بررسي علل و راهكارهاي درماني سرطان دهانه رحم
خطرناك، اما قابل علاج
افسانه بهرامي
|
|
سرطان از بيماري هايي است كه مي تواند بافت ها يا اندام هاي مختلف بدن را درگير كند. بيماري سرطان در هر بافت يا عضوي از بدن انسان زماني آغاز مي شود كه سلول هاي آن برخلاف قوانين طبيعت و بدون كنترل رشد كنند، كه با اين رشد غيرطبيعي گاهي در كوتاه مدت و گاهي در طولاني مدت باعث اختلال در عملكرد بافت عضو يا اعضايي از بدن مي شود. رشد سلول هاي بدن در حالت طبيعي تصاعدي است يعني يك سلول به دو سلول و بعد 4، 8، 16 و.... تبديل مي شوند در حالي كه در سرطان روند رشد سلول ها خارج از اين روند طبيعي است و چنان پيشرفت مي كند كه در مرحله اي رشد غير قابل درمان شده و باعث مرگ انسان مي شود.
تاكنون بيش از سيصد بيماري سرطان مختلف شناسايي شده است. با توجه به عواقب خطرناك سرطان ها بنابر اين تشخيص و درمان به موقع آنها از اهميت ويژه اي برخوردار است.
متأسفانه هنوز تشخيص فوري و يا تشخيص در مراحل ابتدايي اغلب بيماري هاي سرطاني امكان پذير نيست، با اين وجود در اين ميان خوشبختانه تشخيص سرطان گردن رحم در مراحل اوليه بيماري امكان پذير است.
گردن رحم كه قسمت باريك و انتهايي رحم است و باعث ارتباط جسم رحم به مهبل مي شود، ششمين رتبه مرگ و مير ناشي از سرطان ها را به خود اختصاص داده است. هر چند كه امروزه نسبت به سال هاي قبل از 1940 بيش از 50 درصد مرگ و مير ناشي از آن كاهش يافته كه بخشي از اين پيشرفت مرهون راه هاي غربال گري تشخيص سرطان مذكور است.
انجام ساليانه آزمايش نمونه برداري از سلول هاي گردن رحم يا اسمير پاپا نيكولا(پاپ اسمير) در سنين بيست تا پنجاه و هفت سالگي از ديدگاه اغلب متخصصان و محققان انقلابي ترين راه تشخيص در علم پزشكي براي پيش گيري از پيشرفت يك بيماري سرطاني به حساب مي آيد. از آنجا كه اين بيماري از جمله سرطان هايي است كه در مراحل اوليه سريعاً پيشرفت نمي كند با انجام آزمايش پاپ اسمير گاهي تا صددرصد قابل تشخيص و پيش گيري است.
عوامل مستعدكننده
ميزان بروز سرطان دهانه رحم با توجه به ناحيه جغرافيايي و نژاد متغير است. از آنجا كه غالباً بيماري هاي سرطاني تنها و فقط با يك علت خاص بوجود نمي آيند ارتباط سرطان دهانه رحم نيز با برخي از عوامل مشخص شده است، مواردي چون: داشتن سابقه ابتلا به بيماري هاي سرطاني زنان (از جمله: سرطان پستان، سرطان هاي رحم و تخمدان در مادر، خواهر يا افراد يك خانواده و حتي بستگان نزديك)، افراد مبتلا به ايدز(طبق برخي تحقيقات از هر پنج خانم مبتلا به ويروس ايدز يكي دچار تغييرات در گردن رحم مي شود كه مي تواند منجر به ايجاد سرطان گردن رحم شود.)، اعتياد به سيگار، زناني كه از قرص هاي ضد بارداري به مدت بيش از ده سال استفاده كرده اند، افرادي كه با مواد شيميايي سر و كار دارند (نظير: زنان كارگر در كارخانه ها، مزارع، پرستاران) و شست وشوي طولاني مدت داخل واژن با استفاده از مواد شيميايي و حتي مواد بهداشتي، برخي عوامل مردانه ، زناني كه اولين بارداري آنها در سنين بالاتر از 35 سال بوده است، محيط زيست آلوده و مناطقي كه در معرض اشعه هستند.
علاوه بر عوامل ذكر شده از موارد مهم در اين رابطه ابتلاي گردن رحم به ويروس زگيل انسانيHPV) Huma papiloma Virus ) است كه از راه روابط جنسي سرايت مي كند.طبق بسياري از تحقيقات اين ويروس مهم ترين عامل ايجاد اين بيماري محسوب مي شود به طوري كه در حدود 95 درصد زنان مبتلا به سرطان گردن رحم وجود اين ويروس در آزمايش پاپ اسمير ثابت شده است.
علايم بيماري
سرطان گردن رحم از جمله سرطان هايي است كه در مراحل اوليه تقريباً علايم خاصي نشان نمي دهند و در صورت وجود علايم بيشتر به نشانه هاي يك عفونت ساده واژن شبيه است. به طور كلي از جمله علائم بيماري در بيشتر مواقع ترشحات با لكه هاي خوني به ويژه پس از مقاربت است علاوه بر اين با پيشرفت بيماري علايم ديگري ممكن است تظاهر پيدا كند علائمي نظير: درد شكمي، درد و خونريزي پس از نزديكي، بي اشتهايي و كاهش وزن، كم خوني، درد لگني و ترشح خوني بد بو در مراحل پيشرفته بيماري، خونريزي بين سيكل هاي قاعدگي به صورت لكه بيني، ظهور خون بعد از ادرار كردن.
سن ابتلا
سرطان گردن رحم طيف هاي سني مختلف را درگير مي كند، تحقيقات وجود اين سرطان را حتي در دختران و زناني كه در سنين 18 تا 28 سالگي هستند، نشان داده اند.
همچنين ابتلاي زنان بالاي 60 سال نيز با شيوع بيش از 25 درصد در كشورهاي اروپايي و آمريكايي گزارش شده است. آنچه در اين ميان مهم است بسياري از گزارشات و تحقيقات نشان داده اند بروز اين سرطان در افراد متأهل و بيوه بيشتر و در زنان مجرد و زنان معتقد به برخي از عقايد مذهبي كمتر است.
راه تشخيصي
پاپ اسمير يك تست غربال گري براي تشخيص سرطان گردن رحم است. اين آزمايش يكي از آسان ترين، كم دردترين و حتي كم خرج ترين آزمايش هاي پزشكي است كه در ايران نيز امكانات انجام آن در اغلب نقاط كشور فراهم است، هر چند كه طي چند سال پاپ اسمير جزو برنامه هاي غربال گري در ايران بود، اما هم اكنون جزو اولويت هاي بهداشتي كشور نبوده و رايگان انجام نمي شود.
روزانه تعداد زيادي از متخصصان زنان و زايمان، ماماها و حتي برخي از پزشكان عمومي اين آزمايش را انجام مي دهند، اما علي رغم توضيحات ذكر شده هنوز موانعي بر سر راه انجام اين آزمايش مهم وجود دارد. طبق گزارش هاي سازمان بهداشت جهاني(WHO) برخي موانع انجام پاپ اسمير موارد زير هستند:
معذورات اخلاقي در مراجعه به پزشكان براي انجام اين آزمايش، و بالاخره كمبود توانايي رواني و تحمل جسماني در مقابله با تشخيص و وجود اين بيماري در فرد و ترس از راه هاي درماني.
به طور كلي هر زني كه ازدواج كرده باشد بايد ساليانه تا سه سال متوالي تست پاپ اسمير را انجام دهد. در صورت منفي بودن و در معرض خطر نبودن هر سه سال يك بار انجام اين تست ضرورت مي يابد.
از آنجايي كه در ايران اميد به زندگي در خانم ها 75 سالگي است، در نتيجه تا 65 سالگي اين امر توصيه شده است. شايان ذكر است زنان بيوه و زناني كه لوله هاي رحمي خود را براي عقيم شدن بسته اند نيز موظف به دادن اين تست هستند.
درمان
در روش مرسوم سرطان گردن رحم را يا از طريق جراحي راديكال* يا با پرتو درماني تحت درمان قرار مي دهند. در برخي از موارد خاص برداشتن رحم بعد از پرتو درماني انجام مي گيرد.
* جراحي راديكال شامل برداشتن رحم، گردن رحم، بافت هاي پارامتريال و قسمت فوقاني واژن توأ م با برداشتن غدد لنفاوي لگني از محل دو شاخه شدن عروق ايلياك تا حدود سطح رباط مغبني است.
|