Hamshahri Newspaper

گروه شهري - با آنكه بيش از 15 سال است كه در كشورهاي توسعه يافته، مطالبات و مسائل زيست محيطي، مهمترين محور برنامه هاي شوراهاي شهر را تشكيل مي دهند، اما هنوز در كشور ما اين مطالبات كمتردر محورهاي اساسي و برنامه هاي شوراها جايي دارد و اين ناشي از آن است كه نه نامزدهاي انتخاباتي چندان از مسائل زيست محيطي باخبرند و نه شهروندان و نه مطبوعات و رسانه هاي گروهي توانسته اند بستر لازم را براي درخواست اين مطالبات فراهم سازند. نگاهي گذرا به انتخابات پيشين نشان مي دهد در هيچ يك از برنامه هاي نامزدهاي انتخاباتي اعم از كانديداهاي نمايندگي مجلس و شوراها، معضلات زيست محيطي و منابع طبيعي جايي نداشته است ، از همين روست كه به رغم وجود فراكسيون محيط زيست در مجلس، معضلات زيست محيطي و منابع طبيعي چندان مورد توجه قرار نمي گيرد. همچنانكه اين فراكسيون نسبت به احداث جاده از قلب پارك ملي گلستان، واكنش در خور توجهي از خود نشان نداد.
نمونه ديگر آنكه پيش نويس قانون منابع طبيعي كه اخيراً در مجلس مطرح شده، به زعم بسياري از كارشناسان منابع طبيعي، به دليل عدم جامع نگري نيازمند اصلاحات جدي است، چرا كه برخلاف عقيده صاحب نظران در اين پيش نويس مقوله آبخيزداري و واگذاري زمين بسيار برجسته مطرح شده است.
بر اين اساس، ضروري است نامزدهاي شوراي شهر، حداقل داوطلبان شورا در كلان شهرها، ديدگاههاي خود را براي حل معضلات زيست محيطي تبيين كنند.
مطالبات زيست محيطي شهروندان و نقش و جايگاه آن در توجه دادن نامزدها به اين مطالبات، محور گزارشي است كه از نظرتان مي گذرد.
مهندس كاظم نصرتي، رئيس جامعه جنگلباني در گفت وگو با همشهري ضمن اشاره به اهميت جايگاه منابع طبيعي و محيط زيست مي گويد: بسياري از مشكلات و معضلات مبتلا به امروز منابع طبيعي و محيط زيست ناشي از توسعه ناپايدار است. چرا كه هنوز منابع طبيعي و محيط زيست در كشور ما جايگاه و منزلت واقعي خود را بازنيافته است و در نتيجه همواره در كشور ما روند توسعه با يكسونگري توأم بوده كه همان توسعه ناپايدار و نامتوازن به هر قيمتي است و آنچه امروز ما در كشور با آن مواجهيم يعني وضعيت نابسامان محيط زيست و منابع طبيعي، افزايش آلودگي هواي شهرها، فرسايش خاك، تخريب پوشش گياهي و درياچه ها، تالاب ها، تخريب رودخانه ها و سواحل، بيلان منفي دشت ها، تغيير كاربري اراضي كشاورزي و ساخت و سازهاي بي رويه در سطح كشور پيامد همين توسعه ناپايدار است. روندي كه روزبه روز نيز تشديد مي شود و اين ناشي از آن است كه منابع طبيعي و محيط زيست از آغاز تاكنون در برنامه هيچ يك از نامزدهاي انتخاباتي اعم از داوطلبان نمايندگي مجلس و شوراهاي شهر جايي نداشته است . بر همين اساس است كه مي بينيم نه تنها گره اي از مسائل محيط زيست و منابع طبيعي باز نمي شود كه به دليل بي توجهي مسئولان به اين مسائل، دامنه اين معضلات روزبه روز گسترده تر مي شود و اين ضرورت تبيين جايگاه محيط زيست در برنامه هاي نامزدهاي انتخابات شوراها را بيش از پيش نشان مي دهد و نشانگر آن است كه بايد مسائل زيست محيطي جزو مطالبات شهروندان قرار بگيرد. به طوري كه مجموعه دستگاه هاي دولتي موظف به رعايت ارزش هاي زيست محيطي و محيط زيست كشور باشند.
وي مي افزايد: بايد با اطلاع رساني شهروندان را با مطالبات زيست محيطي آشنا كرد تا كانديداهايي به شوراها راه يابند كه متعهد و ملزم به پاسخگويي به اين مطالبات باشند و ارزيابي زيست محيطي را در اولويت طراحي پروژه ها قرار دهند.
نصرتي با اشاره به عملكرد شوراها از آغاز تا امروز مي گويد: نخستين دوره شوراها، پس از سال ها فراز و نشيب تشكيل شد و بديهي بود كه اين اولين تجربه با افراط و تفريط و گاه بداخلاقي هايي هم همراه باشد هر چند كه اين به معناي تبرئه آنها نيست چون برخي از اين راه يافتگان به شوراها به رغم فراهم بودن زمينه، افتخار خدمت به جامعه و كشور را از دست دادند. شوراهاي دوم با آنكه تجربه شوراهاي اول را در دست داشتند و از نقاط ضعف و قوت فردگرايي و گروه گرايي واقف بودند و به رغم آنكه همواره به پرهيز از سياسي كاري، دعواهاي دروني و اقدامات شعاري تاكيد مي كردند در زمينه محيط زيست و منابع طبيعي اقدام كارساز و در خور توجهي انجام ندادند در حالي كه شوراها با توجه به ماهيت حقوقي و قانوني خود، بخشي از وظايف حاكميتي دولت و بخشي از وظايف تصدي گري دولت را برعهده دارند و از طرفي نهاد مدني محسوب مي شوند ، از همين رو، مسئوليت هاي متعددي برعهده دارند كه پاكيزه نگه داشتن هواي شهرها و تأمين آب شرب سالم و بهداشتي، در رأس آنها قرار دارد. حال اگربنابر آمارمنتشرشده به طورميانگين روزانه بيش از 30 نفر بر اثر آلودگي هوا در تهران مي ميرند، آيا نامزدهاي شوراها نبايد مطالبات زيست محيطي را در رأس برنامه هاي خود جاي دهند. اگر شوراها مدافع حقوق شهروندي هستند، اگر محيط زيست و منابع پايه يعني هوا، آب، خاك و پوشش گياهي منبع حيات تلقي مي شود تاكنون شوراها در اين زمينه چه كرده اند و نامزدهاي جديد براي حفظ اين منابع چه برنامه هايي تدارك ديده اند.
نصرتي معتقد است: توسعه بدون مطالعه نه تنها راه به جايي نمي برد كه منابع طبيعي و محيط زيست و منابع انساني و مديريتي و مالي را ضايع مي كند، از همين رو ضروري است با تمسك به چشم انداز 20 ساله نظام و قانون برنامه چهارم توسعه و توجه جدي به اقتصاد زيست محيطي و ارتقاي فرهنگي جامعه به توسعه پايدار و متوازني برسيم و به اصطلاح مطالبات را مطرح كنيم تا كانديداها ناگزير به اعلام برنامه هاي زيست محيطي خود شوند و شهروندان با توجه به مطالبات زيست محيطي و منابع طبيعي به آنها رأي دهند.
برنامه ريزي محيط زيست بايد محور اصلي برنامه هاي شوراي شهر باشد
دكتر مجيد مخدوم، مدير گروه برنامه ريزي محيط زيست دانشگاه تهران، در خصوص ضرورت گنجاندن مطالبات زيست محيطي در برنامه هاي كانديداهاي شوراها به همشهري گفت: قريب به پانزده سال است كه در كشورهاي توسعه يافته، برنامه ريزي محيط زيست محور اصلي برنامه هاي شوراهاي شهر است.
بنابراين، اين انتظار وجود دارد كه در كشور ما و حداقل در شهرهاي بزرگ، كساني به شوراها راه بيابند كه با محيط زيست و ارزيابي زيست محيطي آشنا باشند و بدانند كه برنامه ريزي محيط زيست چه جايگاه و چه پيامدهاي مطلوبي براي اداره شهر دارد. اين در حالي است كه متاسفانه در هيچ يك از دعوت نامه ها و سخنراني ها هيچ اشاره اي به محيط زيست نشده و نمي شود.
وي مي افزايد: نخستين قدم آن است كه بايد در جلسات پرسش و پاسخ، از نامزدهاي انتخاباتي پرسيده شود كه براي محيط زيست چه برنامه اي دارند چرا كه مسائل محيط زيست آن قدر حاد شده كه برنامه ريزي بودجه شهر مبتني بر آن است بنابراين بايد نامزدها پاسخ دهند كه مي خواهند چه اقدامي انجام دهند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به معضلات زيست محيطي كلان شهر تهران مي گويد: خوشبختانه به همت شهرداري تهران كميته پايدار محيط زيست تشكيل شده كه حداقل ماهي يكبار جلسه دارد و اين كميته به دنبال آن است كه با تبيين راهكارهايي تهران را به سوي شهري سبز سوق دهد. به همين خاطر شهرداري با كمك دانشگاه لندن، برلن و دانشگاه تهران تلاش مي كند تا با تنظيم برنامه اي، نيروي ضربتي شكل بگيرد و در پي آن تهران تحت عنوان شهر جهاني سبز مطرح و جايگاه خود را بازيابد چرا كه پيش از اين هم تهران شهر جهاني بود كه هر كس به خاورميانه مي آمد نخست به تهران وارد مي شد و سپس به مقصد خود مي رفت، اين عنوان را در حال حاضر دبي از ما گرفته و شهرداري با تمام توان در پي آن است كه دوباره تهران جايگاه خود را بازيابد. حال اگر شورايي باشد كه با شهرداري در تعامل باشد بهتر مي توان به اين هدف رسيد و مشكلات تهران را حل كرد. چرا كه به اعتقاد من مشكلات تهران حل شدني است. منتها چندگانگي در مديريت و اداره شهر، دست شهردار را بسته است و نيروي ضربتي كه بدان اشاره شد در واقع به دنبال آن است كه بتواند زير نظر شهردار، معضل آلودگي هوا و آلودگي آب را كه به مراتب خطرناك تر از آلودگي هواست، حل كند. بنابراين، شوراي شهري كه حداقل با مسائل زيست محيطي آشنا باشد مي تواند شهرداري را در دستيابي به اين اهداف كمك كند. البته اين به منزله آن نيست كه اعضاي شورا استاد و مدرس محيط زيست باشند بلكه ضروري است حداقل به اهميت مسائل زيست محيطي واقف باشند.
وي تصريح كرد: اگر مردم واقعاً مي خواهند محيط زندگي شان به سمت سالم شدن پيش برود براي بهبود محيط زيست شهر كانديداهايي را انتخاب كنند كه با محيط زيست و مشكلات آن آشنا باشند، كانديداهايي كه براي معضلات زيست محيطي برنامه داشته باشند تا از اين طريق اين معضلات برطرف شود.
ضرورت تبيين
برنامه هاي زيست محيطي كانديداها
عباس محمدي، مدير گروه ديده بان كوهستان نيز در گفت وگو با همشهري بر ضرورت آشنا بودن نامزدهاي انتخابات شورا با مسائل محيط زيست تاكيد كرد و گفت: نزديكترين نهاد مسئول در امور اجتماعي، به مردم، شوراها هستند.
از سوي ديگر، بزرگترين مسأله اجتماعي كشور ما، مسأله محيط زيست است. از اين رو، جا دارد كه همه نامزدهاي انتخابات شوراها توضيح دهند كه چه برنامه اي براي مقابله با آلودگي هاي هوا، آب و خاك دارند؟ و چگونه مي خواهند روند نگران كننده تخريب جنگل ها، مراتع، زمين هاي كشاورزي، سواحل، كوهستان و رودخانه هاي كشور را متوقف سازند؟ با زمين خواران حرفه اي كه به قيمت نابودسازي سرمايه هاي طبيعي و ملي و آسيب رساني به اركان و پايه هاي اقتصادي كشور، ثروت اندوزي مي كنند، چه خواهند كرد؟
وي خاطر نشان ساخت: نامزدهاي محترم براي راي دهندگان توضيح دهند كه در مورد مسايل ساده اي مانند كاهش زباله، بازيافت، دفع اصولي زباله و پساب كه در بسياري از كشورها موضوعي حل شده است، چه طرح هايي دارند؟ و روشن كنند كه آيا همچنان در طرح هاي عمراني، بافشار بر منابع طبيعي و بهره كشي خارج از ظرفيت آن و با شيوه هاي گول زننده كلنگ زني و ارائه آمار و ارقام نامفهوم كار خواهند كرد، يا برپايه اصول توسعه پايدار به بهبود ملموس وضع زندگي و بهداشت مردم خواهند پرداخت و در عين حال منافع دراز مدت نسل هاي حاضر و آينده را در طرح هاي خود لحاظ خواهند كرد.