دولتي چند اقتصاد
بدهيد تحول اجازه ايران گمرك به
كرد تغيير كشور به كالا موقت ورود شرايط
صادرات خصوصي‌شدن‌ضمانت آغاز
دولتي چند اقتصاد
ايران اقتصادي فرآيند در گمرك سازمان آسيبشناسي
دهقان علي
كه ايننيستند كشورها ملي اقتصاد از چرا و بي‌چون حمايت براي ابزاري گمركات ديگر
تا بودند زده گمرك نام به بزرگ قفلي كشوري هر ورودي معبر بر روزگاري مي‌گويند
ديگرسپري كه است دوراني به مربوط بايستند سرپا بتوانند آن اقتصادي فعالان و توليدكنندگان
.گرفته‌ايم زيادي فاصله آن از و شده
بر سنگين سايه‌اي تعرفه‌اي اقتصاد كه دوم جهاني جنگ از قبل روزگار و دور گذشته‌هاي در
و ورودي گمركات ، بر تكيه با مختلف حكومت‌هاي بود ، كرده پهن جهان كشورهاي از بسياري سر
.مي‌كردند تنظيم را خود بين‌المللي اقتصاد مراودات و تجارت خروجي
فعالان كه بودند غيرمستقيمي ماليات‌هاي مختلف ، عوارض انواع و گمركي حقوق بازرگاني ، سود
واريز دولت‌ها حساب به عناوين اين تحت را مبالغي بايد كشوري هر به ورود براي جهاني اقتصاد
و ورودي مبادي بر نيز پررنگ حضوري كه بود درآمدها اين كسب مامور واقع در گمرك.مي‌كردند
.داشت جهان كشورهاي تمام خروجي
حركت و اقتصادي تحولات جهاني ، جنگ دومين از بعد كوتاه فاصله‌اي به درست كه نگذشت ، چيزي
خلاصه‌سازي كه) GAT نظير سازمان‌هايي تولد با و گرفت سرعت نوين تجارت و اقتصاد سمت به
،(بود كرده حك خود پيشاني بر را اقتصادي تعرفه‌هاي شكست همچنين و تجاري مقررات و قوانين
به چيز هيچ مي‌كنيم ، نگاه اقتصادي تحولات تاريخچه به وقتي.شد رانده عقب به سنتي مفاهيم
جلب داشتند اقتصادي بده‌بستان‌هاي در مستقيم نقشي كه سازمان‌هايي انداختن پوست اندازه
.نمي‌كند توجه
بدون اقتصاد شدن مرسوم از بعد بلافاصله كه باشد سازمان‌ها اين اصلي‌ترين شايد گمرك
ماهيت تغيير بسياري صاحبنظران جوامع ، در مدنيت معيارهاي رشد همچنين و جغرافيايي مرزهاي
اتصال براي مناسب ترازويي بتواند كه گيرد شكل انعطاف‌پذير نهادي تا رفتند نشانه را آن
.باشد جهاني اقتصاد عرصه به كشورها داخلي اقتصاد
;شد خارج ملي حصارهاي پشت از اقتصاد و تجارت كه آن از بعد":مي‌گويد اقتصادي پژوهشگر يك
تئوريسين‌هاي كه بود چيزي نخستين اقتصادي سازمان‌هاي كاركرد در تحول و ماهيت تغيير
."مي‌كردند برنامه‌ريزي آن براي جديت با نوين اقتصاد
گمركات به كردن نگاه با يعني.است كشوري هر اقتصادي ويترين گمرك":مي‌كند تصريح وي
بيستم قرن دوم نيمه از هم همين براي.برد پي مختلف ممالك اقتصادي انديشه به مي‌توان
سازماني نخستين گمرك مي‌كردند كم جهاني اقتصاد با را خود فاصله كشورها هرچقدر كه شاهديم
."مي‌گذاشت نمايش به را كشوري هر اقتصادي تغييرات كه بود
يا درآمدي اهرم گمركات ، زماني":مي‌سازد خاطرنشان بين‌الملل اقتصاد در صاحبنظر اين
حالا جهان نقاط تمام در اقتصاد ماهيت تغيير با اما بودند حكومت‌ها براي درآمد كسب نيروي
اختيار در بيشتر بودن ، دولتي علي‌رغم كه درآمده‌اند مجزايي سازمان‌هاي شكل به گمركات ديگر
."دارند قرار جهاني اقتصاد مفاهيم
حكومت‌ها خواست شد جهان گمركات شكل تغيير به منجر كه چيزي مهمترين":مي‌كند تاكيد او
امور در تحول و تغيير براي را راه مختلف دولت‌هاي يعني.است سازمان اين صاحبان به‌عنوان
تامين با جهان كشورهاي از بسياري و دارد وجود مساله اين هم امروز حتيگذاشتند باز گمركي
."دارد ملي اقتصاد به چشم و جهاني اقتصاد به گوش كه ساخته‌اند سازماني گمرك از لازم اعتبار
فقط گمركي سخت مقررات و اقتصادي دشوار قوانين كه كشوري در":مي‌گويد دانشگاه استاد اين
براي و نيستند قائل گمرك براي اهميتي هيچ رانت صاحبان سو آن از و است شده وضع عده‌اي براي
گمرك كه ندارد تعجبي هيچ انداخته‌اند ، راه مرزي برون بستان‌هاي بده و آزاد اقتصاد خود
."باشد درآمد كسب براي دولت اسباببازي تنها
و تجار براي را تسهيلاتي بايد سو يك از دارند وجهي دو كاركردي گمركات جديد ، دنياي در
جهاني سازمان به ورود راه و كمرنگ را تعرفه‌اي اقتصاد سايه كه آورند به‌وجود بازرگانان
و صادرات مقررات اجراي جهت نظارتي حصارهاي بايد نيز ديگر سوي از و كند هموار را تجارت
و توليدكننده از حمايت براي تجاري كنترل‌هاي يافته ، سازمان جرايم با مبارزه واردات ،
.آورند به‌وجود را تقلبي كالاهاي انواع ورود از ممانعت همچنين و داخلي مصرف‌كننده
ترسيم را كشور هر تجاري اقتصاد سيماي واقع در كه وظيفه دو اين اجراي است مسلم آنچه
بسياري.دارد نياز گمرك اثربخشي و كارآيي گمركي ، تشريفات صحت دقت ، سرعت ، افزايش به مي‌كند
غير در باشد ، داشته وجود توازن وظيفه دو اين ميان بايد كه باورند اين بر صاحبنظران از
تنها گمرك كه سمتي به چرخش.مي‌شود تكرار گمرك سنتي سال‌هاي تلخ تجربه همان صورت اين
باقي گمركي نوين تسهيلات ارائه براي جايي كندهيچ ايفا را مرزي خشن پليس‌هاي نقش ايفاگر
نظارت‌هاي ضريب يافته توسعه كشورهاي.است فرسودگي و تكرار نقطه درست نقطه اين و ماند نمي
مراودات به چشم گوشه كه تسهيلاتي.مي‌كنند تعيين خود تجاري تسهيلات ارائه براساس را گمركي
دستورالعمل‌هاي با مطابق كه مي‌كنند هدايت سمتي به نيز را كنترل‌ها بدون‌شك و دارند جهاني
.باشند جهاني اقتصاد زيست
رقم به افزودن تنها گمرك نظارت‌هاي همچنين و گمركي واحدهاي گسترش نفس كه كشوري در اما
جهاني اقتصاد نوين معيارهاي حد تا را كنترل‌ها اين ميزان مي‌توان آيا است ، دولت خزانه
بر جهاني اقتصاد سايه‌هاي تزريق وظيفه مي‌گويند كه سازماني قفل عبارتي به يا داد؟ كاهش
شكسته دولتي سازمان و 24 دولتي درآمدهاي كمر تا شود باز بايد چگونه دارد را ملي اقتصاد
نشود؟
از بيرون كشورهاي ديگر سال چند تا":مي‌گويد -بين‌الملل اقتصاد كارشناس -عباسي علي
."است انكار غيرقابل اصل يك اين هستند مرگ به محكوم جهاني اقتصاد حوزه
نخستين از يكي.گرفت درس يافته توسعه كشورهاي تجربه از بايد":مي‌سازد خاطرنشان وي
ماهيت تغيير و سازماني روش‌هاي در تغيير شد آغاز جهاني اقتصاد شروع‌جريان در كه اقداماتي
يافت تغيير به‌گونه‌اي سازمان‌ها اين در فكري آرايش يعني بود ، تجاري و اقتصادي بنگاه‌هاي
."كنند درك را جهاني اقتصاد نوين قطبهاي بتوانند كه
كاملا بايد گمرك نهاد.است گمرك سازمان‌ها اين مهمترين از يكي":مي‌شود يادآور عباسي
دوران امروز چون باشد جهاني اقتصاد الگوهاي و آزاد تجارت شده ، خصوصي اقتصاد اختيار در
."باشد برنده برگ كشوري هر براي مي‌تواند كه است جريان اين در بودن و است جهاني اقتصاد
اقتصاد ارتقاي در آن نقش و گمرك سازمان كليت به بايد":مي‌گويد اقتصادي پژوهشگر اين
با و اقتصادي و گمركي قوانين به توجه بدون كدام هر مختلف جريانات امروز.داشت توجه ملي
."هستند اقتصادي عظيم پروژه‌هاي صاحب رانت ، به تكيه
تحت مبادي از جز كالا عبور كه مي‌نويسند بودجه لوايح در سال هر":مي‌كند تصريح وي
تك‌روي‌هاي اين.نمي‌كنند توجهي آن به اصلا اقتصادي مافياي اما است ممنوع گمرك اختيار
نيز گمرك مثل نهادهايي ديگر سوي ازميزند كشور اقتصاد به را ضربه بزرگترين قلدرمابانه
."شده‌اند تبديل دولت مالي تامين ابزارهاي به تنها
ضرورت اقتصاد از دولت دست كردن كوتاه كه گفت نبايد من نظر به":مي‌شود يادآور عباسي
زورگيران حذف كه بود شعار اين كردن عمل به تبديل دنبال به بايد چيز هر از بيش بلكه دارد
."دارد ضرورت ديگر چيز هر از بيش اقتصادي بزرگ رانت‌هاي صاحبان و اقتصادي
سال از 20 بيش خاص جريان يك كه كشوري در":مي‌كند اضافه اقتصادي مسائل در صاحبنظر اين
مي‌داند ، آنها صاحب را خود ديگر حالا و دارد اختيار در را بازرگاني مراكز بزرگترين است
بخشي صاحب را خود كدام هر كه كرد فكر متعددي دولت‌هاي به بايد بلكه.ندارد معنا دولت ديگر
."مي‌دانند كشور اقتصاد از
يا و سازيم هموار را جهاني اقتصاد به ورود راه مي‌خواهيم اگر":مي‌سازد خاطرنشان عباسي
باز آنها تحول براي را راه بايد هستيم گمرك نظير سازمان‌هايي اصلي نقش بازگرداندن پي در
اين.آورد دست به را زيادي موفقيت‌هاي توانسته تنهايي به گمرك مثل سازماني امروز.كنيم
."بود اميدوار بسيار آن آينده به نسبت مي‌توان موجود موانع رفع صورت در كه مي‌دهد نشان
تجاري تسهيلات هم گمرك":مي‌گويد تجاري مراودات در گمرك دووجهي نقش به اشاره با وي
توازن وظيفه دو اين بين بايد.دارد عهده به را مرزي كنترل‌هاي از بخشي هم و مي‌دهد ارائه
را توازن اين الكترونيكي و علمي الگوهاي بر تكيه با يافته توسعه كشورهاي.شود برقرار
."نداريم علمي استراتژي به رسيدن جز چاره‌اي هدف اين به دستيابي براي هم ما.مي‌كنند ايجاد
نظام چونميشود اقتصادي توسعه و رشد موجب اقتصادي مولد سرمايه‌هاي سريع و اصولي گردش
وصل يكديگر به كوتاهي زمان مدت در را مصرف به توليد نقطه همچنين و كارآمد را تقاضا و عرضه
مصرف‌كننده و توليدكننده ميان نقطه در درست دارد كه ماهيتي بنابر گمرك سازمان.مي‌كند
گردش خود كاري شرايط تسهيل با مي‌تواند چون باشد گمرك بلند بخت از شايد اين است ايستاده
به.دارد توليد افزايش و تورم كاهش بر مستقيم تاثيري كه كند فازي وارد را سرمايه و پول
را اين توانايي باشد دولت جيب در برنده‌اي برگ مي‌تواند كه آن علي‌رغم گمرك مي‌رسد نظر
از بزرگتر مفهومي گمرك شايد ديگر حالا.بخشد سرعت را سرمايه و پول گردش جريان كه دارد نيز
چند اقتصاد" كارشناسان از برخي اعتقاد به يا و دولتي اقتصاد ذهن در كه باشد داشته چيزي آن
گاهي حتيدارد وجود خارجي سرمايه‌گذاري بحث ديگري زمان هر از بيش امروز.مي‌گنجد "دولتي
روزهاي در درست كه مي‌گويند سخن خارجي سرمايه‌هاي فوايد از تريبون‌هايي اوقات
مجلس دوره ششمين قرمز كرسي‌هاي آنان انگشت و بودند بسته رو از را خود شمشير دور چندان نه
را موضوع اين نمي‌توان بگوييم سخن گمرك از مي‌خواهيم اگر.مي‌رفت نشانه بزرگ اتهامي به را
محتاج امروز كه دارد خارجي سرمايه‌گذاران دفع يا و جذب در موثر بسيار نقشي كه گرفت ناديده
.هستيم آنان ورود
تجارت روشن چشم‌انداز را گمرك كه جهاني ، گمرك سازمان كارشناسان جمله اين مي‌رسد نظر به
.باشد واقعيت از بيش چيزي ناميدند يكم و بيست قرن در
اندازه به وسعتي كه سازماني آينده به نسبت دولتي چند اقتصاد يك جنجال در مي‌توان آيا
نقش ايفاي ايران اقتصادي مناسبات كوچكترين شكل‌گيري در و دارد ايران تجاري مرزهاي تمام
بود؟ خوش‌بين مي‌كند ،
بدهيد تحول اجازه ايران گمرك به
:كرباسيان مسعود
است ايستاده نقطه‌اي در هم‌اكنون و دارد را جهاني تجارت عرصه به ورود آمادگي ايران
.دهد قرار جهاني مبادلات مسير در را خود به‌راحتي مي‌تواند كه
مالكيت سازمان به الحاق:گفت مطلب اين بيان با -ايران گمرك كل رئيس -كرباسيان مسعود
ايجاد براي لازم شرايط برقراري و گمركي قانون‌امور پيش‌نويس در موارد برخي اصلاح فكري ،
.است كرده نزديك تجارت جهاني سطح به رسيدن براي لازم پروسه به را ما پايدار توسعه
تعرفه‌هاي سقف تعيين را جهاني تجارت عرصه به ورود براي نشده انجام اقدام تنها وي
نوين الگوهاي مطابق ايران تجاري تعرفه‌هاي سقف:كرد تصريح باره اين در و دانست تجاري
جهاني تجارت سازمان با مذاكراتي تيم يك تشكيل موضوع ، اين حل براي كه نيست جهاني اقتصاد
.است ضروري
گمرك بخواهيم اگر:كرد تصريح كشور گمركي مقررات در تحول بر تاكيد با همچنين كرباسيان
بايد كند ايفا كشور اقتصاد و تجارت ارتقاي در موثري نقش خدمت‌رسان سازمان يك عنوان به
جلو به رو حركت و تحرك موانع عبارتي به يا كنيم صادر را سازمان اين در لازم تحركات مجوز
.كنيم حذف را گمرك
و دانست اثرگذار تجاري عمليات حجم افزايش در را
كردن‌گمرك مكانيزه ايران گمرك كل رئيس
.است موثر بسيار تجاري مبادلات لحاظ به ايران اعتلاي‌رتبه گمرك‌در توسعه و تجهيز:افزود
تحولات ازجمله را الكترونيكي مانيفست و "كالا مسير انتخاب" طرح راستا اين در كرباسيان
.كرد تحليل گمركي امور در مهم
به‌عنوان دنيا ، با همگام و جديد دانسته‌هاي با مطابق انساني نيروي آموزش از وي
و گمرك ساختار ترميم و تجهيز:داد ادامه و كرد ياد گمرك همه‌جانبه توسعه اساسي پيش‌نياز
قواي با بتواند گمرك طريق اين از تا گيرد انجام توا7مان بايد آزموده كار نيروي آموزش
.بردارد گام اصولي تجارت گسترش و كشور جانبه همه توسعه جهت در بيشتري
گمركي مركز تعداد اين كه دارد وجود كشور سطح در گمرك‌خانه هم‌اكنون 159:گفت كرباسيان
تجارت سطح در اساسي نقش گمرك كه حاضر دوران در مخصوصادارد نياز كارآزموده نيروهاي به
.است يافته بيشتر ضرورتي ماهر انساني نيروي از استفاده مي‌كند ايفا
هستند مجهز مكانيزه سيستم به كشور در گمرك تنها 27:كرد خاطرنشان ايران گمرك كل رئيس
.مي‌شود انجام گمرك‌ها اين طريق از كشور تجاري مبادلات حجم از درصد و 90
كالا ، ترانزيت:گفت است ، دولت براي درآمد كسب منبع سومين گمرك كه اين بيان با كرباسيان
اقتصادي مختلف حوزه‌هاي در گمرك سهم نشان‌دهنده ديگر موارد و گردشگري امور خارجي ، تجارت
.است
از حمايت جامعه ، از حفاظت جهاني ، كنوني شرايط در كه است حالي در اين:شد يادآور وي
گمرك وظايف به زيست‌محيطي كنوانسيون‌هاي اجراي و فكري مالكيت از حمايت داخلي ، توليد
.است شده افزوده
كه وظايفي زياد حجم گرفتن درنظر با شرايط اين در:كرد تاكيد ايران گمرك كل رئيس
درغيراين‌صورت است انكار غيرقابل ضرورتي گمرك بودجه افزايش است شده گذاشته گمرك برعهده
با تجاري مدرن فعاليت‌هاي گسترش همچنين و خود واحدهاي تمام كردن مكانيزه براي ايران گمرك
.بود خواهد مواجه مالي مشكل
كرد تغيير كشور به كالا موقت ورود شرايط
وثيقه بورس‌به‌عنوان معتبر شركت‌هاي سهام و سرمايه‌گذاري سپرده‌هاي اوراق سفته ،
مي‌شوند پذيرفته
توليدي كارخانه‌هاي صنعتي تجهيزات و ماشين‌آلات و اوليه مواد واردات جهت معتبر وثايق
.شد مشخص
قانون تبصره 19 "ي" بند اجرايي آيين‌نامه قالب در وزيران هيات ما ، خبرنگار گزارش به
.كرد مشخص را (موقت صورت به) اوليه مواد واردات براي معتبر وثايق جاري سال بودجه
يا و معتبر بيمه‌نامه و بانكي ضمانتنامه اخذ ازاي در مي‌تواند ايران گمرك اساس براين
به نسبت سال يك حداكثر مهلت تعيين با عوارض و حقوق تامين منظور به كالا از بخشي نگهداري
.كند اقدام توليدي كارخانه‌هاي صنعتي تجهيزات و اوليه مواد و وارداتي كالاهاي ترخيص
سهام سرمايه‌گذاري ، سپرده‌هاي اوراق نظير تعهدآور و بهادار اوراق و اسناد ساير و سفته
از وثيقه به‌عنوان پذيرش قابليت نيز غيرمنقول اموال اسناد و بورس در شده پذيرفته شركت‌هاي
.داراست را گمرك سوي
به و مذكور وثايق قبول براي مناسب روشي ايجاد راستاي در است مقرر دولت هيات مصوبه طبق
موظف تجاري بانك‌هاي توليدي ، كارخانه‌هاي صنعتي تجهيزات و اوليه مواد ترخيص تضمين منظور
وثايق اخذ قبال در و توليدي كارخانه‌هاي درخواست با اعتبار و پول شوراي ضوابط مطابق هستند
اوليه مواد ترخيص به مربوط عوارض و حقوق تامين جهت بانكي ضمانتنامه صدور به اقدام مذكور
.كنند صنعتي تجهيزات و وارداتي
با بيمه عالي شوراي مصوب ضوابط طبق يافته‌اند مسووليت نيز بيمه شركت‌هاي راستا اين در
و حقوق پرداخت بيمه‌نامه ، صدور ضمن ايران گمرك با مناسب قرارداد انعقاد و قبلي هماهنگي
.كنند تضمين مشخص سررسيد را7س را متقاضيان وارداتي كالاهاي گمركي عوارض
ضمن را وارداتي كالاهاي توليدي ، معتبر كارخانه‌هاي درخواست با مي‌تواند ايران گمرك
با كالا ، كل به متعلقه عوارض و حقوق معادل كالا گمركي ارزش مبناي بر آن از بخشي نگهداري
قطعي صورت به گمركي امور قانون اجرايي آيين‌نامه ماده 389 رعايت و نسيه زرد پروانه صدور
.كند ترخيص
.است شده تعيين ماه پيش‌بيني 4 اين شدن اجرايي جهت مقرر مهلت
گمركي عوارض و حقوق كليه پرداخت به منوط مذكور كالاهاي كل براي گمركي سبز پروانه صدور
.بود خواهد سررسيد انقضاي از قبل
صادرات خصوصي‌شدن‌ضمانت آغاز
مدت گذشت علي‌رغم اما شد صادر پيش مدتي از صادرات ضمانت خصوصي صندوق‌هاي تاسيس مجوز
يك انگشتان تعداد به خصوصي بخش سوي از شده ارائه پيشنهادهاي تعداد هنوز كوتاه چندان زماني‌نه
.است نرسيده دست
غيرنفتي كالاهاي صادرات ضعف به را صندوق‌ها اين تاسيس از خصوصي بخش استقبال عدم بسياري
نتيجه را فعاليتي چنين در سرمايه‌گذاري شفافيت عدم برخي و مي‌دهند نسبت ايران در
.مي‌دانند صندوق‌ها اين تاسيس براي خصوصي بخش بي‌انگيزگي
:گفت ما خبرنگار به خصوص اين در معادن و صنايع وزارت صادرات توسعه مديركل قاسمي احمد
وسيعي بازار بتواند كه است نرسيده حدي به ايران در غيرنفتي كالاهاي صادرات ميزان هنوز
.دهد قرار صادراتي بيمه‌گران دراختيار
به ذي‌ربط مقامات سوي از صادرات ضمانت خصوصي شركت‌هاي فعاليت براي مجوزي تاكنون آيا
است؟ رسيده تاييد
.است شده صادر خصوصي بخش براي فعاليت مجوز يك
مي‌دانيد؟ چه در را صندوق‌ها اين تاسيس از خصوصي بخش استقبال عدم علت مهمترين
پوشش نوع هنوز كه چرا دارد قرار ابهام از هاله‌اي در صندوق‌ها اين آينده من نظر به
صادرات بيمه به نسبت مي‌توانند چگونه صندوق‌ها فضا اين در حالا نيست مشخص ما صادراتي بيمه
حلقه اين طبعا و دارد قرار دولت دست در ايران اقتصاد درصد درضمن 70.كنند اقدام كالا
به توجه با نتيجه درميدهد اختصاص خود به نيز را كالا صادرات از عمده‌اي بخش دولتي بزرگ
ضمانت خصوصي صندوق تاسيس براي پيشنهادها از انبوهي حجم داشت انتظار نبايد عوامل اين
.شود ارائه صادرات
صادرات ضمانت خصوصي صندوق‌هاي تعدد را خود اصلي سياست دولت چرا مسائل اين به توجه با
است؟ كرده اعلام
به اما است لازم صندوق‌ها اين تعدد فعاليت ، سالم فضاي و رقابت ايجاد براي حال هر به
صادرات بازار در تاثيري نمي‌تواند بگيرد شكل اندك سرمايه با ضعيف صندوق تا 3 اگر 2 من نظر
در ايران اقتصادي مناسبات از بسياري خصوصي پرقدرت صندوق يك كه حالي در بگذارد جا به ايران
.داد خواهد تغيير را بين‌المللي بازارهاي
|
