خيس شدن ممنوع!
والدين دوست دارند فرزندشان، مهارت ها را سريع و حتي زودتر از زمان مقرر خود بياموزد، اما آموزش بعضي نكات نيازمند صبر و حوصله و فرارسيدن زمان مناسب آن است. آموزش استفاده از توالت يكي از همين نكات است كه اغلب والدين با مشكلات متعددي براي آموزش آن روبه رو هستند؛ تا حدي كه باعث كلافگي خود و فرزندشان مي شود. آنچه در پي مي آيد؛ نگاهي است به زمان و شيوه مناسب آموزش اين مهارت به كودكان.
***
به طور معمول بهترين زمان براي آموزش استفاده از توالت به كودكان، سن 2 سالگي است؛ اما اين قانون كلي براي همه كودكان نيست.
بسياري از كودكان زودتر و يا ديرتر از دو سالگي، استفاده از توالت براي اجابت مزاج را مي پذيرند. بنابراين مي توان اين طور نتيجه گرفت كه كودكان از جهت ويژگي هاي فردي متفاوت بوده و همين تفاوت، عامل اصلي پذيرش اين تحول است.
تا بيست ماهگي مثانه كودكان به آن اندازه كه بايد پر نمي شود تا اضطراري براي تخليه آن احساس كنند، از طرفي عادت كرده اند كه بدون اراده و تفكر در هر زمان، نياز خود را برطرف كنند. بنابراين تا اين سن، آموزش استفاده از توالت كمي مشكل است. اما پس از اين سن، از آن جايي كه وضعيت كودك به ويژه تغذيه او تقريباً شبيه به افراد بزرگسال مي شود، بنابراين دفع ادرار و مدفوع او نيز از الگويي جديد پيروي مي كند و كم كم كودكان اضطرار در اجابت مزاج را احساس مي كنند. اين زمان، شاخص ترين زمان براي شروع آموزش است. در نخستين گام بايد براي كودك الگوسازي كرد و با صبر و حوصله آموزش را پيش برد. براي جلب توجه كودك، بايد از شيوه هاي گوناگون استفاده كرد. مثلاً هنگامي كه تصميم داريد، دستشويي برويد او را به نحوي متوجه حركت خود بكنيد.
يكي ديگر از نكات مورد توجه، انتخاب فصل مناسب براي آموزش است. به عقيده روانشناسان بهترين فصل، فصل تابستان است، چرا كه والدين بدون دغدغه سرما خوردن كودك، مي توانند كمي آزادانه تر عمل كنند.
يكي ديگر از نكات قابل ذكر، تفاوت سرعت فراگيري در پسرها و دخترها است. پسرها ديرتر از دخترها استفاده از توالت را فرامي گيرند كه اين علاوه بر تفاوت در ضريب هوشي دخترها نسبت به پسرها، به ساختار فيزيكي بدن پسرها نيز مرتبط است؛ چرا كه اولاً پسرها در اين سن از نظر فيزيكي ضعيف تر از دخترها هستند و درثاني نشستن را ديرتر از دخترها فرا مي گيرند. اين عوامل اصلي ترين دلايل كند بودن فراگيري استفاده از توالت در پسرها است. بنابراين نبايد روند فراگيري دخترها و پسرها را مقايسه كرده و بي دليل نگران شد.
آمادگي پذيرش
كودك براي آموزش بايد از جهت روحي- رواني و سلامت جسمي در شرايط مناسبي قرار داشته باشد تا بتواند به خوبي اين تغيير را پذيرا شود. اين علايم نشان دهنده آمادگي كودك براي پذيرش تحول است:
- تر نكردن پوشك حداقل براي دو تا سه ساعت در روز و افزايش تدريجي اين زمان.
- توجه نشان دادن به دستشويي رفتن ديگران و راه افتادن به دنبال آنها براي تقليد از آنها.
- تنظيم زمان دفع مدفوع مثلاً پس از صبحانه به مدت حداقل يك هفته تا ده روز.
- نشان دادن نياز به دفع مدفوع يا ادرار به شيوه هاي مختلف مثل رفتن در آغوش مادر و نشان دادن ناراحتي خود.
- احساس ناراحتي پس از تر شدن و گريه براي تعويض پوشك.
به تعويق انداختن آموزش
در مواردي به دليل بروز شرايطي خاص، بايد زمان شروع اين آموزش را به تعويق انداخت. در غير اين صورت كودك دلزده شده و بيش از پيش از فراگيري امتناع مي كند.
- هنگامي كه در انتظار تولد نوزاد جديد هستيد (از ماه هشتم بارداري تا زمان وضع حمل).
- زماني كه در حال آموزش به فرزند ديگرتان هستيد؛ مثلاً فرزند بزرگتر شما وارد مدرسه شده است.
- بروز هرگونه تحول در روند عادي زندگي مثل تولد نوزاد جديد، بيماري خود كودك و... .
- جابه جايي منزل.
- تغيير مكان خواب كودك مثل انتقال او از اتاق خواب والدين به اتاق خواب شخصي.
- بروز مشكلات خانوادگي مانند مرگ عزيزان، بيماري يكي از والدين يا خويشان نزديك.
- طلاق و يا دعواها و مشاجره هاي دائمي والدين.
- ترس كودك از چيزي خاص.
يادآوري چند نكته
براي آموزش بهتر و نتيجه گيري سريع تر، اين چند نكته را به خاطر بسپاريم:
- با شادي و نشاط با موضوع برخورد كنيد و آموزش را به نوعي تفريح تبديل كنيد.
- طوري رفتار كنيد كه كودك از اين تحول شاد و هيجان زده شده و آن را به عنوان مهارتي ويژه كه تنها او توانايي انجامش را دارد، بپذيرد.
- از ايجاد هرگونه استرس، زماني كه كودك در حال اجابت مزاج است، بپرهيزيد.
- براي آموزش اصلاً عجله نكنيد. كودك در آرامش زودتر فرا مي گيرد.
- نگران به تعويق افتادن فراگيري اين رفتار نباشيد. كودك اين مهارت را نيز مانند ديگر رفتارها مي آموزد.
- در طول آموزش، از لباس هايي استفاده كنيد كه خود كودك بتواند آنها را از تنش درآورد. اين آزادي به او اطمينان مي بخشد.
- بسياري از
كودكان از صداي سيفون مي ترسند، بنابراين در طول آموزش و هنگامي كه او در دستشويي است، از سيفون استفاده نكنيد. آموزش اين نكته را به زماني ديگر موكول كنيد.
- اگرچه در حال آموزش به كودك هستيد، اما شب ها از پوشك استفاده كنيد تا كودك بدون احساس ترس، استرس و ناامني بخوابد.
- او را با همسالانش مقايسه نكنيد. كودكان اين سن هم مقايسه را مي فهمند و براي مبارزه با اين مسأله به طور ناخودآگاه لجبازي مي كنند.
و در پايان يادآوري مي شود كه حفظ آرامش و آموزش قدم به قدم بهترين روش براي فراگيري بهتر و سريع تر كودكان است.
منبع: بي بي سي
مترجم: سها دادمند
