بيش از 20 سال است كه به مردم دنيا درباره اچ. آي. وي. و ايدز هشدار داده مي شود. با اين حال، ايدز تا به حال جان ميليون ها انسان را گرفته و در سرتاسر جهان هر ساله ميليون ها انسان اچ. آي. وي. مثبت مي شوند. متاسفانه در بسياري از كشورها بحث و گفت و گو درباره آموزش هاي جنسي پذيرفته شده نيست و يك تابو به شمار مي رود. كارشناسان مي گويند به دليل همين سوء تفاهم و اطلاع رساني غلط است كه جان ميليون ها انسان در معرض خطر قرار مي گيرد. از سال 1988 كه روز جهاني ايدز نامگذاري شد، هدف، افزايش آگاهي مردم و آموزش آنان بود و امروز هم همچنان كارشناسان بهداشتي، يكي از عوامل شيوع اين بيماري را ناآگاهي مردم درباره اين بيماري مي دانند. در آستانه روز جهاني ايدز با دكتر حميد عمادي، متخصص بيماري هاي عفوني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين باره گفت وگو كرده ايم.
***
*آقاي دكتر، به نظر شما آگاهي مردم ما از بيماري ايدز كافي است؟
- اولا شكايت من از خود شماست. شما رسانه ها كه فقط وقتي روز جهاني ايدز مي شود به اين فكر مي افتيد كه در مورد ايدز حرف بزنيد. 10 آذر، روز جهاني ايدز راديو، تلويزيون و مطبوعات همگي شروع به صحبت درباره ايدز مي كنند. حرف هاي كليشه اي، تكراري و خسته كننده اي كه ديگر مردم هم از شنيدن آن خسته شده اند و روز يازدهم آذرماه همه چيز فراموش مي شود. البته همين هم خوب است. تا چهار پنج سال پيش كسي جرات نداشت در مورد ايدز حرف بزند، حتي عده اي نمي دانستند كه اصلا ايدز چيست. خيلي از مردم فكر مي كردند كه اين بيماري فقط مخصوص همجنس بازان است. الان البته اين تابو شكسته شده و مردم اطلاعات علمي كافي را در مورد اين بيماري دارند، اما از اين به بعد كار رسانه ها چيست؟ آيا فقط اينكه روز جهاني ايدز در مورد آن هشدار دهند كافي است؟ ايدز يك رفتار پرخطر است، يعني جزو بيماري هاي رفتاري است. اگر قرار باشد جامعه اي با اين بيماري مقابله كند، آگاهي دادن به مردم بايد به طور متناوب باشد و نه فقط محدود به هشدار. متاسفانه در رسانه هاي ما وقتي بحث رفتا  ر هاي پرخطر به وجود مي آيد، متعاقب آن بحث سانسور نيز پيش مي آيد به طوري كه مطرح كردن اين رفتارهاي پرخطر عملي قبيح شمرده مي  شود.
*به نظر شما رسانه ها بايد چه كنند كه نمي كنند؟
- مسئولان ما متاسفانه فكر مي كنند كه اين بيماري در اولويت نيست. در كشور ما افزايش مواد مخدر، افزايش جمعيت 15 تا 30 سال، بيكاري و پايين آمدن تعهدات اخلاقي همگي باعث شده كه زمينه هاي مختلفي براي گسترش ايدز فراهم شود. در كشور ما گفتن اينكه جوانان زود ازدواج كنند راحت است، ولي مشكلات، به خصوص بيكاري مشكل اساسي است و نمي شود انتظار داشت با يك دستورالعمل، همه چيز حل شود و جوانان ازدواج كنند. تمام اين موارد لزوم برنامه ريزي دقيق  و درازمدت را نشان مي دهد. اگر براي بازي تيم هاي پرسپوليس و استقلال از چند ماه قبل برنامه ريزي مي شود، لزوم اين كار براي ايدز محسوس تر است. متاسفانه مصاحبه هاي روزنامه ها هم در اين روزها محدود به مسائل علمي اين بيماري است. اما چند درصد از مردم اين مطالب را مي خوانند؟
يكي از مشكلات اساسي كشور ما اين است كه در هر دوره اي اگر هم مسئولان آن دوره كار مثبتي در زمينه اطلاع رساني انجام دهند در دوره هاي بعدي و با تغيير مديريت به همه اين اقدامات كم توجهي مي شود. مثلا در يك دوره وزير آموزش و پرورش لزوم اطلاع رساني از طريق كتاب هاي درسي را مطرح مي كند ولي در دوره بعد تصميم بر اين است كه مطرح كردن اين مسائل در كتب درسي بد آموزي دارد.
* مسائلي كه گفتيد، فقط به رسانه ها برنمي گردد. محدوديت هايي براي رسانه ها وجود دارد كه كار را مشكل مي كند.
- چند وقت پيش قرار بر اين بود كه فيلم مستندي از مرد معتادي كه همسرش دچار ايدز است نمايش داده شود. مشكل اساسي اين فيلم اين بود كه همسر اين مرد معتاد زني با حجاب بود و نشان دادن اين چهره به عنوان يك فرد مبتلا به ايدز قبيح بود، چرا كه قداست حجاب را زير سوال مي برد. يعني اين تصور غلط وجود داشت كه يك زن با حجاب نمي تواند به ايدز دچار شود، چون بيمار ايدزي گناهكار است. در حالي كه اين يك فرض غلط است، چون اين شخصيت به هر حال وجود دارد. در جامعه ما ايدز يك انگ است، درحالي كه بايد اين را بدانيم كه همه ما حتي كودكانمان در معرض خطريم. ما هنوز هر سال در امر اطلاع رساني در جا مي زنيم، هر سال در مورد راه هاي انتقال ايدز صحبت مي كنيم و نظريه هاي مختلف مي دهيم. به نظر من اين كاملا بي فايده است. شايد اين كار براي 5 سال پيش مفيد بود ولي الان بهتر است از رئيس اداره مبارزه با ايدز وزارت بهداشت بپرسيم كه تا الان در مورد اين بيماري چه كار كرده؟ در روز ايدز رسانه ها ترجيح مي دهند بيشتر به بحث هاي علمي بپردازند تا اينكه به سراغ مسئولان بروند. البته اطلاع رساني مداوم و به دور از كليشه مثل پخش آگهي هاي تبليغاتي كه در شكل هاي مختلف توجه مردم را به خود جلب مي كنند، ضروري است. رسانه ها از ارائه كنندگان اين آگهي ها كمتر نيستند ولي تا الان نخواستند كه چنين اقداماتي بكنند.
* اگر از خود شما به طور شفاف بخواهند درباره ايدز نكته اي بگوييد كه در رسانه ها سانسور مي شود به چه نكته اي اشاره مي كنيد؟
- يكي از مشكلات اساسي ما اين است كه هر وقت در مورد راه هاي انتقال ايدز صحبت شده از به كار بردن واژه كاندوم پرهيز و يا آن را سانسور كرده ايم. مردم ما هنوز بر اين باورند كه ويروس ايدز از طرق استخرها و يا آرايشگاه ها منتقل مي شود و هنوز به خاطر اين سانسو رهاي نابجا از خيلي از مسائل اصلي غافلند. اطلاع رساني ما هميشه در يك حد محدود شده و آگاهي عميق جاي خود را به تفكرات غلط داده است به گونه اي كه هنوز در بسياري از كشورها والدين از آگاه كردن كودكان از مسائل جنسي غافلند.
* به نظر شما وضعيت ايدز در ايران در سال هاي اخير در مقايسه با سال هاي قبل تفاوتي داشته است؟
- ببينيد، در دهه 60 كساني كه به ايدز مبتلا مي شدند بيماران هموفيلي بودند. در دهه 70 تزريق مواد مخدر و استفاده از سرنگ مشترك عامل اصلي بود و در دهه 80 تماس جنسي مهم ترين عامل است. امروزه مبتلاشدن همسران معتادان و زنان خياباني به اين بيماري، جوانان را نيز براي مبتلا شدن بيشتر آماده مي كند.
* حرف آخر؟
- كاش همانطور كه قضاوتمان در مورد بيماران تالاسمي يا ديابتي دلسوزانه بود، در مورد يك فرد مبتلا به ايدز نيز اجرا مي شد. كاش ما از وجود همكار مبتلا به ايدز در اتاق كارمان وحشت نداشتيم و او را يك فرد گناهكار نمي ديديم كه مي خواهد از جامعه انتقام بگيرد. گفتن اين جملات زماني مصداق بيشتري دارد كه وقتي اين بيماران را حمايت مي كنيم، مي بينيم كه تا چه اندازه بي پناهند.
يادمان باشد كه ايدز يك بيماري جدي است و كشورهايي كه اين بيماري در آنها رشد كرده، شديدا فلج شده اند. مثلا در كشوري مثل آفريقاي جنوبي شيوع رفتارهاي جنسي پرخطر، به علاوه فقر و مهاجرت باعث شده 40 درصد مردم اين كشور ايدز داشته باشند و رشد جمعيتشان منفي شود. اين كشورها ديگر نمي توانند از پس اين بيماري برآيند. ايدز با كسي شوخي ندارد اگر بگوييم اين بيماري مشكل ما نيست و اگر برنامه اي برايش نداشته باشيم دودش به چشم تك تكمان مي رود. بايد فكري كرد. اين فكر را هم از سرمان دور كنيم كه سازمان يا وزارتخانه خاصي مسئول اين كار است. همه ما در مقابل اين بيماري مسئوليم.

مننژيت عليه شنوايي
بچه تب مي كند، سردرد و تشنج مي كند و پزشك مي گويد مننژيت باكتريايي دارد. اين بچه ها ممكن است دچار كم شنوايي شوند. اين حاصل تحقيق جديدي است كه پايگاه اينترنتي Health Day از شماره سپتامبر مجله آرشيو جراحي گوش، حلق و بيني و سر و گردن گزارش كرده است.در اين مطالعه، محققان پرونده هاي پزشكي  ۱۷۱ كودك را كه به دليل ابتلا به مننژيت باكتريايي در بيمارستان بستري شده بودند، بررسي كردند؛ كودكاني كه در طول دوره بستري خود در بيمارستان تحت آزمايش هاي شنوايي قرار گرفته بودند. بررسي  ها نشان داد كه تقريباً يك سوم از كودكان يعني  ۶‎/۳۰ درصد از آنها دست كم در يكي از گوش هايشان ضعف شنوايي داشتند. وقتي به علت بروز مننژيت در اين كودكان دقت كردند، متوجه شدند در بين علل مختلف آن، در نوع استرپتوكوكي كاهش شنوايي شيوع بيشتري داشت و  ۹‎/۳۵ درصد بود. در حالي كه اين مقدار در كودكان مبتلا به مننژيت نايسريا  ۹‎/۲۳ درصد بود. البته مننژيت خود بيماري بحراني و خطرناكي است و اين اطلاع چيزي به اهميت و فوريت درمان آن اضافه نمي كند.
مرغ را با پوست بپزيد!
آن قدر كه ما آدم هاي بي رحم پوست مرغ ها را كنديم و روي اجاق پختيمشان، بعد هم گفتيم آنفلوانزاي مرغي، حالا آنها هم مي خواهند انتقامشان را بگيرند. محققان به تازگي كشف كرده اند خوردن مرغي كه پوست آن قبل از طبخ كنده شده، بيش از 5 بار در هفته، باعث بالا رفتن احتمال سرطان مثانه مي شود. خبرگزاري رويترز در گزارش خود از مطالعه اين محققان آورده است چنين افرادي 52 درصد بيش از بقيه در خطر ابتلا به اين سرطان هستند.اين گروه براي درك بهتر رابطه بين اين دو موضوع، 47 هزار و ??? مرد و 88 هزار و ??? زن را براي ?? سال پيگيري كردند. در اين مدت، ??? نفر به سرطان مثانه مبتلا شدند. وقتي روش پخت مرغ از هر دو گروه سالم و بيمار سؤال شد، نتيجه در راستاي انتقام مرغي بود: آنهايي كه مرغ پوست كنده را مي پختند، بيشتر از بقيه كه هيچگاه مرغ پوست كنده نخورده بودند به اين سرطان مبتلا شده بودند.توضيح اين پژوهشگران براي اين نتيجه كه در شماره نوامبر ???? مجله آمريكايي تغذيه باليني چاپ شده آن است كه مرغ پخته شده با پوست، مقدار كمتري آمين هاي هتروسايكليك دارد. اين آمين ها تركيبات سرطان زايي هستند كه در زمان طبخ گوشت در درجه حرارت هاي بالا ايجاد مي شوند. البته اين محققان به اين نكته اشاره نكرده اند كه پوست مرغ حاوي كلسترول بالاست و افرادي كه در معرض خطر بيماري هاي قلبي هستند، بايد از آن پرهيز كنند.

گروه سلامت- اگر از سيگاري ها بپرسي، مي گويند: ممنوع كردن دخانيات در اماكن عمومي چه فايده دارد؟ ما كه مي رويم در خانه يا در فضاي باز سيگارمان را دود مي كنيم. اما اگر از مسئولان وزارت بهداشت ايتاليا بپرسيد، مي گويند: فايده دارد، چراكه از وقتي استعمال دخانيات در اماكن عمومي ايتاليا ممنوع شده، كار راننده هاي آمبولانس، پزشكان، پرستاران و پرسنل اورژانس اين كشور كمتر شده است.
چون همين قانون ساده ممنوعيت استعمال دخانيات در اماكن عمومي ميزان حملات قلبي در ايتاليا را كاهش داده است.
بعد از اجرايي شدن قانون منع استعمال دخانيات در اماكن عمومي ايتاليا در ژانويه 2005، يعني حدود 2 سال پيش، ميزان بستري بيماران زير 60 سال در بيمارستان به دليل حمله قلبي، 11درصد كاهش يافته است.
دانشمندان دانشگاه تورين ايتاليا، ميزان بستري در بيمارستان به دليل حملات قلبي را در منطقه پيدمونت، در فاصله اكتبر تا دسامبر 2004، يعني حدود 3- 4 ماه قبل از اجراي قانون ممنوعيت سيگار در ايتاليا و در فاصله فوريه تا ژوئن 2005 و نيز فاصله فوريه تا ژوئن 2006 با هم مقايسه كردند. اين مقايسه نشان داد ميزان حملات قلبي، پيش از اجراي اين قانون، ماهيانه حدود 230 مورد بوده كه بعد از اجراي اين قانون، به حدود 208مورد در ماه رسيده است.
ميزان حملات قلبي در ايتاليا در فاصله سال هاي 2001 تا 2004 سير صعودي داشت ولي با وضع اين قانون و اجراي آن در سال 2005 اين روند كاملاً برعكس شد.
دانشمندان ايتاليايي معتقدند كه ميزان حملات قلبي در حال حاضر در يك وضعيت ثابت قرار دارد و ديگر سير صعودي در كار نيست. دكتر فرانچسكو بارون آدسي، استاد دانشگاه تورين و سرپرست اين تحقيق، در اين باره مي گويد: يافته هاي ما نشان مي دهد كه كنترل دخانيات در مدت زمان كوتاه هم روي سلامت جامعه تاثير مي گذارد. پيش از اين اثرات اين قانون دست كم گرفته مي شد. البته براي اثرات درازمدت ممنوعيت استعمال دخانيات در اماكن عمومي بر بيماري هاي ريوي و قلبي عروقي، بايد در سال هاي آينده تحقيقات مفصلي انجام شود.