گره ادب و هنر تا همين چند سال پيش، اكران بعد از جشنواره معمولاً اختصاص به فيلم هايي مي يافت كه در طول سال امكان نمايش نيافته بودند. فيلم هايي نه چندان مطرح كه سينمادارها در فصل هاي ديگر رغبتي به اكرانشان نشان نداده بودند. به همين خاطر بود كه در فاصله بعد از جشنواره تا اكران نوروز، فيلم هايي كه از مدت ها قبل در انبار دفاتر پخش، باقي مانده بودند، به نمايش درمي آمدند.
در واقع بعد از جشنواره فصل مرده اي براي اكران محسوب مي شد و كمتر تهيه كننده اي حاضر بود فيلمش را در اين ايام به نمايش درآورد. كساني هم كه فيلم هايشان در اين روزها اكران مي شد، از اين وضعيت راضي نبودند ولي چاره اي جز پذيرش اين موعد نمايش نداشتند و به آن به چشم تنها فرصت اكران فيلمشان نگاه مي كردند. از چند سال پيش اما شرايط تغيير كرد. وقتي بوتيك در بيست و يكمين جشنواره فيلم فجر با تحسين و ستايش منتقدان و تماشاگران مواجه شد، تهيه كننده اش تصميم گرفت بلافاصله بعد از جشنواره آن را اكران كند. در شرايطي همه تصور مي كردند بوتيك به خاطر اكران در فصلي نامناسب، شكست خواهد خورد، ماجرا كاملاً برعكس شد. فيلم دقيقاً از فضاي رسانه اي جشنواره به مثابه بهترين تبليغ استفاده كرد و به فروش قابل قبولي هم دست يافت.
سال گذشته هم همين اتفاق با فيلم چهارشنبه تكرار شد. فيلم برگزيده جشنواره بيست و چهارم، درست چند روز بعد از اتمام جشنواره به نمايش عمومي درآمد و با استقبال خوبي هم مواجه شد؛ اتفاقي كه امسال مي توانست با فيلم هايي چون اخراجي ها و سنتوري تكرار شود. فيلم هاي محبوب تماشاگران جشنواره كه در ايام برگزاري اين فستيوال بهترين و كاربردي ترين شيوه تبليغ در ايران، يعني تبليغات دهان به دهان در موردشان صورت گرفته بود.
منتها اكران بعد از جشنواره امسال كاملاً يادآور سال هاي نه چندان دور است و فيلم هايي روي پرده آمده اند كه اكثراً از مدتها قبل در نوبت نمايش مانده بودند. فيلم هايي كه بعيد به نظر مي رسد بتوانند مخاطبان زيادي را به خود جلب كنند.
رازها
آخرين ساخته سينمايي محمدرضا اعلامي، در جشنواره بيست و سوم به نمايش درآمد و مورد توجه هم قرار نگرفت. رازها قرار بود فيلم وحشت باشد ولي منتقدان آن را يك كمدي ناخواسته ناميدند. شايد همين فضاي منفي باعث شد كه فيلم عملاً امكاني براي اكران مناسب نيابد. در اين مدت اعلامي تلاش زيادي انجام داد تا رازها را در زمان مناسب و در يك گروه سينمايي قابل قبول به نمايش درآورد. چند باري هم زمزمه اكران رازها شنيده شد ولي در دقيقه نود، فيلم ديگري به جاي رازها به نمايش درآمد.
اين فيلم سرانجام در شرايطي اكران شد كه اعلامي گفت چار ه اي جز پذيرش اين شرايط را نداشته، چون اگر اكران در اين ايام را نمي پذيرفت، ممكن بود نمايش فيلم يك سال ديگر به تأخير بيفتد.
اعلامي در گفت وگويي با يكي از خبرگزاري ها با اشاره به شرايط نامطلوب اكران رازها باز هم بحث قديمي مافياي اكران را پيش كشيده است: وقتي صحبت از مافياي اكران مي شود همه انكار مي كنند و مي گويند چنين چيزي وجود ندارد و فيلم ها بايد با هم رقابت كنند. من موافق رقابت فيلم ها با هم هستم ولي در صورتي كه شرايط براي همه يكسان باشد. فيلم هاي خاصي هستند كه از زمان آغاز فيلمبرداري، نوبت اكرانشان مشخص است ولي اكثر فيلم ها اين شرايط را ندارند. اين به معناي رقابت آزاد در سينما نيست.
در رازها كه ماجراي توطئه يك زن عليه شوهرش است، ميترا حجار، امين تارخ و ايرج نوذري نقش هاي اصلي را بازي كرده اند.
اعلامي كه روزگاري با فيلم نقطه ضعف از اميدهاي سينماي ايران محسوب مي شد، مدتهاست كه از روزهاي اوجش فاصله گرفته است، هر چند او معتقد است كه منتقدان انصاف را در مورد رازها لحاظ نكرده اند و اكثراً بدون ديدن فيلم آن را كوبيده اند.
او مي گويد: اميدوارم دوستان مطبوعاتي كه در مورد فيلم رازها مي خواهند مطلبي بنويسند ابتدا فيلم را ببينند، چون افراد زيادي در اين دو سال بدون ديدن فيلم آن را نقد كردند.
محكومين به بهشت
از آخرين حضور حجت الله سيفي در سينماي ايران بيش از يك دهه مي گذرد. ماه عسل آخرين حضور اين كارگردان در سينماي ايران محسوب مي شد، فيلمي كه با تاخيري چند ساله در سال 75 اكران شد. سيفي كه در دهه شصت جزو فيلمسازان نسبتاً پركار سينماي ايران محسوب مي شد، دو سال پيش محكومين به بهشت را مقابل دوربين برد. فيلم ماجراي دو دختر شهرستاني است كه به دنبال رفاه و آسايش بيشتر راهي تهران مي شوند. نكته جالب اينكه افسانه ماهرو و كاوه سماك باشي كه موقع بازي در اين فيلم اولين تجربه شان را مقابل دوربين سپري كرده بودند، حالا نسبتاً شناخته شده هستند. افسانه ماهرو بعد از اين فيلم در روياي خيس و محاكمه ايرج قادري بازي كرده و كاوه سماك باشي با حضور در چندين مجموعه تلويزيوني چهره شناخته شده اي محسوب مي شود. محمود عزيزي و مهدي ميامي ديگر بازيگران محكومين به بهشت هستند. سيفي مي گويد: در فيلمش آسيب هاي اجتماعي را به تصوير كشيده است.
جايي در دور دست
خسرو معصومي بعد از ساخت رسم عاشق كشي مسير تازه اي را پي گرفت. او كه چند سالي به واسطه غم نان فيلم هايي چون پر پرواز را ساخت، سرانجام به حال و هواي مأنوس و آشنايش بازگشت. تحسين منتقدان از رسم عاشق كشي باعث شد تا معصومي اين مسير را ادامه دهد و اعلام كند كه اين فيلم اولين قسمت يك سه گانه بوده است.
جايي در دور دست كه اين روزها بر پرده سينماها آمده را مي توان فيلمي در ادامه رسم عاشق  كشي دانست. فيلمي كه باز هم در جنگل هاي شمال مي گذرد. ماجرا از زماني آغاز مي شود كه در منطقه جور مازندران جسد يك جنگلبان از زير برف پيدا مي شود.
مهران رجبي، مرضيه خوش تراش و هادي ديباجي بازيگران اصلي جايي در دوردست هستند. اين فيلم در حالي به نمايش عمومي درآمده كه معصومي در حال ساخت سومين قسمت سه گانه اش در شمال است.
من و نگين دات كام
اولين تجربه بلند سينمايي حسين قناعت كه چند سال قبل در جشنواره كودك و نوجوان اصفهان به نمايش درآمده بود، از جمله فيلم هايي است كه اين روزها بر پرده آمده است. اين فيلم كه مضموني كودكانه دارد در جشنواره اصفهان مورد توجه تماشاگران كودك قرار گرفت، حالا با تأخيري چند ساله به اكران عمومي درآمده است. فيلم هاي كودك و نوجوان در سال هاي اخير شرايط مساعدي نداشته اند، در واقع سالهاست كه فيلم هاي اين گونه، به درستي اكران نمي شوند. نمايش عمومي من و نگين دات كام را هم مي توان به قول يك تهيه كننده قديمي يك اكران از سر باز كني ناميد. اين نوع فيلم ها، در واقع تنها اكران مي شوند كه اكران شده باشند! از پيش هم همه مي دانند كه قرار نيست اتفاق خاصي براي فيلم بيفتد و تماشاگران گسترده اي به تماشايش بنشينند.

احمد اميني
تجربه در ژانر وحشت
گروه ادب وهنر- از ماهها پيش احمد اميني پروانه ساخت اتاق ممنوع را به عنوان اثري در ژانر وحشت دريافت كرده بود. فيلمنامه اي كه اثري در ژانر وحشت است و ماههاست كه اميني مشغول بازنويسي آن است. اين فيلم قرار است به تهيه كنندگي فريدون جيراني ساخته شود. اتاق ممنوع احتمالاً در اواخر اسفند ماه كليد خواهد خورد. اميني اين روزها در حال مذاكره با گزينه هاي مورد نظرش براي حضور در اين فيلم است.گويا بازخورد منفي تماشاگران جشنواره نسبت به يكي دو تجربه تريلر و وحشت، باعث شده تا اميني قدري حساب شده تر پروژه اتاق ممنوع را كليد بزند. اين كارگردان كه در سال هاي اخير بيشتر در تلويزيون فعال بوده تا سينما امسال سريال موفق اولين شب آرامش را روي آنتن داشت.
محمدحسين لطيفي
استراحت مطلق
بعد از يك سال كار فشرده و طاقت فرسا و ساخت دو سريال دشوار وفا و صاحبدلان و پروژه جنگي روز سوم ، ظاهراً لطيفي قصد دارد چند ماهي را به مطالعه و استراحت بپردازد. كارگردان برگزيده جشنواره بيست و پنجم، كه فيلمش در روزهاي اخير مورد اعتراض بازندگان سيمرغ قرار گرفته، گويا دل خوشي از اتفاقات رخ داده ندارد. به همين خاطر بود كه موقع دريافت جايزه اش در بخش تجلي اداره ملي گفت: بعد از 11 سال كارگرداني، امسال اولين باري بود كه در جشنواره فجر حاضر شدم، اگر بعضي از دوستان ناراحت هستند، انشاءالله از سال ديگر نيستم.
كمال تبريزي
آغاز هميشه پاي يك زن در ميان است
كمال تبريزي بعد از كش و قوس هاي فراوان سرانجام هميشه پاي يك زن در ميان است را در خيابان هاي تهران كليد زد. اين فيلم كه قرار بود ابتدا به تهيه كنندگي حوزه هنري مقابل دوربين برود، بعد از انصراف اين نهاد، توسط محسن علي اكبري تهيه مي شود. علي اكبري كه از تهيه كنندگان پروژه هاي پرهزينه سينما محسوب مي شود، بعد از تهيه پاداش سكوت ، با تهيه فيلم تازه تبريزي نشان مي دهد كه قصد حضور پررنگي در سينما دارد.گل شيفته فراهاني، حبيب رضايي و صبا كمالي بازيگران محوري هميشه پاي يك زن در ميان است هستند. اين فيلم براساس داستان كوتاه غيرقابل چاپ نوشته سيدمهدي شجاعي ساخته مي شود.

پذيرفتن داوري يك اصل است يعني تعدادي انتخاب مي شوند تا داوري كنند و قضاوت آن دسته مورد قبول است. اما در مورد داوري هاي امسال ماجرا از همان زمان انتخاب فيلم هاي بخش مسابقه آغاز شد، در اين مرحله، تعدادي كارشناس كه البته گروه همگوني نبودند انتخاب شدند تا يك نفر از منظر زيبايي شناسي، يك نفر از منظر رعايت جنبه هاي اخلاقي در فيلم و... آنها را مورد بررسي قرار دهند. هيأت انتخاب 9 نفر بودند، تركيبي از يك فيلمساز، يك منتقد كم كار، يك فيلمساز دفاع مقدس، يك فيلمساز بومي و... به هر حال اين عده ملاحظاتي را نيز درنظر گرفتند. حضور فيلمي مثل رئيس  در بخش مسابقه، كه تا روز آخر جشنواره با اين توضيح كه صداي فيلم مشكل دارد به نمايش درنمي آيد تنها يكي از موارد اشتباه تصميم گيري است.
فيلم ها به بخش مسابقه مي آيد و حالا فيلم هايي كه توسط افرادي كه صاحب ديدگاه  و صلاحيت هستند انتخاب شده، وارد بخش رقابتي مي شود. داوران انتخاب مي كنند و در محافل سخنراني مي كنند و بعد در مراسم اختتاميه، مجري در نهايت آرامش اعلام مي كند كه امسال يك سيمرغ جديد داريم، به بهترين فيلم بخش ميهمان سيمرغ مي  دهند و حالا برنده به جاي خوشحالي معترض مي شود كه اگر فيلم خوب بوده چرا به بخش مسابقه راه نيافت.
در اين ميان تعدادي از كساني كه اصلاً كانديدا نبودند به بهانه هاي مختلف سيمرغ گرفتند و اين سياست جشنواره است كه مي گويد هر وقت بخواهيم با بهانه هاي مختلف همه چيز را تغيير مي دهيم. اضافه شدن بخش هاي مختلف همچون بهترين فيلم از نگاه ملي، جايزه مصطفي عقاد و... نيز از ديگر اشكالات اين جشنواره است.
پس جشنواره ما يك اشكال ساختاري دارد يعني برنامه ريزي اصولي و درست ندارد و هر سال جايزه ها بنا به سليقه مسئولان جشنواره كم و زياد مي شود و آنقدر در جشنواره جايزه مي دهند كه ديگر اهميت آن از بين مي رود. نكته ديگر اشكالات داوري است كه در اين زمينه امسال اتفاقات عجيب و غريبي رخ داد. فيلمي مثل اقليما  در بخش كارگرداني كانديدا مي شود اما در هيچ بخش ديگري كانديدا نيست اما آيا كارگرداني چيزي غير از بازي گرفتن خوب از بازيگران، طراحي صحنه مناسب و... است؟ چرا اين فيلم در هيچ رشته ديگري كانديدا نشد؟ وقتي بهترين فيلمنامه فقط دو كانديدا دارد قطعاً شبهاتي به وجود مي آيد. ميناي شهر خاموش  براي بهترين تدوين كانديدا مي شود حال اينكه اشكال اساسي اين فيلم در تدوين آن است. در بخش صداگذاري تنها يك نفر را شايسته دريافت جايزه دانستند.
نكته آخر اينكه جايزه هاي جشنواره آنقدر زياد شده كه ديگر حتي با وجود مابه ازاي مادي كه دارد، اهميت خود را از دست داده است و اهداي اين جوايز از قواعد خاصي پيروي نمي كند.