|
آمار گازگرفتگي و مسموميت با مونوكسيدكربن در آستانه زمستان چند برابر مي شود
شايد اين خواب، بيداري نداشته باشد
صدف كوه كن
|
|
|
تازه چهارماه بود كه مادر شده بود. كودكش معني شب كاري و پرستاري از بيماران را نمي فهميد و براي او نيز شب هاي دور از خانه به سختي صبح مي شد... چند روز بود كه كودك را روز و شب هاي كشيك به مادر و خواهرش مي سپرد و صبح مي آمد و خستگي يك شب پركار را با خنده هاي كودكش درمي آورد. آن روز هم، مثل هميشه براي بازگرداندن كودك خردسال خود به خانه مادرش مراجعه كرد و هرچه زنگ خانه را به صدا درآورد، كسي در را باز نكرد. تلفن زد، كسي گوشي را برنداشت. موبايل مادر و خواهرش را گرفت، بازهم پاسخي در كار نبود. نگران شد و در خانه همسايه ها را زد. هر طور مي توانستند وارد خانه شدند. اما كاش هيچ وقت در آن خانه باز نمي شد...
همين چند روز پيش روزنامه ها در صفحه حوادث، خبر مرگ ناشي از گازگرفتگي 6 عضو يك خانواده در شهر ري را چاپ كردند. در ميان قربانيان يك كودك 4ماهه هم بود. مونوكسيدكربن گازي كه مسموميت با آن، خانواده را براي هميشه داغدار كودك 4ماهه اش كرد، سن و سالي نمي شناسد.
***
گازگرفتگي و مسموميت با گاز مونوكسيدكربن، موضوعي است كه عامه مردم درباره آن اطلاعات كمي دارند. اين در حالي است به گفته كارشناسان گازگرفتگي و مسموميت با مونوكسيدكربن پس از مسموميت ناشي از اعتياد و داروها،سومين عامل مرگ و مير بر اثر مسموميت در كشور است. بد نيست بدانيد كه اين آمارتنها مواردي از گازگرفتگي با مونوكسيدكربن را شامل مي شود كه به پزشكي قانوني اعلام شده است و در شهرهاي كوچك و روستاها بسياري از موارد گازگرفتگي به عنوان مرگ طبيعي قلمداد مي شود و اصلاً به پزشكي قانوني ارجاع نمي شود.
قاتل زمستاني
يكي از مشكلات فصل سرما، مسموميت با گاز مونوكسيدكربن است. بيشتر گازگرفتگي ها معمولاً در فضاهاي بسته، هنگامي كه بخاري به وسيله سوخت هاي فسيلي مانند ذغال يا نفت و مشتقات آن به صورت ناقص مي سوزد، ايجاد مي شود. در اين فضاها ميزان اكسيژن هوا، رفته رفته كم مي شود و مقدار مونوكسيدكربن موجود در هوا افزايش مي يابد، به شكلي كه منجر به مسموميت فرد يا حتي مسموميت جمعي مي شود و از آنجا كه اين گاز بي رنگ و بي بو بوده، حين استشمام به ويژه اگر فرد در خواب باشد، متوجه مسموميت با آن نمي شود.
هشدار براي آذري ها
استان آذربايجان شرقي شايد به دليل سردسير بودن آن و استفاده بيشتر مردم از بخاري هاي نفتي يا گازسوز، پيشتاز مرگ ناشي از گاز مونوكسيدكربن در كشور است؛ تا جايي كه چندي پيش مدير كل پزشكي قانوني اين استان، نسبت به مرگ ناشي از گازگرفتگي به مردم اين استان هشدار داد. اين در حالي است كه اين استان در دو سال گذشته با مرگ 5/2نفر در هر صدهزار نفر جمعيت، بيشترين ميزان مرگ و مير در اين زمينه را در كشور داشته است. پس از آن، سمنان، اصفهان، اردبيل، خراسان، چهارمحال و بختياري و تهران قرار دارند و استان قم نيز كمترين ميزان را در كشور دارد.
خون كشنده
جالب است بدانيد علايم اوليه ناشي از تنفس گاز مونوكسيد كربن، تا حدي شبيه به آنفلوآنزا است. با اين تفاوت مهم كه در آن تب وجود ندارد! علايمي نظير سردرد، حالت منگي، سرگيجه و سياهي رفتن چشم، تهوع و استفراغ، سردرگمي، از دست دادن تمركز حواس و نهايتاً بيهوشي، نشان هايي از مسموميت با گازمونوكسيدكربن است. اين علايم در نتيجه كاهش غلظت اكسيژن در بافت هاي بدن بيماري كه گاز را استنشاق كرده است در اين بيماران، به جاي اكسيژن در خون تركيبي به نام كربوكسي هموگلوبين به وجود مي آيد و در مواقعي كه مسموميت با اين گاز، به مرگ فرد منجر نشود، ممكن است نابينايي، ناشنوايي، ناراحتي هاي كليه، كبد و به خصوص سيستم مركزي اعصاب را به دنبال داشته باشد. در واقع يكي از مهمترين دلايل خطرناك بودن مونواكسيدكربن ميل تركيبي بالاي آن با هموگلوبين خون است. همانطور كه مي دانيد، هموگلوبين به طور طبيعي با پيوند موقت با اكسيژن، آن را تا سلول هاي بافت هاي مختلف بدن حمل مي كند، اما در رقابت با مونوكسيدكربن كاملاً ناتوان است، طوري كه وقتي مونوكسيدكربن وجود دارد، اكسيژن هيچ شانسي براي باند شدن به هموگلوبين نخواهد داشت، زيرا ميل تركيبي مونوكسيدكربن 250برابر بيشتر از اكسيژن است. در نتيجه تشكيل چنين تركيبي(كربوكسي هموگلوبين) انتقال اكسيژن توسط گلبول هاي قرمز خون، با مانع مواجه شده و غلظت اكسيژن در بافت هاي بدن فرد، كاهش مي يابد كه منجر به مسموميت شديد و حتي كشنده خواهد شد.
مي خواهم زنده بمانم
با توجه به اينكه در فصل سرما قرار داريم و گاز گرفتگي با مونوكسيدكربن از شايع ترين تهديدكننده هاي سلامتي افراد در اين فصل محسوب مي شود بايد با انجام اقدامات زير از گازگرفتگي پيشگيري كنيد:
۱ -رنگ شعله بخاري به شما تا حدي كمك مي كند تا ايمني آن را بررسي كنيد. اگر رنگ آن نارنجي است، مشكل دارد هرچند رنگ آبي شعله الزاماً به معناي سلامت و ايمني كامل نيست، بنابراين هر سال پيش از استفاده از وسايل حرارتي آن را بررسي و سرويس كنيد.
۲ - نصب وسايل گرمايشي گازسوز، توسط كارشناسان مربوطه يكي از مهمترين نكات در رعايت اصول ايمني است، چرا كه هر يك از وسايل گرمايشي گازسوز(شومينه، بخاري و...) بايد با كانال تهويه جداگانه نصب شوند و نبايد شكستگي و گرفتگي در آن وجود داشته باشد.
۳ - گرفتگي ها مي تواند بر اثر روئيدن گياهان خزنده بر روي ديوار، لانه ساختن پرندگان بر دودكش ها و... باشد از اين رو كليه اين مسدود كننده ها را به شكل كامل از ناحيه اطراف دودكش برچيده و يك نرده حفاظتي جهت جلوگيري از نشستن و لانه گذاري پرندگان بر روي آن كار بگذاريد و اگر اين كار را قبلاً كرده ايد، آن را چك كنيد.
۴ - وسايل گرمازا مانند شومينه و بخاري را از لحاظ وجود دوده، زنگ زدگي و هرگونه آلودگي اضافه بررسي كنيد، مخصوصاً به خوردگي ها و مسدود شدن مسير دود دقت كنيد و هرگز دريچه عبور دود را تا قبل از خاموش شدن كامل آتش نبنديد.
۵ - آبگرمكن و ساير وسايل گرمازا را در حمام و فضاهاي بسته قرار ندهيد و جريان هوا را از منافذ و لاي پنجره ها و ديوارها بررسي كنيد، اگر وسيله حرارتي در داخل منزل شما هواي كافي نداشته باشد توليد مونوكسيدكربن خواهد كرد.
۶ - براي بخاري هاي نفتي از هيچ ماده سوختني غير از نفت استفاده نكنيد و هرگز از اجاق گاز آشپزخانه براي گرم كردن خانه استفاده نكنيد. وسايل گازسوز را به دقت تنظيم و تعمير كنيد. اين موضوع به ويژه در مورد وسايلي كه قبلاً سوخت ديگري مانند نفت داشته اند، اهميت خاصي پيدا مي كند.
۷ - از منقل هاي ذغالي كباب در محيط منزل استفاده نكنيد.
۸ - از رنگ برهايي كه حاوي ماده اي به نام متيلن كلرايد هستند، در خانه استفاده نكنيد اين ماده پس از ورود به بدن به مونوكسيد كربن تبديل مي شود.
|
