امروز بيش از هر زمان ديگري ارزش فعاليت هاي بدني و نقش آن در سلامت شناخته شده است. در واقع زندگي ماشيني، فعاليت هاي حركتي روزمره را كاهش داده و براي جلوگيري از بروز بسياري از بيماريها ورزش امري ضروري است. گاهي يك ورزشكار فراتر از حفظ سلامتي در رشته اي خاص جهت كسب مقام قهرماني كوششي مستمر مي نمايد كه در اين شرايط تمامي عوامل در بدن تغيير مي كنند. قلب، ريه، دستگاه گوارش، هورمون ها، سيستم عصبي و بخصوص ماهيچه ها نياز به تطابق با وضعيت جديد دارند.در واقع هيچ استرس و فشاري همانند يك ورزش سنگين و طولاني مدت روي بدن تأثير نمي گذارد. بنابر اين جهت كسب مقام قهرماني يكي از مسائل مهم، تغذيه ورزشكاران است. البته فراموش نكنيم هدف از ورزش، سلامتي روح و جسم است و در كنار آن رقابت سالم در مسابقات و نه فقط كسب مقام قهرماني به هر قيمتي.
نيازهاي تغذيه اي ورزشكاران
انرژي: انرژي مورد نياز براي يك ورزشكار به عوامل مختلفي مثل خصوصيات فردي ورزشكار (قد، وزن، جثه فرد، جنس، سن، بلوغ)، مدت ورزش، نوع و شدت ورزش و شرايط جغرافيايي محل زندگي فرد بستگي دارد و به طور كلي طي فعاليت  ورزشي از يك طرف ميزان متابوليسم پايه(BMR) افزايش مي يابد و از طرف ديگر فعاليت فرد زياد مي شود، بنابر اين مقدار نياز انرژي بين 3 تا 6 هزار كيلوكالري در روز توصيه مي شود. براي ورزش هاي سنگين مثل اسكي، ماراتن و ورزش هاي تيمي حداكثر انرژي لازم است كه براي اين نوع ورزش ها توصيه مي شود. 75-70 درصد كالري رژيم از منبع كربوهيدرات كه قسمت اعظم آن از نوع كمپلكس مي باشد تأمين گردد.
در ورزش هايي كه انرژي زيادي در مدت كوتاه نياز دارند مثل كشتي و شناي صديارد، ميزان نياز انرژي بين 5000-3000 كيلوكالري است. كمترين ميزان نياز به انرژي مربوط به فعاليت هاي ورزشي با شدت كم و مدت طولاني و يا ورزش هايي كه با شدت زياد و مدت كم انجام مي شود، است ورزش هايي مثل: پرش طول، پرش ارتفاع، پرتاب ديسك، پرش با نيزه و غيره...
به طور كلي ميزان نياز انرژي براي زنان ورزشكار 10درصد كمتر از مردان ورزشكار مي باشد.
پروتئين: براي رشد و بازسازي، انقباض عضلاني و توليد انرژي، پروتئين براي ورزشكاران لازم است وليكن مصرف زياد پروتئين بر قدرت عضلاني نمي افزايد(فقط حجم عضلات را زياد مي كند) و توصيه مي شود 15-12 درصد انرژي مصرفي بايستي از منبع پروتئين تأمين شود و چون نياز ورزشكاران به انرژي افزايش مي يابد، بنابراين مقدار پروتئين مورد نياز براي فعاليت هاي ورزشي حداكثر 5/1 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن در روز است، كه در مورد پروتئين مصرفي توصيه مي شود: نسبت پروتئين حيواني به گياهي، 60 به 40 باشد و نوع پروتئين مصرفي بهتر است از گوشت هاي كم چربي (گوشت سفيد مثل مرغ و ماهي) و بيشتر به صورت كبابي يا آب پز باشد. سفيده تخم مرغ و لبنيات كم چربي نيز از منابع خوب پروتئين هستند.
جگر منبع خوبي از پروتئين، آهن، فسفر، ويتامين هاي گروه A و B مي باشد، ولي به دليل اين كه غني از اسيدهاي نوكلئيك، تركيبات پورين دار و كلسترول است، مصرف آن بيش از هفته اي يك بار توصيه نمي شود. بايد به اين نكته توجه كرد كه مصرف زياد پروتئين باعث ايجاد عوارضي مثل از دست دادن كلسيم، خشكي بدن، ايجاد نقرس، دهيدراتاسيون يا كاهش آب بدن، كنونريس و اختلالات كليوي مي شود.
چربي: جهت توليد انرژي براي فعاليت هايي كه مدت زيادي طول مي كشد سوختن مواد حاوي چربي ضروري است. با طولاني شدن ورزش، اسيدهاي چرب آزاد از ذخاير بافت چربي رها مي شوند و براي مصرف عضلات به عنوان سوخت استفاده مي شوند. البته در 90-60 دقيقه ابتداي ورزش عضلات از گلوكز و گليكوژن ذخيره شده استفاده مي كنند و پس از 90 دقيقه  اسيدهاي چرب آزاد جهت سوخت مصرف مي شوند. تحقيقات نشان داده كه چربي زياد در رژيم غذايي باعث كاهش قدرت ورزشكاران مي شود. در تحقيقي كه روي دوچرخه سواران انجام گرفته مشاهده شده دوچرخه سواراني كه غذاي مصرفي آنها غني از كربوهيدرات پيچيده(نان هاي سبوس دار، پاستا و...) و محدود از چربي بوده، تا 240 دقيقه دوچرخه سواري كرده اند در حالي كه در نتيجه خوردن غذاي چرب مقاومت آنها كم شده و حداكثر تا 75 دقيقه توانسته اند فعاليت دوچرخه سواري داشته باشند. به طور كلي چربي مصرفي بايد كمتر از 25 درصد كالري رژيم باشد كه از اين مقدار 10 درصد آن به اسيدهاي چرب غيراشباع حاوي چند باند دوگانه(روغن هاي گياهي مايع) اختصاص داده شود.آب: آب تنها ماده اي است كه كمبود يا فقدان آن تهديد جدي براي سلامتي است. به خصوص در فعاليت هاي ورزشي فقدان آب و يا كمبود آب سبب خستگي زودرس ورزشكار مي شود.
نقش آب براي فعاليت قلب و عروق، متابوليسم موادمغذي، سيستم تنظيمي حرارت بدن و همچنين دفع مواد زائد حاصل از متابوليسم سلولي است. از طرف ديگر انتقال آب از داخل به خارج از سلول و بالعكس متضمن جابه جايي يونهاي سديم، پتاسيم ، كلر و منيزيم است. هر چند كه عرق يك تركيب هيپوتونيك(رقيق) است و غلظت سديم، پتاسيم و كلر در عرق كمتر از خون است وليكن در فعاليت هاي طولاني مدت تعريق زياد سبب افزايش غلظت خون و در نتيجه خستگي و عدم توان ورزشي مي شود.مصرف نوشيدني ها و تركيب آن در فعاليت هاي ورزشي به عواملي مثل حرارت محيط، رطوبت محيط، خصوصيات مورفولوژيك و بيوشيميايي فرد و شدت و مدت ورزش بستگي دارد. به طور كلي توصيه مي شود قبل از مسابقات ورزشي حدود 500-400 سي سي از نوشيدني هاي مختلف كه حاوي گلوكز است، استفاده شود و گاهي اوقات كمي الكتروليت به اين نوشيدني ها اضافه شود. در طول مسابقات توصيه مي شود در فاصله هر 15 دقيقه 240-150 سي سي از مايعات استفاده شود. استفاده از نوشيدني هاي هيپرتونيك (پرغلظت) و يا قرص نمك به هيچ وجه توصيه نمي شود. نوشابه هاي ورزشي كه براي جبران مايعات از دست رفته در هنگام تمرين و مسابقه مي توان استفاده نمود عبارتند از: آب ميوه ها مثل آب سيب يا آب حاوي گلوكز و ويتامين هاي گروه B و يا شربت آبليمو با شكر كه حداكثر حدود 80 گرم در هر ليتر شكر اضافه شود.
مواد معدني: در حين فعاليت هاي ورزشي نياز به مصرف بسياري از مواد معدني در ورزشكاران افزايش مي يابد. به عنوان مثال نياز به كلسيم در ورزشكاران زيادتر مي شود زيرا كلسيم در افزايش دانسيته استخواني، از بين رفتن استرس هاي ناشي از ورزش و افزايش توان ورزشي نقش بسزايي ايفا مي كند. نياز به منيزيم افزايش مي يابد زيرا منيزيم در متابوليسم مواد مغذي و توليد انرژي شركت مي كند. نياز به فسفر افزايش مي يابد به دليل اين كه فسفر در تنظيم انرژي به صورت ATP، تعادل اسيد و باز و در نتيجه افزايش توان ورزشي مؤثر است.
نياز به روي افزايش مي يابد، زيرا روي جزء ساختماني بسياري از آنزيم هايي است كه در متابوليسم مواد مغذي شركت مي كنند و همچنين به همراه مس و آهن در سنتز هموگلوبين و خون سازي شركت مي كند.نياز به مصرف مس به دليل نقشي كه در بالا بردن درصد جذب آهن، سنتز ميلين و فسفر ليپيدها، استحكام بافت پيوندي و همين طور آزادسازي انرژي از موادمغذي دارد افزايش مي يابد. و بالاخره نياز به آهن به دليل نقشي كه آهن در انتقال اكسيژن به صورت هموگلوبين و ميوگلوبين و خون سازي دارد بيشتر مي شود. بنابر اين مواد معدني در تأمين سلامت ورزشكاران از جايگاه ويژه اي برخوردار هستند.
ويتامين ها: مصرف ويتامين ها بايد در ورزشكاران جهت افزايش توان ورزشي و كاهش خستگي ناشي از ورزش افزايش يابد. اين گروه از مواد مغذي هر چند نقش انرژي زايي ندارند و ليكن به صورت كوآنزيم در متابوليسم مواد مغذي شركت مي كنند. به عنوان مثال ويتامين هاي B1، B2 و B3، همگي براي انرژي زايي نقش مهمي دارند. مصرف ويتامين B6 بايد در بدن سازان بيشتر شود چون اين ويتامين  نقش مهمي در سنتز پروتئين ها برعهده دارد. كمبود ويتامين B12 و اسيد فوليك در ورزشكاران گياهخوار كه براي چند سال اين رژيم را داشته اند شايع است و مصرف مكمل براي اين گروه توصيه مي شود.
در فعاليت هاي ورزشي نياز به ويتامين هاي A، E و C نيز به دليل نقش آنتي اكسيداني كه دارند افزايش مي يابد، زيرا در نتيجه ورزش فرايند اكسيداتيو(ورزش هايي كه در آن اكسيژن زيادي مصرف مي شود) در عضله افزايش مي يابد و منجر به افزايش توليد پراكسيدهاي چربي و راديكال هاي آزاد مي گردد. نتايج مطالعاتي كه روي ورزشكاران صورت گرفته نشان مي دهد كه مصرف اين سه ويتامين براي مدت 3 تا 4 هفته از طريق برنامه  غذايي سبب كاهش ميزان آنزيم هاي كراتين فسفوكيناز(CPK) و لاكتات دهيدروژناز(LDH) مي گردد كه كاهش اين دو آنزيم سبب افزايش توان ورزشي مي شود.
نكات تغذيه اي مفيد براي ورزشكاران
۱) از خوردن نوشابه هاي گازدار و مواد غذايي پرفيبر و نفاخ خودداري كنيد.
۲) از خوردن غذاهاي چرب و سرخ كرده اجتناب كنيد.
۳) بهتر است از چاي كم رنگ استفاده نماييد.
۴) مصرف 3-1 فنجان قهوه يا نسكافه براي افزايش توان ورزشي مفيد است.
۵) در هر روز حداقل از دو نوع ميوه حاوي ويتامين C استفاده شود.
۶) روزانه از سبزيجات تازه استفاده نماييد.
۷) مصرف پروتئين زياد قبل از مسابقه مجاز نمي باشد، چون نياز به آب را افزايش مي دهد.
۸) افزايش انرژي مصرفي بر حسب نوع و مدت و شدت ورزش و مصرف كربوهيدرات  زياد حداكثر تا 75% كالري رژيم براي فعاليت هاي ورزشي سنگين و طولاني مدت توصيه مي شود.
۹) انواع ميوه ها و آب ميوه ها، شير، نان و غلات منابع خوب كربوهيدرات  هستند كه بهتر است يك ساعت قبل از ورزش شير با عسل و يا آب ميوه با عسل استفاده شود، زيرا عسل سبب افزايش سطح انرژي در بدن مي شود.

عطسه كردن از جمله مواردي است كه خرافات زيادي در رابطه با آن وجود دارد تا جايي كه برخي از افراد به محض عطسه كردن، فال حافظ مي گيرند يا استخاره مي كنند! بعضي ها پس از يك عطسه از لفظ صبر آمد استفاده مي كنند و بعضاً كار خود را به تعويق مي اندازند، كفش هاي خود را لنگه به لنگه مي پوشند يا در كفش هاي خود نمك مي ريزند!
اما در اينجا بايد يادآور شويم كه عطسه اساساً يك مكانيسم دفاعي طبيعي بدن است و نه تنها بد نيست (به جز زماني كه يك ليوان چاي داغ در دست داريد!) بلكه فوايد زيادي هم براي جلوگيري از ورود اجسام خارجي به راههاي تنفسي دارد.در حقيقت وجود يك جسم خارجي به راههاي تنفسي و حركت مژه هاي موجود در مخاط  بيني پيامي را به مغز مي رسانند كه موجب عطسه مي شود، اين عكس العمل بيشتر تحت كنترل حس لامسه است تا چشايي.
زماني كه عطسه روي مي دهد، قفسه سينه شديداً منقبض مي شود، به اين ترتيب مقدار زيادي هوا به سرعت از طريق بيني عبور مي كند و به اين ترتيب به پاك كردن مجاري بيني از مواد خارجي كمك مي كند.
عطسه و نور
مكانيزم ايجاد عطسه، بين همه مردم جهان يكسان نيست، به شكلي كه تنها 25 درصد مردم هنگام نگاه كردن به خورشيد يا قرار گرفتن در معرض نور شديد، عطسه مي كنند كه به عطسه ناشي از نور معروف است.
دانشمندان در اين خصوص نظريات گوناگوني ابراز داشته اند. براساس يكي از معمولترين نظريه ها، عصب جمجمه اي عامل عطسه به طريقي با عصب بينايي مرتبط است.
زماني كه عصب بينايي به شدت تحريك و مردمك چشم نسبت به نور عكس العمل نشان داد، منقبض مي شود، اين فرايند بر عصب جمجمه اي عطسه اثر گذاشته و سبب عطسه كردن مي شود.
برخي از محققان معتقدند كه افرادي كه داراي آلرژي هستند، استعداد بيشتري نسبت به عطسه در مقابل نور خورشيد دارند. در يك بررسي وقتي آلرژي افراد مذكور درمان شد، از عطسه كردن آنها هم در مقابل نور كاسته شد.
عطسه و شخصيت
براساس مطالعات انجام شده از سوي يك دانشمند آمريكايي، نحوه عطسه كردن مي تواند نكته هاي زيادي در رابطه با شخصيت افراد بازگو كند.
اين آزمايش شامل مطالعه روي صداهاي مختلفي است كه مردم به هنگام عطسه كردن از خود توليد مي كنند.نتايج اين مطالعه كه 547 داوطلب در آن شركت كردند، نشان مي دهد، شخصيت هاي مختلف به شكل هاي گوناگون عطسه مي كنند. دكتر پاتي وود كه اين پژوهش را انجام داده مي گويد؛ 4 نوع مختلف عطسه كردن وجود دارد كه مطابق با شخصيت هاي آنها است.طبق اين بررسي ها افرادي كه با صداي بلند عطسه مي كنند، تمايل دارند كه رهبران و روسايي با نفوذ و خوب باشند، آنهايي كه ملايم تر عطسه مي كنند، عموماً شخصيت آرام تر، وفادار و وابسته تري دارند، كساني كه هنگام عطسه كردن جلوي دهان خود را مي گيرند بسيار موقر و متعادل هستند و بالاخره آخرين نوع عطسه كه در اين پژوهش آمده، مربوط به افرادي است كه سريع عطسه مي كنند كه اين افراد اغلب شخصيت تند و تيزي دارند.
عطسه و حساسيت
چنانچه تعداد عطسه در حد متعادل باشد، نيازي به انجام اقدامات پيشگيرانه وجود ندارد و بهتر است بدن را در كاربرد دستگاه دفاعي خود آزاد گذاشت. اما در صورتي كه تعداد بالاي عطسه باعث آزار فرد شود بايد با داروهاي ضد حساسيت آن را درمان كرد، چرا كه يكي از علايم حاصل از آلرژي، عطسه است.
عطسه هاي پياپي و پشت سر هم معمولاً نشانه وجود آلرژي است اما تك عطسه ها معمولاً نشان از سرماخوردگي دارد به علاوه در سرماخوردگي ترشحات بيني زردرنگ است در صورتي كه در آلرژي، بي رنگ و رقيق است.
رابطه عطسه و سكته مغزي
پژوهشگران آمريكايي اعلام كردند كه افرادي كه دچار سكته مغزي مي شوند ممكن است براي مدت كوتاهي توانايي عطسه كردن را از دست بدهند.
به گفته محققان مركز عطسه در بصل النخاع قرار دارد و پس از سكته مغزي ممكن است نيمي از بصل النخاع براي مدتي از كار بيفتد و به همين علت، عمل عطسه كردن نيز انجام نمي شود.
در اين حالت احساس نياز به عطسه، در فرد به وجود مي آيد اما عمل غيرارادي، عطسه كردن انجام نمي شود و همين امر بيمار را رنج مي دهد، معمولاً اين بيماران حداكثر يك سال پس از سكته مغزي توانايي عطسه را دوباره به دست مي آورند.اين واقعيت كه سرفه و عطسه باعث گسترش بيماري مي شوند، حقيقتي انكارناپذير است و بايد به افراد به خصوص كودكان آموخت كه در موقع عطسه كردن، با دستمال جلوي دهان و بيني خود را بپوشانند.

لزوم تغذيه با شير مادر
گروه اجتماعي سال ها است كه نقش اساسي تغذيه با شير مادر در رشد و سلامت كودكان و همچنين سلامت مادران شناخته شده است و به تنهايي در شش ماه اول تولد براي شيرخوار كافي است. در شش ماه دوم تولد انرژي لازم پنجاه درصد از شير مادر و پنجاه درصد از تغذيه تكميلي تأمين مي شود.
آموزش به مادران هنر است كه به مادران گفته شود همه آنها قادر به شير دادن هستند و اين باور بايد به آنها تفهيم گردد.
متوسط جهاني تغذيه نوزادان با شير مادر در كشورهاي پيشرفته رقمي در حدود 65 درصد است لذا به نظر مي رسد كم شدن آموزش مادران و افزايش تبليغات كارخانه هاي توليدكننده شيرخشك در بروز سير نزولي استفاده از شير مادر طي سال هاي گذشته تأثيرگذار بوده است.
رئيس انجمن ترويج تغذيه با شير مادر كشور در رابطه با اين سير نزولي گفت: در حالي كه آمار استفاده از شير مادر براي تغذيه نوزادان در شش ماه نخست تولد آنها به 65 درصد در حدود يك دهه قبل مي رسيد، اين رقم اكنون به 28 درصد كاهش يافته است.
دكتر عليرضا مرندي افزود: عدم رعايت قانون حمايت از شير مادر و اجبار مادران توسط كارفرمايان و مهدهاي كودك به استفاده از شير خشك به جاي شير خود نيز از جمله عوامل موثر در كاهش تغذيه كودكان با شير مادر در كشور است.
وي با بيان اين مطلب كه استفاده از شير مادر براي تغذيه كودكان ضريب هوشي آنان را 14 درصد افزايش مي دهد اظهار داشت: علاوه بر اين اثرات عاطفي و احساس تغذيه با شير مادر روي كودكان غيرقابل چشم پوشي است.
دكتر مرندي اظهار داشت: كودكاني كه از شيرخشك استفاده مي كنند در مقايسه با كودكاني كه شير مادر مي خورند 25 برابر بيشتر اسهال گرفته و ميزان مرگ و مير آنان 17 برابر بيشتر است.
تلفن همراه اعتيادآور است
گروه اجتماعي- محققان مي گويند استفاده افراطي از تلفن همراه مانند سيگار اعتيادآور است. مطالعات اين محققان نشان مي دهد بسياري از افرادي كه به تلفن همراه اعتياد دارند، در صورت اينكه مجبور باشند تلفن همراه خود را خاموش كنند، احساس نگراني و اضطراب مي كنند كه در صورت روشن كردن تلفن اين احساس جاي خود را به آرامش مي دهد. به گفته دانشمندان بسياري از افراد بر اثر اعتياد به تلفن همراه دچار استرس هاي عاطفي، اجتماعي مي شوند و اين در حالي است كه شايد خودشان از اين امر اطلاعي نداشته باشند. همچنين مشخص شده كساني كه تلفن همراه را ترك مي كنند فشار خون پايين تري دارند.
منبع: هلث دي نيوز 15 سپتامبر

گروه اجتماعي اولين سمينار تخصصي ايمونولوژي پلاكت توسط مركز تحقيقات سازمان انتقال خون و با همكاري انجمن علمي اين سازمان و دانشگاه علوم پزشكي تهران و دانشگاه شهيدبهشتي، امروز (يكشنبه 26 شهريور) آغاز مي شود.
دكتر محسن منشدي، مديرعامل روابط عمومي و امور بين الملل سازمان انتقال خون ايران با اعلام اين خبر اظهار داشت: اين سمينار دو روزه داراي 6 امتياز رسمي بازآموزي براي فوق تخصصان هماتولوژي و انكولوژي اطفال و بالغان، متخصصان بيماري هاي داخلي، متخصصان آسيب شناسي تشريحي و باليني، متخصصان علوم آزمايشگاهي، دكتراي ايمونولوژي و هماتولوژي و دكتراي حرفه اي علوم آزمايشگاهي و پزشكان عمومي مي باشد.
دكتر قره باغيان، معاون آموزشي و پژوهشي سازمان انتقال خون ايران هدف از برگزاري اين سمينار را اهميت بحث پلاكت به عنوان مهمترين فرآورده خوني تهيه شده توسط سازمان انتقال خون و آشنايي متخصصان اين سازمان در ارتباط با شرايط نگهداري، حمل و نقل، موارد مصرف، فيزيولوژي پلاكت، شناسايي انديكاسيون ناشي از عوارض آن و چگونگي مديريت اين عوارض عنوان كرد.
وي افزود: از آنجايي كه سالانه از يك ميليون و 600 هزار واحد خوني به دست آمده حجم وسيعي نزديك به 600 هزار واحد پلاكت توليد مي شود، برگزاري اين گونه سمينارهاي كاملاً تخصصي مي تواند همكاران را با آخرين دستاوردها واستانداردهاي مورد استفاده در جهان درخصوص پلاكت آشنا كند.
گفتني است سمينار دو روزه ايمونولوژي 26 لغايت 27 شهريور ماه سال جاري در محل پايگاه انتقال خون منطقه اي و آموزشي استان تهران، واقع در بلوار كشاورز- خيابان وصال شيرازي برگزار مي شود.