اگر به صد سال قبل بازگرديم، به جايي مي رسيم كه پزشك ها با كيف هاي سياهشان به ديدار بيمار مي رفتند و تنها امكانات موجود براي مداواي بيماران، دست هاي شفابخش طبيب تلقي مي شد، اما امروزه تأثير وجود تخصص هايي كه به موازات پزشكي در بهبود وضعيت سلامت بيماران دخيل هستند، انكارناپذير است.
رشته هايي مانند مهندسي پزشكي سبب شده تا با استفاده بهينه از تكنولوژي، تسهيلات ويژه اي در جهت ارائه خدمات بهداشتي به بيماران به وجود آيد و به جرأت مي توان گفت بسياري از پيشرفت هاي درماني، مرهون پيشرفت هاي انجام شده در زمينه مهندسي پزشكي است.
داستاني به قدمت موميايي هاي باستاني
تاريخچه مهندسي پزشكي به 5هزار سال قبل مي رسد، چرا كه باستان شناسان به تازگي چشم مصنوعي را در يكي از بقاياي شهر سوخته(جايي نزديكي زابل) كشف كرده اند يا باستان شناسان آلماني در سال۲۰۰۰ يك موميايي 3هزار ساله را كه يك انگشت چوبي در پايش كار گذاشته شده بود، كشف كردند.
در بررسي تاريخچه مهندسي پزشكي به يونان كه مي رسيم درمي يابيم، پزشكان يونان باستان از يك ني توخالي براي شنيدن و دريافتن آنچه در بدن انسان رخ مي دهد، استفاده مي كردند كه رفته رفته و با پيشرفت هاي گوناگون در اين زمينه، در سال 1816 رنه لينس (فيزيكدان فرانسوي) با قراردادن گوشش در نزديكي قفسه سينه بيمار و با استفاده از يك روزنامه لوله شده، بعدتر گوشي طبي را اختراع كرد.
اما اگر بخواهيم براي مهندسي پزشكي نقطه عطفي برشماريم، به سال 1900 مي رسيم كه پس از آن تحولات عظيمي در زمينه ساخت تجهيزات و فناوري هاي پزشكي رخ داده است. مثلاً در سال 1903، آيندهون در هلند توانست سينگال هاي EKG (نوار قلب) را بگيرد و يا پس از آن رونت گن با استفاده از اشعه ايكس توانست اولين راديوگرافي از بدن انسان را كه راديوگرافي از دست چپ خانم رونت گن بود، انجام دهد. اين تحقيق او راه را براي ساخت محصولات مدرن كه تكنولوژي تصويربرداري پزشكي براي حذف آسيب هايي كه در استخوان ها و... رخ مي دهد، باز كرد.در واقع در ابتدا اين خود پزشكان بودند كه با توجه به نيازهايشان در حوزه خاصي، دست به اختراع و اكتشاف دستگاهي يا فناوري مي زدند، مثلاً دستگاه كرايو(مورد استفاده در رابطه با پوست) توسط پزشكي كه نيازمند آن بود، اختراع شد.
اما بعدها و به واسطه پيشرفت هاي انجام شده در زمينه شيمي، فيزيك، الكترونيك و مكانيك، علوم كاربردي توسعه بيشتري يافت. بنابراين يك نفر به تنهايي از عهده توليد تجهيزات برنمي آمد و در همين راستا مهندسي پزشكي به شكل مستقل متولد شد تا بيمارستان ها را از شكل غيرفعال كه بيماران براي گذراندن دوران يأس بيماري تا مرگ طي مي كردند، به شكل مركزي فعال براي بهبود توسعه و سلامت جامعه درآورد.
چيزي در حد دارو درماني
تعريف عمومي مهندسي پزشكي در ايران عبارت است از نگه داري و تعميرات تجهيزات پزشكي و بيمارستاني و در شركت ها، مهندسي فروش و تعميرات؛ در حالي كه مفهوم مطرح در تمام دنيا عبارت است از طراحي، توسعه و به كارگيري تجهيزات و تكنيك هاي تخصصي با هدف بهبود سلامت در دو حوزه كاربردي و تحقيقاتي.
و اگر بخواهيم اهميت وجود تجهيزات و فناوري هاي موجود در دنياي پزشكي را در روند بهبود بيماري ها، ارزش گذاري كنيم، شايد جايگاهي در حد دارودرماني داشته باشد چرا كه اگر مهندسي پزشكي يا تجهيزات پيشرفته را از دنياي پزشكي امروز بگيريم، با وضعيتي شبيه 60 يا 70 سال پيش رو به رو خواهيم بود، يعني يك كلينيك تخصصي بدون تجهيزات ويژه عملاً نمي تواند گام مؤثري در درمان بيماران بردارد.
در ايران، سه چهار دسته مهم براي مهندسي پزشكي مطرح است: بيوالكتريك، بيومكانيك و بيومتريال كه در هر كدام از موارد از تلفيق مهندسي الكترونيك، مهندسي مكانيك و مهندسي مواد با پزشكي رشته هاي جديدي متولد مي شوند كه هر كدام با توجه به تخصص هاي موجود، قادر به ايجاد تأثيرات بزرگ در حيطه بهداشت و سلامت خواهند بود.
مهندسي پزشكي، ارمغان جنگي
مهندسي پزشكي بعد از جنگ جهاني دوم و به واسطه توسعه علوم مختلف براي دستيابي به جنگ افزارهاي مهلك تر توسعه چشمگيري يافت. به عنوان مثال با كشف قطعات نيمه هادي و يا ساخت پروتزهايي كه براي مجروحان جنگي در جهت ارتقاي سطح زندگي افراد مورد استفاده قرارمي گرفت، مهندسي پزشكي رشد سريع تري پيدا كرد.
در همان زمان بود كه پزشكي هسته اي به عنوان عاملي براي تشخيص و درمان، هويت تازه اي يافت.
در همين راستا مي توان به دستيابي به فناوري سونوگرافي اولتراسوند به دليل پيشرفت هاي انجام شده در زمينه رادارهاي جنگي نيز اشاره كرد.
البته با ورود كامپيوتر، كمك بسيار بزرگي به مهندسي پزشكي شد تا تعبير سيگنال هاي حياتي بيماران بستري در CCU و ICU تفسير كامپيوتري شوند.
مسئله مطرح در دنياي امروزي، مدرن سازي و شبيه سازي سيستم هاي بيولوژيك بدن است كه بر اساس آن مي توان مسائلي مثل سيستم حلقه بسته تزريق دارو يا مسائل توان بخشي را توليد كرده و يا توسعه داد و از اين طريق به بهبود بيماران كمك كرد.
اما اگر بخواهيم از پيشرفت جديدي در زمينه مهندسي پزشكي ياد كنيم، بهترين گزينه، تراشه هايي به نام Veri Chip است كه با كار گذاشتن اين ريزتراشه- كه به اندازه دانه برنج است- در بدن افراد، اطلاعات هويتي، سابقه بيماري ها و حتي آلرژي هاي فرد روي آنها ضبط و ذخيره شده و در شرايطي مثل بيهوشي كه بيمار قادر به سخن گفتن نيست، به كمك پزشك مي آيد.
مهندسي پزشكي، توجيه اقتصادي دارد
مهندسي پزشكي به عنوان رشته اي كه مي تواند تجهيزاتي را توليد كند كه ارزش افزوده دارند، مي تواند از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد. اما متأسفانه در ايران ما تنها مصرف كننده محصولات خارجي هستيم. در واقع ما تنها تجهيزات ساده اي نظير اتوكلاو يا تخت هاي CCU و ICU را توليد مي كنيم. اما در زمينه تجهيزات پيشرفته اي نظير MRI  و دستگاه هاي راديوتراپي، وارد كننده هستيم. البته فناوري هاي ميانه اي نظير مانيتورهاي اتاق عمل، دستگاه الكتروكارديوگرافي يا آشكارساز فعاليت جنين نيز در ايران توليد مي شود.
اين توليدات در مقايسه با آنچه كه آمريكا در اين زمينه انجام مي دهد و حدود 80درصد فناوري هاي مهندسي پزشكي را در دست گرفته، ميزان ناچيزي است.
لازم به ذكر است كه ايران هم به شكل غيرمستقيم واردكننده همين محصولات آمريكايي است البته پس از انقلاب در زمينه واردات از ژاپن و اروپا(به خصوص آلمان و ايتاليا) اقدامات زيادي انجام شده است.
البته پيچيدگي  اين دستگاه ها در حدي نيست كه محققان ايراني قادر به ساخت آن نباشند، ولي از آنجايي كه بازار ايران كوچك است تا زماني كه توجيه اقتصادي براي توليد دستگاهي وجود نداشته باشد، توليد انبوه آن صرفاً براي بازارهاي داخلي مقرون به صرفه نخواهد بود. از سوي ديگر هنوز در بازارهاي جهاني، دستگاه ها و تجهيزات ساخت ايران مقبوليت نيافته است تا به عنوان كالايي صادراتي بتوان روي آن حساب كرد.
نكته ديگري كه وجود دارد اين است كه متأسفانه در بسياري از موارد به دليل عدم آگاهي مصرف كنندگان دستگاه هاي وارداتي از دستگاه هايي با پيچيدگي هاي فراوان و قابليت هاي بسيار، در حد دستگاه هاي پيش پا افتاده و ساده استفاده خواهد شد.
و به اين دليل كه بسياري از واردكنندگان در عرض يك شب ظاهر مي شوند و بعد اثري از آنها باقي نمي ماند، معمولاً آموزشي هم از سوي اين شركت ها به مصرف كننده ها داده نمي شود مگر براي شركت وارد كننده توجيه اقتصادي خاصي وجود داشته باشد كه در اين حالت نيز تضميني براي علمي بودن آموزش هاي ارائه شده وجود ندارد.
* كارشناس ارشد مهندسي پزشكي

همشهري آنلاين: نارس ترين نوزاد دنيا، نوزادي كه به گفته پزشكان كمتر از هر كودك ديگري در رحم مادر به سر برده است، از بيمارستان مرخص شد.
به گزارش آسوشيتدپرس آميليا سونيا تايلور كه 24 اكتبر (2 آبان) در كمتر از 22 هفتگي به دنيا آمده بود، سه شنبه 20 فوريه (اول اسفند) از بيمارستان مرخص شد. آميليا كه هنگام تولد تنها 75/23 سانتي متر قد و 285 گرم وزن داشت، اكنون حدود 2 كيلوگرم وزن دارد. به گفته پزشكان او عليرغم مشكلات تنفسي و گوارشي و نيز خونريزي خفيف مغزي در درازمدت سالم باقي خواهند ماند. دكتر فاسباخ كه در طي اين مدت مراقبت از او را به عهده داشته آينده او را عالي پيش بيني مي كند.آميليا سونيا تايلور در 21 هفته و شش روز پس از لقاح به دنيا آمد در حالي كه يك دوره كامل بارداري 37 تا 40 هفته طول مي كشد.
پزشكان آنقدرها به زنده ماندنش خوش بين نبودند، اما او ثابت كرد كه همه اشتباه مي كردند. متخصصان نوزادان كه از آميليا مراقبت مي كردند، مي گويند او اولين نوزاد شناخته شده اي است كه پس از دوره بارداري كمتر از 23 هفته زنده مانده است.
يك جستجوي پايگاه داده ها بوسيله بخش كودكان دانشگاه آيوا هفت نوزاد را فهرست كرد كه در فاصله سال هاي 1994 تا 2003 در 23 هفتگي به دنيا آمده اند. آميليا دچار مشكلات تنفسي، يك خونريزي بسيار خفيف مغزي و برخي مشكلات گوارشي شد، اما به گفته پزشكان هيچكدام از اين مسائل پزشكي او را در معرض مشكلات درازمدت قرار نخواهند داد.
آميليا از هنگام تولد در انكوباتور قرار داده شده و اكسيژن دريافت مي كرده است. او پس از ترك بيمارستان كودكان باپتيست همچنان مقدار كمي اكسيژن دريافت خواهد كرد و تنفسش تحت نظارت قرار خواهد داشت. او اكنون قدي برابر 5/62 سانتي متر دارد و وزنش به 2 كيلوگرم رسيده است.
آميليا اولين فرزند ادي و سونيا تايلور اهل شهر هامستد است. باروري او بوسيله تلقيح آزمايشگاهي انجام شد و با عمل سزارين به دنيا آورده شد.

دندان قروچه - ساييدن دندان ها يا قفل شدن فك - در اغلب موارد در هنگام خواب رخ مي دهد.
انجمن دندانپزشكي آمريكا مي گويد يكي از شايع ترين علل دندان قروچه استرس است، اما عوامل ديگري از جمله اختلالات خواب، جفت نشدن درست فك بالا و پايين و نيز جفت نشدن درست دندان ها هم مي تواند عامل آن باشند.
در صورتي كه دندان قروچه در حين خواب رخ دهد، مشكل است بتوان از آن خبردار شد، اما ممكن است علائمي مانند سردرد،درد فك، دندان درد يا لق شدن دندان بروز كند.
دندان قروچه عموماً با استفاده از گارد هاي دهاني- كه دندانپزشك آن را نصب مي كند- براي محافظت از دندان ها از ساييده شدن بر روي هم درمان مي شود.
اگر استرس عامل اصلي اين عارضه باشد، فيزيوتراپي، استفاده از داروهاي شل كننده عضلاني و مشاوره رواني مي تواند مفيد باشد.

چاي، پرمويي را درمان مي كند
گروه سلامت-از قديم به بعضي  از ما ايراد مي گرفتند كه چرا اين قدر به چاي وابسته شده ايد. اين هم يك دليلش. محققان مي گويند مصرف دو فنجان چاي در روز فايده هايي دارد. از جمله اين كه باعث كم شدن موهاي زائد زنان مبتلا به پرمويي مي شود. اين را هم البته محققان تركيه اي دريافته اند. آنها مي گويند تركيبات موجود در چاي مي تواند سطح هورمون مردانه موجود در خون اين زنان را پايين بياورد و به اين ترتيب پرمويي آنها را درمان كند.
بي. بي. سي گزارش كرده است در اين مطالعه، به 21 زن داوطلب مبتلا به پرمويي (يا هيرسوتيسم) خواسته شده دو فنجان چاي، شامل 5 گرم برگ خشك آن را كه به مدت 5 تا 10 دقيقه در 250 سي .سي آب دم كشيده شده بنوشند. بعد از 5 روز، آزمايش خون آنها نشان داد سطح هورمون مردانه در خون آنها به مراتب پايين تر از كساني است كه از چاي استفاده نكرده بودند. همچنين سطح هورمون زنانه آنها هم در اين مدت پايين تر آمده بود و اين همان كاري است كه داروهاي موجود مي كند.
كربوهيدرات؛ خوردني  خواب آور
گروه سلامت-بي خوابي و بدخوابي هم از آن مشكل هايي است كه اثرش روي زندگي آدم ها خيلي عميق است. محققان هنوز در تلاشند تا درمان هاي كم عارضه تر براي اين مشكل بيابند. يكي از آخرين تحقيقات انجام شده در اين باره كه خبرگزاري رويترز آن را گزارش كرده، كاري است كه محققان استراليايي در دانشگاه سيدني انجام داده اند. بررسي هاي آنها نشان مي دهد خوردن غذا هاي نشاسته اي به مقدار كم، مي تواند كمك كند بر اين مشكل غلبه كنيم.
آنها مي گويند شام زودهضمي  بخوريد و چند ساعت قبل از خواب از ميان وعده اي با شاخص گلايسميك بالا استفاده كنيد. به اين ترتيب بدخوابي هاي تان به احتمال زياد اصلاح خواهد شد.موادي شاخص گلايسميك بالا دارند كه زودتر از بقيه خوراكي ها مي توانند قند خون را بالا ببرند. مثل برنج و موز. در حالي كه قندهاي با شاخص پايين تر، مثل قند ميوه ها، به راحتي و سرعت در دسترس سلول هاي بدن قرار نمي گيرد.

صبحانه نمي خوريد؟... حتماً بعد از خواندن اين نكته بهداشتي پشيمان مي شويد.
خوردن صبحانه داراي منافع بهداشتي است و به كنترل وزن شما كمك مي كند.
پژوهش ها اين منافع را درباره صبحانه روشن كرده اند:
* افرادي كه صبحانه مي خورند در مقايسه با افرادي كه آن را كنار مي گذارند، وزن كمتري دارند.
*صبحانه خطر چاقي و مقاومت به انسولين را كاهش مي دهد.
* صبحانه يكي از چند راهبرد ثابت شده براي كاهش وزن دراز مدت است.
* صبحانه  خوردن، نمره ها و رفتارها را در ميان كودكان مدرسه بهبود مي بخشد.

مشاغل شيفتي ناباروري مي آورند
گروه سلامت- احتمال بروز مشكلات ناباروري در صاحبان مشاغل شيفتي بيش از ساير افراد است. رئيس انجمن باروري و ناباروري ايران ديروز، در اولين روز همايش ناباروري اين جمله را به خبرنگاران گفت و افزود: شاغلان فعال در مراكز داراي شيفت هاي شبانه، مكان هاي توليد مواد شيميايي، رنگ و حشره كش سازي ها، آسفالت كاران و پرستاران، نگهبانان، رانندگان و تمامي افرادي كه چرخه زندگي معمولي ندارند بيش از سايرين در معرض ابتلا به خطرات ناباروري قرار دارند.
وي از رشد فزاينده زوج هاي نابارور در كشور خبر داد و افزود: سن بچه دار شدن زنان ايراني همگام با بالا رفتن سن ازدواج افزايش يافته و اين امر بر سن مطلوب بارداري تأثير گذاشته و هشداري جدي به شمار مي رود.
بر اساس آمار حدود 40 درصد ناباروري ها به دليل مشكلات مردان۴۰، درصد مشكلات زنان و 20 درصد آن به مشكلات مشترك زوج ها برمي گردد و تشخيص ناباروري در مردان پيش از ازدواج بسيار كم هزينه تر از بعد از زمان ازدواج است.
سرطان، زنان ايراني را كمتر مي كشد
گروه سلامت- مطالعه اي براي محاسبه بار بيماري ها و آسيب ها و عوامل خطر آنها انجام شده كه نشان مي دهد بروز و مرگ و مير سرطان هاي زنان در ايران كمتر از منطقه مديترانه شرقي و جهان است.
دكتر فريد ابوالحسني عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران به ايسنا گفت: سياستگذاران و مديران هر جامعه اي براي ايجاد سلامت و توزيع برابر آن در ميان مردم، نيازمند شاخص هايي هستند كه بتوانند بار ناشي از بيماري ها و آسيب ها را در جامعه به گونه هاي ملموس براي آنها بيان كنند.
بنا بر اين تحقيق، سرطان دهانه رحم، نهمين، سرطان رحم يازدهمين و سرطان تخمدان دوازدهمين عامل ايجاد سال هاي از دست رفته به علت مرگ زودرس يا ناتواني به ازاي هر هزار نفر به علت سرطان در زنان ايراني است.همچنين سال هاي از دست رفته به علت مرگ زودرس يا ناتواني به علت سرطان هاي زنان به ازاي هر هزار نفر جمعيت زنان ايراني معادل 27 درصد است كه از منطقه مديترانه شرقي 72/0 و از جهان 95/1 كمتر است. بنابراين بروز و مرگ و مير سرطان زنان در ايران 75/3 و 85/1 كمتر از منطقه مديترانه شرقي است.
كلنگ زني بيمارستانها و ديگر هيچ!
گروه سلامت- ساخت بيمارستان ها از اين پس كمتر از 5/2 سال طول مي كشد و در حال حاضر 108 بيمارستان دولتي با 220 ميليارد تومان اعتبار در دست ساخت است.
مهندس موسي برزگري، مجري ساختمان هاي دولتي و بيمارستان هاي كشور به ايسنا گفته است: وزارت مسكن و شهر سازي تاكنون 64 بيمارستان را ساخته و تحويل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي داده و ساخت 32 بيمارستان ديگر تا پايان سال آينده به اتمام مي رسد. اين در حالي است كه وزير بهداشت خبر از نيمه كاره بودن ?? بيمارستان در كشور مي دهد كه اغلب از سال ?? روند ساخت  وساز آنها متوقف شده و برخي عمرشان حتي به ?? سال نيز مي رسد.
تصويب تعرفه هاي درمان از مسير ميان بر
گروه سلامت- وزير بهداشت گفته است كه چون شوراي عالي بيمه هنوز نتوانسته رقم هاي تعرفه هاي درماني را تصويب كند، وزارت بهداشت مجبور است از مسيري غير از اين شورا تعرفه ها را براي تصويب تقديم دولت كند.
كامران باقري لنكراني افزود:  هنوز رقم هاي سرانه و اعتبارات سلامت سال آينده نهايي نشده است بنابراين ما نمي توانيم در مورد تعرفه هاي خدمات پزشكي سال آينده قبل از تعيين اين رقم ها برنامه ريزي كنيم. تعيين سرانه و تعرفه هاي خدمات تشخيصي و درماني مطابق قانون وظيفه شوراي عالي بيمه در وزارت رفاه است اما ظاهراً هنوز اين شورا نتوانسته است مصوبه اي در مورد سرانه و تعرفه ها داشته باشد. مطابق ماده 90 قانون برنامه توسعه چهارم بايد سهم مردم از هزينه هاي سلامت در بازار واقعي به كمتر از 30 درصد برسد و 70 درصد ديگر اين هزينه را دولت بايد به عنوان يك وظيفه حاكميتي از منابع عمومي بپردازد. كارشناسان اقتصاد سلامت در شوراي عالي بيمه و سازمان نظام پزشكي رقم واقعي سرانه درمان را براي سال 86 حدود 8500 تومان اعلام كرده اند در حالي كه به نظر مي رسد اين رقم در لايحه بودجه 86 حدود 4 هزار تومان تعيين شده است كه كمتر از نصف رقم واقعي است.
كارت معاينه ضروري است
گروه سلامت- با نزديك شدن تعطيلات نوروز، هشدارها درباره توليد و عرضه مواد غذايي هم بيشتر مي شود. وزارت بهداشت طي اطلاعيه اي اعلام كرد كليه متصديان،  كارگران و اشخاصي كه در مراكز تهيه،  توليد،  توزيع، نگهداري، فروش، وسايط نقليه حامل مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي و اماكن عمومي اشتغال دارند، موظفند كارت معاينه پزشكي معتبر دريافت كنند. در اين اطلاعيه تصريح شده كليه نيروهاي خدماتي كه به نوعي در امر تهيه و توزيع مواد غذايي دخالت دارند، مانند افرادي كه در آبدارخانه ها، بوفه هاي فروش مواد غذايي، رستوران ها و سلف سرويس هاي ادارات و واحدهاي تابعه وزارتخانه شاغل هستند،  بايد با هماهنگي مراكز بهداشت شهرستان يا مراكز بهداشتي درماني محل،  كارت معاينه پزشكي دريافت و از به كارگيري افرادي كه در امر نظافت فعاليت دارند،  در امر توزيع و تهيه مواد غذايي و چاي جداً خودداري شود.