسيار مفيد است، اما رژيم هاي گياه خواري مطلق به دليل امتناع افراد از مصرف هر نوع گوشت و محدوديت در مصرف تخم مرغ و لبنيات، با خطر كمبود ويتامين هاي B12 ( كه كمبود آن منجر به نوعي كم خوني وخيم مي شود)، روي و آهن همراه است. به خصوص در دوران بارداري، نوجواني و در سنين سالمندي ( كه B12 كمتري جذب مي شود). اين افراد در صورت استفاده از اين رژيم ها بهتر است تا از مكمل ياري (البته با مشورت با پزشك يا رژيم درمان خود) استفاده كنند.
۵ - به طور كلي به كودكان دچار اضافه وزن، رژيم كاهش وزن داده نمي شود و سعي در تثبيت وزن خواهد شد، اما مواردي نيز وجود دارد كه رژيم درمان ها از رژيم كاهش وزن براي كودكان استفاده مي كنند و آن مربوط به شرايطي است كه اضافه وزن در كودك همراه با بالا بودن كلسترول همراه باشد. در اين صورت استفاده از يك رژيم منظم ضرورت دارد.
۶ - مصرف مايعات را فراموش نكنيد و به ميزان زياد آب بنوشيد، اما حين غذاخوردن از مصرف مايعات حذر كنيد. در صورت لزوم فقط كمي آب ميوه يا آب سبزيجات استفاده كنيد.
۷ - غذا را در يك جو آرام ميل كنيد و در زماني كه خستگي زياد غالب است يا در زماني كه عصبي هستيد، به حجم زياد غذا نخوريد و بدانيد استرس و تنش هاي عصبي از عوامل به وجود آورنده انواع بيماري هاست و به خودي خود قادر به بر هم زدن تعادل چربي هاي خون خواهد بود. پس هميشه اين اصل را به خاطر داشته باشيد كه سلامتي در آرامش فراهم مي آيد.
۸ - از چاقي بپرهيزيد و در نظر داشته باشيد كه چاقي، بدن را به سوي بيماري ها سوق مي دهد، بنابراين شيوه هاي غلط طبخ غذا و نگهداري از آن را تغيير دهيد. با چنگال غذا بخوريد يا از بشقاب كوچك استفاده كنيد. غذاها را سرخ نكنيد و به خاطر داشته باشيد براي هضم درست و اصولي، نيازمند جويدن غذا به شكل كامل هستيم.
۹ - در كنار رژيم غذايي كنترل شده براي كلسترول و چربي هاي خون، ورزش را فراموش نكنيد. ورزش كردن به آرامش اعصاب نيز كمك خواهد كرد و ورزش نكردن موجب تحليل عضلات خواهد شد.
|
